Bài giảng Chăn nuôi trâu bò: Chương 3 - Học viện Nông nghiệp Việt Nam (2017)

NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ

Lợi nhuận

Chuång tr¹i nu«i bß

sinh sản năng suất sức khoẻ

• Yêu cầu chung về chuồng trại

+

thức ăn (2)

+

• Các kiểu bố trí chuồng thông dụng chuồng trại (3) quản lí sinh sản (4, 5)

+

• Yêu cầu về các chi tiết chuồng trại giống (1) • Vệ sinh chuồng trại

• Các phương thức quản lý trâu bò kỹ thuật chăn nuôi (6, 7, 8, 9)

NHỮNG YÊU CẦU VÀ NGUYÊN TẮC CƠ BẢN

Những yêu cầu chung về chuồng trai

• Những yêu cầu và nguyễn tắc cơ bản về

chuồng trại

- T¹o cho tr©u bß ®−îc an toµn, tho¶i m¸i, dÔ chÞu khi ¨n uèng, ®i l¹i vµ nghØ ng¬i. - T¹o sù an toµn vµ thuËn tiÖn cho ng−êi ch¨n nu«i trong viÖc qu¶n lý, ch¨m sãc, nu«i d−ìng ®µn tr©u bß. - T¹o ra ®−îc tiÓu khÝ hËu tèt cho tr©u bß, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c ®éng xÊu cña thêi tiÕt khÝ hËu lªn c¬ thÓ chóng.

• Các bộ phân cần có của chuồng trại • Bố trí mặt bằng • Vị trí xây dựng • Yêu cầu kỹ thuật về chuồng nuôi

home 3

- §¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ m«i tr−êng ®−îc tèt. - §¶m b¶o liªn th«ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn trong toµn tr¹i (S¬ ®å). - TiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m thiÓu chi phÝ vËn hµnh s¶n xuÊt. - Sö dông ®−îc l©u dµi vµ æn ®Þnh.

Liªn th«ng gi÷a c¸c khu vùc trong tr¹i bß s÷a

C¸c bé phËn cÇn cã cña chuång tr¹i tr©u bß

Chuồng vắt sữa

Chuồng bò tơ

Chuồng bò sữa

Nơi sản xuất TA

Chuồng Thú y

- HÖ thèng cung cÊp thøc ¨n: Kho chøa vµ dông cô chÕ biÕn thøc ¨n tinh vµ thøc ¨n th«, m¸y phèi trén vµ ph©n phèi thøc ¨n, lèi ®i cÊp ph¸t thøc ¨n vµ m¸ng ¨n. - HÖ thèng cÊp n−íc: Nguån n−íc, b¬m, bÓ chøa, ®−êng èng cÊp n−íc vµ m¸ng uèng. - HÖ thèng ch¨m sãc qu¶n lý bß: C¸c « chuång nhèt bß, s©n vËn ®éng, ®−êng ®i, thiÕt bÞ thó y, c¸c thiÕt bÞ nhËp vµ xuÊt b¸n bß. - HÖ thèng xö lý n−íc th¶i: R·nh tho¸t, hÖ thèng ao l¾ng, ao l−u vµ khu vùc sö dông n−íc th¶i. - HÖ thèng xö lý ph©n: ThiÕt bÞ thu dän vµ vËn chuyÓn ph©n, thiÕt bÞ ñ vµ khu vùc sö dông ph©n. - Khu vùc qu¶n lý/kinh doanh: V¨n phßng lµm viÖc, cÇu c©n, n¬i ®ç xe vµ n¬i vui ch¬i gi¶i lao.

Hệ thống chất thải

Bò CS & đẻ

< <

1 Bè trÝ mÆt b»ng chuång tr¹i

- Kh«ng nªn ®Ó ®−êng ®i, r·nh tho¸t, lèi

ra vµo cña bß c¾t ngang nhau.

- Kh«ng nªn lµm cæng ng¨n hay gãc hÑp trªn ®−êng vËn chuyÓn vµ ph©n ph¸t thøc ¨n.

