Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ: Chương 2.4

LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH TIỀN TỆ

MÃ HỌC PHẦN EM 3510

Nguyễn Thị Bích Nguyệt C9.208 - Bộ môn Kinh tế học Nguyet.nguyenthibich@hust.edu.vn

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

NỘI DUNG HỌC PHẦN

CHƯƠNG 1 – KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÀI CHÍNH VÀ TIỀN TỆ

CHƯƠNG 2 – LÃI SUẤT

CHƯƠNG 3 – THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH

CHƯƠNG 4 – CÁC TRUNG GIAN TÀI CHÍNH

CHƯƠNG 5 – TÀI CHÍNH CÔNG

CHƯƠNG 6 – TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP - TÀI CHÍNH CÁ NHÂN

CHƯƠNG 7 – NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ

CHƯƠNG 8 – TÀI CHÍNH QUỐC TẾ

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

CHƯƠNG 2

LÃI SUẤT

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

NỘI DUNG CHƯƠNG 2

2.1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA LÃI SUẤT

2.2. PHÂN LOẠI LÃI SUẤT

2.3. ĐO LƯỜNG, SO SÁNH LÃI SUẤT VÀ LÃI SUẤT HOÀN VỐN

2.3.1. MỘT SỐ CÔNG CỤ NỢ

2.3.2. PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG LÃI SUẤT

2.3.3. ỨNG DỤNG TRONG TRẢ GÓP VÀ ĐỊNH GIÁ TRÁI PHIẾU

2.3.4. LÃI SUẤT HOÀN VỐN

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

2.4 CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.1. CẤU TRÚC RỦI RO CỦA LÃI SUẤT

Cấu trúc rủi ro của lãi suất giải thích sự chênh lệch lãi suất đối với các loại

chứng khoán có kỳ hạn giống nhau. Nguyên nhân có sự chênh lệch này là do sự

khác biệt về:

- Rủi ro vỡ nợ

- Tính thanh khoản

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

- Sự khác biệt về chính sách Thuế

2.4 CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

Là khả năng có thể người phát hành trái khoán sẽ vợ nợ tức là không thể thực

2.4.1. CẤU TRÚC RỦI RO CỦA LÃI SUẤT a. Rủi ro vỡ nợ

- Rủi ro vỡ nợ đối với trái khoán của một công ty thường rất cao

hiện được việc thanh toán tiền lãi hoặc mệnh giá khi trái khoán mãn hạn

- Khoảng cách giữa lãi suất của một trái khoán có rủi ro và một trái khoán

- Trái phiếu (Công trái) của Chính phủ thường rủi ro rất thấp hoặc bằng 0

không có rủi ro được gọi là mức bù rủi ro

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

- Một trái khoán có rủi ro vỡ nợ sẽ luôn có một mức bù rủi ro dương

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.1. CẤU TRÚC RỦI RO CỦA LÃI SUẤT b. Tính thanh khoản

- Tính lỏng hay tính thanh khoản là một khái niệm tài chính, chỉ mức độ mà

một tài sản bất kỳ có thể được mua hoặc bán trên thị trường mà không làm

ảnh hưởng đến giá thị trường của tài sản đó

- Khi tính thanh khoản của một tài sản tăng lên so với các tài sản khác thì nhu

cầu về loại tài sản này tăng lên làm cho lãi suất giảm xuống

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

- Trái phiếu Chính phủ thường có tính thanh khoản cao hơn

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

như khi thuế tác động đến giá cả hàng hóa

2.4.1. CẤU TRÚC RỦI RO CỦA LÃI SUẤT c. Chính sách thuế - Thuế thu nhập cá nhân và thuế lợi tức công ty luôn tác động đến lãi suất giống

một trái phiếu có mức độ rủi ro tương đương nhưng thu nhập từ lãi lại phải chịu

- Một trái phiếu có thu nhập từ tiền lãi được miễn thuế thu nhập sẽ hấp dẫn hơn

thuế thu nhập

- Trái phiếu có lãi phải nộp thuế thu nhập sẽ phải có lãi suất cao hơn so với trái

phiếu có thu nhập được miễn thuế để đảm bảo sau khi đã nộp thuế thì tiền lãi thu

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

được từ hai trái phiếu sẽ là ngang nhau

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.1. CẤU TRÚC RỦI RO CỦA LÃI SUẤT

Bởi vì…

Rủi ro vỡ nợ

Tăng

Những người tiết kiệm phải được bù đắp do

Một sự gia tăng… Dẫn đến lãi suất của tài sản...

phải gánh chịu thêm rủi ro

Tính lỏng Giảm Những người tiết kiệm tốn ít chi phí trong

việc đổi tài sản sang tiền mặt

Thuế Tăng Những người tiết kiệm quan tâm đến tiền lời

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

sau thuế và phải được bù đắp tiền nộp thuế

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT

Lãi suất thường phụ thuộc vào kỳ hạn hay thời hạn của khoản vay

- Nhà đầu tư ưa thích nguồn vốn có tính thanh khoản cao hơn (nguồn vốn có

thời hạn ngắn và có thể tái đầu tư)

- Các nhà đầu tư thường yêu cầu lãi suất cao hơn để cho vay thời hạn dài

- Xem xét mức độ biến đổi lãi suất trong số các công cụ trái phiếu có cùng

chung rủi ro vỡ nợ, tính lỏng, thông tin, đặc điểm thuế nhưng lại khác nhau

về kỳ đáo hạn

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

- Cấu trúc lãi suất kỳ hạn liên quan đến khái niệm đường cong lãi suất

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT

Khái niệm đường cong lãi suất

- Đường cong lãi suất là đồ thị mô tả mối quan hệ giữa lãi suất và kỳ hạn của

một công cụ nợ (cùng mức và chất lượng tín dụng). Đồ thị này bắt đầu với

mức lãi suất ở kỳ hạn thấp nhất và mở rộng ra theo thời gian, thường là đến

kỳ hạn 30 năm

- Thường lựa chọn đường cong lãi suất Trái phiếu Chính phủ làm chuẩn đo

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

đặc tính rủi ro thấp và sự đa dạng của các kỳ hạn trái phiếu

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT Đặc điểm

CÁC DẠNG ĐƯỜNG CONG LÃI SUÂT

- Nếu đường cong lãi suất có độ dốc

hơn lãi suất ngắn hạn

hướng đi lên thì lãi suất dài hạn cao

ngắn hạn cao hơn lãi suất dài hạn

- Nếu độ dốc hướng đi xuống, lãi suất

suất ngắn hạn và dài hạn là như nhau

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

- Khi đường cong lãi suất phẳng thì lãi

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT

Các lý thuyết về lãi suất

Lý thuyết dự tính (kỳ vọng lãi suất)

Lý thuyết thị trường phân đoạn (phân khúc thị trường)

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

Lý thuyết môi trường ưu tiên

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT

Các lý thuyết về lãi suất

Lý thuyết dự tính

Giả thiết:

Nhà đầu tư ưu tiên tới lãi suất của trái phiếu → Họ sẽ nắm giữ trái phiếu có

hảo cho nhau.

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

lãi suất cao hơn → Các trái phiếu ở kỳ hạn khác nhau có thể thay thế hoàn

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT

Các lý thuyết về lãi suất

Lý thuyết dự tính

Kết luận chung: Lãi suất của trái phiếu dài hạn bằng bình quân lãi suất ngắn

hạn dự tính trong thời gian tồn tại của trái phiếu đó

trong 2 năm tới là 8%/năm thì lãi suất của trái phiếu có kỳ hạn 2 năm cũng sẽ là

Ví dụ: Trường hợp các nhà đầu tư kỳ vọng rằng lãi suất ngắn hạn trung bình

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

8%/năm

2.4. CẤU TRÚC CỦA LÃI SUẤT

11/18/2021

Monetary and Financial Theories

2.4.2. CẤU TRÚC KỲ HẠN CỦA LÃI SUẤT Các lý thuyết về lãi suất Lý thuyết thị trường phân cách Giả thiết - Các thị trường là độc lập với nhau - Biến động của lãi suất trên thị trường này thì không ảnh hưởng tới lãi suất của thị trường có kỳ hạn khác Nội dung: Những khoản vay (trái khoán) có kỳ hạn khác nhau không phải là những thứ thay thế nhau – nó được hình thành từ những thị trường có kỳ hạn khác nhau và độc lập với nhau