
YUTỐQUYTĐỊNHTHÚCĐYHOẠTĐỘNG
HPTÁCTRONGNGHIÊNCỨUKHOAHỌC
GIỮACÁCGIẢNGVIÊN
NguyễnThịHươngAn
,NguyễnThuHà
,
VũHươngGiang
,PhanThịHồngThắm
Ngàytòasoạnnhậnđượcbàibáo:08/05/2024
Ngàyphảnbiệnđánhgiá:15/11/2024
Ngàybàibáođượcduyệtđăng:30/11/2024
DOI:10.59266/houjs.2024.486
Tómtắt:Nhậnthấytầmquantrọngcủahoạtđộnghợptáctrongnghiêncứukhoahọc
đốivớimôitrườnghọcthuật,nghiêncứuđolườngcácyếutốnhưnhậnthứclợiích,nănglực
nghiêncứucủabảnthân,hỗtrợcủacôngnghệ,vănhóanhàtrường,cảmnhậnsựhỗtrợcủa
nhàtrường,tháiđộảnhhưởngđếnhoạtđộnghợptáctrongnghiêncứukhoahọccủagiảng
viênđạihọc.Bảnghỏiđượcsửdụngđểthuthậpdữliệutừ220giảngviênTrườngĐạihọc
MởHàNộivàphươngtrìnhhồiquytuyếntínhbộiđượcdùngđểkiểmđịnhcácgiảthuyết
đượcđặtra.Kếtquảkiểmđịnhcácgiảthuyếtchothấycácyếutốnhậnthứclợiích,nănglực
nghiêncứucủabảnthân,hỗtrợcủacôngnghệ,vănhóanhàtrườngcóảnhngtíchcực
vàthuậnchiềuđếnhoạtđộnghợptáctrongnghiêncứukhoahọccủagiảngviên.
Từkhóa:Hợptáctrongnghiêncứukhoahọc,nhậnthứclợiích,nănglựcnghiêncứu,hỗtrợ
củacôngnghệ,vănhóanhàtrường,cảmnhậnsựhỗtrợcủanhàtrường,tháiđộ.
I.Đặtvấnđề
TrườngĐạihọcMởHàNội
Hoạtđộnghợptáctrongnghiêncứu
khoahọcđãtrởthànhnềntảngcủaviệc
thúcđẩychiasẻtrithức,thúcđẩysựhiểu
biếtxuyênvăn hóavà đểgiải quyếtcác
tháchthứctoàncầuphứctạp(Gredigvà
cộngsự,2021).Cácnhànghiêncứutrên
khắpthếgiớingàycàngnhậnthấygiátrị
của việc tập hợp các nguồn lực trí tuệ,
quanđiểmđadạngvàcáckỹnăngchuyên
mônnhằmtạoracáckếtquảnghiêncứu
vượtquanănglựccủacánhân.Hợptác
trongnghiêncứukhoahọctạođiềukiện
chocácphươngpháptiếpcậnliênngành,
xuyênngành,chophépcácnhàkhoahọc
từnhiềulĩnhvựckhácnhauhộitụchuyên
môn,kỹnăngcủahọđểgiảiquyếtcácvấn
đề phức tạp (Kebah và cộng sự, 2019).
nnữa,hợptáctrongnghiêncứukhoa
họchọchỏilẫnnhauvàthúcđẩytraođổi
nhóagiữacáchọcgiả.
Sự đadạngvănhóa này gópphần
thúcđẩycộngđồnghọcthuậttoàndiệnvà
kếtnốihơn,camkếtthúcđẩychiasẻtri
thứccủaconngườimộtcáchcóhệthống.
Bằng cách xác định và giải quyết các
khoảngtrốngnghiêncứu,cáccơsởgiáo

dụcđạihọccóthểpháttriểncáckhuônkhổ
khuyếnkhíchhợptác,dođócảithiệnchất
ợngvàđầuranghiêncứu.Ngoàira,các
trườngcóthểtậndụngsựhiểubiếtnàyđể
tạoramôitrườnghỗtrợthúcđẩyhợptác
họcthuật,rấtquantrọngnhằmgiảiquyết
nhữngvấnđềtoàncầuphứctạp(Gilmour,
2024).Đốivớicácgiảngviên,việcnhận
racácyếutốtácđộngtronghợptáccóthể
dẫnđếncácnỗlựcnghiêncứuthànhcông
hơnvàtăng ờng cácmôhình hợptác
trongnghiêncứu.
