101
TÍCH HỢP QUẢN LÝ CHẤT ƢỢNG TOÀN DIỆN (TQM) VÀ
QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG (SCM) - MÔ HÌNH VÀ LỢI ÍCH TÍCH HỢP
ThS. Trần Hải Y n
Trường Đại học Thương mại
TÓM TẮT
Trong bối cảnh thị trường toàn cầu thường xuyên biến động, việc chỉ tập trung vào chất lượng
sản phẩm là chưa đủ. Ngày nay, thách thức mới đặt ra cho các tổ chức là nguồn cung để đảm bảo
tiến độ cung cấp sản phẩm và dịch vụ. Quản lý chất lượng toàn diện (TQM) và Quản lý chuỗi cung
ứng (SCM) là những chiến lược đóng góp cho sự tồn tại và phát triển bền vững của tổ chức. SCM
đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng cạnh tranh của tổ chức. Tuy nhiên, sự cạnh
tranh trên thị trường kinh doanh quốc tế không chỉ ở quản lý chuỗi cung ứng. TQM là một mô hình
quản lý chất lượng được chứng minh để đảm bảo sự sống còn của tổ chức trong thị trường cạnh
tranh toàn cầu. Mặc dù cả TQM và SCM đều quan trọng đối với kết quả hoạt động của tổ chức,
nhưng các cách tiếp cận này ít khi được nghiên cứu đồng thời. Nghiên cứu về việc tích hợp TQM và
SCM còn rất hạn chế. Bài viết này nhằm mục đích xây dựng mô hình tích hợp TQM và SCM, và
trên cơ sở đó, tác giả đề xuất những lợi ích của việc tích hợp TQM và SCM đối với sự phát triển lâu
dài của tổ chức.
Từ khóa: Quản lý chất lượng toàn diện (TQM), Quản lý chuỗi cung ứng (SCM), tích hợp, mô
hình, lợi ích, nguyên tắc
ABSTRACT
In a rapidly changing global economic outlook, it is not enough to focus solely on product
quality. Nowadays, new formulas are laid down for organizations that are the source of goods to
ensure timely product and service delivery. Total Quality Management (TQM) and Supply
Chain Management (SCM) are important strategies that contribute to the survival and
development of an organization. Supply Chain Management (SCM) plays an important role in
improving the organization‟s competitiveness. However, competition in the international
business market is not only in providing chain management applications. TQM is a quality
management model that has been recognized for the organization‟s wellbeing in a globally
competitive arena. Although both TQM and SCM are important to the organization's
performance, these approaches are rarely studied concurrently. This article aims to build the
integration model of TQM and SCM; based on this, the author presents the benefits of TQM
and SCM integration for the long-term development of the organization.
Keywords: TQM, SCM, integration, model, benefits, practices
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
TQM và SCM được xác định là những chiến lược quan trọng nhất đối với các công ty sản
xuất và dịch vụ cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc tích hợp
TQM và SCM là một chủ đề đang ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm. Việc áp dụng TQM
không chỉ được thực hiện trong phạm vi nội bộ của tổ chức hay doanh nghiệp, mà còn được áp
102
dụng cho toàn bộ chuỗi cung ứng. Đây là xu hướng phát triển có ý nghĩa sống còn đối với sự phát
triển của doanh nghiệp. Các nguyên tắc TQM có thể trực tiếp tạo điều kiện cho việc áp dụng các
nguyên tắc SCM và từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng của công ty. Trong khi đó,
cuộc chạy đua của các nhà cung cấp đã nâng cao mức độ cần thiết và tầm quan trọng của SCM
trong việc áp dụng TQM. Mục đích cuối cùng của mọi hệ thống là đảm bảo sự hài lòng của khách
hàng, để đạt được mục tiêu này thì việc quản lý chất lượng toàn diện cần được áp dụng ở tất cả các
giai đoạn và hoạt động. Bên cạnh đó, mục tiêu chính của SCM là thiết lập những mục tiêu chung và
đồng bộ các quá trình xuyên suốt toàn bộ chuỗi cung ứng. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc
tích hợp TQM với SCM. Tuy nhiên, thực tế là có rất ít bài viết tiến hành nghiên cứu một cách đầy
đủ và hệ thống về mô hình tích hợp các nguyên tắc TQM và SCM trong các tổ chức kinh doanh;
cũng như những lợi ích mà tổ chức có thể đạt được từ mô hình tích hợp này. Đồng thời, do SCM và
TQM có các cách tiếp cận khác nhau, nên có thể gây ra xung đột khi tích hợp để triển khai đồng
thời. Do đó, cần phải nghiên cứu cách thức tích hợp TQM và SCM để xây dựng khung lý thuyết
tích hợp, nâng cao hiệu quả cho sự phát triển và thành công của tổ chức.
