Luận án Tiến sĩ: Ứng phó với căng thẳng và sức khỏe tâm thần của trẻ vị thành niên mắc bệnh mạn tính

Trong những năm gần đây, mô hình bệnh tật trên thế giới và tại Việt Nam đã có sự thay đổi đáng kể, với xu hướng gia tăng số lượng trẻ em mắc các bệnh mạn tính. Bệnh mạn tính, được định nghĩa là tình trạng bệnh lý kéo dài trên 12 tháng, không chỉ cản trở các hoạt động hàng ngày của trẻ mà còn đòi hỏi sự theo dõi và điều trị y tế thường xuyên. Mặc dù những tiến bộ trong y học đã cải thiện sức khỏe thể chất, trẻ mắc bệnh mạn tính vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức về tâm lý xã hội, suy giảm chức năng và thay đổi lối sống, những vấn đề đang được các nhà nghiên cứu quan tâm và tìm kiếm giải pháp hỗ trợ.

Tài liệu này hướng đến các nhà nghiên cứu, học giả trong lĩnh vực tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học lâm sàng trẻ em và vị thành niên. Ngoài ra, nó còn hữu ích cho các chuyên gia y tế, bác sĩ, điều dưỡng, cán bộ công tác xã hội đang làm việc với trẻ em mắc bệnh mạn tính, cũng như các nhà hoạch định chính sách trong lĩnh vực sức khỏe trẻ em và vị thành niên.

Luận án này tập trung nghiên cứu về ứng phó với căng thẳng và sức khỏe tâm thần (SKTT) ở trẻ vị thành niên mắc bệnh mạn tính, một nhóm đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do những biến động về tâm sinh lý và gánh nặng bệnh tật. Bệnh mạn tính gây ra nhiều căng thẳng cho trẻ, từ chẩn đoán đến quá trình điều trị, ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày và tương lai. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề SKTT như lo âu, trầm cảm, rối loạn hành vi. Nghiên cứu chỉ ra rằng tỷ lệ trẻ mắc bệnh mạn tính có vấn đề SKTT cao hơn đáng kể so với trẻ khỏe mạnh. Mục đích của luận án là mô tả thực trạng ứng phó với căng thẳng và SKTT, đồng thời xác định mối quan hệ giữa các chiến lược ứng phó và các vấn đề SKTT ở trẻ vị thành niên mắc bệnh mạn tính. Nghiên cứu cũng phân tích sự thay đổi của các biến số này theo thời gian và vai trò trung gian của ứng phó trong mối quan hệ giữa căng thẳng liên quan bệnh và SKTT. Để đạt được mục tiêu này, luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu mô tả, theo dõi dọc không thực nghiệm, với dữ liệu được thu thập tại hai thời điểm cách nhau 9 tháng. Khách thể nghiên cứu là 159 trẻ vị thành niên (10 đến dưới 18 tuổi) mắc bệnh đái tháo đường type 1 hoặc hội chứng thận hư, đang điều trị tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Kết quả nghiên cứu kỳ vọng cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn vững chắc về vai trò của các chiến lược ứng phó, từ đó đề xuất các khuyến nghị can thiệp hiệu quả nhằm nâng cao SKTT cho trẻ vị thành niên mắc bệnh mạn tính.