Hợptáctrongnghiêncứukhoahọc
ởViệtNamđangtrởnênphổbiếnhơnbởi
lẽnóthúcđẩysựpháttriểntoàndiện,thúc
đẩybốicảnhhọcthuậtnăngđộngvàcạnh
tranhngàycàngcaogiữacáctrườngđại
học. Nghiên cứu với mục đích đánh giá
mốiquanhệtrựctiếpgiữanhậnthứclợi
ích,nănglựcnghiêncứucủabảnthân,hỗ
tr của công nghệ, văn hóa nhà trường,
cảmnhậnsựhỗtrợcủanhàtrường,tháiđộ
đến hoạtđộnghợptáctrongnghiên cứu
khoahọc.
II.Cơsởlýthuyết
Lýthuyếttraođổixãhội(Homans,
1958)bắtnguồntxãhộihọcvàtâmlý
học,thừanhậnrằngcáctươngtácxãhội
vềcơbảnlàmộtchuỗitraođổitrongđó
cáccánhântìmcáchtốiđaphầnthưởng
tối giản chi phí. Trong bối cảnh hợp
ctrongnghiêncứukhoahọc,lýthuyết
ylàmsángtỏcáchgiảngviênthamgia
ohợptácnghiêncứunhưmộtphầncủa
mốiquanhệqualạitrongtrường.Yếutố
nhóanhàtrườngcóvaitròlàbốicảnh
chính,ảnhhưởngđếnnhữngkỳvọngvà
chuẩnmựcxungquanhnhữngnỗlựchợp
c.
Ngược lại, nhận thức lợi ích trở
thành động lực chính cho việc tham gia
o các sáng kiến hợp tác nghiên cứu,
phảnánhcácnguyêntắctraođổixãhội.
Thêm vào đó, năng lực nghiên cứu của
bảnthânđượcđịnhnghĩalàniềmtincủa
các học giả vàokhả năng đóng gópcủa
họvàocácnỗlựcnghiêncứuhợptác,bất
chấpkhoảngcáchvậtlývàràocảncông
nghệ,tácđộngđángkểđếnsựthamgiavà
thànhcôngcủahọ.
Tháiđộ,đượcđịnhhìnhbởivănhóa
nhàtrườngvànhậnthứclợiích,trởthành
ngkínhđểcáccánhânđánhgiácamkết
củahọđốivớihoạtđộnghợptácnghiên
cứu.Tháiđộtíchcựccóthểcủngcốmối
quan hệ giữa văn hóa nhà trường, nhận
thứclợiíchvàsựthamgiahợptácnghiên
cứu,trongkhitháiđộtiêucựccóthểcản
trmốiliênhệnày.
2.1.Tháiđộ
Tháiđộđượcđịnhnghĩalàmộttập
hợpcáchànhvi,cảmxúcvàniềmtinvề
một người, sự kiện hoặc sự vật cụ thể
(DeLamater và cộng sự, 2015) được
cholàcótácđộngđếnsựhìnhthànhhành
vicủaconngườivàảnhhưởngđếnthành
công hoặc hiệusuất chung.Tháiđộảnh
hưởngđếnhànhvicũngcóthểảnhhưởng
đếnthóiquennghiêncứucủagiảngviên.
Thái độ đối với nghiên cứu thường bao
gồm suy nghĩ, cảmxúc và đánh giá chi
tiếtvề hành vi của một cá nhânđốivới
nghiêncứu.
Trong khi những cảm xúc suy
nghĩ ch cực dẫn đến thái độ tích cực,
nhữngcảmxúcvàsuynghĩtiêucựclạidẫn
đến thái độ tu cực (Fredrickson, 2001).
Nhữngsuynghĩtiêu cựcnhưlo lắng, s
thấtbại,khôngđủnănglcthờơcho
phépcótháiđộtiêucựcđốivớinghiêncứu.

