Bài giảng Pháp luật đại cương - Bài 8: Quy phạm pháp luật trang bị cho sinh viên các kiến thức về khái niệm quy phạm pháp luật, kết cấu quy phạm pháp luật, cách thức thể hiện cấu trúc của quy phạm pháp luật trong điều luật, phân loại quy phạm pháp luật.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Pháp luật đại cương - Bài 8: Quy phạm pháp luật
- Bài 8: QUY PHẠM PHÁP
LUẬT
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
- NỘI DUNG
I- KHÁI NIỆM QUY PHẠM PHÁP LUẬT
II- KẾT CẤU CỦA QUY PHẠM PHÁP LUẬT
III- CÁCH THỨC THỂ HIỆN CẤU TRÚC
CỦA QPPL TRONG MỘT ĐIỀU LUẬT
IV- PHÂN LOẠI QUY PHẠM PHÁP LUẬT
- I- Khái niệm quy phạm pháp luật
1- Cỏc khỏi niệm liờn quan
2- Khái niệm quy phạm pháp luật
- 1- CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
Quy phạm:
Mang tính khuôn mẫu
Thể hiện ý chí Quy tắc
của con người xử sự
Thể hiện trật tự hợp lý của hoạt động
trong một điều kiện nhất định
- Các loại quy phạm:
Con QP Con người
người Xã hội
Con QP Tự nhiên
người Kỹ thuật
- Các loại quy phạm xã hội
QUY PHẠM QUY PHẠM
Đ Ạ O ĐỨC CỦA TỔ CHỨC
CT-XH
QUY PHẠM XÃ HỘI
QUY PHẠM
TẬP QUÁN QUY PHẠM
QUY PHẠM PHÁP LUẬT
TÔN GIÁO
- * Cho các quy phạm xã hội sau, hãy xác định
đây là những loại quy phạm nào?
1- “Bắt buộc đội mũ bảo
hiểm đối với người
ngồi trên xe mô tô, xe
gắn máy (kể cả trẻ em
và người tàn tật) khi đi
trên hệ thống đường
bộ Việt Nam thuộc các
đoạn tuyến, tuyến
đường bộ có biển báo
"Đường bắt buộc
đội mũ bảo hiểm đối 2- : Người Thái vùng Yên Châu- Sơn La, khi
với người ngồi trên con gái lấy chồng phải có lễ Tằng cẩu (búi
xe mô tô, xe gắn tóc lên đỉnh đầu). Tằng cẩu là hình thức bắt
máy“”. (TT Số buộc đối với các cô gái đã có chồng. Không ai
01/2003/TT-BGTVT
ngày 08 tháng 01 năm xác định được nó có từ bao giờ, chỉ biết rằng
2003 của Bộ trưởng nó tồn tại ở mỗi cuộc đời cô gái Thái. Ai đang
Bộ GTVT hướng dẫn có chồng, vì lý do gì mà bỏ tằng cẩu là bị mọi
đội mũ bảo hiểm khi đi người lên án, chê trách.
xe mô tô, xe gắn máy)
- 2- Khái niệm quy phạm pháp
luật
Khái niệm quy phạm pháp luật: Quy
phạm pháp luật là quy tắc xử sự mang
tính bắt buộc chung do nhà nước đặt ra
hoặc thừa nhận, thể hiện ý chí của nhà
nước nhằm điều chỉnh các quan hệ xã
hội.
- II- Kết cấu của QPPL
Tình huống: Anh (chị) hãy cho biết cách xử
sự của mình trong các trường hợp sau?
Kết cấu Giả định
thông
thường Quy định
của một
QPPL Chế tài
- 1- Gi¶ ®Þnh
Kh¸i niƯm: Gi¶ ®Þnh lµ bé phËn cđa quy ph¹m
ph¸p luËt, trong ®ã nªu lªn chđ thĨ, hoµn c¶nh,
®iỊu kiƯn, ®Þa ®iĨm, thêi gian x¶y ra hµnh vi
(hµnh ®éng hoỈc kh«ng hµnh ®éng) trong cuéc
sèng mµ con ng-êi gỈp ph¶i vµ cÇn ph¶i xư sù
theo quy ®Þnh cđa ph¸p luËt
C¸ch x¸c ®Þnh: Trả lời câu hỏi “Ai?”, “Trong
điều kiện, hoàn cảnh nào?”
Ph©n lo¹i:
+ Theo sè l-ỵng c¸c hoµn c¶nh, ®iỊu kiƯn ®-a ra:
gi¶n ®¬n, phøc t¹p
+ Theo c¸ch thøc ®-a ra ®iỊu kiƯn, hoµn c¶nh:
liƯt kª, lo¹i trõ.
- 2- Quy định
Khái niệm: Quy định là bộ phận của quy phạm
pháp luật trong đó nêu lên những cách xử sự mà
các chủ thể có thể hoặc buộc phải thực hiện;
những lợi ích hoặc quyền mà chủ thể được
hưởng gắn với những tình huống đã nêu ở phần
giả định của quy phạm pháp luật.
Cách xác định: Trả lời các câu hỏi: Là gì? Được
làm gì? Không được làm gì? Phải làm gì? Làm
như thế nào?
Phân loại: Căn cứ vào tớnh chất, phương phỏp
tỏc động lờn cỏc quan hệ xó hội: Cấm và bắt
buộc; Tuỳ nghi; Giao quyền.
- 3- Chế tài
Khái niệm: Chế tài là bộ phận của quy phạm
pháp luật trong đó nêu lên các biện pháp mang
tính chất trừng phạt mà các chủ thể có thẩm
quyền áp dụng quy phạm có thể áp dụng đối
với các chủ thể không thực hiện đúng những
mệnh lệnh đã được nêu lên trong phần quy định
của quy phạm pháp luật
Cách xác định: Trả lời câu hỏi: Bị xử lý như thế
nào khi ở vào hoàn cảnh giả định mà không
thực hiện quy định của QPPL?
Phân loại: Có 4 loại: HS, DS, KL, HC
- BÀI TẬP
Xác định các bộ phận: giả định, quy định,
chế tài của các QPPL sau đây
- III- Cách thức thể hiện cấu trúc
của một QPPL trong một điều
luật
Qua bài tập nêu trên, hãy nhận xét về cách
thể hiện cấu trúc của QPPL trong các điều
luật.
- IV- Phân loại quy phạm pháp
luật
1- Căn cứ vào nội dung: QP định nghĩa; QP
điều chỉnh; QP bảo vệ.
2- Căn cứ vào hình thức mệnh lệnh (bộ
phận quy định): QP cấm đoán; QP bắt
buộc; QP tuỳ nghi
3- Căn cứ vào đối tượng điều chỉnh: mỗi
ngành luật có một loại QP tương ứng