Bài giảng Phân tích chi phí lợi ích (Phần 2): Chương 3 - ThS. Ngô Minh Nam

Ph n 2ầ

ươ

ị ườ

ớ

Ch

ng 3: Đánh giá v i giá th  tr

ng

ề Các v n đấ

ị ườ ạ ng c nh tranh trong đánh giá

ng

ị ườ ể ng đ  đánh giá

Vai trò c a mô hình th  tr ủ ị ườ ợ ng h p dùng giá th  tr ẩ ợ ng h p dùng giá  n thay giá th  tr

ườ ườ ị ườ ể ng đ  đánh

ị ườ ng

ị ừ ị ừ

 c tính giá th  t  giá th  tr  c tính giá tr  t  giá  n ẩ L i ích và chi phí khi th  tr

ớ v i giá th  tr Các tr Các tr giá Ướ Ướ ợ ị ườ ạ ế ng bi n d ng

ị C  s  đánh giá theo giá th   tr

ơ ở ngườ

Th  tr

ệ

ể

ằ

ả

Đi m cân b ng đ t hi u qu  Pareto ạ

ị ườ

ộ ơ

ộ ủ

ợ

Giá th  tr

ng = l i ích và chi phí biên xã h i c a m t đ n

ị v  hàng hoá tăng thêm

ổ ượ

ế ọ

ớ

S  thay đ i l

ề ng nh  so v i toàn n n kinh t  g i là thay

ự ổ ậ đ i c n biên và ng

ỏ ượ ạ c l i

ị ườ ạ ng c nh tranh

Th  tr

ồ ng không c nh tranh: giá th  tr ng không đ ng

ị ườ

ủ

ế

ạ

Th  tr

ệ ng bi n d ng do chính ph  can thi p

ế

Khan hi m tài nguyên

ướ

S  h u n ở ữ

c ngoài

ị ườ ấ ớ ạ ợ ị ườ ộ nh t v i chi phí và l i ích biên xã h i

ị ườ ể ị ự ể ẩ ỉ => Đi u ch nh giá th  tr ng đ  tìm giá tr  th c (giá  n)

Giá  n (giá kinh t ) c a hàng hoá/ xu t l ế ự ủ

ẩ ấ ượ ủ

ả ự ộ lòng tr  th c s  c a xã h i cho hàng hoá/ xu t l ẵ ng là giá s n  ấ ượ ng đó

Giá  n (giá kinh t ) c a nh p l

ẩ ơ ộ ự

ậ ượ ấ ng là chi phí c  h i th c  ậ ượ ủ ả ộ ế ệ ủ c a xã h i cho vi c s n xu t ra nh p l ng đó

Giá  n b t ngu n t  đi u ch nh giá th  tr ồ ừ ề

ị ườ ẩ ắ ỉ ng

T i sao trong th  tr

ị ườ ể ng c nh tranh, giá th  tr ng bi u

ộ ừ ệ

ườ

ứ

ợ

ẵ

ả

Đ ng c u => m c s n lòng tr  => l i ích xã h i t  vi c

ầ tiêu dùng

ộ ừ ệ

ơ ộ

ả

Đ ng cung => chi phí c  h i => chi phí xã h i t  vi c s n

ườ xu tấ

ạ ế ủ ạ ệ ợ ị ườ ộ hi n chi phí/l i ích kinh t  c a xã h i

Cung c u và đi m cân b ng là c  s  tính toán l i ích ròng

ơ ở ợ ằ ầ ể

Thay đ i c n biên

ổ ậ

Tăng/gi m s n l ả không đáng kể

ả ượ ỏ ổ ổ ng nh  nên giá không đ i/ thay đ i

Thay đ i c n biên P=P1=P2

ổ ậ

T ng l i ích = P*(Q2­Q1)

ợ ổ

Thay đ i c n biên P=P1=P2

ổ ậ

T ng chi phí = P*(Q1­Q2)

