Triệu chứng và cách chữa trị
bệnh tự kỷ ở trẻ
Bệnh tự kỷ có nguyên nhân từ những xáo trộn trong hệ thống thần kinh làm suy
giảm khả năng giao tiếp và hoà nhập cộng đồng. Bệnh sẽ gây ra những hạn chế
trong nhận thức, hoạt động xã hội và khả năng cảm giác, cảm nhận của trẻ dẫn đến
những bất thường trong thái độ và hành động hằng ngày.
Theo nghiên cứu của Viện nghiên cứu sức khoẻ tinh thần quốc gia Anh thì cứ 1000 trẻ
em thì có 4 em mắc bệnh này. Bệnh tự kỷ ngày càng có triệu chứng gia tăng trong những
năm gần đây.
Bệnh tự kỷ, một căn bệnh đáng lo ngại ở trẻ thời kỳ toàn cầu hóa.(Ảnh minh họa)
Triệu chứng
Triệu chứng của bệnh tự kỷ thường bắt đầu trong 3 năm đầu đời của trẻ. Các bé trai
thường mắc bệnh này nhiều hơn các bé gái. Bệnh tự kỷ chịu tác động của rất nhiều yếu tố
như nền tảng xã hội, môi trường học tập, cách giáo dục của cha mẹ. Chính vì thế các cá
nhân khác nhau có các biểu hiện và mức độ nặng nhẹ của bệnh cũng khác nhau.
Bệnh tự kỷ theo nghiên cứu của các bác sĩ Viện nghiên cứu sức khoẻ tinh thần quốc gia
Anh gồm có các biểu hiện cụ thể sau:
Hành động bất thường: Trẻ em mắc bệnh tự kỷ thường có những hành động bất thường
như bắt chước một số hành động của các trẻ em đặc biệt khác, chống lại sự thay đổi nếp
sống hằng ngày, tránh giao tiếp bằng ánh mắt mà chủ yếu bằng lời, hò hét. Đôi khi trẻ
khó ngủ, không kiểm soát được tình cảm của bản thân dẫn tới những hành động hung
hăng, gây gổ đối với những người xung quanh.
Khó khăn trong giao tiếp: Các giao tiếp xã hội của trẻ em tự kỷ bị cản trở rất lớn vì
những khó khăn trong diễn đạt ngôn ngữ cũng như hiểu về ý nghĩa của ngôn ngữ. Chính
vì thế trẻ em tự kỷ thường ngại tiếp xúc, tránh tiếp xúc với thế giới bên ngoài, sống khép
kín.
Lười vận động: Trẻ tự kỷ thường tránh những hoạt động và học tập mang tính tương tác
cho dù là những hoạt động bình thường nhất. Chúng chỉ phát triển rất nhỏ những hành
động bắt chước và mang tính chất tưởng tượng nhưng chúng lại gặp khó khăn trong việc
thể hiện chúng.
Các biểu hiện sớm của bệnh tự kỷ: Các triệu chứng của trẻ tự kỷ phát triển từ 3 đến 10
tuổi, tuy nhiên những biểu hịên đầu tiên của trẻ tự kỷ thường là ánh mắt đề phòng cảnh
giác. Tuy nhiên các bác sĩ tại Viện nghiên cứu sức khoẻ tinh thần quốc gia Anh đã nghiên
cứu trên những bệnh nhân điển hình và đưa ra những biểu hiện khác như:
- Phản hồi trong giao tiếp chậm hoặc rất hạn chế
- Kém ăn
- Sự thay đổi mạnh mẽ trong biểu hiện cảm xúc
- Hờ hững và không tự tin khi tiếp xúc với môi trường xung quanh.
- Sự thay đổi đột ngột trong cách cư xử từ bình thường tới gây gổ, hay cáu giận hoặc
sống khép mình cô lập.
Chuẩn đoán sớm
Vì bệnh có mức độ nặng và biểu hiện rất khác nhau, nên có thể rất khó chẩn đoán. Không
có xét nghiệm đặc hiệu nào để phát hiện ra bệnh mà chủ yếu là do quan sát hành vi và
thái độ của trẻ trong giao tiếp và ứng xử. Khám bệnh bao gồm quan sát trẻ và hỏi về sự
phát triển và thay đổi trong kỹ năng giao tiếp, kỹ năng ngôn ngữ và hành vi của trẻ qua
thời gian. Trẻ có thể được làm một số trắc nghiệm về nói chuyện, ngôn ngữ và các vấn đề
tâm lý.
Mặc dù dấu hiệu bệnh thường biểu hiện khi trẻ được 18 tháng tuổi, nhưng lúc chẩn đoán
phải đợi đến khi trẻ được 2 hoặc 3 tuổi. Thời gian này, trẻ đã có những biểu hiện chậm
phát triển ngôn ngữ trở nên rõ ràng. Chẩn đoán sớm là rất quan trọng vì can thiệp sớm –
trước 3 tuổi – thường mang lại khả năng phục hồi tốt nhất.
