ƯỜ

TR

NG CAO Đ NG KINH T  ­ CÔNG NGH

Ạ ƯƠ

KHOA GIÁO D C Đ I C

NG

Ậ  PHÁP LU T Đ I  NGƯƠ

C

TP.HCM, 2014

Ộ Ọ N I DUNG MÔN H C

ƯƠ

Ứ Ơ Ả

ƯỚ

NH NG KI N TH C C  B N V  NHÀ N

C

CH

NG I:

ƯƠ

Ứ Ơ Ả NH NG KI N TH C C  B N V  PHÁP LU T

CH

NG II:

ƯƠ

H  TH NG PHÁP LU T

CH

NG III:

ƯƠ

QUAN H  PHÁP LU T

CH

NG IV:

ƯƠ

TH C HI N PHÁP LU T, VI PH M PHÁP LU T,

CH

NG V:

Ệ TRÁCH NHI M PHÁP LÝ

ƯƠ

PHÁP CH  XàH I CH  NGHĨA

CH

NG VI:

ƯƠ

Ậ Ơ Ả

Ộ Ố

Ệ M T S  NGÀNH LU T C  B N TRONG H

CH

NG VII:

TH NG PHÁP LU T VI T NAM

ệ ọ ậ

Tài li u h c t p

̀

́

ươ

ng chi tiê t môn PLĐC­ Ban khoa hoc

1. 1. Đê  c

́

́

ươ

̣

chi nh tri – Tr

̀ ng Cao đăng Kinh tê ­ Công nghê

̣ ̉ ̣

biên soan.

̣

ậ ạ ươ – Khoa lý lu n ậ

2. TBG: Pháp lu t đ i c

ng

ườ

chính tr  ­ Tr

ng ĐH Công nghi p TP.HCM

ướ

3. Giáo trình Lý lu n Nhà n

c và Pháp lu t

ườ

ư

– Tr

ộ ng ĐH Lu t Hà N i – NXB T  pháp

Đi M MÔN H C

ọ ậ 1. Đánh giá quá trình h c t p (30%)

ể ớ Ø Ki m tra trên l p

ậ Ø Bài t p nhóm

ộ ọ ậ Ø Thái đ  h c t p

ế 2. Thi h t môn (70%)

ự ậ ứ Ø Hình th c: T  lu n

Ø Th i gian: 60 phút

ƯƠ

CH

NG I

Ữ ƯỚ

Ề NH NG V N Đ  CHUNG V  NHÀ  C CHXHCN  N

Ấ C VÀ NHÀ N

ƯỚ VI T NAM

 II ­ NHÀ N

C ƯỚ Ệ

CHXHCN Vi T NAM

Ơ Ấ C  C U BÀI H C Ề Ấ Ữ  I – NH NG V N Đ   ƯỚ CHUNG V  NHÀ N

C

ố ồ 1. Ngu n g c NN ứ ả ấ 1. B n ch t, ch c năng

2. B n ch t NN

2. B  máy nhà n

ả ấ ộ ướ c

3. Các nguyên t c t

ủ ặ ư 3. Đ c tr ng c a NN ắ ổ

4. Ch c năng c a NN

ứ ủ ạ ộ ứ ch c và ho t đ ng

5. Các ki u, hi nh th c

ướ ̀ ́ ủ ộ c a b  máy nhà n c ư ể

NN

ữ ề ấ ướ ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà n c

ướ

ồ ố 1. Ngu n g c nhà n

c

a. Các thuy t phi Mát­xít v  ngu n g c nhà n

ồ ố ế ề ướ c

ế ầ ề Ø. Thuy t th n quy n

ưở ế Ø. Thuy t gia tr ng

ế ạ ự Ø. Thuy t b o l c

ế ướ ế Ø. Thuy t kh ộ c xã h i

c  do  th

ế ạ

ể ả

ề ự

ướ

ướ

ượ ướ ế ng  đ   ậ  chung, do v y nhà  c

ế

 ­  Thuy t  th n  quy n:  nhà  n ệ ậ ự sáng t o ra đ  b o v  tr t t ự ượ n c là l c l ử là vĩnh c u và b t bi n.

