KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
618
XÂY DỰNG KHOẢNG THAM CHIẾU CHO MỘT SỐ CHỈ SỐ HUYẾT HỌC
Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH TẠI BỆNH VIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT Y TẾ HẢI DƯƠNG
Nguyễn Thị Huyên1, Cao Văn Tuyến1,
Phan Thị Tuyết1, Phương Thị Kim Liên1
TÓM TẮT74
Khoảng tham chiếu (KTC) là một khoảng giá
trị gồm giới hạn trên và giới hạn dưới được xây
dựng dựa trên nhóm quần thể những người khỏe
mạnh. Theo hướng dẫn của CLSI-EP28-A3C thì
mỗi phòng xét nghiệm nên tự xây dựng khoảng
tham chiếu cho từng xét nghiệm trên từng hệ
thống máy [1]. Mục tiêu: Xây dựng khoảng tham
chiếu cho một số chỉ số huyết học ở người trưởng
thành tại Bệnh viện Trường Đại học Kỹ thuật Y
tế Hải Dương. Đối tượng và phương pháp
nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả trên 772 người
khám sức khoẻ đạt phân loại sức khoẻ loại I tại
Bệnh viện Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải
Dương. Kết quả: Xây dựng được khoảng tham
chiếu một số chỉ số huyết học trên máy huyết học
tự động Celltac G: Khoảng tham chiếu theo giới
của các chỉ số: RBC nam: 4,58-5,74(T/L), nữ:
3,91-4,99(T/L); HGB nam: 139,77-164,06(g/L),
nữ: 120,03-147,47(g/L); HCT nam: 41,59-
51,43(%), nữ: 35,68-44,56(%), KTC chung cho
cả nam và nữ các chỉ số MCV: 84,03 - 96,43(fL);
MCH: 27,72-32,44 (pg); MCHC: 322,68-
333,34(g/L); WBC: 4,23-9,59(G/L); PLT:
164,32- 361,52(G/L). Kết luận: Xây dựng được
1Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Thị Huyên
Email: huyenhh169hmtu@hmtu.edu.vn
Số điện thoại: 0988364936
Ngày nhận bài: 31/7/2024
Ngày phản biện khoa học: 01/8/2024
Ngày duyệt bài: 27/9/2024
KTC các chỉ số xét nghiệm huyết học tế bào máu
ngoại vi trên máy Celltac G. KTC chỉ rõ sự khác
biệt về giới tính, nhóm tuổi ở các chỉ số RBC,
HGB, HCT có thể sử dụng làm cơ sở cho chẩn
đoán và điều trị bệnh nhân tại bệnh viện trường
đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương
Từ khóa: Chỉ số huyết học; khoảng tham
chiếu; người bình thường khỏe mạnh.
SUMMARY
ESTABLISHING REFERENCE
INTERVALS FOR SOME
HEMATOLOGICAL INDICES IN
ADULTS AT THE HOSPITAL OF HAI
DUONG MEDICAL TECHNICAL
UNIVERSITY
Reference interval (RI) is a range of values
including upper and lower limits built based on a
group of healthy people. According to the CLSI-
EP28-A3C guidelines, each laboratory should
build its own reference interval for each test on
each machine system Objective: Establishing
Reference Intervals for Some Hematological
Indices in Adults at the Hospital of Hai Duong
Medical Technical University. Subjects and
methods: Descriptive study on 772on 772 people
with health examination and health classification
type I at the hospital of Hai Duong Medical
Technical University. Results: Establishing
reference intervals for some hematological
indices on Celltac G hematology machine:
Reference intervals by gender of the indices:
RBC male: 4.58-5.74(T/L), female: 3.91-
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 1 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
619
4.99(T/L); HGB male: 139.77-164.06(g/L),
female: 120.03-147.47(g/L); HCT male: 41.59-
51.43(%), female: 35.68-44.56(%), common RI
for both male and female MCV indexes: 84.03 -
96.43(fL); MCH 27.72-32.44(pg); MCHC:
322.68-333.34(g/L); WBC: 4.23-9.59(G/L);
PLT: 164.32- 361.52(G/L). Conclusion: RI of
peripheral blood cell hematology test indexes on
Celltac G machine was established. RI clearly
shows the differences in gender, age group in
RBC, HGB, HCT indexes that can be used as a
basis for diagnosis and treatment of patients at
the Hospital of Hai Duong Medical Technical
University.