Tháiđộnhữngkhuynhhướngănsâucó
ảnhhưởngđếncáchtiếpcậncáccơhộihợp
táccủamộtngười.Tháiđộđúngđắnthể
ảnhhưởngđếnsựcởimởcủamộtngười
trongviệchợptác,chấpnhậnrủirotrong
nghiêncứuđổimớivàsựkiêntrìvưtqua
nhữngrắcrốitrongnghiêncứu.
1
:Tháiđộ(ATT)cótácđộngthuận
chiềuđếnhoạtđộnghợptáctrongnghiên
cứukhoahọccủagiảngviênđạihọc(CR).
2.2.Nhậnthứclợiích
Yếutnhậnthứclợiíchliênquanđến
giátrhoặclợithếmàccánhânhoặctổ
chứctinrnghsẽđạtđưcthôngquavic
thamgiaocđtài,dánhợpcnghiên
cứu(Puerta-Sierravàcộngsự,2022). Li
íchđượcnhậnthứcbaogồmnhiulithế
khácnhaumànhânmongđợikhitham
giaohợptácnghncứu,chẳnghạnnhư
traođikiếnthcđượcnângcao,ngsut
nghncứutănglênvàkếtquảnghncứu
nhiềutácđngn.Nhnglợiíchnày
thrấtkhácnhaucóthểbaogồmkiến
thứcnângcao,khảnăngtiếpcậninguyên,
tiếpxúcvớicácquanđimkcnhau,nâng
caodanhtiếng,tiềmnăngnghiêncứuquy
môlnhơncũngnhưcơhikếtnốivàhọc
hi(Dubey&Sahu,2021).
Bằngcáchlàmnổibậtvàthúcđẩy
các kếtquảtích cực củacác nỗlựchợp
c,cáctổchứccóthểvunđắpmộtnền
nhóakhuyếnkhíchvàtônvinhnghiên
cứuhợptácgiữacácnhànghiêncứu,cuối
cùng góp phần xây dựng nên một cộng
đồnghọcthuậtnăngđộngvàcótácđộng
hơn. Trên cơ sở các lý thuyết nêu trên,
nghiêncứuđềxuấtcácgiảthuyết:
: Nhậnthứclợi ích(PB) cótác
độngthuậnchiềuđếnhoạtđộnghợptác
trongnghiêncứukhoahọccủagiảngviên
đạihọc(CR).
2.3.Cmnhnshtrcanhàtrưng
Hỗ trợtừnhàtrườngbaogồmcác
nguồnlực,sựkhuyếnkhíchvàcơsởhạ
tầng do nhà trường cung cấp nhằm tạo
điềukiệnchocácnỗlựchợptácnghiên
cứu. Khi các trường đại học ch cực
thúc đẩy văn hóahỗtrợ, các giảngviên
cónhiềukhảnăngpháttriểntháiđộtích
cựcđốivớihợptáctrongnghiêncứukhoa
học,nhậnracamkếtcủanhàtrườngtrong
việctạođiềukiệnchocácnỗlựcchung.
Hỗtrợtừnhàtrườngthểhiệnởnhiềuhình
thứckhácnhau,baogồmtàitrợchocác
dựánhợptác,khônggianhợptácchuyên
dụngvàcácchínhsáchkhuyếnkhíchvà
công nhận những đóng góp của hợp tác
nghiêncứu(Carrellvàcộngsự,2022).
Ngượclại,việcthiếusựhỗtrợcủa
tổchứccó thểcản trở tinhthần hợptác
giữa giảng viên. Nguồn lực không đủ,
chính sách không rõ ràng hoặcthiếu s
côngnhậncóthểlàmsuyyếugiátrịđược
nhậnthứccủacácnỗlựcnghiêncứuhợp
c (El-Kassar và cộng sự, 2022). Bằng
cáchcungcấpsựhỗtrợmạnhmẽvàvun
đắptháiđộtíchcực,cáctrườngđạihọccó
thểtạoramột môitrườngkhuyếnkhích
tônvinhnghiêncứuhợptác,cuốicùng
gópphần xây dựng nên một cộng đồng
họcthuậtsôiđộngvàcótácđộnghơn.
