B GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HC GIAO THÔNG VN TI
----------***----------
NGUYN ANH TUN
NGHIÊN CU ĐIU KHIN T S TRUYN
H THNG LI NHMNGN ĐNH QU ĐO
CHUYN ĐNG CA Ô TÔ
Chuyên ngành: K thut ô tô - máy kéo
Ngành: Cơ khí động lc
Mã s: 95.20.116
TÓM TT LUN ÁN TIN SĨ K THUT
HÀ NI - 2018
Công trình được hoàn thành tại:
Trường Đại học Giao thông Vận Tải
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. Đào Mạnh Hùng
2. TS. Nguyễn Khắc Huân
Phản biện 1: PGS.TS. Bùi Hải Triều
Phản biện 2: GS.TS. Vũ Đức Lập
Phản biện 3: PGS.TS. Lưu Văn Tuấn
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá Cấp Trường
họp tại Trường Đại Học Đại học Giao thông Vận Tải vào hồi
……. ngày...tháng … năm 201….
Có thể tìm hiểu luận án tại:
- Thư viện Quốc gia, Hà Nội
- Thư viện Trường Đại học Đại học Giao thông Vận Tải
1
M ĐẦU
1. Tính cp thiết của đề tài
H thng lái là mt trong nhng h thng quan trng ca ô tô, có chức năng thay
đổi và ổn định hướng khi ô tô chuyển động, do đó giữ vai trò quyết định đến tính an
toàn chuyển động ca ô tô. H thng lái tích cc AFS (Active Front Steering) giúp
người lái kiểm soát đưc các tình hung mt ổn đnh, nâng cao tính an toàn chuyn
động ca ô tô.
H thng lái tích cc mt trongc công ngh mới được ng dng trong ngành ô
. Ti Vit Nam cho tới nay đã một vài đề tài đề cp đến ảnh hưởng ca h thngi
đến qu đạo chuyển động ca ô tô, tuy nhiên các hưng nghiên cu mi tp trung ch
yếuo các h thngi có tr lc ch chưa đầu tư nghiên cứu sâu v h thng i tích
cc. Xut phát t các yêu cu thc tế tn, nghiên cứu sinh đã chọn đềi: Nghiên cu
điu khin t s truyn h thng li nhm tăng n đnh qu đo chuyn đng ca ô
nhm góp phn to dng sở thuyết kim nghim trên mô hình bán thc
nghim phc v cho việc đánh giá chất ng ca sn phẩm đưc thiết kế, chế to, hoàn
thin b điu khiển đin t trên h thngi tích cci chung.
2. Mc tiêu nghiên cu
+ Xây dựng mô hình đng lc hc ca ô tô
+ Xây dựng mô hình đng lc hc h thng lái tích cc
+ y dng thut toán, thiết kế b điu khin t số truyền hệ thống lái nhm
ổn định qu đạo chuyển động ca ôvà đưc kim chng bng mô hình bán thc
nghim
3. Đối tưng, phm vi nghiên cu
Đối tượng nghiên cu của đề tài: là h thng lái tích cc trên ô tô con
Phm vi nghiên cu của đề tài:
+ Đ tài ch nghiên cứu điu khiển thay đi t s truyn góc ca h thng lái
+ Tiến hành thc nghim trên nh bán thc nghim vi các chế đ quay
vòng ổn định, chuyn làn, chuyển động thng vn tốc thay đồi và khi có gió ngang
4. Phương pháp nghiên cu
Phương pháp nghn cu ca lun án là nghiên cu lý thuyết kết hp vi thc nghim.
5. Ni dung và b cc ca lun án
Xut phát t mục đích, đối ng, phạm vi phương pháp nghiên cứu, b cc
ca lun án gm có bốn chương như sau:
Chương 1: Tng quan v vấn đề nghiên cu
Chương 2: Xây dựng mô hình động lc hc ô tô và h thng lái.
Chương 3: Thiết kế b điu khin khot chuyn đng ca ô vi h thng
i ch cc.
Chương 4: Nghiên cu thc nghim.
2
CHƯƠNG 1
TNG QUAN VẤN Đ NGHIÊN CU
1.1. Tng quan v ổn định qu đạo chuyn động ca ô tô
1.1.1. Khái quát v an toàn chuyển động
An toàn chuyển động nhng gii pháp k thuật đảm bảo cho ô người
ngi trên xe an toàn trong quá trình chuyn động, đây một trong nhng vấn đề
đang được rt nhiu các nhà khoa hc nghiên cu hin nay. An toàn chuyển động
th đưc chia thành hai loi là an toàn th động và ch động.
1.1.2. Ổn định qu đạo chuyển động ca ô tô
* Mt ổn định hướng khi quay vòng
Khi ô tô quay vòng, do ảnh hưởng ca s biến dng n ca lp, n kính quay vòng
thc tế ca ô tô có th khác vi bán kính quay vòng mong mun ca người điều khin,
dn đến mt ổn định qu đo chuyển động gây nguy hiểm cho nời và phương tin.
