Từ American Motor
đến… Trung Nguyên
Nhiều nhà lãnh đạo công ty tự cho mình đã quá xuất sắc, đã quá giỏi trên
thương trường, từ đó xa rời đội ngũ cộng sự của mình, xa rời thị trường,
khách hàng của mình, tìm kiếm những chiến lược không tưởng hay sai lầm
mà chính nhà lãnh đạo “không cảm nhận” được.
Đó là sự “vô thức”. Sự “vô thức” này không phải nhà lãnh đạo nào cũng biết
và sửa sai, phần lớn trong số họ chỉ thực sự nhận ra được sai lầm của mình
khi doanh nghiệp của họ không bao giờ có cơ hội “hồi sinh”.
Lịch sử kinh tế thế giới đã chứng kiến rất nhiều những sai lầm của các nhà
lãnh đạo doanh nghiệp dẫn đến sự suy vong của cả một thế lực kinh tế trong
từng thời kỳ.
Kinh nghiệm từ American Motor và Coca Cola
Trước hết, đó là trường hợp của American Motor. Một cái tên rất nổi tiếng
của Mỹ thập niên 50 về xe hơi nay đã “chết”. Sự phá sản của họ vì ba sai
lầm mà sâu xa đó là sự “vô thức” trong các quyết định của các nhà lãnh đạo.
Được biết đến vào những năm 1950 với cái tên Nash Motor Car Company,
họ đã cố gắng thay đổi thói quen tiêu dùng bằng cách so sánh tính kinh tế
của các loại xe do họ sản xuất với các loại xe “uống xăng như khủng long”
của các hãng còn lại.
Vì thế, họ đã cụ thể hoá bằng hình tượng chiếc Rambler kiêu hùng với sức
mạnh và tính tiết kiệm xăng rất cao. Điều này đã làm cho họ đạt được những
thành công vang dội cho dòng xe tiết kiệm và tinh tế của mình. Tuy nhiên,
mải say sưa với chiến thắng, họ đã không tiếp tục phát triển ưu thế này trên
các thị trường còn lại. Đó là sai lầm thứ nhất.
Sau đó, với danh tiếng của mình, họ sáp nhập với Kaiser Willys Motors trở
thành American Motors và được Hãng Renault mua lại nhưng vẫn giữ
nguyên tên cũ nhưng chỉ thêm một dòng xe khác là Renault. Đến đây, khách
hàng không còn nhớ đến American Motor như là một hãng xe hơi “tiết
kiệm” và “tinh tế” nữa. Thay vào đó là một hãng xe với nhiều chủng loại xe
khác nhau phù hợp với mọi đối tượng trên thị trường. Đó là sai lầm thứ hai.
Nhưng có lẽ sai lầm thứ ba và đây là sự “vô thức” lớn nhất của họ khi không
nhận ra được hiểm họa của việc đi quá xa tôn chỉ ban đầu. Với thành công
nối tiếp thành công như vậy, họ đã không chú trọng đến những gì đã khiến
họ thành công. Chiếc xe Jeep Wagoneer được quảng cáo là “Chiếc xe hai
cầu hạng sang của Mỹ” và “Chúng tôi không có đối thủ cạnh tranh” đã thực
sự đưa American Motor khác lạ với chính mình thuở nào.
Khách hàng thực sự không còn nhận biết sự khác biệt giữa American Motor
và các hãng khác là gì nữa. Cũng những chiếc xe hạng sang, cũng “uống
xăng như khủng long” và chính điều này đã đẩy American Motor “mất
phanh” và không còn cơ hội dừng lại.
Khi Ban lãnh đạo nhận ra được sự “vô thức” của mình và cố gắng sửa sai thì
cơ hội không còn nữa. Nhiều hãng xe khác, nhất là những hãng xe hơi của
Nhật, đã tận dụng sự lơi lỏng của họ và xâm nhập vào chính phân khúc
khách hàng đã giúp họ thành công. Kết quả là American Motor chỉ còn là
quá khứ và được Chrysler mua lại năm 1980 với mục đích là mua quyền sản
xuất xe Jeep.
Thứ hai, đó là trường hợp của Coca Cola, được biết đến như là một biểu
tượng của Mỹ vào những năm 80 của thế kỷ trước. Trong thời gian này,
Pepsi trỗi dậy như một hiện tượng đã làm cho ban lãnh đạo Coca Cola căng
sức suy nghĩ để tìm cách chế ngự “hiện tượng” này.