ng siêu nhiên, quy n l c nhà n ấ ưở

ng:  nhà  n

ế  ­  Thuy t  gia  tr

ẩ ề

ướ ố

ườ ứ

ể ủ ng c a ng

ả ư i đ ng đ u gia đình. ệ

c xu t hi n tr c ti p t

ế ạ ự  ­ Thuy t b o l c: nhà n ử ụ

ự ố ớ

ấ ị ộ

ạ ự ả

ắ ế ướ t (nhà n

ộ ệ ố ế ẻ ị

c  là  s n  ph m  c a  ự s   phát  tri n  gia  đình,  gi ng  nh   quy n  gia  ầ ưở tr ế ừ ướ   ị ủ ệ vi c  s   d ng  b o  l c  c a  th   t c  này  đ i  v i  th   ị ộ ế ộ t c khác mà k t qu  là th  t c chi n th ng nghĩ ra  ể ặ ơ c) đ  nô  m t h  th ng c  quan đ c bi ạ d ch k  chi n b i.

ả ư ả  s n: nhà n ữ

c là s n  i s ng trong  ậ c. Vì v y nhà

ẩ ạ ướ

ề ỗ

ướ ọ  ­ Thuy t c a các h c gi  t ườ ố ữ ế ướ c gi a nh ng ng ướ  nhiên không có nhà n ủ ề

ệ ợ

c ph c v  h , b o v  l

s n l

t

i thích ngu n g c

c trên quan đi m duy tâm, là ý mu n,  ọ

ế ủ ủ ph m c a kh   tr ng thái t ả c ph n ánh quy n và l n i ích c a các thành  ộ ề viên torng xã h i. M i thành viên đ u có quy n  ụ ọ ả ướ ầ i ích cho  yêu c u nhà n ọ ộ ế ướ ế h . Thuy t kh   c xã h i có vai trò quan tr ng,  ủ ế ọ ề ề là ti n đ  cho h c thuy t dân ch  cách m ng và  ư ả ậ ổ ơ ở ư ưở t đ   ng cho cách m ng t là c  s  t ế ể ách th ng tr  phong ki n. Tuy nhiên, quan đi m  ồ ế ố ạ này có nh ng h n ch  là nó gi ố ể ướ nhà n ế ệ nguy n v ng c a các bên tham gia giao k t.

ữ cướ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n ồ ố 1. Ngu n g c nhà n

ướ c

ồ ố

ế

b. H c thuy t Mác – Lê nin v  ngu n g c NN

ế ộ ộ

ổ ứ

ả v Ch  đ  c ng s n nguyên thu  và t

ị  ch c th

ộ ộ ạ t c b  l c

ơ ở

­ C  s  kinh t

ế :

ổ ứ

­ T  ch c xã h i:

ổ ứ

ề ự

­ T  ch c quy n l c:

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n

ữ cướ

ướ ồ ố 1. Ngu n g c nhà n c

ồ ố ọ ế ề ướ b. H c thuy t Mác – Lê nin v  ngu n g c nhà n c

v.S  tan rã c a CĐ CSNT và s  xu t hi n nhà n

ự ấ ự ủ ệ ướ c

Ø.Ba l n phân công lao đ ng

ầ ộ

Ø. Cu i th i kì CSNT, giai c p xu t hi n

ấ ấ ố ờ ẫ ệ mâu thu n giai

ướ ấ c p găy g t ắ Nhà n ờ c ra đ i

ữ cướ

ướ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n ồ ố 1. Ngu n g c nhà n

c

ướ

ưỡ

Nhà n

ộ c là b  máy c

ế ặ ng ch  đ c bi

t

ể ả

ị ậ

ệ ợ

do giai c p th ng tr  l p ra đ  b o v  l

i ích

ị ủ c a  giai c p th ng tr  và qu n lý xã h i theo

ý chí c a giai c p th ng tr

Khái ni m: ệ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n

ộ ộ ấ

ấ ữ ấ ướ ả cướ 2. B n ch t nhà n c a. Tính giai c pấ .. Nhà n

c là m t b  máy tr n áp

ướ giai c pấ ể ệ .. Th  hi n: ướ Ø.Nhà n ướ Ø.Nhà n ướ Ø.Nhà n ế ề ự c có quy n l c kinh t ị ề ự c có quy n l c chính tr ề ự ư ưở ng c có quy n l c t t