- Dµnh diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng quy m« chuång tr¹i theo tõng giai ®o¹n vÒ sau.

- V¨n phßng vµ cÇu c©n cÇn bè trÝ vµo n¬i thuËn tiÖn ®Ó sao cho tÊt c¶ xe cé ra vµo ®Òu ph¶i qua chç nµy.

- C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ cÇn ®−îc thiÐt kÕ

cÈn thËn, phï hîp víi t×nh h×nh an ninh cña tõng ®Þa ph−¬ng.

Vị trí xây dựng chuồng trại (1)

Vị trí xây dựng chuồng trại (2)

6. Lợi dụng địa hình? Không làm ngược lại.

1. Có đủ nước chất lượng tốt không?

Cần có 300 - 600 lít nước/bò/ngày

Việc đào dắp san lấp rất tốn kém. Phải lợi dụng độ dốc làm đường rãnh thoát nước.

2. Nền đất có làm chuồng trại được không?

7. Điều kiện thời tiết phổ biến: nhiệt độ tối đa-tối thiểu, lượng mưa, độ ẩm?

8. Có đủ diện tích đất trồng cỏ không?

3. Hướng và tốc độ gió tự nhiên? (cần biết để định hướng chuồng và tính tốc độ thông gió tự nhiên).

9. Có đủ diện tích đất để mở rộng quy mô không?

4. Thế đất và hướng mặt trời? (cần biết để làm mái che và trồng cây bóng mát)

5. Khả năng tiếp cận giao thông

10. Những vấn đề môi trường liên quan đến quản lý chất thải 11. Những quy định của địa phương và an ninh? <

Mét sè yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i

- Th«ng giã:

th−êng ph¶i cã hÖ thèng qu¹t th«ng giã.

nu«i.

+ Mét hÖ th«ng th«ng giã tèt sÏ: - ¸nh s¸ng: – Lo¹i trõ bôi, khÝ ®éc vµ mïi h«i thèi khái chuång. • KÕt cÊu t−êng vµ m¸i kÕt hîp víi h−íng chuång ph¶i - MËt ®é nu«i – Cung cÊp ®ñ kh«ng khÝ s¹ch trong chuång. ®¶m b¶o cã ®ñ ¸nh s¸ng tù nhiªn trong chuång. • MËt ®é nu«i th−êng ®−îc tÝnh b»ng diÖn tÝch chuång • ChÕ ®é ¸nh s¸ng trong chuång phï hîp sÏ ¶nh h−ëng – §iÒu hoµ ®−îc nhiÖt ®é vµ ®é Èm kh«ng khÝ chuång b×nh qu©n cho mçi con. tèt tíi m«i tr−êng vÖ sinh thó y vµ trao ®æi chÊt cña gia • Cã ¶nh h−ëng ®Õn søc s¶n xuÊt vµ søc khoÎ cña gia sóc. + NÕu thiÕt kÕ tèt th× chuång mét tÇng th−êng sóc còng nh− hiÖu qu¶ ch¨n nu«i nãi chung. • §Ó ®¶m b¶o ®ñ ¸nh s¸ng trong chuång cÇn chó ý ®Õn chØ cÇn th«ng giã tù nhiªn lµ ®ñ. • MËt ®é nu«i cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång kho¶ng ®Êt trèng tr−íc chuång vµ c¸c c©y bãng m¸t + Nh÷ng chuång x©y kÝn vµ cã trÇn thÊp th× nu«i v× ¶nh h−ëng ®Õn ®é Èm, mïi vµ bôi trong chuång. quanh chuång. • ThiÕt kÕ mËt ®é nu«i ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu, • Kho¶ng c¸ch gi÷a chuång víi d·y chuång (nhµ) bªn ®é lín cña gia sóc. ph¶i b»ng 1,5-2 lÇn chiÒu cao cña chuång. • Theo tiªu chuÈn cña n−íc ngoµi diÖn tÝch chuång nu«i • Nh÷ng chuång quay ra h−íng ®«ng-nam, tr−íc mÆt cho 1 ®¬n vÞ bß (500kg) dao ®éng trong ph¹m vi 9-25m2. chuång kh«ng cã nhµ cöa hay c©y cèi cao rËm che khuÊt 11 sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ¸nh s¸ng cã lîi nhÊt.

