10 nhân tố "bào phẳng" thế giới
“Thế giới phẳng” của Thomas L. Friedman giống cái bánh
mỳ nóng mới ra lò, người mua háo hức như đã từng háo hức
với “Chiếc xe Lexus và cây ô-liu” cũng của ông ta cách đây
dăm năm. “Phẳng” với ý nghĩa quá trình toàn cầu hóa kinh tế
kéo theo quá trình toàn cầu hóa mọi mặt đời sống xã hội loài
người trên hành tinh này đi vào “luật chơi chung”.Tìm hiểu
mười nhân tố mà tác giả đã cho rằng nó có vai trò quyết định
bạn sẽ thấy thế giới chúng ta đã được "bào phẳng" như thế
nào.
Nhân tố thứ nhất được kể đến là việc bức tường Berlin bị phá
đổ vào ngày 2.11.1989, bước mở đầu để mọi người có thể nghĩ
đến thế giới như là một cộng đồng chung, một một thị trường
chung và một nền sinh thái chung. Đây cũng là cơ hội để dẫn đến
việc xuất hiện Liên minh Châu Âu và đồng tiền chung Euro. Chỉ 6
tháng sau đó phiên bản Windows 3.0 ra đời, xoá bỏ mọi bưng bít
thông tin, làm cho mọi người nhìn thế giới như một cộng đồng
đơn nhất và có tiềm năng thống nhất.
Nhân tố thứ hai là sự ra đời mạng toàn cầu www (World Wide
Web) với địa chỉ trang web đầu tiên do Berners – Lee đưa vào
hoạt động từ ngày 6.8.1991. Tiếp đó là việc Công ty Netscape
đưa ra trình duyệt thương mại rộng rãi, khiến từ em bé đến cụ già
đều có thể dễ dàng sử dụng Internet. Chỉ 15 ngày sau khi
Netscape bán cổ phiếu cho công chúng đợt đầu, hệ điều hành
Windows 95 đã được chuyển tới khách hàng với tính năng cài
sẵn việc hỗ trợ Internet. Giá trị của khả năng số hoá thông tin làm
cho mọi người muốn số hoá mọi thứ, và mọi văn bản, hình ảnh,
âm nhạc, phim truyện… đều được chuyển thành các đơn vị bit và
byte. Người ta chụp ảnh bằng máy ảnh kỹ thuật số, quay phim
bằng các máy ghi hình gọn nhẹ, ghi âm bằng máy nhỏ như chiếc
bút, gửi thư qua email và có lẽ phim ảnh cùng tem thư sẽ chỉ còn
có rất ít người cần thiết sử dụng…
Nhân tố thứ ba là sự đột phá trong xử lý công việc nhờ kết hợp
được giữa máy tính cá nhân và email( thư điện tử). Phòng bán
hàng có thể nhận đơn đặt hàng qua email, đưa thông tin vào hệ
thống máy tính, gửi email cho phòng giao hàng, phòng này
chuyển hàng đến người nhận và tự động xuất hoá đơn đã được
vi tính hoá ngay tại thời điểm đó. Giấy, mực, máy chữ, cặp ba
dây, tủ đựng sổ lưu trữ…chắc sẽ không còn ý nghĩa gì nữa và
tham nhũng đâu còn có đất để tự tung, tự tác một cách dễ dàng!.
Với giao thức SMPT có thể thực hiện việc trao đổi các thông điệp
giữa các hệ thống máy tính khác nhau. Thư không cần người
đưa thư, nhưng được chuyển đến mọi nơi trên thế giới trong giây
lát và với giá rẻ bất ngờ. HTML là ngôn ngữ cho phép ai cũng có
thể thiết kế và xuất bản dữ liệu để truyền đến bất kỳ nơi nào và
bất kỳ máy tính nào cũng đều có thể truy cập. Các bác sĩ có thể
giúp nhau đọc hộ phim X.quang và cho lời khuyên về một bệnh
nhân ở cách xa nửa vòng trái đất.Thương mại điện tử (E-
commerce) trở nên phổ biến tới từng gia đình…
Nhân tố thứ tư là việc phát triển phần mềm dựa trên cộng đồng
đã trở thành một hoạt động kinh doanh đầy tiềm năng. Các cá
nhân không chỉ được sử dụng thông tin mà còn là người sản xuất
thông tin trên các công cụ điện tử (hiện đã có 24 triệu blog và mỗi
ngày thường có thêm khoảng 7 vạn blog mới). Ai cũng có thể
tham gia biên soạn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia (với Việt
Nam là http://vi.wikipedia.org). CollabNet là nhà cung cấp các
công cụ và cơ sở hạ tầng để mọi người trên thế giới có thể cộng
tác với nhau qua các web an toàn (có mật khẩu mới gia nhập
được). Ngày 7.7.2005 xảy ra vụ đánh bom ở tàu điện ngầm tại
London, theo đề nghị trên trang web của BBC, chỉ sau 24 giờ đã
có tới 2 vạn bài viết, 1.000 bức ảnh, 20 đoạn phim video mà quần
chúng gửi về nhằm góp sức cho công cuộc điều tra. Ở nước ta
hiện nay bạn có thể không cần mua báo mà vẫn đọc được dăm
chục loại báo, mà đúng như trang báo in thật chứ không phải chỉ
là tin tức như ở các website trên net. Tuy nhiên mạng với mã
nguồn mở cũng phải đối mặt với các thông tin sai hoặc thiếu thiện
chí.
Nhân tố thứ năm là khả năng tận dụng nguồn lao động có kỹ
năng cao và rẻ tiền, lại lệch múi giờ của các nước đang phát triển
để thực hiện một số công đoạn cần thiết và sau đó gắn vào dây
chuyền sản xuất của mình. Ấn Độ là một nước nghèo, thay vì
khai thác tài nguyên thiên nhiên, họ đã khai thác trí tuệ của dân
chúng, đào tạo rất đông những chuyên gia ưu tú trong các ngành
khoa học, công nghệ, y khoa. Thi vào một học viện công nghệ ở
Ấn Độ còn khó hơn thi vào ĐH Harvard hay Massachussetts (!).
Y2K là sự kiện đến ngày 1.1.2000 nhiều máy tính cũ sẽ ghi là
1.1.00 và cho rằng đó là năm 1900 (!). Mỹ đã bắt tay với Ấn Độ
để huy động một lực lượng chuyên gia khổng lồ tham gia giải
