1
NGUYÊN LÝ KINH TẾ HỌC VĨ MÔ
PRINCIPLES OF MACROECONOMICS
GIẢNG VIÊN: ThS. Phan Thế Công
CHƯƠNG 5
Mô hình IS - LM
và sựphối hợp giữa chính sách tài khóa
và chính sách tiền tệ
2
Nội dung của chương 5
• Phân tích và xây dựng mô hình IS
• Phân tích và xây dựng mô hình LM
•Đánh giá cơ chế tác động của sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách
tiền tệ
Chương
5: Mô h
ì
nh IS
-
LM v
à
s
ph
ố
i h
ợ
p gi
a ch
í
nh s
á
ch t
à
i k
hó
a v
à
chính sách tiền tệ
•5.1. Đường IS và các yếu tố tác động đến đường IS
•5.2. Đường LM và các yếu tố tác động đến đường LM
•5.3. Tác động của chính sách tài khoá và chính sách tiền tệ
3
5.1. Đường IS và các yếu tố tác động đến đường IS
•5.1.1. Thiết lập đường IS và độ dốc của đường IS
•5.1.2. Các điểm nằm ngoài đường IS
•5.1.3. Sự trượt dọc và dịch chuyển đường IS
5.1.1. Thiết lập đường IS và độ dốc của đường IS
• Khi lãi suất thay đổi đường tổng cầu sẽdịch chuyển và
cho một mức thu nhập mới. Như vậy, nếu tập hợp
những tổhợp khác nhau giữa lãi suất và thu nhập phù
hợp với sựcân bằng của thị trường hàng hoá sẽ được
một đường gọi là đường IS. Trạng thái cân bằng trên thị
trường hàng hóa có nghĩa là, nếu một mức sản lượng
nhất định, ví dụ Y1, được sản xuất ra, thì khi đó lãi suất
cũng cần phải được duy trì ở một mức nhất định, ví dụ
mức lãi suất là r1.
•Trong điều kiện có giả định đơn giản hóa là chi tiêu của
chính phủ và các khoản thu về thuế độc lập với mức thu
nhập, vị trí của đường IS tùy thuộc vào mức chi tiêu của
chính phủ và thuế. Sự tăng lên (hay giảm xuống) của G
đẩy đường IS về phía phải so với đường gốc (hay phía
trái, hướng tới điểm gốc), vì nó làm tăng (hay giảm) các
khoản dự kiến chuyển thành nhu cầu tại bất kỳ mức lãi
suất nào và do đó, đòi hỏi mức thu nhập cao hơn (hay
thấp hơn) để duy trì sự cân bằng giữa các khoản rút ra
dự kiến chuyển thành nhu cầu.
4
5.1.1. Thiết lập đường IS và độ dốc của đường IS
•Cách dựng đường IS:
•Ởmức lãi suất r1tổng chi tiêu là AE1sản lượng cân
bằng là Y1, điểm cân bằng trên thị trường hàng hóa là
E1. Từ đó ta xác định được điểm E1’ có toạ độ(r1,Y1).
•Giả sử lãi suất giảm xuống mức r2 khi đó đầu tư tăng
thêm một lượng là I, tổng chi tiêu của nền kinh tế
tăng lên từ AE1 đến AE2, sản lượng cân bằng của nền
kinh tế tăng từ Y1 đến Y2. Từ đó ta xác định được E2’
có toạ độ(r2,Y2). Đường đi qua 2 điểm E0’ và E0’ chính
là đường IS.
•Đường IS có độdốc xuống. Độdốc của đường IS sẽ
phụthuộc vào độ nhạy cảm của nhu cầu đầu tư và
nhu cầu tiêu dùng tự định đối với lãi suất. Nhu cầu đầu
tư và nhu cầu tiêu dùng tự định càng bịgiảm xuống do
lãi suất tăng, khi lãi suất tăng sẽ càng làm giảm mức
thu nhập cân bằng và độdốc của đường IS càng
thoải. Ngược lại, nếu những thay đổi trong lãi suất chỉ
đưa đến những dịch chuyển nhỏcủa đường tổng cầu,
mức thu nhập cân bằng sẽhầu như không bị ảnh
hưởng gì, và đường IS sẽrất dốc.
Y
2
Y
1
Y
2
Y
1
Y
AE
r
Y
AE
1
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
AE
2
=
C
+
I
(
r
2
)+
G
r
1
r
2
AE
=
Y
I S
I
E1’
E2’
E
2
E1
Y
2
Y
1
Y
2
Y
1
Y
AE
r
Y
AE
1
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
AE
2
=
C
+
I
(
r
2
)+
G
r
1
r
2
AE
=
Y
I S
I
I
E1’
E2’
E
2
E1
Hình 5.1. Xây dựng đường IS
5.1.1. Thiết lập đường IS và độ dốc của đường IS
•Hàm sốcủa đường IS:
•Trong đó: d là hệsốphản ánh mức độ nhạy cảm của đầu tư so với lãi suất i. Nếu d tăng
thì đường IS thoải hơn.
