TẬP BÀI GIẢNG
LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
(Tài liệu dùng cho hệ Đại học – Lưu hành nội bộ
)
THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2021
1
MỤC LỤC
CHƯƠNG NHẬP MÔN ................................................................................................ 3
ĐỐI TƯỢNG, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU, HỌC
TẬP LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM .......................................................... 3
1. Đối tượng nghiên cứu của môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam ...................... 3
2. Chức năng, nhiệm vụ của môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam ............................. 3
2.1. Chức năng của khoa học Lịch sử Đảng .............................................................. 3
2.2. Nhiệm vụ của khoa học Lịch sử Đảng ................................................................ 4
3. Phương pháp nghiên cứu, học tập môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam .......... 4
3.1. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 4
3.2. Yêu cầu đối với sinh viên ................................................................................... 5
CHƯƠNG 1 ................................................................................................................... 6
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ LÃNH ĐẠO
ĐẤU TRANH GIÀNH
CHÍNH QUYỀN (1930 - 1945) ..................................................................................... 6
1.1. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng ..... 6
1.1.1. Bối cảnh lịch sử ............................................................................................... 6
1.1.2. Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện thành lập Đảng ................................ 8
1.1.3. Thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của
Đảng ........................................................................................................................ 10
1.1.4. Ý nghĩa của sự kiện thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam .............................. 12
1.2. Đảng lãnh đạo quá trình đấu tranh giành chính quyền (1930-1945) ..................... 13
1.2.1. Phong trào cách mạng 1930 – 1931 và Luận cương chính trị tháng 10/1930 13
1.2.2. Cuộc đấu tranh khôi phục tổ chức và phong trào cách mạng 1932-1935 ....... 15
1.2.3. Phong trào dân chủ 1936-1939 ...................................................................... 16
1.2.4. Phong trào giải phóng dân tộc 1939-1945 ..................................................... 18
1.2.5. Tính chất, ý nghĩa và kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945 ..... 23
Câu hỏi ôn tập Chương 1 ............................................................................................. 25
CHƯƠNG 2 ................................................................................................................. 26
ĐẢNG LÃNH ĐẠO HAI CUỘC KHÁNG CHIẾN, HOÀN THÀNH GIẢI PHÓNG
DÂN TỘC, THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC (1945-1975) .............................................. 26
2.1. Đảng lãnh đạo xây dựng, bảo vệ chính quyền cách mạng và kháng chiến chống
thực dân Pháp xâm lược (1945-1954) .......................................................................... 26
2.1.1. Xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng 1945-1946 ............................... 26
2
2.1.2 Đường lối kháng chiến toàn quốc và quá trình tổ chức thực hiện từ năm 1946
đến năm 1950 .......................................................................................................... 30
2.1.3. Đẩy mạnh cuộc kháng chiến đến thắng lợi 1951-1954 .................................. 34
2.1.4. Ý nghĩa lịch sử và kinh nghiệm của Đảng trong lãnh đạo kháng chiến chống
Pháp và can thiệp Mỹ .............................................................................................. 38
2.2. Đảng lãnh đạo xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và kháng chiến chống đế
quốc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1954-1975) ............ 39
2.2.1. Sự lãnh đạo của Đảng đối với cách mạng hai miền Nam – Bắc 1954-1965 .. 39
2.2.2 Đảng lãnh đạo cách mạng cả nước 1965-1975 ............................................... 47
Câu hỏi ôn tập Chương 2 ............................................................................................. 58
CHƯƠNG 3 ................................................................................................................. 59
ĐẢNG LÃNH ĐẠO CẢ NƯỚC QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ TIẾN
HÀNH CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI (1975-2018) ............................................................ 59
3.1. Đảng lãnh đạo cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc (1975-1986)
..................................................................................................................................... 59
3.1.1. Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc 1975-1981 ............................ 59
3.1.2. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng và các bước đột phá tiếp tục
đổi mới kinh tế 1982-1986 ...................................................................................... 64
3.2. Đảng lãnh đạo công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội
nhập quốc tế (1986-2018) ............................................................................................ 66
3.2.1. Đổi mới toàn diện, đưa đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội 1986-
1996 ......................................................................................................................... 66
3.2.2. Tiếp tục công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội
nhập quốc tế 1996 – 2018 ........................................................................................ 73
3.2.3. Thành tựu, kinh nghiệm của công cuộc đổi mới ............................................ 95
TỔNG LUẬN ............................................................................................................ 102
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 109
3
CHƯƠNG NHẬP MÔN
ĐỐI TƯỢNG, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU, HỌC TẬP LỊCH SỬ ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
Kết cấu chương nhập môn:
- Đối tượng nghiên cứu môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
- Chức năng, nhiệm vụ của môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
- Phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa môn học
1. Đối tượng nghiên cứu của môn học Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
Đối tượng nghiên cứu của môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là:
- Các sự
kiện lịch sử Đảng nhằm hiểu rõ nội dung, tính chất, bản chất của các sự
kiện đó gắn liền với
sự lãnh đạo của Đảng.
- Cương lĩnh, đường lối của Đảng nhằm làm sáng tỏ nội dung Cương lĩnh,
đường lối của Đảng, và giá trị hiện thực của đường lối trong tiến trình phát triển của
cách mạng Việt Nam.
- Quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức
thực tiễn của Đảng và những thành tựu, bài
học kinh nghiệm của cách mạng Việt Nam do Đảng
lãnh đạo trong sự nghiệp cách
mạng.
- Làm rõ tổ chức của Đảng,
công tác xây dựng Đảng qua các giai đoạn và thời
kỳ lịch sử.
2. Chức năng, nhiệm vụ của môn Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
2.1. Chức năng của khoa học Lịch sử Đảng
Môn học Lịch sử Đảng có hai chức năng cơ bản: chức năng nhận thức khoa học
và chức năng giáo dục tư tưởng
chính trị.
Chức năng nhận thức: Nghiên cứu và học tập Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam
để
nhận thức đầy đủ, có hệ thống những tri thức lịch sử lãnh đạo, đấu tranh và cầm
quyền của
Đảng, nhận thức rõ về Đảng với tư cách một Đảng chính trị - tổ chức lãnh
đạo giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam. Sự lãnh đạo đúng
đắn của Đảng là nhân tố
hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng. Đảng ta là
một đảng cách mạng, thường xuyên tự xây dựng và chỉnh đốn
để hoàn thành sứ mệnh
lịch sử trước đất nước và dân tộc.
Nghiên cứu Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam còn góp phần nâng cao nhận thức về
thời đại mới của dân tộc, bồi đắp nhận thức lý luận từ thực tiễn Việt Nam. Nhận thức rõ
những vấn đề lớn của đất nước, của dân tộc trong mối quan hệ với những vấn đề của
thời
đại và thế giới. Tổng kết lịch sử Đảng để nhận thức về các quy luật của cách
mạng: giải phóng dân
tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, về con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam.
Chức năng giáo dục tư tưởng chính trị, những kiến thức khoa học về các quy
luật khách quan của
sự phát triển lịch sử cách mạng Việt Nam có tác dụng làm phong
phú thêm về thế giới quan,
phương pháp luận khoa học, xây dựng niềm tin vững chắc
