06/05/2013
1
CƠ SỞ LÝ THUYẾT
HÓA PHÂN TÍCH 1
Năm học: 2012 – 2013
Giáo viên: Nguyễn Quốc Thắng
NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH
1.PHÂN BỐ CHƯƠNG TRÌNH
2.TÀI LIỆU THAM KHẢO
3.KẾ HOẠCH THI VÀ PHÂN BỐ ĐIỂM
4.ĐỀ CƯƠNG BÀI GIẢNG
1.PHÂN BỐ CHƯƠNG TRÌNH
Nội dung Số tiết
Chương 1:
Đại cương về Hoá phân tích 2
Chương 2: Các khái niệm cơ bản trong dung dịch chất điện ly 2
Chương 3: Cân bằng của phản ứng acid - baz 10
Chương 4: Cân bằng của phản ứng tạo phức 4
Chương 5: Cân bằng của phản ứng tạo hợp chất ít tan 4
Chương 6: Cân bằng của phản ứng oxi hoá – khử 5
Chương 7: Các phản ứng ion trong dung dịch nước 3
2. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Tứ Hiếu, Hoá học phân tích, NXB ĐH QG HN,
2002
2. Nguyễn Thạc Cát, Từ Vọng Nghi, Đào Hữu Vinh, Cơ sở
lý thuyết hoá phân tích, NXB Giáo dục, 1996.
3. Hoàng Minh Châu, Từ Văn Mặc, Từ Vọng Nghi, Cơ sở
hoá học phân tích, NXB khoa học và kỹ thuật, Hà Nội,
2002.
4. Từ Vọng Nghi, Hoá học phân tích, Phần 1, NXB
ĐHQGHN
5. Nguyễn Thanh Khuyến, Nguyễn Thị Xuân Mai, Cân
bằng ion trong Hoá phân tích, tủ sách ĐH KHTN TP
HCM
06/05/2013
2
3. KẾ HOẠCH THI VÀ PHÂN BỐ ĐIỂM
ĐIỂM
ĐIỂM GIỮA KỲ (20%)
ĐIỂM CUỐI KỲ (60%)
ĐIỂM THƯỜNG KỲ (20%)
Phân biệt hai khái niệm
Hoá học phân tích Phân tích hoá học
Chương 1: Đại cương về Hoá phân tích
là một bộ môn khoa học có
nhịêm vụ nghiên cứu các
phương pháp phân tích, các
phương tiện phân tích, các quy
trình phân tích để xác định
thành phần hoá học (và trong
một chừng mực nào đó, để xác
định cấu trúc hoá học) của các
chất.
là một bộ môn khoa học có
nhịêm vụ nghiên cứu các
phương pháp phân tích, các
phương tiện phân tích, các quy
trình phân tích để xác định
thành phần hoá học (và trong
một chừng mực nào đó, để xác
định cấu trúc hoá học) của các
chất.
Phân tích hoá học là một dịch
vụ thử nghiệm, tiến hành theo
những quy trình phân tích thích
hợp cho từng loại mẫu thử,
từng loại thành phần, để cung
cấp các thông tin cụ thể về
thành phần hoá học (cấu trúc
hoá học) của mẫu thử.
Phân tích hoá học là một dịch
vụ thử nghiệm, tiến hành theo
những quy trình phân tích thích
hợp cho từng loại mẫu thử,
từng loại thành phần, để cung
cấp các thông tin cụ thể về
thành phần hoá học (cấu trúc
hoá học) của mẫu thử.