2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Trong những năm gần đây, TQM và SCM đều được áp dụng rộng rãi trong các tổ chức và
doanh nghiệp và nhiều loại hình khác nhau, do vậy, cũng có nhiều nghiên cứu tập trung khai thác
lĩnh vực này. Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên cứu này, tác giả tập trung phân tích tổng quan những
nghiên cứu theo hai nội dung chính: giới thiệu chung về TQM, SCM và những nguyên tắc của
TQM và SCM để phục vụ cho mục đích nghiên cứu của mình.
2.1. Tổng quan nghiên cứu về Quản lý chất l ợng toàn diện (TQM)
2.1.1. Quản lý chất lượng toàn diện
Theo Gunasekaran và McGaughy (2003), TQM được xác định là một quá trình khuyến khích
cắt giảm chi phí, cung cấp sản phẩm và dịch vụ chất lượng tốt, sự hài lòng của khách hàng, gắn kết
nhân viên và đo lường kết quả.
Tiêu chuẩn ISO 8402:1998 định nghĩa TQM là cách quản lý một tổ chức tập trung vào chất
lượng dựa vào sự tham gia của tất cà các thành viên, nhằm đạt tới sự thành công lâu dài nhờ thỏa
mãn khách hàng và đem lại lợi ích cho các thành viên của tổ chức và cho xã hội.
Triết lý của TQM vượt xa quan điểm rằng các hệ thống quản lý chỉ liên quan tới các quá trình
sản xuất. TQM theo đuổi các nguyên tắc, quá trình và thủ tục cần thiết để nâng cao sự hài lòng của
khách hàng và cải tiến năng suất, kết quả hoạt động để tạo ra giá trị.
Theo Siddiqui và các cộng sự, TQM gồm ba thành tố chính, một là “toàn diện” bao gồm sự
tham gia của toàn bộ tổ chức, chuỗi cung ứng, và/hoặc vòng đời sản phẩm; hai là “chất lượng” theo
các định nghĩa thông thường và “quản lý” là hệ thống quản lý với các giai đoạn như lập kế hoạch, tổ
chức thực hiện và kiểm soát.
2.1.2. Các yếu tố và nguyên tắc quyết định sự thành công của việc áp dụng Quản lý chất lượng
toàn diện
Thành công của việc áp dụng TQM trong doanh nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố và
nguyên tắc khác nhau. Đã có nhiều bài viết của các nhà nghiên cứu trình bày về những yếu tố này.
Mỗi nhà nghiên cứu lại chỉ ra và nhận diện những nguyên tắc khác nhau để đảm bảo sự thành
103
công của việc áp dụng TQM trong tổ chức/doanh nghiệp. Trên cơ sở tổng quan các tài liệu nghiên
cứu, tác giả đã tổng hợp, phân loại và đề xuất những nguyên tắc trong việc áp dụng TQM trong
bảng tổng kết dưới đây.
Bảng 1. Các nguyên tắc của TQM
STT
Nguyên tắc TQM
Nghiên cứu
1.
S nh đ o ca quản lý cấp cao nhất (bao gm s
cam k t, quản lý và h tr ca nh đ o)
Antony, Kumar và Madu (2005)
Talib và Rahman (2011)
Brah và các c ng s (2000)
Lakhal và c ng s (2006)
Al-Marri và các c ng s (2007)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Zehir và các c ng s (2012)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Rao (2005)
2.
Thi t lập chính sách chất ư ng
Antony, Kumar và Madu (2005)
3.
Ho ch đ nh chất ư ng
Fotopoulos và Psomas (2009)
Goetsch (2014)
Black và Porter (1996)
4.
Tập trung vào khách hàng, s hài lòng ca khách hàng
Antony, Kumar và Madu (2005)
Rao (2005)
Brah và các c ng s (2000)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Fotopoulos và Psomas (2009)
Zehir và các c ng s (2012)
Talib và Rahman (2011)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Rao (2005)
Lakhal và c ng s (2006)
Al-Marri và các c ng s (2007)
Black và Porter (1996)
Goetsch (2014)
5.
Quản lý nhà cung cấp/quan h vi nhà cung cấp
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Fotopoulos và Psomas (2009)
Zehir và các c ng s (2012)
Brah và các c ng s (2000)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Antony, Kumar và Madu (2005)
Goetsch (2014)
Lakhal và c ng s (2006)
Black và Porter (1996)
104
STT
Nguyên tắc TQM
Nghiên cứu
6.
Cải ti n liên t c
Brah và các c ng s (2000)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Zehir và các c ng s (2012)
Talib và Rahman (2011)
Antony, Kumar và Madu (2005)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Rao (2005)
Al-Marri và các c ng s (2007)
Lakhal và c ng s (2006)
7.