2

Kiểu chuồng hai dãy đối đầu

Kiểu chuồng hai dãy

KiÓu chuång hai d·y (Israel)

KiÓu chuång hai d·y

(Tuyªn Quang)

KiÓu chuång hai d·y (Tuyªn Quang)

3 Kiểu chuồng một dãy

KiÓu chuång hai d·y (Thanh Ho¸)

KiÓu chuång nhiÖt ®íi

KiÓu chuång một d·y (L©m §ång)

home

H−íng chuång

• CÇn bè trÝ h−íng chuång phï hîp ®Ó tr¸nh m−a t¹t, giã lïa, ®¶m b¶o che n¾ng, tho¸ng m¸t vµ tho¸t n−íc tèt.

• Ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa thÕ mµ chän h−íng chuång sao cho høng ®−îc giã m¸t vµ che ®−îc giã l¹nh mïa ®«ng (®Æc biÖt ®èi víi chuång bª con).

• Th«ng th−êng nªn ®Ó chuång më (kh«ng t−êng) vÒ phÝa nam hoÆc ®«ng nam ®Ó ®¶m b¶o cã ¸nh s¸ng vµ th«ng tho¸ng tèt.

4 NÒn chuång

• DiÖn tÝch nÒn chuång (chç ®øng) ph¶i theo ®óng tiªu

chuÈn cho tõng lo¹i bß (4-8 m2/con).

• NÒn chuång ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt bªn ngoµi kho¶ng 40-50cm ®Ó n−íc m−a kh«ng thÓ trµn vµo chuång. • NÒn chuång cã thÓ ®−îc l¸t b»ng g¹ch hoÆc l¸ng bª t«ng. MÆt nÒn chuång kh«ng gå ghÒ, nh−ng còng kh«ng tr¬n tr−ît, cã ®é dèc hîp lý (1-3%), thoai tho¶i vÒ r·nh tho¸t n−íc ®Ó b¶o ®¶m tho¸t n−íc dÔ dµng khi déi röa.

• Chç bß ®øng vµ n»m nghØ tèt nhÊt lµ tr¶i nÒn b»ng th¶m cao su hay c¸t ®Ó cho bß ®−îc tho¶i m¸i.

26<

T−êng chuång

M¸i chuång

• M¸i chuång che m−a n¾ng vµ

Các kiểu mái chuồng

• T−êng chuång ®Ó tr¸nh m−a h¾t vµ ng¨n tr©u bß. • T−êng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i. • B×nh th−êng t−êng nªn më h−íng ®«ng-nam ®Ó høng ®iÒu hoµ tiÓu khÝ hËu xung quanh c¬ thÓ gia sóc. giã m¸t vµ che t©y-b¾c ®Ó ch¾n giã l¹nh (®Æc biÖt n¬i bß ®Î vµ nu«i bª). • §èi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña miÒn Nam, cã thÓ kh«ng • §é cao cña m¸i cÇn ph¶i tÝnh to¸n sao cho kh«ng bÞ m−a h¾t vµ giã l¹nh thæi vµo. cÇn x©y t−êng xung quanh chuång. • M¸i che cã thÓ lîp ngãi hay tranh • T−êng cã thÓ x©y b»ng g¹ch, ®¸, b»ng tÊm bª-t«ng (cã cét trô), b»ng gç hay mét sè vËt liÖu kh¸c tuú theo ®iÒu kiÖn cô thÓ. ®Ó gi÷ m¸t. M¸i t«n hay fibroxim¨ng rÊt nãng. • BÒ mÆt t−êng ph¶i ®¶m b¶o dÔ dµng quÐt röa tiªu ®éc khi cÇn thiÕt. • MÆt trong cña t−êng nªn quÐt v«i tr¾ng, võa ®¶m b¶o vÖ sinh võa t¹o ra bÒ mÆt ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng trong chuång tèt. < • §èi víi nh÷ng chuång lín, khÈu ®é m¸i réng th× cã thÓ ph¶i dïng m¸i t«n, nh−ng cÇn lµm m¸i cao vµ tho¸ng.

