“Thuyết văn hóa – lịch sử về phát triển nhận thức của L.S. Vygotsky”

1. Hải Âu; 2. Hàn Thị Hòa 3. Bửu Loan; 4. Đoàn Ngân 5. Hoàng Phong; 6. Hoàng Thi

N i dung:

1. Tác giả Lev Vygotsky

2. Thuyết văn hóa – lịch sử về phát triển

nhận thức

3. Từ khóa

4. Ứng dụng

5. Nhận xét

2

I. Tác gi

Lev Vygotsky

v Sinh 17/11/1896 tại Orsha,  Belarus,

Nga.

v Năm  1913  ông  h c  tr ớ

ườ ọ

ố ậ ạ ọ ng  Đ i  h c  qu c  gia  Moscow  v i  hai  ngành  là  Lu t và Y khoa.

ắ ự v Năm  1924  Vygotsky  b t  đ u  s

ề ệ ầ ọ ứ nghi p nghiên c u v  tâm lý h c.

ế ậ

3

ệ ậ ọ ề v Năm 1925, Vygotsky hoàn thành lu n án Ti n sĩ v   “Tâm lý h c ngh  thu t” (The Psychology of Art).

I. Tác gi

Lev Vygotsky

v Các lĩnh v c nghiên c u chuyên sâu:

ü

ể ẻ

ü

ư

ọ ậ

ữ ệ ữ M i quan h  gi a h c t p và  ể ủ ự ủ ự S  phát tri n c a tr  và tâm  lý giáo d cụ ü T  duy và ngôn ng ố ẻ phát tri n c a tr .

4

ớ ượ ủ ữ c coi là đ ổ v Ông qua đ i ngày 11/6/1934 khi 38 tu i. ủ v V i  nh ng  đóng  góp  quan  tr ng  c a  mình  thì  ông  ọ . “Mozart c a tâm lý h c”

5

6

7

8

II. N i dung

ơ ở ể ự ế ị ử 1. C  s  đ  xây d ng thuy t văn hóa – l ch s

ằ ữ ộ ộ

ự ể

ướ ộ ộ ế ễ ủ  c p đ  xã h i di n ra tr ậ c ki n th c

ộ v Vygotsky tin r ng nh ng tác đ ng xã h i có m t vai  ơ ả ứ Ki n ế trò c  b n trong s  phát tri n c a nh n th c:  ứ ở ứ ở ấ   th c  ộ ấ c p đ  cá nhân.

ủ ể ể v Sau đó, ki n th c chuy n bên trong c a phát tri n

9

ệ ọ ộ ườ ượ ứ c g i là kinh nghi m n i tâm lý. ế i, đ con ng

II. N i dung

ơ ở ể ự ế ị ử 1. C  s  đ  xây d ng thuy t văn hóa – l ch s

v Tâm  lý  h c  văn  hóa  –  l ch  s   c a  Vygotsky  đ

ọ ị ượ c

ẻ o Tr  em t

ế  xây d ng n n ki n th c cho mình.

ỏ ố ả

ể o S  phát tri n không th  tách r i kh i b i c nh xã

ự ộ ụ ể h i c  th .

ọ ậ

ạ ự

o H c t p đem l

i s  phát tri n.

o Ngôn  ng   đóng  vai  trò  trung  tâm  trong  vi c  phát

ữ ệ tri n trí tu .

10

ơ ả ự ử ủ xây d ng trên 4 nguyên lý c  b n:

II. N i dung

ế

ử ề

ị 2. Thuy t văn hóa – l ch s  v  phát tri n nh n  th c  ứ

ư

a. S  t

ộ ng tác xã h i làm cho t ổ ườ ộ

ộ ượ duy và hành vi  ụ . Có 3 con  i thay đ i m t cách liên t c ườ ừ ề i c  truy n  t ng

ü.

ườ ự ươ con ng ườ đ ế này đ n ng ng  mà  văn  hóa  xã  h i  đ i khác:

ü.

ọ ậ ắ ằ ướ H c t p b ng cách b t ch c.

ü.

ờ ự ạ ọ ậ ỗ  H c t p nh  s  d y d .

11

ọ ậ ự ợ ằ H c t p b ng s  h p tác.

II. N i dung

ế

ử ề

ị 2. Thuy t văn hóa – l ch s  v  phát tri n nh n  th c  ứ

ư

a. S  t

ộ ng tác xã h i làm cho t ổ ườ ụ ộ ố duy và hành vi  i thay đ i m t cách liên t c trong b i

ü.

ượ

c nh n m nh:

ả ự ươ con ng c nh văn hóa

o

ươ

Ph

ng ti n truy n tin, tình c m (bi u đ t

ả c m xúc)

o

ụ ư

Công c  t

duy

o

ế

ng d n và đi u khi n

ậ ướ

ạ  L p k  ho ch, h ứ ờ i hình th c l

ướ i nói cá nhân

hành vi d

12

Vai trò c a ủ “ngôn ng ” ữ đ

II. N i dung

ế

ử ề

ị 2. Thuy t văn hóa – l ch s  v  phát tri n nh n  th c  ứ ầ b. Vùng  phát  tri n  g n  ­  The  zone  of  proximal

ế

ü.Ng

i  h c  đ t  đ ả

ứ t  ki n  th c  khi  v ề

ượ ế

ế

ế ự ể c  s   hi u  bi t  c các v n đ  liên quan đ n ki n

development (ZPD): ườ ọ ượ ế ượ qua ZPD và gi i quy t đ ộ ậ . ộ th c m t cách đ c l p

c

ỉ i  d y  không  ch   ph i  xác  đ nh  đ ả c

ể ư

c

ừ ọ

ớ ợ

ươ

ü.Ng ể tri n hi n t có th  đ t đ ph

ượ vùng  phát  ị ườ ạ ượ vùng phát tri n ể ệ ạ  mà còn ph i xác đ nh đ ị i ể ạ ượ . T  đó m i có th  đ a ra các hình th c,  ớ ng pháp d y h c phù h p v i ng

ườ ọ . i h c

13

ừ III. T  khóa

 The More Knowledgeable Other (MKO)

ự ể

ơ t cao h n trình  ọ ậ i h c ti p t c h c t p nâng  ả ụ i

ế ấ ế ả v B t c  ai có kh  năng và s  hi u bi ế ụ ườ ọ i h c. Ng ệ ộ ả ặ ề ự ế  đang g p ph i. ấ ứ ườ ọ ộ ủ đ  c a ng cao  trình  đ ,  tích  lũy  kinh  nghi m,  áp  d ng  gi quy t v n đ  th c t

ệ ặ

ư ớ

ườ ườ ể ưở ạ ồ ộ ấ ng  là  giáo  viên,  hu n  luy n  viên,  ho c  ổ ng  thành,  l n  tu i.  Nh ng  MKO  i  tr ườ ẻ ứ i tr

v Thông  th ữ nh ng  ng cũng có th  là b n bè đ ng trang l a, m t ng tu i h n, và ngay c  máy tính.

14

ổ ơ ả

ừ III. T  khóa

 Zone of Proximal Development (ZPD)

ụ ầ

v Tr   em  có  th   th c  hi n  nh ng  nhi m  v   đ y  thách

th c khi đ

ẻ ứ ữ

v Nh ng nhi m v  đ y thách th c giúp nâng cao t

i đa

ể ự ợ c tr  giúp. ụ ầ ậ

ế

(Actual  developmental

ể ự

ụ ộ

v Ph m vi tr  có th  th c hi n nhi m v  m t cách đ c

ượ ệ ể ự s  phát tri n nh n th c. ự ấ v C p  đ   phát  tri n  th c  t level). ạ l p.ậ ấ

ề ẩ

v C p đ  phát tri n kh  năng ti m  n (level of potential

ộ development).

15

ừ III. T  khóa

 Zone of Proximal Development (ZPD)

ể ự ệ ệ ẻ ụ ớ ự ợ v Ph m  vi  tr   có  th   th c  hi n  nhi m  v   v i  s   tr

ẻ ượ ệ ệ

ụ ượ c,  nh ng  có  th   th c  hi n  đ ủ ả ứ ể ự ọ ư v Nh ng nhi m v  thu c t m m c b n thân tr  ch a  ớ c  v i  i  khác  thì  g i  là  Vùng  Phát

16

ạ giúp. ộ ầ ữ ệ ư ự th c  hi n  đ ự ợ ườ s   tr   giúp  c a  ng ể Tri n G n ầ (ZPD)

ừ III. T  khóa

 Zone of Proximal Development (ZPD)

17

ừ III. T  khóa

 Constructivism and The Zone of  Proximal Development

18

ừ III. T  khóa

 Scaffolding

ẻ t  qua  đ

ầ ượ ấ

19

ướ ể v Đ   giúp  tr   em  ượ ượ v c  tri n ể vùng  phát  ự ợ g n,  s   tr   giúp  c  cung  c p  đ b i ở Scaffolding  ạ (t o b ệ . c đ m)

ừ III. T  khóa

 Scaffolding

ơ

ữ ườ ớ

ơ

v S   tr   giúp  c a  nh ng  b n  bè  có  kh   năng  h n  ụ i  l n  h n  s   giúp  cho  nhi m  v   ố ẹ t đ p.

ủ ho c  nh ng  ng đ

ư ườ

ượ

ng  d n  này  gi ng  nh   nh ng  giàn  giáo  t  qua  i  h c  lên  và  giúp  ng

ữ ọ i  h c  v

ự ợ ặ ượ c hoàn thành t ẫ ướ ữ v Nh ng  h ườ nâng  ng vùng ZPD.

ướ

v Làm m u, ph n h i, h

ng d n,  đ t câu h i, khích

, gi

v

ỡ ừ ừ

ấ ầ

ả ẫ ồ ề ế ấ ệ l i quy t v n đ . “Giàn giáo nâng đ ” t

t

cũng m t d n đi

20

IV.  ng d ng trong d y h c

1. Ng

ớ ề i h c c n nhi u c  h i đ  h c v i giáo viên

ỹ ầ ồ

ể ề ầ ườ ọ ớ ạ ệ ệ

ể ả

ế ậ

:

ọ ậ ư o Thách th c nh ng không quá khó. o Mang l

21

ự ệ ơ ộ ể ọ ơ ứ và v i b n đ ng trang l a có nhi u k  năng h n. ụ ầ 2. Làm vi c trong vùng phát tri n g n (nhi m v  đ y  ứ ầ thách  th c  góp  ph n  làm  phát  tri n  kh   năng  ứ ố ứ i đa): nh n th c đ n m c t ộ ộ ấ ü Khám phá m t c p đ  khó ứ ữ ớ ệ ạ i nh ng kinh nghi m h c t p m i. ộ ậ . ả ü Đánh giá kh  năng th c hi n đ c l p

IV.  ng d ng trong d y h c

3. Cung c p “giàn giáo” hay b

ướ c đ m h c t p :

ướ ọ ậ ệ c đ m. ệ ng d n mang tính b

ẽ ữ ợ ữ ế ợ 5. Trong gi ng d y, k t h p ch t ch  gi a ngôn ng

và h ề ự ệ ả ộ ng  giá  kh   năng  th c  hi n  đ c

ấ ẫ ữ ướ ü Nh ng h ỗ ợ ữ ü Nh ng hành đ ng mang tính h  tr . ọ ậ ü H c t p mang tính h p tác. ặ ạ ả ướ ng d n. ượ ỉ 6. Đi u  ch nh  và  l ủ ậ l p c a sinh viên.

7. Suy  nghĩ  và  ngôn  ng   ph   thu c  l n  nhau:  đ c

ữ ụ ộ

22

ạ ộ ộ ẫ tho i n i tâm (self­talk, inner speech).

V.  ng d ng trong cu c s ng

23

ế VI. K t lu n

Học sinh

GV đưa thông tin đầu vào

GV quan sát đầu ra (Khen hay khiển trách)

Kết quả đầu ra

Thông tin đầu vào

HỌC SINH (Quá trình nhận thức: Phân tích - Tổng hợp Khái quát hoá, Tái tạo…)

24

ế VI. K t lu n

v C u trúc nh n th c c a con ng

ấ ườ ủ ậ ả ẩ i không ph i b m

ứ sinh mà hình thành qua kinh nghi m.ệ

ấ ỗ v M i  ng

ậ ứ ầ ủ ằ ậ ổ ợ

ườ

ườ ộ i đó. ườ ể ự ề ứ ậ ỉ ứ ậ i  có  c u  trúc  nh n  th c  riêng.  Vì  v y  c n  có tác đ ng phù h p nh m thay  đ i nh n th c c a  ng v Con ng đi u ch nh quá trình nh n th c i có th  t

ừ ầ mà không c n kích thích t

ọ ậ ầ ề ạ

25

bên ngoài. v H c t p nhóm đóng vai trò quan tr ng. ằ v C n có s  cân b ng gi a n i dung GV truy n đ t và  ủ ữ ọ ệ ộ  l c c a h c sinh. ự ụ ự ự nhi m v  t

ế VI. K t lu n

ộ ạ HO T Đ NG

ạ ủ Ạ Ộ ồ

ộ ớ ớ ọ v D y và h c là m t d ng  ộ c a  xã  h i  loài  ng liên quan v i nhau, ư ặ ộ ạ ạ v i nhau: đ c tr ng  i,  bao  g m  hai  ho t  đ ng  i ườ tác đ ng qua l

1. HO T Đ NG d y c a ng

Ộ Ạ ủ ạ ườ ầ i Th y

2. HO T Đ NG h c c a ng

Ộ Ạ ủ ọ ườ ọ i h c

ươ c và

ọ ừ ạ ự v T  đó xây d ng các chi n l ệ ế ượ ạ

ề ph ng pháp  ọ ọ ấ ạ  nh :   ư d y  h c  l y  h c  sinh  ế ấ ả i quy t v n đ ,

26

ạ ọ d y  h c  hi n  đ i ọ ạ làm trung tâm, d y h c nêu và gi d y h c theo nhóm…..

27