
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
----------***----------
NGUYỄN ANH TUẤN
NGHIÊN CU ĐIU KHIN T S TRUYN
H THNG LI NHM TĂNG N ĐNH QU ĐO
CHUYN ĐNG CA Ô TÔ
Chuyên ngành: Kỹ thuật ô tô - máy kéo
Ngành: Cơ khí động lực
Mã số: 95.20.116
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KỸ THUẬT
HÀ NỘI - 2018

Công trình được hoàn thành tại:
Trường Đại học Giao thông Vận Tải
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Đào Mạnh Hùng
2. TS. Nguyễn Khắc Huân
Phản biện 1: PGS.TS. Bùi Hải Triều
Phản biện 2: GS.TS. Vũ Đức Lập
Phản biện 3: PGS.TS. Lưu Văn Tuấn
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá Cấp Trường
họp tại Trường Đại Học Đại học Giao thông Vận Tải vào hồi
……. ngày...… tháng … năm 201….
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia, Hà Nội
- Thư viện Trường Đại học Đại học Giao thông Vận Tải

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hệ thống lái là một trong những hệ thống quan trọng của ô tô, có chức năng thay
đổi và ổn định hướng khi ô tô chuyển động, do đó giữ vai trò quyết định đến tính an
toàn chuyển động của ô tô. Hệ thống lái tích cực AFS (Active Front Steering) giúp
người lái kiểm soát được các tình huống mất ổn định, nâng cao tính an toàn chuyển
động của ô tô.
Hệ thống lái tích cực là một trong các công nghệ mới được ứng dụng trong ngành ô
tô. Tại Việt Nam cho tới nay đã có một vài đề tài đề cập đến ảnh hưởng của hệ thống lái
đến quỹ đạo chuyển động của ô tô, tuy nhiên các hướng nghiên cứu mới tập trung chủ
yếu vào các hệ thống lái có trợ lực chứ chưa đầu tư nghiên cứu sâu về hệ thống lái tích
cực. Xuất phát từ các yêu cầu thực tế trên, nghiên cứu sinh đã chọn đề tài: “Nghiên cu
điu khin t s truyn h thng li nhm tăng n đnh qu đo chuyn đng ca ô
tô” nhằm góp phần tạo dựng cơ sở lý thuyết và kiểm nghiệm trên mô hình bán thực
nghiệm phục vụ cho việc đánh giá chất lượng của sản phẩm được thiết kế, chế tạo, hoàn
thiện bộ điều khiển điện tử trên hệ thống lái tích cực nói chung.
2. Mục tiêu nghiên cứu
+ Xây dựng mô hình động lực học của ô tô
+ Xây dựng mô hình động lực học hệ thống lái tích cực
+ Xây dựng thuật toán, thiết kế bộ điều khiển t số truyền hệ thống lái nhằm
ổn định quỹ đạo chuyển động của ô tô và được kiềm chứng bằng mô hình bán thực
nghiệm
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài: là hệ thống lái tích cực trên ô tô con
Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
+ Đề tài chỉ nghiên cứu điều khiển thay đổi t số truyền góc của hệ thống lái
+ Tiến hành thực nghiệm trên mô hình bán thực nghiệm với các chế độ quay
vòng ổn định, chuyển làn, chuyển động thẳng vận tốc thay đồi và khi có gió ngang
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu của luận án là nghiên cứu lý thuyết kết hợp với thực nghiệm.
5. Nội dung và bố cục của luận án
Xuất phát từ mục đích, đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu, bố cục
của luận án gồm có bốn chương như sau:
Chương 1: Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Chương 2: Xây dựng mô hình động lực học ô tô và hệ thống lái.
Chương 3: Thiết kế bộ điều khiển và khảo sát chuyển động của ô tô với hệ thống
lái tích cực.
Chương 4: Nghiên cứu thực nghiệm.