Keywords: Hematological index; reference
range; reference intervals; healthy normal people.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Tổng phân tích tế bào máu ngoại vi
(Complete Blood Cell - CBC) là một xét
nghiệm thường quy và được chỉ định rộng rãi
tại các cơ sở y tế. Xét nghiệm này rất cần
thiết để chẩn đoán bệnh hiệu quả, sàng lọc
người hiến máu và đánh giá sức khỏe tổng
thể. Theo khảo sát về khoảng tham chiếu
đang được sử dụng tại các phòng xét nghiệm
hiện nay, tác giả Trần Hữu Tâm nhận thấy có
sự khác biệt đáng kể về khoảng tham chiếu
đối với các chỉ số ở 161 bệnh viện thu
thập[2]. Một trong những nguyên nhân được
ghi nhận là khoảng tham chiếu của các xét
nghiệm được áp dụng từ nhiều nguồn khác
nhau như nhà sản xuất, y văn, các cơ sở
tương đương…Theo hướng dẫn của CLSI-
EP28-A3C “Defining, Establishing, and
Verifying Reference Intervals in the Clinical
Laboratory” thì mỗi phòng xét nghiệm nên tự
xây dựng khoảng tham chiếu cho từng xét
nghiệm trên từng hệ thống máy[1]. Do đó,
chúng tôi thực hiện đề tài “Xây dựng khoảng
tham chiếu cho một số chỉ số huyết học ở
người trưởng thành khoẻ mạnh tại Bệnh viện
Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải Dương”
nhằm 2 mục tiêu:
1. Xây dựng khoảng tham chiếu cho một
số chỉ số huyết học ở người trưởng thành
trên máy Celltac G tại Bệnh viện Trường Đại
học Kỹ thuật Y tế Hải Dương.
2. Mô tả một số yếu tố liên quan đến
khoảng tham chiếu chỉ số huyết học ở người
trưởng thành.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
772 người trưởng thành tham gia khám
sức khỏe đạt phân loại sức khoẻ loại I tại
bệnh viện Trường Đại học Kỹ thuật Y tế Hải
Dương.
Tiêu chuẩn chọn mẫu: Người khỏe
mạnh từ 18 – 60 tuổi, trả lời đầy đủ phiếu
phỏng vấn, có xét nghiệm công thức máu,
đồng ý tham gia nghiên cứu.
Có hồ sơ chứng nhận sức khoẻ loại I theo
phân loại sức khỏe quy định tại Quyết định
số 1613/BYT- QĐ ngày 15 tháng 08 năm
1997 về việc ban hành “Tiêu chuẩn phân loại
sức khoẻ để khám tuyển, khám định kỳ” cho
người lao động.
Tiêu chuẩn loại trừ: Không đáp ứng tiêu
chuẩn lựa chọn hoặc không đồng ý tham gia
nghiên cứu; phụ nữ có thai; ăn kiêng; người
hút thuốc lá; người hiến máu, chế phẩm máu
dưới 4 tháng tính đến thời điểm lấy máu.
2.2. Thời gian nghiên cứu: từ tháng 01
năm 2023 đến tháng 04 năm 2024. Địa điểm
nghiên cứu tại Bệnh viện Trường Đại học Kỹ
thuật Y tế Hải Dương.
2.3. Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu
mô tả
2.4. Phương pháp thu thập số liệu: Thu
thập mẫu xét nghiệm vào buổi sáng, người
khám sức khoẻ nhịn ăn tối thiểu 10 giờ trước
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
620
khi lấy mẫu, lấy 2 ml máu tĩnh mạch chống
đông bằng ống K2EDTA. Thực hiện xét
nghiệm công thức máu trong vòng 4 giờ tính
từ thời điểm lấy mẫu, phân tích mẫu trên
máy Celltac G hãng Nihon Kohden (Nhật
Bản). Thu thập các thông tin tuổi, giới tính,
phân loại sức khoẻ.
2.5. Phân tích và xử lý số liệu: Tính giá
trị trung bình của các chỉ số xét nghiệm, độ
lệch chuẩn, so sánh 2 giá trị trung bình, kiểm
định phân phối chuẩn, tính KTC cụ thể cho
các chỉ số, phân phối chuẩn: KTC X ± 2SD,
phân phối không chuẩn: Số liệu ở vị trí thứ
2,5% là giới hạn tham chiếu dưới và số liệu ở
vị trí thứ 97,5 % là giới hạn tham chiếu trên.
Xử lý số liệu nghiên cứu: Sử dụng phần mềm
SPSS 26.0 và Excell.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
Bảng 3.1. Một số đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
Kết quả
Cỡ mẫu
772
Tuổi X ± SD
35,66 ± 6,89 (19 – 57)
Nhóm tuổi
18 -35 tuổi
41,6%
36 – 49 tuổi
46,5%
50 – 60 tuổi
11,9%
Giới tính
Nam
466
60,4%
Nữ
306
39,6%
Nhận xét: Nghiên cứu thực hiện trên 772
đối tượng, tuổi trung bình là 35,66 ± 6,89
(tuổi nhỏ nhất là 19, tuổi lớn nhất là 57);
nhóm tuổi 36 - 49 chiếm tỷ lệ cao nhất:
46,5%, sau đó đến nhóm tuổi 18 – 35 là
41,6%, ít nhất là nhóm tuổi 50 – 60 chiếm
11,9%; tỷ lệ nam/nữ là 1,52/1.