Vai trò ca phòng quản lý chất ư ng
Antony, Kumar và Madu (2005)
Al-Marri và các c ng s (2007)
8.
Giáo d c v đ o t o
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Zehir và các c ng s (2012)
Brah và các c ng s (2000)
Antony, Kumar và Madu (2005)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Lakhal và c ng s (2006)
9.
Trao đ i thông tin về cải ti n
Antony, Kumar và Madu (2005)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Rao (2005)
Black và Porter (1996)
Goetsch (2014)
Lakhal và c ng s (2006)
Al-Marri và các c ng s (2007)
10.
Quản lý, vận hành và cải ti n quá trình
Fotopoulos và Psomas (2009)
Brah và các c ng s (2000)
11.
V n h a chất ư ng
Goetsch (2014)
Rao (2005)
Black và Porter (1996)
12.
Quản lý ngun nhân l c (bao gm quan h vi nhân
viên, làm vic nhóm, s tham gia ca nhân viên, s
công nhận, trao quyền)
Brah và các c ng s (2000)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Fotopoulos và Psomas (2009)
Zehir và các c ng s (2012)
Talib và Rahman (2011)
Antony, Kumar và Madu (2005)
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Lakhal và c ng s (2006)
Al-Marri và các c ng s (2007)
Rao (2005)
Black và Porter (1996)
Goetsch (2014)
105
STT
Nguyên tắc TQM
Nghiên cứu
13.
Sản ph m (thi t k , cải ti n sản ph m)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Brah và các c ng s (2000)
Antony, Kumar và Madu (2005)
14.
Chu n đi sánh (benchmarking)
Al-Marri và các c ng s (2007)
Anupam, Himangshu và Fredric (2008)
Brah và các c ng s (2000)
Talib và Rahman (2011)
Rao (2005)
15.
S d ng h thng đo ưng, công c thng kê chất
ư ng
Hafeez, Malak và Abdelmeguid (2007)
Black và Porter (1996)
Goetsch (2014)
Lakhal và c ng s (2006)
16.
Marketing
Rao (2005)
17.
Trách nhim xã h i
Rao (2005)
18.
K t quả ho t đ ng chất ư ng
Talib và Rahman (2011)
Ngu n: Nghiên cứu của tác giả
Tác giả đã tổng kết và đề xuất nguyên tắc của TQM trên cơ sở kế thừa những nghiên cứu
trước đây. Những nhóm nguyên tắc này được rút ra từ tổng quan nghiên cứu, phân loại và gom
nhóm về những nhóm nguyên tắc chính; nhưng vẫn đảm bảo bao gồm đầy đủ tất cả các nguyên tắc
đã được đề cập trong những nghiên cứu này. Theo đó, 18 nguyên tắc đảm bảo cho sự thành công
của việc áp dụng TQM được tác giả đề xuất trong bài viết này là: (1) Sự lãnh đạo của quản lý cấp
cao nhất (bao gồm các yếu tố như sự cam kết, quản lý và hỗ trợ của lãnh đạo); (2) Việc thiết lập
chính sách chất lượng; (3) Hoạch định/lập kế hoạch chất lượng; (4) Tập trung vào khách hàng, sự
hài lòng của khách hàng; (5) Quản lý nhà cung cấp/quan hệ với nhà cung cấp; (6) Cải tiến liên tục;
(7) Vai trò của phòng quản lý chất lượng; (8) Giáo dục và đào tạo; (9) Trao đổi thông tin về cải tiến;
(10) Quản lý, vận hành và cải tiến quá trình; (11) Văn hóa chất lượng; (12) Quản lý nguồn nhân lực
(bao gồm quan hệ với nhân viên, làm việc nhóm, sự tham gia của nhân viên, sự công nhận, trao
quyền); (13) Sản phẩm (thiết kế, cải tiến sản phẩm); (14) Chuẩn đối sánh (benchmarking); (15) Sử
dụng hệ thống đo lường, công cụ thống kê chất lượng; (16) Marketing; (17) Trách nhiệm xã hội và
(18) Kết quả hoạt động chất lượng. Tất cả 18 nguyên tắc và yếu tố này đều được đưa vào xem xét
để xây dựng mô hình tích hợp TQM và SCM.
2.2. Tổng quan nghiên cứu về Quản lý chuỗi cung ứng (SCM)
2.2.1. Tổng quan về Quản lý chuỗi cung ứng
Khái niệm “chuỗi cung ứng” đã ra đời từ cuối những năm 80 và trở nên phổ biến vào
những năm 90. Cho đến nay, trên thế giới cũng tồn tại nhiều khái niệm về chuỗi cung ứng. Theo