2
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về ổn định quỹ đạo chuyển động của ô tô
1.1.1. Khái quát về an toàn chuyển động
An toàn chuyển động là những giải pháp kỹ thuật đảm bảo cho ô tô và người
ngồi trên xe an toàn trong quá trình chuyển động, đây là một trong những vấn đề
đang được rất nhiều các nhà khoa học nghiên cứu hiện nay. An toàn chuyển động có
thể được chia thành hai loại là an toàn thụ động và chủ động.
1.1.2. Ổn định quỹ đạo chuyển động của ô tô
* Mất ổn định hướng khi quay vòng
Khi ô tô quay vòng, do ảnh hưởng của sự biến dạng bên của lốp, bán kính quay vòng
thực tế của ô tô có thể khác với bán kính quay vòng mong muốn của người điều khiển,
dẫn đến mất ổn định quỹ đạo chuyển động gây nguy hiểm cho người và phương tiện.
* Mất ổn định hướng do tác dụng của gió ngang
Khi ô tô đang chuyển động thẳng, giá trị lực gió ngang lớn sẽ làm các lốp xe bị
biến dạng bên và lăn lệch khỏi hướng chuyển động thẳng.
* Mất ổn định hướng khi phanh
Hiện tượng mất ổn định quỹ đạo chuyển động còn có thể xảy ra khi ô tô phanh
gấp trên đường có hệ số bám không đều giữa hai bên bánh xe hoặc bánh xe giữa các
cầu bị bó cứng không đồng thời.
1.1.3. Tỷ số truyền của hệ thống lái
* Tỷ số truyền góc
T số truyền góc của cơ cấu lái là t số giữa góc quay vành lái và góc quay bánh xe
dẫn hướng
FW
sw
c
i
Trong đó: δsw là góc quay vành lái
δFW là góc quay bánh xe dẫn hướng
* Tỷ số truyền lực
Là tổng t số giữa mô men cản quay vòng tác dụng lên bánh xe dẫn hướng
và mômen đặt lên vành lái cần thiết để khắc phục lực cản quay vòng.
FW
l
sw
T
iT
Trong đó:
TFW - mô men tác dụng lên bánh xe dẫn hướng
Tsw - mô men đặt lên vành lái
1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài và trong nước
1.2.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Đối với hệ thống lái tích cực (Active Steering), các công trình nghiên cứu trên
thế giới tập trung vào các hướng sau:

3
- Hướng th nhất: Nghiên cứu và thiết lập mô hình động lực học của ô tô với
hệ thống lái tích cực để ổn định quỹ đạo tiêu biểu là các công trình như: Sylvain
Tardy đã nghiên cứu ổn định chuyển động của ô tô với hệ thống lái tích cực với phần
mềm CarMaker Simulations.
- Hướng th hai: Nghiên cứu thay đổi t số truyền khi xe thay đổi tốc độ của
các tác giả Wolfgang Reinelt, Katsuhiko Satoh… đã phát triển hệ thống điều khiển
hệ thống lái tích cực.
- Hướng th ba: Nghiên cứu về cơ cấu chấp hành của hệ thống lái tích cực như
cơ cấu bánh răng hành tinh, mô tơ trợ lực lái của Willy Klier và Wolfgang Reinelt
và Bjoern Avak
- Hướng th tư: Các nghiên cứu về bộ điều khiển của hệ thống lái tích cực tiêu
biểu như công trình của Masao Nagai và FengYing
Tuy nhiên, sự hiểu biết của chúng ta về các công nghệ này chưa thật sự hoàn
thiện vì các công trình nghiên cứu của các tác giả chỉ công bố công bố một phần
hoặc không công bố nên việc tiếp cận các công nghệ trên là rất khó khăn.
1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Liên quan đến hệ thống lái và quỹ đạo chuyển động của ô tô, trong nước cũng đã
có một số tác giả quan tâm nghiên cứu.
Đỗ Sanh cùng các cộng sự đã biên soạn tài liệu về động học, động lực học, trong
đó đã khảo sát động học quay vòng của ô tô ở tốc độ cao.
Nguyễn Khắc Trai đã cho xuất bản tài liệu sách về tính điều khiển và quỹ
đạo chuyển động của ô tô.
Đào Mạnh Hùng đã làm rõ hơn mối quan hệ tác động giữa bánh xe và mặt đường
của ô tô tải ở Việt Nam.
Nguyễn Tuấn Anh đã giới thiệu bộ điều khiển tối ưu hệ thống lái tích cực ô tô
trên tạp chí giao thông vận tải và tiến hành đánh giá chất lượng bộ điều khiển trong
trường hợp có tác động của gió ngang.
Tóm lại, các đề tài nghiên cứu trong nước những năm gần đây mới chỉ dừng lại
ở mức phân tích động học và động lực học hệ thống lái thông thường, hệ thống lái
tích cực chưa được nghiên cứu sâu sắc để đánh giá hiệu quả và tác động đối với quá
trình chuyển động của ô tô.
1.3. Kết luận chương 1
Chương 1 đã khái quát tiến trình phát triển của các hệ thống lái trên ô tô để thấy
được vị trí và vai trò của hệ thống lái tích cực.
Qua nghiên cứu các công trình liên quan đến đề tài trong, ngoài nước: ổn định
quỹ đạo chuyển động của ô tô, mối quan hệ giữa tốc độ xe và t số truyền, cơ cấu
chấp hành, bộ điều khiển của hệ thống lái tích cực cho thấy nghiên cứu điều khiển
t số truyền hệ thống lái nhằm tăng ổn định quỹ đạo chuyển động của ô tô là hướng
nghiên cứu mang nhiều tính mới, khả thi, có ý nghĩa khoa học cao nhằm từng bước
làm chủ kỹ thuật, công nghệ hiện đại theo xu thế nội địa hóa sản phẩm và phát triển
công nghiệp phụ trợ cho ngành ô tô Việt Nam.