→“Hoá học phân tích“ chính là sở lý thuyết của “Phân tích hoá học”
Phân loại trong hoá phân tích
Phương
pháp
phân tích
Phương
pháp
phân tích
Theo lượng
chất khảo
sát
Theo lượng
chất khảo
sát
Theo trạng
thái chất
khảo sát
Theo trạng
thái chất
khảo sát
Theo hàm
lượng chất
khảo sát
Theo hàm
lượng chất
khảo sát
1.1. Giới thiệu về Hoá phân tích
Phương pháp phân tích Phương pháp phân tích
Phân tích
hoá học
Phân tích
hoá học
Phân tích
vật lý
Phân tích
vật lý
Phân tích
hoá lý
Phân tích
hoá lý
Phân
tích
khối
lượn
g
Phân
tích
khối
lượn
g
Phân
tích
thể
tích
Phân
tích
thể
tích
Tỉ trọng,
khối
lượng
riêng,
chiết
suất
Tỉ trọng,
khối
lượng
riêng,
chiết
suất
Phổ
cộng
hưởng
từ hạt
nhân
Phổ
cộng
hưởng
từ hạt
nhân
Phổ
tia X,
phát
xạ,
hấp
thu
Phổ
tia X,
phát
xạ,
hấp
thu
Sắc
ký
Sắc
ký
Trắc
quang
Trắc
quang
Huỳnh
quang
Huỳnh
quang
1.1. Giới thiệu về Hoá phân tích
06/05/2013
3
Theo trạng
thái chất
khảo sát
Theo trạng
thái chất
khảo sát
Theo hàm
lượng chất
khảo sát
Theo hàm
lượng chất
khảo sát
Phân tích
đa lượng
>0.01%
Phân tích
đa lượng
>0.01%
Phân tích
vi lượng
<0.01%
Phân tích
vi lượng
<0.01%
Phân
tích
ướt
Phân
tích
ướt
Phân
tích
khô
Phân
tích
khô
1.1. Giới thiệu về Hoá phân tích
Theo lượng
chất khảo sát
Theo lượng
chất khảo sát
Phân tích
thô
>50ml
Phân tích
thô
>50ml
Phân
tích bán
vi<50ml
Phân
tích bán
vi<50ml
Vi phân
tích
<1ml
Vi phân
tích
<1ml
Siêu vi
phân
tích
Siêu vi
phân
tích
1.1. Giới thiệu về Hoá phân tích
Chương 1: Đại cương về Hoá phân tích
- Vai trò của Hoá phân tích: Hóa học phân
tích đóng vai trò quan trọng và có thể nói
đóng vai trò sống còn đối vối sự phát triển
các môn hóa học khác cũng như các ngành
khoa học khác nhau, các lĩnh vực của công
nghệ, sản xuất và đời sống xã hội.
- Ứng dụng: Phân tích môi trường, phân tích
khoáng liệu, phân tích hợp kim, kim loại,
phân tích dược phẩm, phân tích thực phẩm,
...
Chương 2: Các khái niệm cơ bản trong Hoá phân tích
2.1. Lý thuyết sự điện ly – Độ điện ly
2.2. Cân bằng trong dung dịch chất điện ly yếu
2.3. Nồng độ và hoạt độ
2.4. Định luật tác dụng khối lượng với dung
dịch điện ly
2.5. Các định luật cơ bản khác
06/05/2013
4
2.1. Lý thuyết sự điện ly – Độ điện ly
Chất có liên kết ion / cộng hoá trị có cực
Dung môi phân cực
Phân ly hoàn toàn hoặc 1 phần thành
các ion trái dấu dưới dạng solvat hoá
Chất
điện
ly
Chất
điện
ly
Quá
trình
điện ly
Quá
trình
điện ly
Bản
chất
dung
môi
Bản
chất
dung
môi
Bản
chất
chất
tan
Bản
chất
chất
tan
Nhiệt
độ
Nhiệt
độ
2.1. Lý thuyết sự điện ly – Độ điện ly
Bản
chất
dung
môi
Bản
chất
dung
môi
Bản
chất
chất
tan
Bản
chất
chất
tan Nhiệt
độ
Nhiệt
độ Nồng
độ
Nồng
độ
2.1. Lý thuyết sự điện ly – Độ điện ly
-Chất điện ly mạnh
+ Các acid vô cơ: HCl, HBr, HI, HClO4, HNO3 ,
H2SO4 (nấc 1)
+ Các baz kiềm và kiềm thổ
+ Hầu hết các muối
- Chất điện ly yếu hoặc trung bình
2.2. Cân bằng trong dung dịch chất điện ly
yếu – Hằng số phân ly K
-Biểu diễn trạng thái các chất điện ly trong dung
dịch
+ Chất điện ly mạnh.
+ Chất điện ly yếu lg K; pK
-Hằng số điện ly Kc
06/05/2013
5
Các loại nồng độ:
-Nồng độ mol/lít (M)
- Nồng độ đương lượng (N)
-Nồng độ phần trăm (%)
-Nồng độ phần triệu (ppm)
-Nồng độ phần tỉ (ppb)
2.3. Nồng độ và hoạt độ
2.3. Nồng độ và hoạt độ
Nồng độ cân
bằng: [ ] là
nồng độ các
chất tham gia
phản ứng ở
trạng thái cân
bằng.
Các loại nồng độ mol/lít,
nồng độ đương lượng
Các loại nồng độ mol/lít,
nồng độ đương lượng
Nồng độ ban
đầu: C là
nồng độ của
chất trước
khi tham gia
phản ứng.
Nồng độ gốc:
C0 là nồng độ
của chất trước
khi đưa vào
hỗn hợp phản
ứng.
2.3. Nồng độ và hoạt độ
Nồng độ phần triệu (Cppm)
1 triệu gam
dung dịch
Nồng độ phần tỉ (Cppb)
1 tỉ gam
dung dịch
Là khối lượng (g) chất tan
2.3. Nồng độ và hoạt độ