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n

2. B n ch t nhà n ướ c

ữ cướ ả ấ b. Tính xã h iộ

. Nhà n xã h iộ

ướ ổ ứ ả ấ ả ự ch c và qu n lý t c t t c  các lĩnh v c trong

. Nhà n

ướ ự ộ ơ ở c xây d ng các công trình công c ng, c  s

ủ ợ ạ ầ h  t ng, công trình th y l i

. Nhà n h iộ

ướ ả ị ậ ự ệ c b o v  anh ninh chính tr , tr t t an toàn xã

ướ

ộ ổ

c là m t t ề ự t c a quy n l c

“Nhà n ệ ủ ộ ộ

ặ ị ụ ưỡ

ế

ằ ệ

ệ ị

 Đ nh nghĩa:  ch c đ c bi chính tr , m t b  máy chuyên làm  ệ ng ch  và th c hi n  nhi m v  c ặ ả ệ các ch c năng qu n lý đ c bi t  ộ ậ ự ự  xã h i, th c  nh m duy trì tr t t ị ủ ả hi n m c đích b o v  đ a v  c a  ộ ị giai c p th ng tr  trong xã h i”.

ữ cướ ặ

ướ ư ủ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n 3. Đ c tr ng c a nhà n

c

i. Nhà n

ướ ế ậ c thi ộ t l p m t

ề ự ộ quy n l c công c ng

ặ đ c bi ệ t

iii. Nhà n

ướ ư ổ c phân chia dân c  theo lãnh th

ữ cướ ặ

ướ ư ủ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n 3. Đ c tr ng c a nhà n

c

iii. Nhà n

ướ ủ ố ề c có ch  quy n qu c gia

v. Nhà n

ướ ậ c ban hành pháp lu t

vi. Nhà n thuế

ướ ự ệ ạ ị ệ c quy đ nh và th c hi n vi c thu các lo i

ữ cướ ứ

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n 4. Ch c năng c a nhà n

ướ c

ủ ướ ữ c là nh ng ứ a. Khái ni mệ : ch c năng c a nhà n

ươ ủ ế ủ ạ ộ ệ ph ng di n ho t đ ng ch  y u c a nhà

ướ ể ự ụ ủ ệ ệ n c đ  th c hi n các nhi m v  c a mình.

b. Các ch c năng c a nhà n

ủ ứ ướ c

ứ ố ộ Ø. Ch c năng đ i n i

ứ ố ạ Ø. Ch c năng đ i ngo i

ữ cướ

́ ướ ự ư ể c (SV t nghiên

ề I. Nh ng v n đ  chung v  nhà  n ̀ 5. Các ki u, hi nh th c nhà n c u)́ư

a. Khái ni mệ

ướ ị ử ể b. Các ki u nhà n c trong l ch s

́

ư

ướ

Các ki u th c nhà n

c

ơ ả ấ

ể ể ệ

ướ

ủ ữ c trong m t

ế

 5.1. Khái ni mệ ặ ữ  Là t ng th  nh ng đ c đi m c  b n c a nhà  ề ấ ể i và phát tri n c a nhà n ộ  ­ xã h i nh t đ nh.

ể ổ ướ c th  hi n b n ch t giai c p và nh ng đi u  n ủ ộ ệ ồ ạ ki n t n t ấ ị hình thái kinh t

́

ư

ướ

Các ki u th c nhà n

c

ồ ạ

i 4 hình thái kinh t

ế

ị ợ

ế  ­ xã h i t

ộ  ­ xã h i.  ộ ươ ng

ế

ể ể ể ể

Trong l ch s  đã t n t ể ớ Phù h p v i 4 ki u hình thái kinh t ể ứ ng là 4 ki u nhà n  Ki u nhà n  Ki u nhà n  Ki u nhà n  Ki u nhà n

ướ c:  ủ ướ c ch  nô ướ c phong ki n ướ ư ả  s n c t ộ ướ c xã h i ch  nghĩa.

ướ

6. Hình th c nhà n

c

c là cách th c  ươ

ch c quy n l cnhà n

ng

 6.1. Khái ni m: ệ ề ự ệ

ứ Hình th c nhà n ướ ề ự

ể ự

ướ

ướ ữ ổ t cvà nh ng ph c. pháp đ  th c hi n quy n l c nhà n

ể ệ ở

ượ

c th  hi n

ba khía c nh:

c đ ể

ướ

c

ế ộ

ướ ứ Hình th c nhà n ứ  Hình t c chính th ấ ứ  Hình th c c u trúc nhà n ị  Ch  đ  chính tr

ể ứ 6.2. Hình th c chính th :

ch c và trình t

ướ ệ ơ ả

ứ ể ể Hình th c chính th   ứ Hình th c chính th :  ổ ơ ự ể ậ là cách t  đ  l p ra các c   ủ ố ậ i cao c a nhà n quan t c và xác l p  ơ ữ nh ng m i quan h  c  b n c a các c   quan đó.

