Tế Bào Trắng và Nhiễm
Trùng Nặng
CBC: trên nguyên tắc, khi bị severe infection WBC phải trên 10 000
và % neutrophils tăng cao, nhưng trong ca này WBC vẫn bình thường, và
không biết neutrophils đi đâu. Có phải neutrophils tập trung ở liver abcess
không ra máu ngoại vi, nên mới sinh bandemia không? (Bàn luận về một
trường hợp lâm sàng của Bs Tuyet-Trinh N. Truong và các đồng nghiệp đố
trong báo Consultant November 2009 : Diabetic Ketoacidosis and Liver
Abscess in a Vietnamese Man).
Bs Nguyễn Tài Mai trả lời:
Xin trả lời nhanh chóng như sau, không thể vào chi tiết:
Đối với một nhiễm trùng (bacterial) bình thường, thì thường thường
sẽ có leukocytosis và rồi có left shift (đã giải thích): tức là metamyelocytes,
bands ra ngoại biên. Tuy nhiên với một severe infection (trong ICU) chẳng
hạn thì có thể thấy ngay cả leukopenia.
Hoặc có thể giải thích một cách khác: làm tabulation của lab data lên
một bảng (như những case records của Mass General Hosp đăng trên New
England Jnl Med hàng tuần) thì sẽ thấy ngay LÚC ĐẦU : đếm WBC hoàn
toàn bình thường, nhưng left shift (bands tăng), đến vài ngày sau: sẽ thấy
leukocytosis (và left shift), và nếu bnhân rất nặng thì bắt đầu có thể thấy
ngay cả leukopenia (và pancytopenia) ...
Đây (pancytopenia) là một bad news, vì lúc đó sẽ có thể thấy cả
severe thrombocytopenia (tức là bnhân đi vào DIC - disseminated
intravascular coagulation), và rồi ngay cả anemia (from hemolysis) - Những
trường hợp này thường rất nguy kịch, và lúc đó bắt đầu có những rối loạn về
đông máu hiện ra (coagulopathy).
Tôi xin không đi vào cơ chế của leukopenia ở đây (bone marrow
suppression).
Và cũng có những infections bắt đầu bằng leukopenia: typhoid fever
chẳng hạn (hoặc viral).
Khi bnhân bị nhiễm trùng, mà White blood count không tăng, thì phải
nhìn phết máu ngay (vì có khi ung thư máu bắt đầu bằng severe leukopenia
rồi mới khiến cho bnhân nhiễm trùng) (literature cổ xưa của hematology gọi
trường hợp này là aleukemic leukemia: leukemia mà WBC không tăng : "a"
: không "leuko" White, "Hemia"). (chữ này bây giờ chả ai dùng nữa, nhưng
có dùng thì vẫn đúng, chỉ làm cho người ngoài hematology trở nên confused
!!!).
Tại sao lại aleukemic, vì tủy xương đang bị leukemia (blasts) tràn
ngập, chờ vài ngày nữa, thì blasts và mọi loại precursors của white cells sẽ
tràn ra ngoại biên.
Trong trường hợp myelofibrosis, thì WBC sẽ không tăng, mà lại còn
leukopenic: lấy tủy xương thì thấy ngay: tủy đang hóa sợi: trường hợp này
bnhân vào nhà thương, có infection, mà white blood count không tăng.
Bác sĩ Nguyễn Tài Mai & Dược sĩ Lê-văn-Nhân
