Bài Ti u Lu n Kh o C H c L ch S Vi t Namể ậ ả ổ ọ ị ử ệ
Đ tài: M t s thành c Vi t Nam (do kh o c h c phát hi n)”ề ộ ố ổ ở ệ ả ổ ọ ệ
M Đ UỞ Ầ
Vi t Nam là m t qu c gia ra đ i và t n t i v i l ch s m y nghìnệ ộ ố ờ ồ ạ ớ ị ử ấ
năm. Trong su t th i gian t n t i và phát tri n c a mình, c ng đ ng cố ờ ồ ạ ể ủ ộ ồ ư
dân sinh s ng trên lãnh th Vi t Nam đã phát minh ra nhi u giá tr v tố ổ ệ ề ị ậ
ch t và tinh th n mà giá tr c a nói v n còn t n t i đ n ngày nay. ấ ầ ị ủ ẫ ồ ạ ế
V i m t qu c gia luôn ph i ch ng ch u hàng trăm cu c xâm chi mớ ộ ố ả ố ị ộ ế
c a các th l c bên ngoài thì m t yêu c u đ t ra đ b o đ m s t n t iủ ế ự ộ ầ ặ ể ả ả ự ồ ạ
c a đ t n c đó là ph i có bi n pháp h u hi u đ ch ng l i các th l củ ấ ướ ả ệ ữ ệ ể ố ạ ế ự
ngo i bang. M t trong nh ng công trình nh m ch ng l i s xâm l n c aạ ộ ữ ằ ố ạ ự ấ ủ
ngo i bang là Thành – m t công trình có nhi u ý nghĩa cho s t n t i c aạ ộ ề ự ồ ạ ủ
m t qu c gia, dân t c.ộ ố ộ
Đ tìm hi u rõ h n v Thành lũy trong l ch s c a n c ta, bàiể ể ơ ề ị ử ủ ướ ở
ti u lu n này s ch n 3 thành tiêu bi u nh t trong su t chi u dài l ch sể ậ ẽ ọ ể ấ ố ề ị ử
c a dân t c đó là thành C Loa, thành Hoa L và thành Thăng Long – 3ủ ộ ổ ư
thành tiêu bi u trong h th ng thành lũy Vi t Nam. V i m c đích đó, để ệ ố ệ ớ ụ ề
tài bài ti u lu n nay là: ể ậ “M t s thành lũy tiêu bi u Vi t Nam trongộ ố ể ở ệ
ti n trình l ch s Vi t Nam” ế ị ử ệ đ c ch n đ nghiên c u.ượ ọ ể ứ
V i th i gian ít i, kh năng ng i th c hi n còn h n ch nên đớ ờ ỏ ả ườ ự ệ ạ ế ề
tài ch c ch n s không th tránh nh ng h n ch nh t đ nh, r t mongắ ắ ẽ ể ữ ạ ế ấ ị ấ
nh n đ c nh ng ý ki n đóng góp.ậ ượ ữ ế
SVTH: Phan Minh Qu c – MSSV: 0711676 – L p LSK31 ố ớ
Trang 1
Bài Ti u Lu n Kh o C H c L ch S Vi t Namể ậ ả ổ ọ ị ử ệ
Đ tài: M t s thành c Vi t Nam (do kh o c h c phát hi n)”ề ộ ố ổ ở ệ ả ổ ọ ệ
CH NG M TƯƠ Ộ
VÀI NÉT KHÁI QUÁT V THÀNH LU VI T NAMỀ Ỹ Ệ
1.1. Các khái ni m, thu t ng liên quan đ n thànhệ ậ ữ ế
Thành lu : ỹlà công trình xây d ng kiên cự ố, v ng ch c đ b o v ,ữ ắ ể ả ệ
thành xây có nhi uề l p ớbao b cọ đ ểb o vả ệ phòng th m t v trí quanủ ộ ị
tr ng c a m t t ch c hay m t h th ng xã h iọ ủ ộ ổ ứ ộ ệ ố ộ .
Thành quách: là công trình xây d ng kiên cự ố b ng nh ng v t li uằ ữ ậ ệ
kiên c nh g ch, đá, ố ư ạ v ng ch c đ b o v , ữ ắ ể ả ệ thành xây có nhi uề l p ớbao
b cọ đ ểb o vả ệ phòng th m t v trí quan tr ng c a m t t ch c hay m tủ ộ ị ọ ủ ộ ổ ứ ộ
h th ng xã h iệ ố ộ .
Chòi canh – v ng gác: ọlà công trinh đ cượ xây d ng nh ng v tríự ở ữ ị
thoáng đ ng t m quan sát l nả ầ ớ đ quan sát, canh gác, chi n đ u.ể ế ấ
Tháp canh: là công trinh đ cượ xây d ng nh ng v trí cao t mự ở ữ ị ầ
quan sát l nớ đ quan sát, canh gácể cho thành.
Hào: là h th ng công s đ c đào đ b o v công trình phòngệ ố ự ượ ể ả ệ
th và h tr tác chi n khi có chi n tranh.ủ ổ ợ ế ế
1.2. L ch s hình thành thành lũy Vi t Namị ử ở ệ
Thành lũy ra đ i n c ta t ng đ i s m t th i các vua Hùng,ờ ở ướ ươ ố ớ ừ ờ
các công trình phòng th mang tính ch t công s chi n đ u đã đ c hìnhủ ấ ự ế ấ ượ
thành d i nh ng hình th c s khai nh t. Trong giai đo n đ u c a xãướ ữ ứ ơ ấ ạ ầ ủ
h i Vi t Nam do s thi u n đ nh v m t kinh t , chính tr nên trong xãộ ệ ự ế ổ ị ề ặ ế ị
h i luôn có các cu c đ u tranh gi các b l c v i nhau, s tranh ch p đ aộ ộ ấ ữ ộ ạ ớ ự ấ ị
bàn c trú này d n d n tr thành nh ng xung đ t quân s l n. Các bư ầ ầ ở ữ ộ ự ớ ộ
l c nh y u thông th ng ph i d a vào nh ng công s s khai đ cạ ỏ ế ườ ả ự ữ ự ơ ượ
d ng lên nh nh ng ch ng ng i v t đ ch n b c ti n c a thù đ b oự ư ữ ướ ạ ậ ể ặ ướ ế ủ ể ả
v s t n t i c a b l c và c ng đ ng c a mình. S đe d a l n h n b tệ ự ồ ạ ủ ộ ạ ộ ồ ủ ự ọ ớ ơ ắ
đ u đ n t bên ngoài v i s xâm l c c a các đ o quân ph ng B c.ầ ế ừ ớ ự ượ ủ ạ ươ ắ
SVTH: Phan Minh Qu c – MSSV: 0711676 – L p LSK31 ố ớ
Trang 2
Bài Ti u Lu n Kh o C H c L ch S Vi t Namể ậ ả ổ ọ ị ử ệ
Đ tài: M t s thành c Vi t Nam (do kh o c h c phát hi n)”ề ộ ố ổ ở ệ ả ổ ọ ệ
D n d n chính nh ng tác d ng có l i c a các d ng công s s khai nàyầ ầ ữ ụ ợ ủ ạ ự ơ
khi n ng i ta l u tâm h n và b t đ u cho xây d ng nh ng công trìnhế ườ ư ơ ắ ầ ự ữ
kiên c h n, đ ph c v công tác qu c phòng c a b l c và đ t n c.ố ơ ể ụ ụ ố ủ ộ ạ ấ ướ
Các công trình thành lũy d n đ c ra đ i trên c s hoàn thi n kinhầ ượ ờ ơ ở ệ
nghi m t nhi u th h và có s giao l u v i các qu c gia lân bang. ệ ừ ề ế ệ ự ư ớ ố
Ngoài nh ng thành s khai đ c xây d ng đ n gi n đ n nay kh oữ ơ ượ ự ơ ả ế ả
c h c đã phát hi n trong giai đo n này nhi u thành còn d u v t đ nổ ọ ệ ạ ề ấ ế ế
ngày nay: Thành c Mê Linh - n i Hai Bà Tr ng đóng đô, Thành C Loaổ ơ ư ổ
Đông Anh – Hà Nôi, Thành c Phong Châu, theo An Nam chí chép : ổ Ở
phía tây b c ph Giao Ch , t c đ t Mê Linh thu c qu n Giao Ch đ iắ ủ ỉ ứ ấ ộ ậ ỉ ờ
Hán. Lu c c a Tr ng V ng: xã C An. Nay là thôn C An xã Tamỹ ổ ủ ư ươ ở ư ư
Đ ng huy n Mê Linh. Thành Luy Lâu, thành Hoa L – Ninh Bình…đó làồ ệ ư
nh ng thành lũy đ u tiên mang n ng ki n trúc và t duy quân s c aữ ầ ặ ế ư ự ủ
ng i Vi t.ườ ệ
1.3. Vài nét v tiêu chí ch n đ a đi m xây d ng thành lũy Vi t Namề ọ ị ể ự ệ
Do đ c đi m dân c n c ta giai đo n đâu th a th t và ph iặ ể ư ướ ạ ư ớ ả
th ng xuyên ch ng đ nh ng cu c “Chinh man” c a ch nghĩa bànhườ ố ỡ ữ ộ ủ ủ
tr ng Ph ng B c. Vì v y t lâu cha ông ta đã ý th c sâu s c ph ngướ ươ ắ ậ ừ ứ ắ ươ
châm chi n tranh du kích và quan đi m chi n l c l y ít đ ch nhi u k tế ể ế ượ ấ ị ề ế
h p khéo léo y u t c t lõi c a binh gia “Thiên th i, đ a l i, nhân hòa”.ợ ế ố ố ủ ờ ị ợ
Tuy nhiên đ đ ng đ u v i nh ng đ o quân “Chinh man” v i s l ngể ươ ầ ớ ữ ạ ớ ố ượ
áp đ o v m i m t thì vi c t o ra cho mình nh ng c đ a phòng th làả ề ọ ặ ệ ạ ữ ứ ị ủ
đi u không th xem nh .ề ể ẹ
Trên c s đó, cha ông ta đã bi t d a vào nh ng đ o binh l c vôơ ở ế ự ữ ạ ự
hình t đ a th t nhiên c a hình sông dáng núi, c a cái mà binh phápừ ị ế ự ủ ủ
th ng g i là “N i d phòng th , khó t n công”. Tiêu chí đó m t khiườ ọ ơ ễ ủ ấ ộ
đ c k t h p và hòa quy n v i ch nghĩa anh hùng dân t c đ c ăn sâuượ ế ợ ệ ớ ủ ộ ượ
trong ti m th c c a ng i lính Vi t thì nó thành c nh gi i t i cao c aề ứ ủ ườ ệ ả ớ ố ủ
SVTH: Phan Minh Qu c – MSSV: 0711676 – L p LSK31 ố ớ
Trang 3
Bài Ti u Lu n Kh o C H c L ch S Vi t Namể ậ ả ổ ọ ị ử ệ
Đ tài: M t s thành c Vi t Nam (do kh o c h c phát hi n)”ề ộ ố ổ ở ệ ả ổ ọ ệ
thu t dùng binh. M t ng i đ ch muôn k đ ch ng và áp đ o quânậ ộ ườ ị ẻ ể ế ự ả
thù. Đó là trí tu c a ngh thu t quân s s khai mà tinh túy là cái gi nệ ủ ệ ậ ự ơ ả
đ n mà thi t th c trong quân s c a cha ông ta. Di n gi i quan ni mơ ế ự ự ủ ễ ả ệ
này ta th y đ c cái l i nhi u m t ngoài nh ng gì đã nêu trên, cách l aấ ượ ợ ề ặ ữ ở ự
ch n này cũng là s ch n l a t i u v s ti t ki m và bi t quý tr ngọ ự ọ ự ố ư ề ự ế ệ ế ọ
s c dân c a nh ng v minh quân thiên t c a n c Nam. Rõ ràng v i sứ ủ ữ ị ử ủ ướ ớ ố
dân ít i kinh t nghèo y u l i kinh niên s ng trong đao binh c a nh ngỏ ế ế ạ ố ủ ữ
cu c r a h n mà các th l c chinh ph t ph ng B c reo r c mà cho xâyộ ữ ậ ế ự ạ ươ ắ ắ
đ p nh ng thành lũy nguy nga tráng l là đi u không t ng. Ph ng đi uắ ữ ệ ề ưở ỏ ề
đó tr thành hi n th c thì v t ki t s c dân khi k thù t i đánh h cũngở ệ ự ắ ệ ứ ẻ ớ ọ
ch ng còn h i s c đâu mà ch ng c . B t quá còn t o ra s chia r m tẳ ơ ứ ố ự ấ ạ ự ẽ ấ
lòng dân m t đi u t đ a trong binh gia.ộ ề ử ị
Vì v y y u t k t h p đi u ki n t nhiên thu n l i cho xây d ngậ ế ố ế ợ ề ệ ự ậ ợ ự
công s phòng th là tiêu chí t t y u đ c t thành, đ p lũy.ự ủ ấ ế ể ấ ắ
M t tiêu chí khác cũng không kém ph n quan tr ng ngoài y u tộ ầ ọ ế ố
đ a hình đ các chi n l c gia x a l a ch n đó là y u t “Nhân hòa” xâyị ể ế ượ ư ự ọ ế ố
d ng công s thành lũy ph i khu v c g n dân, ph i có dân. T x a,ự ự ả ở ự ầ ả ừ ư
cha ông ta đã bi t m i quan h khăng khít quân v i dân nh cá v i n cế ố ệ ớ ư ớ ướ
nên xây d ng quân s không th n i không có dân c . Dân là tai, m t làự ự ể ơ ư ắ
ngu n nuôi s ng quân đ i và là c i ngu n s c m nh Vi t Nam. Xâyồ ố ộ ộ ồ ứ ạ ệ
d ng thành ph i n i có s b sung th ng xuyên v l ng th c vàự ả ở ơ ự ổ ườ ề ươ ự
quân s . T c là s k t h p lôgic hai y u t quân đ i và h u c n t i ch .ố ứ ự ế ợ ế ố ộ ậ ầ ạ ổ
T o nên s v ng m nh cho quân đ i t bên trong. Y u tô s ng còn choạ ự ữ ạ ộ ừ ế ố
s c m nh quân s c a b t kỳ đ o quân nào. Hu ng h , ngh thu t quânứ ạ ự ủ ấ ạ ố ồ ệ ậ
s c a cha ông ta là chiên tranh nhân dân c a toàn dân đánh gi c.ự ủ ủ ặ
N u ch nhìn v n đ t hai y u t trên thì ch a đ , đ ch n kh nhế ỉ ấ ề ừ ế ố ư ủ ể ọ ả
đ t này làm n i xây thành đ p lũy m nh đ t kia c t đ t b phòng. Nóấ ơ ắ ả ấ ấ ặ ố
SVTH: Phan Minh Qu c – MSSV: 0711676 – L p LSK31 ố ớ
Trang 4
Bài Ti u Lu n Kh o C H c L ch S Vi t Namể ậ ả ổ ọ ị ử ệ
Đ tài: M t s thành c Vi t Nam (do kh o c h c phát hi n)”ề ộ ố ổ ở ệ ả ổ ọ ệ
còn ph i đ m b o tiêu chí “tính thiêng” c a th ng đ a, là n i có nguyênả ả ả ủ ắ ị ơ
li u d i dào, giao thông thu n l i.ệ ồ ậ ợ
Đ đ t t i s c m nh t i đa con ng i ta th ng hay g i g mể ạ ớ ứ ạ ố ườ ườ ữ ắ
ni m tin c a mình vào m t th l c siêu nhiên nào đó. Trong quân s đi uề ủ ộ ế ự ự ề
này cũng không ngo i l . Thành C Loa ng i ta thêu d t nên “tínhạ ệ ổ ườ ệ
thiêng” này b ng vi c giúp s c c a th n Kim Quy và chi c móng Rùaằ ệ ứ ủ ầ ế
Th n, các thành lũy khác cũng có th l c th n linh b o tr đ nó trầ ế ự ầ ả ợ ể ở
thành thành lũy kiên c b t kh xâm ph m.ố ấ ả ạ
Các y u t nguyên li u d i dào đ thu n l i cho xây d ng và giế ố ệ ồ ể ậ ợ ự ữ
thành. Giao thông thu n l i là đ tác chi n thu t ti n đ c bi t v i quânậ ợ ể ế ậ ệ ặ ệ ớ
đ i ta t th th y quân và b binh thì y u t này càng tr nên quan tr ng.ộ ư ế ủ ộ ế ố ở ọ
V n chuy n d dàng chi vi n thu n l i khi có chi n tranh và thu n l iậ ể ễ ệ ậ ợ ế ậ ợ
thông th ng khi th i bình cũng là tiêu chí l a ch n m i khi quy t đ nhươ ở ờ ự ọ ỗ ế ị
đ a th xây d ng thành lũy.ị ế ự
Tóm l i, tiêu chí ch n đ t xây d ng thành lũy Vi t Nam có th góiạ ọ ấ ự ệ ể
g n trong b n ch đó là: “Đ a l i, nhân hòa”.ọ ố ữ ị ợ
SVTH: Phan Minh Qu c – MSSV: 0711676 – L p LSK31 ố ớ
Trang 5