ơ ả

Hình th c chính th  có 2 d ng c  b n là:

ể ứ ủ ể  Chính th  quân ch ể ộ  Chính th  c ng hòa.

ứ ấ

ướ

Hình th c c u trúc nhà n

c:

c:

ấ ướ Hình th c c u  ị c thành các đ n v

ứ ơ ố ữ

c, gi a trung

ứ ấ  Hình th c c u trúc nhà n ướ ự ấ ạ trúc là s  c u t o nhà n hành chính lãnh th  và xác l p nh ng m i quan  ệ h  qua l ươ

ữ ướ ơ i gi a các c  quan nhà n ươ ng. ấ

ủ ế

c ch  y u: Nhà

ướ

ướ

ơ

ạ ớ ị ng v i đ a ph ứ  Có hai hình th c c u trúc nhà n ấ c đ n nh t và nhà n

ướ c liên bang.

n

ướ

ơ

Nhà n

c đ n nh t:

ướ

ơ ệ ố

ươ

ươ

ướ ề ự ế

ơ ng đ n đ a ph

ệ ố

ấ th ng nh t

ơ  H  th ng c  quan nhà n

c th ng nh t (

ể ả ấ k  c   ơ

ơ

ủ ấ Là nhà n c có ch  quy n  Nhà n c đ n nh t:  ơ chung, có h  th ng c  quan quy n l c và c  quan  ả ấ ừ ố qu n lý th ng nh t t ng.  trung  ặ Đ c đi m: ế  Hi n pháp th ng nh t và h  th ng pháp lu t  ố ướ ệ ố ơ c  quan l p pháp, c  quan hành pháp và c  quan  ư  pháp). t ố ị ơ

ị ơ  các đ n v

ướ ở c

c hình thành và ho t  ủ

ổ ượ ữ

ơ ở

ấ ố  Qu c t ch th ng nh t ề ự  Các c  quan quy n l c nhà n hành chính lãnh th  đ đ ng trên c  s  nh ng quy đ nh c a chính quy n

ươ

trung

ng.

t Nam; Trung Qu c; Nh t B n…

 Ví d :ụ  Vi

ướ

Nhà n

c liên bang:

ướ

ơ

 Nhà n ồ

Là c u trúc nhà n ỗ ơ

ướ ề ề

c liên bang: ị ấ ề ự ơ

ệ ố ơ

c bao  ị ấ g m nhi u đ n v  c u thành và m i đ n v  c u  ơ thành đ u có quy n l c riêng , có h  th ng c   ậ quan l p pháp, c  quan hành pháp và c  quan  ử xét x  riêng.

ứ  Ví d :ụ  M , Đ c, Nga,  n Đ …

ế ộ

ị Ch  đ  chính tr :

ổ ử ụ

ế ộ ứ

ng pháp, hình th c mà nhà n

ị ị Ch  đ  chính tr  là t ng th  các  ể ướ c s  d ng đ

c.

ề ự ị

ế ộ ế ộ

ế ộ Ch  đ  chính tr :  ươ ph ướ ệ ự th c hi n quy n l c nhà n ế ộ Ch  đ  chính tr  có 2 d ng:   Ch  đ  dân ch  và  ủ  Ch  đ  phi dân ch

ƯỚ

C CHXHCN Vi T

ủ ấ ướ

II – NHÀ N NAM ứ ả 1. B n ch t, ch c năng c a nhà n

c CHXHCN

ệ Vi t Nam

a. B n ch t

ề ả ế ấ (Đi u 2 Hi n pháp 1992)

