Tóm tắt dự thảo Luận án Tiến sĩ Địa chất: Nghiên cứu địa tầng phân tập trầm tích Pliocen - Đệ tứ bể sông Hồng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN<br /> <br /> NGUYỄN ĐÌNH NGUYÊN<br /> <br /> NGHIÊN CỨU ĐỊA TẦNG PHÂN TẬP TRẦM TÍCH<br /> PLIOCEN - ĐỆ TỨ BỂ SÔNG HỒNG<br /> Chuyên ngành: Địa chất<br /> Mã số:<br /> <br /> 62440201<br /> <br /> TÓM TẮT DỰ THẢO LUẬN ÁN TIẾN SĨ ĐỊA CHẤT<br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC<br /> GS.TS. Trần Nghi<br /> <br /> HÀ NỘI – 2014<br /> <br /> 1<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên,<br /> Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> GS. TS Trần Nghi<br /> Phản biện 1:<br /> -------------------------------------------------------------------Phản biện 2:<br /> -------------------------------------------------------------------Phản biện 3:<br /> --------------------------------------------------------------------<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp trường họp<br /> tại …………………………………………………………………….<br /> Vào hồi ……. giờ…….ngày…..tháng……năm 2014<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> - Thư viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Trung tâm Thông tin – Thư viện, Đại học Quốc gia Hà Nội<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> Tính cấp thiết<br /> Trầm tích Pliocen - Đệ Tứ bể Sông Hồng đến nay vẫn chưa có<br /> đề tài và luận án nào nghiên cứu. Sự tồn tại của việc phân chia địa<br /> tầng Đệ Tứ của đồng bằng Sông Hồng lý do cơ bản là không tìm<br /> thấy hóa thạch định tuổi và không xác định được tuổi tuyệt đối của<br /> trầm tích Pleistocen.<br /> Vì vậy, cho đến giữa những năm 1980 của thế kỷ trước địa<br /> tầng Đệ Tứ đồng bằng Sông Hồng được phân chia theo thạch địa<br /> tầng nghĩa là các địa tầng được phân chia và gọi tên theo đặc điểm<br /> thạch học. Ví dụ hệ tầng Hà Nội (Q12-3 hn) là gọi cho tầng cuội sạn.<br /> Hệ tầng Vĩnh Phúc (Q13b vp) gọi cho tầng sét loang lổ. Hệ tầng Hải<br /> Hưng (Q21-2 hh) gọi cho tầng sét xám xanh và hệ tầng Thái Bình (Q13<br /> tb) gọi cho tầng cát bột sét phủ trên tầng sét xám xanh. Sự phân chia<br /> thạch địa tầng chưa phản ánh được quy luật quan hệ giữa tiến hoá<br /> trầm tích và các chu kỳ thay đổi mực nước biển do ảnh hưởng của<br /> băng hà và gian băng. Vì vậy luận án sẽ góp phần làm sáng tỏ những<br /> vấn đề chưa được giải quyết về địa tầng Pliocen - Đệ Tứ trên cơ sở<br /> nghiên cứu địa tầng phân tập.<br /> Xuất phát từ những yêu cầu thực tế nêu trên nghiên cứu sinh<br /> đã lựa chọn đề tài "Nghiên cứu địa tầng phân tập trầm tích Pliocen<br /> - Đệ Tứ bể Sông Hồng" với các mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> như sau:<br /> Mục tiêu: Xác lập địa tầng phân tập trầm tích Pliocen - Đệ Tứ<br /> bể Sông Hồng trên cơ sở phân tích cộng sinh tướng theo không gian<br /> và thời gian trong mối quan hệ với sự thay đổi mực nước biển toàn<br /> cầu và chuyển động kiến tạo.<br /> Nhiệm vụ:<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Xác định được các phức tập (sequence), nhóm phân tập<br /> (parasequence set) và phân tập (parasequence), quy luật biến đổi theo<br /> không gian và thời gian các miền hệ thống trầm tích biển thấp (LST),<br /> biển tiến (TST) và biển cao (HST).