M¸ng ¨n

Ảnh hưởng của vật liệu làm mái đến hiệu quả chống nóng

Vật liệu dẫn nhiệt cao

Vật liệu dẫn nhiệt kém

Vật liệu dẫn nhiệt kém + phủ nylon

Nhiệt độ dưới mái

80 oC

50 oC

30 oC

- CÇn ph¶i cã m¸ng ¨n trong chuång vµ c¶ ngoµi s©n. -M¸ng ¨n x©y b»ng g¹ch l¸ng bª t«ng. - C¸c gãc cña m¸ng ¨n ph¶i l−în trßn vµ tr¬n nh½n. - §¸y m¸ng cã lç tho¸t n−íc ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc röa m¸ng. - Thµnh m¸ng phÝa trong (phÝa bß ¨n) b¾t buéc ph¶i thÊp h¬n thµnh m¸ng ngoµi.

760

535

420 Bức xạ dưới mái (Kcal/m2/h)

Chất dẻo

Tôn, nhôm

Gỗ, tranh, tre

5 Lối cung cấp thức ăn

Khu vực nghỉ ngơi

Lối cấp TA

Nền bê-tông

• Trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i quy m« lín cã c¬ giíi ho¸ ph©n ph¸t thøc ¨n th× cã thÓ kh«ng cÇn lµm m¸ng ¨n.

< • Thøc ¨n ®−îc cung cÊp däc theo lèi ®i phÝa tr−íc mçi d·y chuång trªn d¶i nÒn cao h¬n mÆt nÒn chuång (th−êng r¶i b¨ng th¶m nhùa) vµ cã gê cao phÝa trong ®Ó ng¨n thøc ¨n r¬i vµo trong chç ®øng cña con vËt

M¸ng uèng

Róng chuồng

S©n, ®−êng, r∙nh

• CÇn cã s©n ch¬i vµ hµng rµo ®Ó bß cã thÓ vËn ®éng tù do. S©n l¸t b»ng g¹ch hoÆc ®æ bª t«ng. Cã thÓ trång c©y bãng m¸t trong khu vùc s©n ch¬i. Trong s©n ch¬i còng bè trÝ m¸ng ¨n vµ m¸ng uèng.

• Cã ®−êng ®i cho ¨n trong chuång, ®−îc bè trÝ tuú

thuéc vµo ®iÒu kiÖn chuång tr¹i (vÞ trÝ, kiÓu chuång...), ph−¬ng thøc ch¨n nu«i, ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn thøc ¨n.

• Rãng cã thÓ lµm b»ng s¾t, gç hay tre.

• ChiÒu cao cña rãng ng¨n giøa 2 « th−êng kho¶ng 80-100cm, chiÒu dµi b»ng 2/3 chç n»m.

• Ngoµi rãng ng¨n « cÇn cã rãng ng¨n phÝa tr−íc ngang tÇm vai ®Ó bß kh«ng b−íc vµo m¸ng ¨n hay m¸ng uèng.

• Cã r·nh tho¸t n−íc, ph©n, n−íc tiÓu vµ bÓ chøa, ®−îc bè trÝ phÝa sau chuång. NÕu cã ®iÒu kiÖn, tèt nhÊt lµ x©y bÓ biogas ®Ó s¶n xuÊt khÝ mªtan cho ®un nÊu, kÕt hîp tiÖt trïng, n©ng cao chÊt l−îng ph©n vµ vÖ sinh m«i tr−êng.

• Trong chuång cÇn cã hÖ thèng rãng ®Ó ph©n chia vÞ trÝ vµ giíi h¹n ph¹m vi ®i l¹i cña mçi con bß.