.. Nhà n

ướ ướ ủ ề c ta là nhà n c pháp quy n XHCN c a

ộ ề ề ự ấ ả dân, do dân, vì dân. T t c  quy n l c thu c v  nhân

dân

Ø. Kinh tế

Ø. Chính trị

Ø. Văn hóa xã h iộ

ể ệ .. Th  hi n

ƯỚ

C CHXHCN

ứ ố

II – NHÀ N ứ b. Ch c năng Ệ VI T NAM ố ộ ứ  Ch c năng đ i n i

ạ  Ch c năng đ i ngo i

Ø T  ch c và qu n lý

ổ ứ ả ả ố ệ ổ Ø B o v  T  qu c

Ø Ch c năng m  r ng

kinh tế ở ộ ứ

Ø T  ch c và qu n lý

ổ ứ ả ệ ợ ớ quan h  h p tác v i

ự ướ ổ các n c và các t

lĩnh v c văn hóa – xã  h iộ ố ế ứ ch c qu c t

Ø Gi

ữ ữ v ng an ninh

ị ậ ự an

chính tr , tr t t toàn xã h iộ

ƯỚ

C CHXHCN

Ệ ộ

ướ ệ c CHXHCN Vi t Nam

II – NHÀ N VI T NAM 2. B  máy nhà n a. Khái ni m:ệ

ộ ướ B  máy nhà n c là

Ø. H  th ng các c  quan nhà n ươ

ệ ố ơ ươ ướ ừ c t trung ng

ế ị đ n đ a ph ng

Ø.Đ c t ố

ứ ữ ắ ượ ổ ch c theo nh ng nguyên t c chung

ấ th ng nh t

Ø.T o thành m t c  ch  đ ng b  đ  th c hi n  ệ

ạ ộ ể ự ộ ơ ế ồ ệ

ụ ủ ướ ứ các ch c năng và nhi m v  c a nhà n c.

ƯỚ

C CHXHCN

ắ ổ ứ  ch c và

II – NHÀ N Ệ Vi T NAM b. Các nguyên t c t ạ ộ ho t đ ng c a BMNN

ắ ấ ả ề ự ­ Nguyên t c t t c  quy n l c

ề ộ thu c v  nhân dân

ạ ả ắ ­ Nguyên t c Đ ng lãnh đ o

ắ ậ ủ ­ Nguyên t c t p trung dân ch

ế ắ ộ ủ ­ Nguyên t c pháp ch  xã h i ch

nghĩa

ế ẳ ắ ­ Nguyên t c bình đ ng, đoàn k t

ữ ộ gi a các dân t c

ơ c. Các c  quan nhà n c CHXHCN VN

ạ ướ ứ ­ Phân lo i theo ch c năng

ề ự HTCQ Quy n l c

HTCQ  Hành chính Nhà n cướ

HTCQ xét xử

ể HTCQ ki m sát

ơ c CHXHCN VN

C P T NH

Ơ

C  QUAN NN TW

C P HUY N

Ơ

ƯƠ

C  QUAN NN Đ A PH

NG

C P XÃ

ướ c. Các c  quan nhà n ấ ề ạ ­ Phân lo i theo c p chính quy n

ố ự

ấ ỉ

-  C p t nh = t nh, thành ph  tr c thu c TW

ố -  C p huy n = Huy n, qu n, th  xã, thành ph

ộ ỉ thu c t nh

ườ

-  C p xã = xã, ph

ị ấ ng, th  tr n

ƯỚ

C CHXHCN

Ệ ộ

ướ ệ c CHXHCN Vi

ướ t Nam ệ

II – NHÀ N VI T NAM 2. B  máy nhà n ơ c. Các c  quan nhà n

c CHXHCN Vi t Nam

câu hoi ôn tâp

ướ

ườ

c, có quy n  ủ ấ

ơ

ầ i đúng đ u Nhà n ấ t c  nh ng v n đ  quan trong c a đ t  i sao? ủ

ề ự ừ

ướ

ườ

ơ

ứ ự  quy n l c t c sau: HĐND ph

ị ấ

ố ộ

ủ ị ướ 1.Ch  t ch n c là ng ấ ả ữ ế ị quy t đ nh t ạ ướ c, đúng hay sai, t n ứ 2. Ch ng minh Chính ph  là c  quan ch p hành c a  ố ộ qu c h i? ấ ố ắ ế  cao xu ng th p  3.Hãy s p x p theo th  t các c  quan Nhà n ng Tân đ nh,  ố HĐND thành ph  Biên hòa, HĐND thành ph  HCM,  ị HĐND Qu n 12, HĐND th  xã B o L c, HĐND xã  Thanh tân, HĐND th  tr n Lái Thiêu, HĐND huy n C n  gi

, HĐNd t nh Ninh Thu n, Qu c h i.

̉ ̣

ươ

Ch

ng 2

Ề Ơ Ấ NH NG V N Đ  C   Ậ Ả B N C A PHÁP LU T  Ậ ƯỚ C  VÀ PHÁP LU T N Ệ CHXHCN VI T NAM

ơ ấ

C  c u bài h c

Ề Ơ Ả Ủ Ấ Ậ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ứ ộ

ủ ủ

ậ ố 1. Ngu n g c pháp lu t ậ ấ 2. B n ch t pháp lu t ậ 3. Ch c năng c a pháp lu t ậ 4. Thu c tính c a pháp lu t

Ề Ơ Ả Ủ Ậ Ấ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ồ ậ ố 1. Ngu n g c pháp lu t

ể a. Các quan đi m phi Mác – xít

ế ầ ọ ­ Thuy t Th n h c:

ế ậ ả ­ Thuy t Pháp lu t linh c m:

ể ọ ả ư ả ậ ủ ­ Quan đi m c a các h c gi s n: pháp lu t là t

ủ “ý chí chung c a nhân dân”

Ề Ơ Ả Ủ Ậ Ấ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ồ ậ ố 1. Ngu n g c pháp lu t

ủ ể ủ b. Quan đi m c a ch  nghĩa Mác – Lê nin

ồ ạ ậ ỉ Pháp lu t ch  phát sinh, t n t ể i, phát tri n trong

ấ ộ xã h i có giai c p

Ề Ơ Ả Ủ Ấ Ậ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ồ ậ ố 1. Ngu n g c pháp lu t

ắ ố ệ Khái ni m:ệ  Pháp lu t là h   ử ự th ng các quy t c x  s

Ø. Do nhà n ừ ặ

ướ c ban hành

ả ậ ho c th a nh n và đ m

ệ ả ự b o th c hi n;

Ø. Th  hi n ý chí c a giai c p

ể ệ ủ ấ

ố ộ ị th ng tr  trong xã h i;

ố ề ỉ  đi u ch nh các

Ø. Là nhân t ệ quan h  xã h i.

ậ ấ 2. B n ch t pháp lu t

 Tính giai c pấ

 Tính xã h iộ

. PL là công c  qu n lý

ụ ả ờ ầ

. PL ra đ i do nhu c u  ọ qu n lý m i m t XH

ủ ấ ố ả ặ

XH c a giai c p th ng  trị ể ệ ủ

. PL do giai c p th ng

. PL th  hi n ý chí c a  ấ

ấ ố các giai c p khác

ị tr  ban hành

. PL đi u ch nh các

ề ỉ

QHXH theo ý chí c a ủ ố ấ ị giai c p th ng tr

Ề Ơ Ả Ủ Ấ Ậ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ủ ề ả

ứ ứ ứ ứ ậ 3. Ch c năng c a pháp lu t . Ch c năng đi u ch nh ệ . Ch c năng b o v ụ . Ch c năng giáo d c

Ề Ơ Ả Ủ Ậ Ấ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ậ 4. Thu c tính c a pháp lu t

Ề Ơ Ả Ủ Ấ Ậ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ậ 4. Thu c tính c a pháp lu t

ổ ế

ạ . Tính quy ph m ph  bi n

ØTính quy ph m: xác đ nh chu n m c,  ớ ạ

i h n c a hành vi; có

ẫ khuôn m u và gi

tính b t bu c chung

ổ ế

ỉ ề

ØTính ph  bi n: PL ch  đi u ch nh các

ổ ế

QHXH ph  bi n, đi n hình

Ề Ơ Ả Ủ Ậ Ấ I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP Lu T

ậ 4. Thu c tính c a pháp lu t

ưỡ

ế

. Tính c

ng ch :

ượ

ả c đ m b o th c

ØPL đ ệ

ướ

hi n b ng nhà n

c

ướ

ể ử ụ

Ø Nhà n

c có th  s  d ng

ủ ể ộ vũ l c đ  bu c các ch  th

ậ th c hi n đúng pháp lu t

Ủ Ấ

Ề Ơ Ả I – CÁC V N Đ  C  B N C A PHÁP  LU TẬ

ậ 4. Thu c tính c a pháp lu t

ẽ ề

ứ ặ . Tính xác đ nh ch t ch  v  hình th c

ượ

c ban hành theo đúng th m

ậ ị

ủ ụ

ØPL đ ề

quy n, hình th c và th  t c lu t đ nh

ØNgôn ng  rõ ràng, chính xác, m t

nghĩa

ễ ạ

ượ

ế

Nh n xét cách di n đ t trong các câu sau?             Trâu này đ  cày không đ

c      gi

t.

ượ ấ

c b m còi rú ga

Lái xe không đ ể ờ  trong gi

cao đi m.

ổ       C m không đ  rác khu v c này.

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ 1. Ki u pháp lu t ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t

ậ Ki u pháp lu t

ế

ộ  xã h i nh t

ấ ơ Ki u pháp lu t là t ng th  các d u hi u c   ấ ả ể ệ ậ ủ ả b n, đ c thù c a pháp lu t, th  hi n b n ch t giai  ủ ể ệ ồ ạ ề ấ c p và nh ng đi u ki n t n t i, phát tri n c a  ấ ộ pháp lu t trong m t hình thái kinh t ị đ nh.

ươ

ị ậ ể ừ ồ ạ i trong l ch

ể ủ

ủ ủ

ộ bóc l ệ ự ượ  ­ l c l l

ậ ể ướ c là các ki u pháp lu t ự ậ ể ệ Pháp lu t ch  nô th  hi n s   ố ớ ủ t và đàn áp dã man c a ch  nô đ i v i nô  ộ ủ ế ng lao đ ng ch  y u trong xã h i. ớ

ủ ầ

 Pháp lu t phong ki n:

ế ộ ư ữ

ế ố

ệ ấ

Các ki u pháp lu t đã t ng t n t sử       T ớ ng  ng v i các ki u nhà n ậ  Pháp lu t ch  nô:

ậ ế Là ý chí c a t ng l p đ a  ở ậ ậ c nâng lên thành lu t. B i v y nó công  ấ ủ  h u c a giai c p phong  ả ộ ị t đ a tô, b o v  ách  ng c a giai c p

ủ ượ ch  đ ệ ả khai b o v  ch  đ  t ố ớ ấ ki n đ i v i đ t đai và bóc l ư ưở ị ề  t th ng tr  v  chính tr  và t phong ki n.ế  Pháp lu t t

ủ ị

ộ ượ ậ ả ộ

ể ậ

ả ề ộ ậ ư ả Pháp lu t t ậ ư ả  s n, c  v  n i   s n:  ộ ướ ứ ấ ẫ c pháp  dung l n hình th c, đã đánh d u m t b ạ ử ế t b c c a l ch s  nhân lo i, ghi  tri n ti n b  v ạ ế nh n k t qu  m t cu c cách m ng l n. Nh ng

ườ

ượ

giá tr  liên quan t

i quy n con ng

i đã đ

c th a

nh n b i pháp lu t.

đây là ki u pháp

 Pháp lu t xã h i ch  nghĩa:

ế ộ

lu t m i, không th a nh n ch  đ  bóc l

t, xác l p

và ngày càng phát tri n quan h  bình đ ng, t

do,

ậ ự

ự ế ị

dân ch , bác ái th t s . Tuy nhiên, th c t

l ch s

ư

ch  ra r ng ch a có m t pháp lu t xã h i ch

ấ ả

nghĩa đích th c mà t

t c  còn đang xây d ng d n

d n.ầ

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ể 1. Ki u pháp lu t a. Khái ni mệ

b. Các ki u pháp lu t trong l ch s

ể ậ ị ử

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t

a. Khái ni mệ

Hình th c pháp lu t là

cách th c ứ ể ị ử ụ mà giai c p th ng tr  s  d ng đ

nâng ý chí c a giai c p mình lên  thành pháp lu tậ

Ể II – CÁC KI U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t ậ b. Các hình th c pháp lu t

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t

ứ ậ b. Các hình th c pháp lu t

. T p quán pháp:

Ø Khái ni m: là hình th c nhà n ư

ệ ứ c

ướ th a ừ ề đã l u truy n trong ậ ộ ố t p quán

nh n ậ m t s   ợ ộ ớ ợ ủ ấ xã h i, phù h p v i l i ích c a giai c p

ố ị ậ th ng tr  và nâng chúng lên thành pháp lu t

Ø u đi m, nh

Ư ể ượ ể c đi m

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t

ứ ậ b. Các hình th c pháp lu t

. Ti n l

ề ệ pháp

ậ ứ là hình th c nhà n c

Ø Khái ni m: ệ ế ị

ặ ơ ừ ướ th a nh n  ủ c a c  quan hành chính ho c

các quy t đ nh  ế ử ả ụ ể ể ụ ệ ụ xét x  gi i quy t các v  vi c c  th  đ  áp d ng