<br /> - Nghiên cứu đặc điểm và quy luật phân bố tướng trầm tích<br /> Pliocen - Đệ tứ bể Sông Hồng<br /> - Khôi phục lịch sử tiến hóa trầm tích Pliocen - Đệ tứ trong mối<br /> quan hệ với sự dao động mực nước biển và chuyển động kiến tạo.<br /> Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:<br /> Các thành tạo trầm tích Pliocen - Đệ Tứ bể Sông Hồng.<br /> Luận điểm bảo vệ:<br /> Luận điểm 1. Trầm tích Pliocen - Đệ Tứ bể sông Hồng có cấu<br /> trúc đối xứng bao gồm 8 phức tập (sequence) ứng với 8 chu kỳ thay<br /> đổi mực nước biển chân tĩnh phần thềm lục địa và 7 phức tập trên<br /> phần đất liền. Mỗi phức tập có 3 miền hệ thống trầm tích: Miền hệ<br /> thống trầm tích biển thấp (LST), miền hệ thống biển tiến (TST),<br /> miền hệ thống biển cao (HST). Các phức tập tương ứng với các hệ<br /> tầng của thang thời địa tầng gồm:<br /> - Phần đất liền: 3 phức tập trong Pliocen: S1(N21), S2(N22) và<br /> S3(N23); 4 phức tập trong Đệ Tứ: S4(Q11), S5-6(Q12), S7(Q13a) và<br /> S8(Q13b-Q2).<br /> - Phần thềm lục địa: 3 phức tập trong Pliocen: S1(N21), S2(N22)<br /> và S3(N23); 5 phức tập trong Đệ Tứ: S4(Q11), S5(Q12a), S6(Q12b),<br /> S7(Q13a) và S8(Q13b-Q2).<br /> Luận điểm 2. Không gian tích tụ trầm tích bắt đầu từ ranh giới<br /> giữa các miền xâm thực và miền lắng đọng trầm tích của đồng bằng<br /> Sông Hồng đến trung tâm bể bao gồm các dãy cộng sinh tướng có<br /> quan hệ nhân quả với sự thay đổi mực nước biển. Các dãy cộng sinh<br /> <br /> 4<br /> <br /> tướng được tích hợp theo 3 miền hệ thống trầm tích như sau:<br /> - Miền hệ thống biển thấp (LST) bao gồm nhóm tướng trầm<br /> tích lục nguyên (ar) môi trường lục địa chuyển sang môi trường châu<br /> thổ biển thoái (amr) phần ngập nước.<br /> - Miền hệ thống trầm tích biển tiến (TST) bao gồm nhóm<br /> tướng trầm tích lục nguyên môi trường biển nông (mt) phân bố ở<br /> trung tâm bể Sông Hồng chuyển sang môi trường châu thổ biển tiến<br /> (amt) thuộc đồng bằng Sông Hồng.<br /> - Miền hệ thống trầm tích biển tiến (HST) bao gồm nhóm<br /> tướng trầm tích lục nguyên môi trường châu thổ biển thoái (amr)<br /> phân bố ở đồng bằng Sông Hồng chuyển sang nhóm tướng lục<br /> nguyên môi trường châu thổ biển thoái xen môi trường biển nông<br /> biển thoái (mt/amr) phân bố ở trung tâm bể Sông Hồng.<br /> Những điểm mới của luận án:<br /> - Phân tích, lựa chọn mô hình địa tầng phân tập áp dụng phù<br /> hợp cho nghiên cứu trầm tích Pliocen - Đệ Tứ bể Sông Hồng.<br /> - Trầm tích Pliocen - Đệ Tứ bể Sông Hồng được phân chia<br /> thành 7 phức tập trên đất liền và 8 phức tập phần thềm lục địa tương<br /> ứng với 8 chu kỳ trầm tích.<br /> - Sự phân bố các tướng, nhóm tướng và phức hệ tướng trầm<br /> tích trong mặt cắt địa chất trầm tích là theo quy luật cộng sinh tướng<br /> theo dãy liên tục dưới dạng tướng đơn và tướng kép trong mối quan<br /> hệ với sự thay đổi mực nước biển.<br /> Ý nghĩa khoa học và thực tiễn:<br /> * Ý nghĩa khoa học<br /> - Kết quả luận án góp phần lựa chọn mô hình địa tầng phân tập<br /> phù hợp áp dụng nghiên cứu thực tiễn trầm tích Pliocen - Đệ Tứ<br /> thềm lục địa và các vùng đồng bằng ven biển Việt Nam.<br /> <br /> 5<br /> <br />