• C¸c rãng ph¶i h¬i trßn c¹nh ®Ó tr¸nh cho con vËt bÞ x©y x¸t.

6 Róng chuồng

Rãng thó y

• Hệ thèng rãng can thiÖp thó y cÇn thiÕt cho qu¶n lý gia sóc khi cÇn phèi gièng, thiÕn, c¾t mãng, ®iÒu trÞ bÖnh tËt vµ can thiÖp s¶n khoa.

< • HÖ thèng nµy th−êng ®−îc lµm kÕt hîp thµnh mét phÇn cña hÖ thèng b·i qu©y ®Ó dån vµ cè ®Þnh bß

Rãng cè ®Þnh bß ë n«ng hé

< home

HÖ thèng qu©y dån bß

7

CÇu xuÊt nhËp bß

Lèi dÉn

¤ dån bß

Rãng cè ®Þnh bß

Khu bß chê

Sinh nhiệt ở bò sữa ở các mức sản xuất khác nhau

HÖ THèNG LμM M¸T CHO BÒ

* Duy trì (bò cạn sữa) 14 Mcal/ngày 19 Mcal/ngày * Duy trì + 10 Kg sữa 24 Mcal/ngày * Duy trì + 20 Kg sữa 28 Mcal/ngày * Duy trì + 30 Kg sữa 33 Mcal/ngày * Duy trì + 40 Kg sữa 38 Mcal/ngày * Duy trì + 50 Kg sữa

Phương thức thải nhiệt của bò

Các phương pháp làm giảm stress nhiệt cho bò

• Bức xạ nhiệt - phụ thuộc chủ yếu vào chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc

• Dẫn nhiệt - phụ thuộc chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc

• Ngăn bức xạ mặt trời ( Slide 21 ) - Lán và mái che mát - Cây bóng mát

• Đối lưu - phụ thuộc tốc độ gió, chênh lệch nhiệt độ và diện tích tiếp xúc

• Làm mát trực tiếp (cơ thể gia súc) - Làm mát bằng quạt - Phun nước làm mát bò - Phun nước kết hợp quạt thông gió • Làm mát gián tiếp (môi trường)

• Bốc hơi nước - phụ thuộc độ ẩm không khí và diện tích tiếp xúc.

- Làm mát chuồng nuôi bằng cách tạo sương mù - Máy điều hoà nhiệt độ không khí chuồng nuôi

8

Lán và mái che mát

Ngăn bức xạ trực tiếp của mặt trời

Mái che khu vực cho ăn

Mái che di động

Mái che khu vực máng uống

Mái che khu vực nghỉ nơi và cho ăn

9

Cây bóng mát

Mái che khu vực nghỉ ngơi của bò

Làm mát bằng quạt

60@

10

Phun nước làm mát bò

Phun nước kết hợp quạt thông gió

Phun nước trực tiếp lên cơ thể bò và dùng quạt thông gió để làm bốc hơi nước từ da bò (thường dùng áp lực thấp)

11 Nguyên tắc làm mát bằng phun nước kết hợp thông gió

Hệ thống làm mát bằng phun nước kết hợp quạt thông gió

1. Một chu kỳ làm mát 95 phút) gồm 30 giây phun

• Nước bốc hơi từ bề mặt của cơ thể bò

nước, sau đó là 4,5 phút quạt thông gió.

(Để chuyển 1 g nước thành hơi cần 0,56 Kcal).

2. Một giai đoạn 30-45 phút làm mát (6-9 chu

• Hệ thống làm mát này có hiệu quả cao trong

kỳ/giai đoạn) có thể giúp bò duy trì thân nhiêt bình thường ( > 39 0 C) trong 2-3 giờ.

cả điều kiện khí hậu khô cũng như ẩm.

(Quạt làm lưu thông nhiều không khí xung quanh cơ thể bò).

3. 6 đến 10 “giai đoạn làm mát ” với 30 - 45 phút một trong 2-3 giờ/ngày là cần thiết để giúp bò cao sản giữ được thân nhiệt bình thường trong mùa hè.