3
: Cảm nhận sự hỗ trợ của nhà
trường(PUS)cótácđộngthuậnchiềuđến
hoạtđộnghợptáctrongnghiêncứukhoa
họccủagiảngviênđạihọc(CR).
2.4.Nănglcnghncucabnthân
Nănglựcbảnthâncóthểđượcđịnh
nghĩa là niềm tin và sự tự tin của một
ngườivàokhảnănghoànthànhcácnhiệm
vụhoặcđạtđượccácmụctiêumongmuốn
củahọ(Bandura,1997).Nănglựcnghiên

cứu của bản thân giảng viên đãthu hút
sựchúýnghiêncứutrongcáctàiliệuvề
nghiêncứukhoahọc.PfundtvàPeterson
(2024)chorằngnănglựcnghiêncứucủa
bảnthânmộttrongnhữngyếutốquan
trọngđểthựchiệnnghiêncứuthànhcông
theođuổinhữngđónggóphọcthuật.
Rosander và cộng sự (2020) lưu
ý rằng các nhà nghiên cứu có năng lực
nghiêncứucủabảnthâncaocónhiềukhả
ng có động lực, kiên trì và chủ động
theo đuổi mục tiêu nghiên cứu của họ,
trongkhinhữngngườicónănglựcnghiên
cứucủabảnthânthấphơncóthểgặpphải
sựnghingờbảnthân,dodựvàgiảmcam
kếtđốivớinhiệmvụnghiêncứucủahọ.
Dựatrêncáclậpluậnđó,nghiêncứuđề
xuấtgiảthuyết:
:nglựcnghiêncứucủagiảng
viên (RSE) cótácđộng thuận chiềuđến
hoạtđộnghợptáctrongnghiêncukhoa
họccủagiảngviênđạihọc(CR).
2.5.Hỗtrợcủacôngnghệ
FalkenbergvàFochler(2024)khẳng
địnhrằng,côngnghệbiếnđổiphongcách
duyvàthếgiớiquancủacácnhànghiên
cứu.Sựhợptácgiữacnhànghiêncu
sự ra đời của công nghệ nghiên cứu
mớigiúptăngcườngkhảnăngdiễnrasự
chuyển đổi y. Côngnghệ đãợtqua
cácràocảnvềmặtđịalý,tạoramộtnền
tảng giao tiếp liên tục cũng như không
gianlàmviệcchung.
c công cụ công nghệ được ưa
chuộng nhất trong hợp tác nghiên cu
đượctìmthấylànhữngcôngcụkíchthích
giaotiếpliêntụcgiữacácđốitácnghiên
cứuvà cungcấp môitrườngđể traođổi
inguyên và thông tin. Sự kết nối này
khôngchỉnângcaotốcđộvàhiệuquảcủa
nghiêncứumàcònnuôidưỡngmộtcộng
đồnghọcthuậttoàncầu,nơicýtưởng
hiểubiếtchảyliềnmạchquabiêngiới
(Kebah và cộng sự, 2019). Vì vậy, giả
thuyếtđượcđềxuấtlà:
: Hỗ trợcủacông nghệ(TS) có
tácđộngthuậnchiềuđếnhoạtđộnghợp
táctrongnghiêncứukhoahọccủagiảng
viênđạihọc(CR).
2.6.YếutốVănhóanhàtrường
Vănhóanhàtrườnglàniềmtin,giá
trvàthựctiễnđượcchiasẻmàmộtnhà
trườngduytrì,trongmôitrườngsưphạm,
đượcbiếtđếnlàvănhóanhàtrường.Nó
tạonênđặctínhvàbảnsắcriêngcủanhà
trường,chiphốicáchcácthànhviêntương
cvàtiếnhànhcôngviệccủahọ.Vănhóa
nhà trườngchcực, toàn diện vàhỗ trợ
thúcđẩymôitrườnghọctậpvànghiêncứu
thuậnlợi,thúcđẩycáccánhânvànhóm,
thúcđẩycácsángkiếnthúcđẩysựxuất
sắctrongnỗlựchọctập(Kienast,2023).