Lựa chọn phương pháp điều trị
Mỗi một trẻ mắc bệnh tự kỷ sẽ có các biểu hiện khác nhau, chính vì thế không có phương
pháp điều trị chuẩn cho tất cả các trường hợp. Các bậc cha mẹ nên lựa chọn những
phương pháp điều trị sau đây để áp dụng phù hợp cho con mình.
Hiện nay, chưa có cách chữa khỏi bệnh tự kỷ và không có biện pháp nào phù hợp cho tất
cả. Các lựa chọn điều trị gồm liệu pháp hành vi và giao tiếp nhằm giải quyết những khó
khăn về giao tiếp, ngôn ngữ và hành vi của trẻ.
Thuốc không cải thiện được các dấu hiệu chủ yếu tự kỷ, nhưng có thể giúp kiểm soát các
triệu chứng. Việc dùng các thuốc điều trị tâm thần phải hết sức thận trọng và tùy từng
trường hợp mà có sự lựa chọn thích hợp.
Tuyệt đối không tự ý cho trẻ dùng các thuốc kích thích hoặc thuốc an thần khi chưa có
chỉ định của bác sĩ. Các liệu pháp hỗ trợ như: nghệ thuật, âm nhạc, chế độ ăn đặc biệt, bổ
sung vitamin và muối khoáng cần được duy trì và có tác dụng tốt nếu có sự phối hợp
chăm sóc và thể hiện sự quan tâm âu yếm của người thân đối với trẻ.
Tại các Trung tâm y khoa chuyên ngành, trẻ thường đáp ứng tốt với các chương trình
giáo dục được cấu trúc chặt chẽ, có sự tham gia của một nhóm các chuyên gia và bao
gồm nhiều hoạt động khác nhau để cải thiện kỹ năng ứng xử, giao tiếp và hành vi.
Bệnh tự kỷ ở trẻ em cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, cộng đồng và môi
trường điều trị để giúp trẻ lấy lại cân bằng trong phát triển tinh thần và thể chất. Nếu
không được điều trị, bệnh này sẽ tạo ra những rối loạn nhân cách của người bệnh trong
tương lai và đôi khi gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với cộng đồng và xã hội. Một
số vụ thảm sát gần đây gây ra ở trường học, nơi công cộng ở các nước phương Tây có
nguyên nhân bắt đầu từ những đứa trẻ mắc bệnh tự kỷ ngay từ thời thơ ấu.
Phương pháp y học: Thuốc có tác dụng kiểm soát đựơc những biểu hiện của bệnh. Việc
cung cấp đầy đủ các vitamin cần thiết cũng như cân bằng chế độ ăn sẽ giúp trẻ giảm được
các chấn động ở hệ thống thần kinh. Bên cạnh đó các thuốc chống suy nhược và thuốc bổ
thần kinh cũng giúp trẻ ổn định hơn.
Liệu pháp giao tiếp: Liệu pháp về giao tiếp sẽ giúp trẻ có những sáng tạo trong việc sử
dụng ngôn ngữ, hạn chế giao tiếp bằng những hình thức phi ngôn ngữ khác. Khuyến
khích và động viên trẻ giao tiếp sẽ giúp trẻ tương tác được với xã hội, vượt qua những rào
cản về tình cảm, tâm lý trong giao tiếp. Những câu chuyện về xã hội sẽ giúp trẻ hiểu
được những sự việc đang diễn ra ngoài xã hội, phát triển cảm nhận, cảm giác và bộc lộ ý
kiến của mình. Điều này cho thấy các bậc cha mẹ khi có trẻ bị tự kỷ nên dành nhiều thời
gian và kiên nhẫn nói chuyện với con. Khi cha mẹ gần gũi, trò chuyện, trẻ sẽ quên và mất
dần suy nghĩ ngại ngùng sợ sệt trong giao tiếp.
Liệu pháp hành vi: Liệu pháp hành vi giúp giảm các hành động bắt chước, những hành vi
không phù hợp hoặc gây gổ ở trẻ. Liệu pháp này được áp dụng dựa trên niềm tin rằng sẽ
phá vỡ một vài thói quen nào đó bằng cách xây dựng những thói quen mới. Cha mẹ có
thể hướng dẫn trẻ xử lý một vài hành vi điển hình nào đó, thường xuyên động viên và
khen thưởng mỗi khi chúng có những biểu hiện tốt.
Điều trị bệnh ở những trẻ được chẩn đoán là mắc bệnh tự kỷ là một giai đoạn khó khăn,
nó mang đến sự bất an, lo lắng ở cả phụ huynh và trẻ em. Mặc dù không thể chữa khỏi,
nhưng phát hiện sớm bệnh và có những can thiệp hữu dụng có thể giúp trẻ tự kỷ phát
triển chức năng tốt hơn và cải thiện được cuộc sống …