VỊ TRÍ CÓ THỂ LÀM MÁT BẰNG VÒI PHUN NƯỚC VÀ QUẠT THÔNG GIÓ

So sánh hiệu quả của việc làm mát bò bằng phun nước hay kết hợp phun nước với quạt thông gió ở vùng cận nhiệt đới

A) Khu vực bò chờ vào vắt sữa (làm

Phun nước

Kết hợp +

Phun nước + thông gió

mát bắt buộc)

+

ĐC (mái che)

Mái che + Phun nước + thông gió

Mái che Phun nước

hay

13.7

12.3

12.6

12.8 Sữa vắt sáng (Kg)

11.6

11.0

11.4

10.5 B) Dọc theo lối cung cấp thức ăn (bò

Sữa vắt chiều (Kg)

25.3

23.3

24.0

23.3 CỘNG

làm mát tuỳ thích khi chúng đến ăn thức ăn)

+0.7

+2.0

CHÊNH LỆCH

Sources: Igono et al. 1975 . Misouri USA Igono et al. 1976. Misouri USA

Trang thiết bị

Khu vực bò chờ vào vắt sữa

• Tạo ra nhựng giọt nước lớn để làm ướt đẫm bò tận da • Nước phải bốc hơi trước lần phu tiếp theo • Quạt thổi không khí chứa nước bốc hơi.

Vòi phun • Công suất vòi: 500 lít/h. • Góc quay (360° hay 180 °) • Độ cao của vòi trên:2,2 m từ mặt nền. • Khoảng cách giữa các vòi cùng hàng : 1,5 m. • Khoảng cách hàng: 2 m. • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm.

• Vị trí thích hợp

• Hạn chế:

DT: ít nhất 2 m2/bò mái che cao Có hệ thống thoát nước

Quạt • Đường kính: 24-28 inch • Tốc độ gió: > 2,5 m/s. • Tính đến tốc độ gió tự nhiên

• Trang thiết bị

@ 72

Tăng lao động Di chuyển của bò Khó khăn với bò cạn sữa Phải làm khô bầu vú khi vắt sữa

12 Dọc theo lối cung cấp thức ăn

Khu vực nghỉ ngơi

Lối cấp TA

Nền bê-tông

• Vị trí thích hợp Nền bê-tông Hệ thông thoát nước

• Trang thiết bị

Trang thiết bị

Khởi động hệ thống làm mát bằng vòi phun nước và quạt dọc lối cấp thức ăn

Vòi phun • Lắp cao cách lưng bò 1,5m • Công suất vòi : 120 lít/h. • Góc quay: 180°. • Khoảng cách giữa các vòi trong hàng: 1,5 m • Áp suất nước tối thiểu: 3 atm.

Hệ thống này chỉ được khởi động khi bò lại gần chỗ cung cấp thức ăn :

- Khi thức ăn mới được cung cấp.

- Sau khi vắt sữa .

Thức ăn

Nền bê-tông

- Sau khi làm mát trong khu vực chờ vắt sữa.

Quạt • Đường kính: 20-24 inch. • Khoảng cách 2 quạt: 6m. • Tốc độ gió tối thiểu 2.5 m/S. • Tính đến cả tốc độ gió tự nhiên .

13 Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm mát bằng sương mù/áp suất cao

Làm mát chuồng nuôi bằng cách tạo sương mù

• Nhiệt độ môi trường • Độ ẩm không khí: Mức độ làm lạnh không khí tỷ lệ

• Địa hình và loại chuồng • Áp suất ống nước

• Đường kính và đặc điểm của vòi phun nước

-Dùng áp lực cao phun nước thành sương mù

- 1 g nước bốc hơi lấy đi 0,56 Kcal

nghịch với độ ẩm bên ngoài. Làm mát bằng cách bốc hơi nước có hiệu quả nhất trong điều kiện khí hậu khô. • Tốc độ thông khí: Để không khí mát không bị di chuyển đi mất, cần có các tấm rèm nylon để che kín chuồng

Nhược điểm của việc làm mát bằng sương mù

Kết hợp phun nước tạo sương mù và quạt để tăng bốc hơi nước xung quanh bò

• Khó áp dụng trong điều kiện có gió. • Kém hiệu quả đối với chuồng thông thoáng (mất không khí mát).