ổ

Đánh giá l i ích thay đ i không c n biên

ợ ổ ậ

D  án làm tăng s  l

ố ượ ự ừ ng hàng hoá t  Q1 lên Q2

Giá gi m t  P1 xu ng P2 ừ

ố ả

T ng l i ích = t ng giá s n lòng tr  = di n tích n m d ẵ

ằ ả ệ ướ i

SABQ2Q1 = SABF + SFBQ2Q1

ổ ườ ợ ầ ổ ằ ữ đ ng c u và n m gi a Q1 và Q2

Đánh giá chi phí thay đ i không c n biên

ổ ậ

D  án s  d ng làm gi m nh p l

ử ụ ậ ượ ả ị ườ ng trên th  tr ừ ng t  Q1

ự ố xu ng Q2

Nh p l

ị ườ ố ượ ng trên th  tr ả ng gi m s  l ừ ng => tăng giá t

ậ ượ P1 lên P2

ậ ượ ng =

T ng chi phí = T ng chi phí c  h i c a nh p l ơ ộ ủ ng c u t  Q1 đ n Q2

SQ2Q1BA

ầ ừ ổ ệ ế ằ ổ ướ ườ i đ Di n tích n m d

ứ

ố

Nghiên c u tình hu ng

Ví d  trang 100, h c li u 1

ụ ọ ệ

1. Nh n d ng v n đ  và xác đ nh ph

ườ

ư

ớ

ầ

ầ

Hai hãng hàng không, đ

ả

ở ợ

ng bay nhu c u (c u) l n nh ng  ấ ứ kh  năng đáp  ng (cung) th p Giá vé quá cao M  hãng th  3 ứ L i ích ròng?

ậ ạ ấ ề ị ươ ế ả ng án gi i quy t

ượ ượ

ng 420k ng 425k

ớ

ạ ợ

Chi phí

ấ ủ

ư ả

ấ

ặ

ệ

Chi phí thành l pậ M t đi th ng d  s n xu t c a 2 hãng hi n hành

ậ 2. Nh n d ng l i ích chi phí L i ích ợ Giá $250, l Giá $230, l Hãng m i có chi phí biên $180, giá vé $180 do P=MC

Xác đ nh đ

ị ườ ầ ng c u

T ng l i ích tăng thêm: SKFCL

ợ ổ

T ng chi phí tăng thêm: SKFGL

ổ

L i ích ròng = T ng l i ích – T ng chi phí

ợ ợ ổ ổ

ậ ả ươ ợ 4. L p b ng chi phí l i ích hàng năm (các ch ng sau)

ợ ộ 5. Tính l i ích chi phí xã h i ròng

ươ 6. So sánh ph ợ ng án theo l i ích XH ròng

ộ ể ạ ề ấ 7. Ki m tra đ  nh y và đ  xu t

Th o lu n ậ ả

ợ

ấ

ả

L i ích t t c  hành khách đi máy bay: SABCF=$30012500

ợ

ệ

L i cho hành khách hi n hành: SABCG= $29400000

ợ

L i cho hành khách tăng thêm: SGCF= $612500

ệ

Chi phí cho 2 hãng hi n hành: SABCG= $29400000

ợ

Tăng l i ích XH ròng: SGCF=$612500

Th ng d  ng

ư ặ ườ i tiêu dùng tăng $30012500

Th ng d  ng

ặ ườ ả ấ ằ ả i s n xu t gi m $29400000 do giá b ng

ư ậ chi phí c n biên

L i ích xã h i ròng = Th ng d  tiêu dùng + th ng d  s n

ư ả ư ộ ặ ặ

ợ ấ xu t = $612500

ế

ố ớ

ế

ạ

ẩ Giá  n đ i v i thu , thu  quan  ợ và tr  giá  Trong th  tr ị ườ

ng không

ợ ả ị ườ ng không c nh tranh, giá th  tr ộ ph n ánh đúng l i ích và chi phí biên xã h i

Ph i dùng giá  n ẩ

ả

ố ớ ợ ấ ế 1. Đ i v i thu  và tr  c p nói chung

H ng d n s  7 ch ẫ

ướ ố ươ ng 2

ấ ượ ư ồ ng : tăng s n l ng

Xu t l c p; ấ

ư ế ạ ế ừ ợ ả ượ : bao g m thu  nh ng tr  tr   ợ ấ ừ thay thế: lo i tr  thu  nh ng có tr  c p

Nh p l

ậ ượ ng: tăng s n l

ợ ạ lo i tr  thu  nh ng có tr   ư ng:  ế ư ả ượ ế ừ ừ ợ ấ ồ c pấ ; thay thế: bao g m thu  nh ng tr  tr  c p

Lí do:

ế

ị ườ

ợ

ề

ả ng, làm giá c

Thu  và tr  giá đ u làm thay đ i giá th  tr ế

ổ ủ ợ

ở

ộ

ệ

ạ

tr  thành tín hi u bi n d ng c a l i ích và chi phí xã h i

ợ

ộ

ế

ợ

ộ

Giá $100, thu  $20 => giá $120 > l i ích xã h i = $100 Giá $100, tr  giá $20 => giá $80 < chi phí xã h i = $100

ế ố ớ ố

ướ

ẩ

ả ấ ậ ẩ

Giá  n = Giá bán trong n

ồ ẩ ậ 2. Đ i v i thu  nh p kh u: xem xét ngu n g c  Hàng nh p kh u hoàn toàn (trong n ướ c không s n xu t) ẩ ậ ế c – Thu  nh p kh u