•Nhìn vào phương trình của đường IS chúng ta thấy rằng, chính là độ dốc của đường IS. Nếu giá
trị của d hoặc m’ càng lớn thì đường IS càng thoải và nếu chúng càng nhỏ thì đường IS càng dốc.
Như vậy, nếu tỷ suất thuế tăng lên hoặc MPC giảm xuống đều làm cho giá trị của m’ giảm xuống
và đường IS trở nên dốc hơn và ngược lại.
• Phân tích độ dốc của đường IS cho chúng ta biết được mức độ tác động của chính sách tài khóa
hoặc chính sách tiền tệ đến thu nhập, lãi suất, thất nghiệp, lạm phát trong nền kinh tế như thế nào.
•Như vậy, đường IS là quỹ tích của các kết hợp giữa mức sản lượng Y và mức lãi suất r, và bất kỳ
điểm nào trên đó cũng làm cho thị trường hàng hóa cân bằng, nhưng nó không chỉ ra điểm nào
trong những kết hợp trên tạo ra trạng thái cân bằng chung của nền kinh tế.
1
.
. '
A
r Y
d d m
5
5.1.3. Sự trượt dọc và dịch chuyển đường IS
•Chúng ta xuất phát từ trạng thái cân bằng ban đâu của nền kinh tế, thị trường
các khoản vay cân bằng (đầu tư bằng tiết kiệm), xác định mức lãi suất cân bằng
là r1 và mức thu nhập của nền kinh tế là Y1. Nếu tiết kiệm dự kiến giảm xuống
cùng với thu nhập, chắc chắn lãi suất sẽ tăng lên và làm mức đầu tư dự kiến nhỏ
hơn, nhằm duy trì trạng thái cân bằng, tại đó tiết kiệm dự kiến bằng đầu tư dự
kiến. Mức lãi suất cân bằng mới là r2 và mức thu nhập cân bằng mới là Y2, xảy
ra hiện tượng di chuyển từ điểm E1 đến điểm E2 trên đường IS.
S
,
I
r
I
(
r
)
r
1
r
2
r
Y
Y
1
r
1
r
2
Y
2
S
1
S
2
IS
00
E
2
E
1
S
,
I
r
I
(
r
)
r
1
r
2
r
Y
Y
1
r
1
r
2
Y
2
S
1
S
2
IS
00
E
2
E
1
S
,
I
r
I
(
r
)
I
(
r
)
r
1
r
2
r
Y
Y
1
r
1
r
2
Y
2
Y
2
S
1
S
2
IS
00
E
2
E
1
5.1.3. Sự trượt dọc và dịch chuyển đường IS
• Sựdịch chuyển của đường IS: Bất cứmột nhân tốnào
làm đường tổng cầu dịch chuyển cũng sẽlàm dịch
chuyển đường IS. Với một mức lãi suất nhất định, sự gia
tăng niệm lạc quan của các hãng vềnhững khoản lợi
nhuận trong tương lai sẽ dịch chuyển đường nhu cầu đầu
tư đi lên, làm tăng nhu cầu đầu tư tự định; sự gia tăng
trong ước tính của các hộ gia đình vềthu nhập trong
tương lai sẽ dịch chuyển hàm tiêu dùng lên trên, làm tăng
nhu cầu tự định; hay sự gia tăng trong chi tiêu của Chính
phủcó thểtrực tiếp làm tăng cấu phần của Chính phủ
trong nhu cầu tự định.
•Đồ thị 5.4 chỉ rõ sự gia tăng chi tiêu của chính phủ G1 đến
G2 trong điều kiện lãi suất không đổi r1. Tổng chi tiêu của
nền kinh tế tăng lên từ AE1 đến AE2, thu nhập của nền
kinh tế tăng lên từ Y1 đến Y2, dẫn tới đường IS dịch
chuyển từ IS1 đến IS2.
Y
2
Y
1
Y
2
Y
1
Y
AE
r
Y
AE
2
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
1
AE
2
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
2
r
1
AE
=
Y
IS
1
IS
2
Y
0
0
Y
2
Y
1
Y
2
Y
1
Y
AE
r
Y
AE
2
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
1
AE
2
=
C
+
I
(
r
1
)+
G
2
r
1
AE
=
Y
IS
1
IS
2
Y
Y
0
0
Hình 5.4. Sự dịch chuyển
đường IS khi chi tiêu của
chính phủ tăng lên