• Làm ẩm ướt vật liệu trong chuồng • Gây bệnh đường hô hấp • Tăng độ ẩm xung quanh bò có thể làm cản trở bốc hơi toả nhiệt của bò

Đường cong cho sữa của bò được làm mát và bò đối chứng

50

Bò được làm mát Bò đối chứng

45 /

) g n g k (

40 a ữ s

35

30 t ấ u s g n ă N

25

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Tháng vắt sữa

14 -

Ảnh hưởng của làm mát “trực tiếp” (phun nước lên cơ thể bò) và làm mát “gián tiếp” (tạo sương mù ) lên thân nhiệt của bò

Tạo mù

Phun nước

211

203

39.5

39.0 Số bò Nhiệt độ tối đa ở trực tràng ( C)O

87

72 Nhịp thở (lần/phút)

Source: Bray et al. 1990 Florida USA.

CÁC PHƯƠNG THỨC QUẢN LÝ TRÂU BÒ

• Phương thức nuôi nhốt

• Phương thức chăn thả

home

• Kết hợp nuôi nhốt với chăn thả

Ph−¬ng thøc nu«i nhèt

Nuôi nhốt

ưu điểm :

• giảm thiểu cỏ thừa

• bò không dẫm chân lên thức ăn

• giảm thiểu lây ngoại kí sinh

• Cè ®Þnh trong chuång b»ng d©y xÝch kho¸ vßng cæ. • Cung cÊp thøc ¨n tinh, b· bia, cñ qu¶ t¹i m¸ng ¨n cè ®Þnh (th−êng vµo thêi gian v¾t s÷a) • Thøc ¨n th« xanh (mïa hÌ thu) vµ thøc ¨n ñ xanh (mïa ®«ng xu©n) ®−îc ph©n phèi t¹i chuång.

trùng

nhược điểm :

• đòi hỏi phải vận chuyển cỏ và cơ khí hoá việc cắt cỏ

• không có phân lưu lại trên đồng cỏ

• phân hàng ngày thải ra trên nền chuồng

• Cá kh« th−êng cho ¨n t¹i chuång vµo ban ®ªm. • N−íc ®−îc uèng tù do t¹i m¸ng dµnh riªng cho tõng con. • Cho bß t¾m n¾ng vµ vËn ®éng tù do s©n vËn ®éng c¹nh chuång kho¶ng 3 giê/ngµy.

15 Ph−¬ng thøc ch¨n th¶

- Ph©n nhãm ®µn bß vµ ch¨n th¶ ngoµi ®ång cá lµ chÝnh. - Bß vÒ chuång vµo c¸c thêi gian nhÊt ®Þnh. - Bæ sung thøc ¨n tinh vµ th«

(nÕu cÇn) t¹i chuång vµo thêi gian v¾t s÷a

KÕt hîp ch¨n th¶ vµ nu«i nhèt

- KÕt hîp trong ngµy:

+ Bß ®−îc gÆm cá ngoµi ®ång cá tõ s¸ng ®Õn tr−a

- KÕt hîp theo mïa:

+ Khi vÒ chuång mçi con ®−îc nhèt/cè ®Þnh riªng + Buæi chiÒu sau khi ¨n thøc ¨n tinh bß ®−îc bæ sung thªm cá t−¬i, thøc ¨n ñ xanh hoÆc cá kh«, r¬m kh« t¹i chuång

home

+ Mïa hÌ-thu nu«i theo ph−¬ng thøc ch¨n th¶ tù do lu©n phiªn + Mïa ®«ng-xu©n bß ®−îc chuyÓn vµo nu«i nhèt vµ bæ sung thøc ¨n t¹i chuång.