Hàng s n xu t trong n

ừ

ợ

ạ

ế

Giá  n = chi phí biên xã h i lo i tr  thu , tr  giá và thu   ế ộ

ậ

ẩ

ấ ướ c

ả ẩ nh p kh u

Ví dụ

ự ế

ớ

ả

ẩ

ế

S n ph m m i: Giá d  ki n $120, thu  bán hàng $12, lãi

ầ

ế ả

ồ

ấ

ầ

ướ

ế c thu  $81

ế

S n ph m hi n hành: Giá $110, thu  bán hàng $10, chi phí

ròng $18, chi phí đ u vào $90 bao g m thu  s n xu t $9, chi  phí đ u vào tr ả ệ ẩ ầ đ u vào $100

ủ

ẩ

ẩ

Giá  n c a s n ph m m i ớ ả

ả

ẩ

ả

S n ph m m i lo i tr  hoàn toàn s n ph m hi n hành: Giá  n là  ờ

ớ ế

ạ ệ

ẩ ệ

ẩ ả

ượ

ầ

ả

ẩ

c nh  không s n xu t s n ph m hi n

ệ ấ ẩ

ợ ấ

ừ giá đ u vào ti t ki m đ ế hành, không tính thu , có tính tr  c p => giá  n $100

ẩ

ớ

ị ườ

ượ

ả ừ ả

S n ph m m i làm tăng l ẩ

ng bán trên th  tr ẩ

ệ

ẵ

ả

ạ ng và không lo i  ế ồ tr  s n ph m hi n hành: Giá  n là giá s n lòng tr  bao g m thu   ẩ => giá  n $120

ẩ ủ ợ ả

Giá  n c a đ u vào s n xu t: Chính ph  tr  giá $5 cho  ấ ầ ướ ầ đ u vào s n xu t, chi phí tr ngượ l

ủ ả ủ ế ẩ ậ ấ c thu  là $9. Giá  n c a nh p

ố ớ ộ 3. Đ i v i lao đ ng

Toàn d ng lao đ ng ụ

ủ

ệ

ệ

Khi lao đ ng c a m t d  án thay th  vi c làm hi n hành thì

ộ ị

ộ ự ằ

ề ươ

ế ệ

ồ

ng hi n hành bao g m các

ượ c đ nh giá b ng ti n l nó đ ế ạ lo i thu

ề ươ

ẩ

ị ườ

Giá  n = Giá ti n l

ng th  tr

ệ ng hi n hành

ộ

Không toàn d ng lao đ ng (có th t nghi p)

ữ

ộ

ệ

i lao đ ng th t nghi p, d  án thu hút nh ng

ườ ệ

ự ộ

ạ ấ

ẩ

ằ

Khi t n t i ng ồ ấ ườ i th t nghi p vào làm thì giá  n lao đ ng b ng 0

ng

Giá  n = $0 ẩ

ụ ộ ấ ệ

Lao đ ng c  có vi c làm tr ả

ệ

ượ

ụ

ể

c tuy n d ng *

ỷ ệ ủ

ệ

Giá  n bình quân = T  l  có vi c làm đ ọ ng hi n hành c a h

ẩ ề ươ ti n l

ộ ệ ướ ẫ ệ ấ c l n th t nghi p

ố ớ ở ữ ề ỉ ướ 4. Đi u ch nh đ i v i s  h u n c ngoài

ị

ướ ợ ủ

Thu  (l i t c, giá tr  gia tăng, tài nguyên) mà các công ty  ế ợ ứ ả ở ữ ướ c ngoài tr  chính là l i ích c a n s  h u n c ta => giá  ế ộ ẩ n = toàn b  giá tr  thu

ị

ợ ậ ướ ượ c ngoài đ c

L i nhu n ròng c a công ty s  h u n ủ c ngoài => giá  n = 0

ở ữ ẩ ướ ể chuy n ra n

Công ty khai thác d u khí 100% s  h u n ầ ầ ư

ừ

Thăm dò và đ u t  ban đ u t  năm 1­3, khai thác t  năm 4  ầ ừ

ả ượ

ệ

ế ợ ứ

ợ

ế

– 20 S n l ng hàng năm: 5 tri u thùng giá $30/thùng  Thu  l i t c 40% trên l i nhu n, thu  tài nguyên 8% doanh  ậ

thu

ừ

ụ

ể

ể

Tuy n d ng 600 công nhân cho năm 1­3, t  năm 4 tuy n

ươ

ệ

ng công nhân là

ấ thêm 600, t  l  th t nghi p 50%, l i/năm $40000/ng

ệ

ộ

ầ

ạ

Chi phí đ u t  ban đ u là $20 tri u, chi phí ho t đ ng t   ừ

ệ

ỷ ệ ườ ầ ư năm 4 là $16 tri u 1 năm

ở ữ ướ c ngoài: