TÌM HIỂU BỆNH ĐỘT QUỴ THEO TÂY Y
ĐỊNH NGHĨA
Đột qụy hay Tai biến mạch máu não là bệnh lý tổn thương một phần não
xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn hay bị vỡ.
Máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi não. Khi thiếu máu nuôi, não
sẽ ngưng họat động rồi chết đi trong vòng vài giây đến vài phút. Phần nào của não
bị chết thì phần cơ thể tương ứng do nó điều khiển sẽ không họat động được, biểu
hiện bằng liệt nửa người, tê và mất cảm giác nửa người, nói khó hoặc không nói
được hoặc hôn mê…
CÓ MẤY LOẠI ĐỘT QỤY
Đột qụy thường do cơn thiếu máu não, nhồi máu não và xuất huyết não.
Cơn thoáng thiếu máu não: mạch máu não bị tắc, nhưng lại được tự thông
nhanh chóng nên não không bị chết, nhờ đó các triệu chứng nhanh chóng phục hồi
hòan tòan trong vòng 24giờ.
Nhồi máu não ( thiếu máu não): mạch máu não bị tắc kéo dài làm não
thiếu máu nuôi và họai tử, chết đi. Có 3 nguyên nhân chính làm máu bị tắc
- Xơ mỡ động mạch: do có mảng xơ mỡ đóng ở thành mạch
máu, ngày càng dày lên làm lòng mạch hẹp dần, máu ứ lại đóng cục
thành máu đông gây tắc mạch tại chỗ hoặc di chuyển lên cao làm tắc
mạch máu phía sau.
- Bệnh tim: lọan nhịp, rung nhĩ hoặc van tim bị hẹp … làm
máu lưu thông không tốt, phần máu ứ đọng tạo thành cục máu đông
trong tim. Một mảnh của cục máu này có thể vỡ ra trôi theo dòng máu
lên não làm tắc nghẽn mạch máu não.
- Bệnh mạch máu nhỏ: người tăng huyết áp, đái tháo đường,
các động mạch nhỏ trên não bị hư hỏng và tắc nghẽn không cấp máu
cho não được nữa cũng gây thiếu máu não.
Xuất huyết não ( chảy máu não): mạch máu trong não bị vỡ, máu không
đến nuôi não được mà chảy tràn ra, chèn ép vào não làm não bị hư hại. Tăng huyết
áp là nguyên nhân nhân chính gây xuất huyết não
ĐỐI TƯỢNG DỄ BỊ ĐỘT QỤY
- Người càng lớn tuổi càng dễ bị đặc biệt tăng vọt từ 50 tuổi
trở lên
- Nam dễ bị nhiều hơn nữ từ 1.5 – 2 lần.
- Tiền sử gia đình có người bị đột qụy.
- Một số bệnh và thói quen làm tăng nguy cơ đột qụy
· Tăng huyết áp
· Đái tháo đường
· Các bệnh lý tim
· Rối lọan lipid máo
· Béo phì
· Hút thuốc lá
· Nghiện rượu
· Ít vận động
TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHÁT HIỆN VÀ CHẨN ĐOÁN SỚM
ĐỘT QỤY
Đột qụy ( TBMMN ) đã và đang là vấn đề cấp thiết của Y học. Đối với các
nước phát triển, đột qụy là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau bệnh
ung thư và tim mạch.
Phát hiện và chẩn đóan sớm đột qụy rất quan trọng vì có những tổn thương
làm bệnh tiến triển nặng phụ thuộc vào thời gian. Nếu không được phát hiện sớm
và xử trí kịp thời thì tỷ lệ bệnh nhân tử vong và bệnh nhân có di chứng nặng nề sẽ
rất cao.
Đột qụy là một lọai bệnh để lại nhiều di chứng và có thể làm giảm hoặc mất
nhiều chức năng họat động của con người dẫn đến tàn phế nhiều nhất. Các di
chứng ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất , tinh thần của bệnh nhân là một gánh
nặng kinh tế cho gia đình và xã hội.
NHỮNG DẤU HIỆU SỚM CỦA ĐỘT QỤY
Bệnh nhân có thể có một hoặc nhiều các triệu chứng sau:
- Tê ½ người, một tay hoặc nửa mặt
- Yếu hoặc liệt nửa người , một tay hoặc nửa mặt
- Nói khó , khó hiểu lời nói
- Nhìn mờ hoặc mù, một hoặc cả hai mắt
- Chóng mặt hoặc mất thăng bằng
- Nhức đầu một cách dữ dội bất thường có thể kèm theo
buồn nôn, nôn
Lưu ý: Các triệu chứng trên xuất hiện đột ngột, có thể nặng ngay từ đầu
hoặc mới đầu nhẹ sau đó nặng dần lên, có các triệu chứng mới xuất hiện.
KHI NGHI NGỜ BỆNH NHÂN ĐỘT QỤY PHẢI XỬ TRÍ NHƯ THẾ
NÀO
- Đỡ người bệnh để không bị té ngã gây chấn thương
- Để người bệnh nằm chỗ thóang nghiêng qua một bên nếu
nôn ói, móc hết đờm nhớt cho bệnh nhân dễ thở.
- Không tự ý cho uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết áp hay bất
cứ lọai thuốc nào khác.
- Không cạo gió, cắt lễ, cúng bái
- Không để nằm chờ xem có khỏe lại không
- Gọi xe đưa ngay người bệnh đến bệnh viện.
- Trong tương lai với sự phát triển của ngành y tế và chuyên
khoa TK mạch máu, bệnh nhân nghi đột qụy cần được đưa tới các đơn
vị chuyên biệt về đột qụy.