Trong các cơ sở giáo dụcđại học,
nơi các hoạt động học thuật phát triển
mạnhmẽnhờsựkếthợpcủanhiềuchuyên
mônkhácnhau,mộtnềnvănhóatổchức
tích cực có thể tạo ra một môi trường
khuyếnkhíchgiaotiếpcởimở,tôntrọng
lẫnnhauvàtíchhợpcácquanđiểmkhác
nhau.Cácnhànghiêncứucótháiđộtích
cựcđốivớisựhợptáccónhiềukhảnăng
thamgiavàocácdựánchung,chiasẻtài
nguyênvàđónggóptíchcựcvàohệsinh
tháinghiêncứuhợptác(Morales-Huamán
cộngsự,2023).
:Vănhóanhàtrường(UC)cótác
độngthuậnchiềuđếnhoạtđộnghợptác
trongnghiêncứukhoahọccủagiảngviên
đạihọc(CR).

III.Phươngphápnghiêncứu
Phương pháp định ợng được sử
dngtrongnghiêncứunày,bảnghỏithang
đoLikert5mứcđộđưcngđểthuthp
dữliệusơcấp.Phânchbaogồmtngcng
33biếnquansát.Cácbiếnđclậpbaogồm
Văn hóa nhà trường,đượcđánhgiá bng
4 thang đo của Van denBerg và cộng sự
(2004);Nhậnthứcliích,đượcđobng5
thangđocủaGargcộngsự(2021);cảm
nhnhỗtrợcủanhàtrưng,đưcđánhgiá
bằng 5 thang ca Eisenberger cộng s
(1986);nănglựcnghiêncứucủabảnthân,
đượcđánhgiábằng5 thang đocủa Kang
vàcộngs(2019);Hỗtrợcủacôngnghệ
đượcđánhgiábằng5thangđocủaGrinnell
(2008).Yếutốtrunggian,tháiđộ,đượcđo
bằng 5 thang đo từ Chu & Chen (2016),
trongkhibiếnphụthuộc,nghiêncứu hợp
tác,đưcđobng4đangdựatnAl-Rahmi
&Othman(2013).Cácuhỏiđóngđưc
đánhgiátheo5mcđộđểngườitrảlờilựa
chntừrấtkhôngđngý-1đếnrấtđồngý
-5.Nghiêncứuthựcnghiệmđượcthựchin
tiTrườngĐạihọcMHàNội,tậptrung
vàođốitượnggingviêntnthigiancủa
nhà tng. Nghn cứu lựachọnphương
pháplấymẫuthuntiện,nhómnghiêncứu
đãgửibảnghionlineđếnemailcủatấtcả
cácgiảngvncủanhàtờng,tuynhnchỉ
nhnđưc229câutrảli.Trong đó, mt
sutrảlờikhônghợplcầnloạibỏnên
tngcộng220utrlờihợplsđượcđưa
vàophânch.Bảng1thốngkêmôtảmẫu
nghncứu.Dữliệusơcấpđưcthuthậpt
bngcâuhỏitrctuyếnđãđưcxửlýbằng
phnmềmSmartPLS4.0vàphânch
hìnhsử dụngphương pháp hồi quytuyến
tínhbi.
Bảng1:Thốngkêmôtảmẫunghiêncứu
Đặcđim Tầnsố Tầnsuất
Giớitính Nam  32,27%
Nữ  67,73%
ĐộTuổi
Dưới30tuổi 1,82%
Từ31-40tuổi 33,64%
Từ41-50tuổi  50,00%
Từ51-60tuổi 12,73%
Trên61tuổi 1,82%
NghiêncứuđềxuấtmôhìnhnghiêncứudựatrêncácgiảthuyếtnhưHình1:
Trongđó:
CR:Hoạtđộnghợptáctrong
nghiêncứukhoahọc
ATT:Tháiđộ
PB:Nhậnthứclợiích
PUS: Cảm nhận hỗ trợ của
nhàtrường
RSE: Năng lực nghiên cứu
củabảnthân
TS:Hỗtrợcủacôngnghệ
UC:Vănhóanhàtrường
nh1:Môhìnhnghiêncứuđềxuất