Bài giảng Công nghệ sản xuất kháng sinh: Chương 7 - Trịnh Ngọc Hoàng

Bài giảng này, được trình bày bởi Dr. Ngoc Hoang Trinh, thảo luận về việc sử dụng kháng sinh trong y học. Nội dung bao gồm vai trò của kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm trùng, sự phối hợp của các chất kháng sinh, và các nguyên tắc sử dụng kháng sinh một cách hợp lý. Bài giảng được biên soạn vào tháng 3 năm 2024 tại Thái Nguyên.

Bài giảng này cung cấp kiến thức cơ bản về việc sử dụng kháng sinh trong y học, bao gồm các nguyên tắc, ứng dụng và quản lý chất lượng, hướng đến đối tượng sinh viên ngành y, dược và các cán bộ y tế quan tâm đến lĩnh vực này.

Chương 7 của bài giảng tập trung vào việc sử dụng kháng sinh trong y học, bao gồm các nội dung chính sau:

1. **Kháng sinh trong điều trị bệnh nhiễm trùng:**
* **Đặc điểm chung:** Khái niệm về chất kháng sinh, các yêu cầu đối với một chất kháng sinh lý tưởng (không độc, không gây tủa protein, hòa tan tốt trong nước, ổn định, ít tác dụng phụ), và các cách sử dụng (bôi, uống, tiêm, xịt).
* **Ứng dụng:** Mục đích sử dụng kháng sinh (điều trị bệnh, làm marker đánh dấu, chế biến bảo quản thực phẩm) và các ứng dụng lâm sàng.
* **Quản lý chất lượng:** Tránh tác hại của thuốc (đặc biệt là hiện tượng kháng kháng sinh), tuân thủ quy định về chất lượng thuốc của FDA, và các biện pháp phòng ngừa tác dụng phụ, dị ứng.

2. **Sự phối hợp của các chất kháng sinh trong điều trị:**
* Phối hợp thuốc để trị các bệnh do vi khuẩn có thể phục hồi, ngăn ngừa vi khuẩn kháng thuốc, điều trị hỗn hợp nhiều loại vi khuẩn, tăng hoạt tính kháng khuẩn, và giảm liều dùng của các thuốc độc tính.
* Cơ chế làm giảm tính kháng kháng sinh.

3. **Nguyên tắc sử dụng hợp lý chất kháng sinh:**
* **Sử dụng an toàn, hợp lý:** Chỉ sử dụng khi bị nhiễm khuẩn, chọn đúng kháng sinh, tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ, dùng đúng liều và thời gian quy định, và chỉ phối hợp khi thực sự cần thiết.
* **Xác định mức độ nhạy cảm:** Phân lập vi sinh vật gây bệnh, xác định mức độ nhạy cảm với kháng sinh, và chọn kháng sinh thích hợp.
* **Hiệu quả của việc sử dụng hợp lý:** Kháng sinh được chia thành nhiều nhóm và thế hệ khác nhau. Chú ý đặc biệt đến phụ nữ có thai và cho con bú, trẻ sơ sinh, người cao tuổi, và người có bệnh gan thận hoặc cơ địa dị ứng. Thuốc tiêm cần kiểm tra phản ứng thuốc. Các loại kháng sinh khác nhau có yêu cầu sử dụng khác nhau liên quan đến thời điểm ăn uống.