3.2. Khoảng tham chiếu các chỉ số
huyết học
Bảng 3.2. Khoảng tham chiếu một số chỉ số huyết học
Chung n = 772
Nam n = 466
Nữ n =306
95%CI
X ±SD
95%CI
X ±SD
95%CI
X ±SD
3,98 – 5,78
4,88±0,45
4,58-5,74
5,16± 0,29
3,91-4,99
4,45 ± 0,27
127,18 - 165,9
146,54±9,68
139,77-
164,06
154,93±7,58
120,03-
147,47
133,75 ± 6,86
36,14 – 51,82
43,98±3,92
41,59-51,43
46,51± 2,46
35,68-44,56
40,12 ± 2,22
84,03 – 96,43
90,23±3,1
84,2-96,28
90,24± 3,02
83,77-96,69
90,23 ± 3,23
27,72 –32,44
30,08±1,18
27,72-32,44
30,08± 1,18
27,73-32,45
30,09 ± 1,18
322,68-333,34
333,34±5,33
323,45-
343,01
333,23 ±
4,89
321,61-
345,41
333,51 ± 5,95
4,23-9,59
6,91±1,34
4,38 – 9,7
7,04± 1,33
4,03 – 9,39
6,71 ± 1,34
164,32- 361,52
262,92±49,3
189,9-341,9
255,4 ±
43,25
163,48-
385,24
274,36 ±
55,44
Nhận xét: Khoảng tham chiếu một số chỉ số hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu của nam, nữ và
chung cho cả 2 giới.
T¹P CHÝ Y häc viÖt nam tẬP 544 - th¸ng 11 - QuyỂN 1 - sè ĐẶC BIỆT - 2024
621
3.3. Một số yếu tố liên quan đến chỉ số xét nghiệm huyết học
3.3.1. Mối liên quan giữa các chỉ số xét nghiệm huyết học và giới tính
Biểu đồ 3.1. Đặc điểm chỉ số xét nghiệm huyết học theo giới
Nhận xét: Giá trị trung bình của các chỉ số RBC, HGB, HCT ở nam cao hơn nữ. Sự khác
biệt này có ý nghĩa thống kê (p <0,05).
3.3.2. Mối liên quan giữa các chỉ số xét nghiệm huyết học và tuổi
Bảng 3.3. Đặc điểm chỉ số huyết học theo nhóm tuổi
Nhóm tuổi
Chỉ số
Chung
n = 772
18-35 (1)
n = 321
36-49 (2)
n = 359
50-60 (3)
n = 92
p
RBC
4,88±0,45
4,94±0,46
4,82±0,43
4,65±0,37
p(1,2)<0,05;
p(1,3)<0,05
p(2,3)<0,05
HGB
146,54±9,68
147,99±12,77
145,3±12,41
43,63±11,39
p(1,2)<0,05;
p(1,3)<0,05
p(2,3)<0,05
HCT
43,98±3,92
44,39±3,97
43,63±3,83
41,89±3,43
p(1,2)<0,05;
p(1,3)<0,05
p(2,3)<0,05
MCV
90,23±3,1
89,91±3,04
90,6±3,16
90,03±2,51
p(1,2)>0,05;
p(1,3)>0,05
p(2,3)>0,05
KỶ YẾU CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH HUYẾT HỌC - TRUYỀN MÁU
622
MCH
30,08±1,18
30±1,17
30,18±1,17
29,94±1,23
p(1,2)>0,05;
p(1,3)>0,05
p(2,3)>0,05;
MCHC
333,34±5,33
333,59±5,09
333,1±5,53
332,47±6,34
p(1,2)>0,05;
p(1,3)>0,05
p(2,3)>0,05
WBC
6,91±1,34
6,91±1,29
6,91±1,39
6,84±1,43
p(1,2)>0,05;
p(1,3)>0,05
p(2,3)>0,05
PLT
262.92±49,3
264,29±47,63
261,25±50,45
265,35±62,37
p(1,2)>0,05;
p(1,3)>0,05
p(2,3)>0,05;
Nhận xét: Giá trị trung bình các chỉ số RBC, HGB, HCT trong độ tuổi từ 18 – 35 (nhóm
1) với 36 – 49 (nhóm 2) và 18 – 35 (nhóm 1) với 50 – 65 (nhóm 3); 36 – 49 (nhóm 2) và 50 –
65 (nhóm 3) có xu hướng giảm ở nhóm tuổi 50 – 60 tuổi; sự khác biệt này có ý nghĩa thống
kê (p<0,05).
3.3.3. Mối liên quan giữa các chỉ số xét nghiệm huyết học theo tuổi và giới tính
Biểu đồ 3.2. Sự khác biệt chỉ số huyết học theo nhóm tuổi và giới tính
Nhận xét: Giá trị trung bình các chỉ số RBC, HGB, HCT của nữ thấp hơn nam ở cả 3
nhóm tuổi. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê (p<0,05).