* Mt ổn định hướng do tác dng ca gió ngang
Khi ô đang chuyển động thng, giá tr lc gió ngang ln s làm các lp xe b
biến dạng bên và lăn lệch khỏi hướng chuyển động thng.
* Mt ổn định hướng khi phanh
Hiện tượng mt ổn định qu đạo chuyển động còn th xy ra khi ô phanh
gấp trên đường có h s bám không đều gia hai bên bánh xe hoc bánh xe gia các
cu b bó cứng không đng thi.
1.1.3. T s truyn ca h thng lái
* T s truyn góc
T s truyn góc của cơ cấu lái là t s gia góc quay vành lái và góc quay bánh xe
dẫn hướng
FW
sw
c
i
Trong đó: δswgóc quay vành lái
δFW là góc quay bánh xe dẫn hướng
* T s truyn lc
Là tng t s gia mô men cn quay vòng tác dng lên bánh xe dẫn hướng
và mômen đặt lên vành lái cn thiết đ khc phc lc cn quay vòng.
FW
l
sw
T
iT
Trong đó:
TFW - mô men tác dng lên bánh xe dẫn hướng
Tsw - mô men đặt lên vành lái
1.2. Tình hình nghiên cứu ngoài và trong nước
1.2.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước
Đối vi h thng lái tích cc (Active Steering), các công trình nghiên cu trên
thế gii tập trung vào các hướng sau:
3
- ng th nht: Nghiên cu thiết lập hình động lc hc ca ô vi
h thng lái tích cực đ ổn định qu đạo tiêu biểu các công trình như: Sylvain
Tardy đã nghiên cu ổn định chuyển động ca ô vi h thng lái tích cc vi phn
mm CarMaker Simulations.
- ng th hai: Nghiên cứu thay đổi t s truyền khi xe thay đi tc đ ca
các tác gi Wolfgang Reinelt, Katsuhiko Satoh đã phát trin h thống điều khin
h thng lái tích cc.
- ng th ba: Nghiên cu v cơ cu chp hành ca h thng lái tích cực như
cơ cấu bánh răng hành tinh, mô tơ trợ lc lái ca Willy Klier Wolfgang Reinelt
Bjoern Avak
- ng th : Các nghiên cu v b điu khin ca h thng lái tích cc tiêu
biểu như công trình của Masao Nagai và FengYing
Tuy nhiên, s hiu biết ca chúng ta v các công ngh này chưa thật s hoàn
thin các công trình nghiên cu ca các tác gi ch công b công b mt phn
hoc không công b nên vic tiếp cn các công ngh trên là rất khó khăn.
1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
Liên quan đến h thng lái và qu đo chuyển động của ô tô, trong nước cũng đã
có mt s tác gi quan tâm nghiên cu.
Đỗ Sanh cùng các cng s đã biên son tài liu v động học, động lc hc, trong
đó đã khảo sát đng hc quay vòng ca ô tô tốc độ cao.
Nguyn Khc Trai đã cho xut bn tài liu sách v nh điu khin và qu
đo chuyn đng ca ô tô.
Đào Mnh Hùng đã làm rõ hơn mi quan h tác động gia bánh xe và mặt đường
ca ô tô ti Vit Nam.
Nguyn Tun Anh đã giới thiu b điu khin tối ưu hệ thng lái tích cc ô
trên tp chí giao thông vn ti tiến hành đánh giá chất lượng b điu khin trong
trường hợp có tác đng ca gió ngang.
Tóm lại, các đi nghiên cu trong nước nhng năm gần đây mới ch dng li
mức phân tích động học động lc hc h thống lái thông thường, h thng lái
tích cực chưa được nghiên cu sâu sc để đánh giá hiệu qu và tác động đối vi quá
trình chuyển động ca ô tô.
1.3. Kết luận chương 1
Chương 1 đã khái quát tiến trình phát trin ca các h thống lái trên ô tô đ thy
đưc v trí và vai trò ca h thng lái tích cc.
Qua nghiên cứu các công trình liên quan đến đ tài trong, ngoài nước: n định
qu đạo chuyển động ca ô tô, mi quan h gia tốc độ xe t s truyền, cấu
chp hành, b điu khin ca h thng lái tích cc cho thy nghiên cứu điều khiển
t số truyền hệ thống lái nhằm tăng ổn định quỹ đạo chuyển động của ô tô hướng
nghiên cu mang nhiu tính mi, kh thi, có ý nghĩa khoa hc cao nhm từng bước
làm ch k thut, công ngh hiện đại theo xu thế nội địa hóa sn phm và phát trin
công nghip ph tr cho ngành ô tô Vit Nam.