ố ớ ươ ả ự x y ra sau này ụ ệ t đ i v i các v  vi c ng t

Ø u đi m, nh

Ư ể ượ ể c đi m

ề ệ

Ti n l

pháp

:

Ả B N ÁN A

Ả B N ÁN A’

Ể II – CÁC Ki U VÀ HÌNH TH C  PHÁP LU TẬ ậ ứ 2. Hình th c pháp lu t

ứ ậ b. Các hình th c pháp lu t

ả ạ ậ . Văn b n quy ph m pháp lu t

ướ ả ơ c có

Ø Khái ni m: ệ th m quy n

ẩ ị

ề ầ ượ ụ ắ là văn b n do c  quan nhà n ề ban hành trong đó quy đ nh các  ử ự quy t c x  s  chung đ c áp d ng nhi u l n

ờ ố ộ trong đ i s ng xã h i

Ø u đi m, nh

Ư ể ượ ể c đi m

Ậ ƯỚ

C

III – PHÁP LU T N CHXHCN Vi T NAM

ậ ướ

1. B n ch t pháp lu t n

c CHXHXN

ả ệ Vi

ấ t Nam

ậ ướ

c

ắ 2. Các nguyên t c pháp lu t n ệ t Nam

CHXHXN Vi

ậ ướ

c CHXHXN

ủ 3. Vai trò  c a pháp lu t n t Nam

Vi

Ậ ƯỚ

C

III – PHÁP LU T N Ệ CHXHCN Vi T NAM ậ ấ 1. B n ch t pháp lu t a. Tính giai c pấ

.. Ph n ánh ý chí c a giai c p công

nhân và nhân dân lao đ ngộ

ướ

.. Đi u ch nh QHXH theo đ nh h

ng

XHCN

b. Tính xã h iộ

.. Ph n ánh ý chí c a các t ng l p xã

h i khác

.. Là công c  b o đ m công  ụ ả

b ng ằ

xã h iộ

Ậ ƯỚ

C

ơ ả

III – PHÁP LU T N CHXHCN Vi T NAM ắ ủ 2. Các nguyên t c c  b n c a pháp lu t

ầ ­ Nguyên t c ph n ánh đ y đ  ý chí, nguy n v ng

và l

ậ i ích c a nhân dân trong pháp lu t

­ Nguyên t c Đ ng lãnh đ o trong quá trình xây

ậ d ng và th c hi n pháp lu t

ườ ề

ướ

i đ u bình đ ng tr

c pháp

ắ ­ Nguyên t c m i ng lu tậ

ế

­ Nguyên t c pháp ch  XHCN

ắ ­ Nguyên t c nhân đ o

ậ ủ 3. Vai trò c a pháp lu t

ơ ở ể

◦ Pháp lu t là c  s  đ  thi

ườ

ướ

c

ề ự ng quy n l c nhà n

ế ậ t l p, c ng c  và tăng  c

ộ ế ế

ơ

ả ệ

B  máy nhà n ề ể ộ ả ỗ ậ

ữ ả

ạ ộ ứ

ồ ộ ướ t ch  bao g m  c là m t thi ướ ạ ơ ề nhi u c  quan (nhi u lo i c  quan nhà n c).  ỏ ạ ộ Đ  b  máy đó ho t đ ng có hi u qu  đòi h i  ị ủ ứ ẩ ph i xác đ nh đúng ch c năng, th m quy n c a  ạ ơ ệ ả ố m i lo i c  quan, ph i xác l p m i quan h   ắ ươ ữ đúng đ n gi a chúng, ph i có nh ng ph ng  ể ạ ợ ổ  ch c và ho t đ ng phù h p đ  t o ra  pháp t ự ế ậ ế ồ ơ c  ch  đ ng b  trong quá trình thi t l p và th c  ề ữ ấ ả ướ ề ự c. T t c  nh ng đi u đó  thi quy n l c nhà n ượ ể ự ơ ở ệ ỉ ch  có th  th c hi n đ c khi d a trên c  s   ậ ủ ắ ữ v ng ch c c a pháp lu t.

ậ ủ 3. Vai trò c a pháp lu t

ươ

ướ

ng ti n đ  nhà n

ả c qu n lý

◦ Pháp lu t là ph ặ ờ ố

ệ ộ m i m t đ i s ng xã h i

ả ệ

ệ ướ ư ớ ữ ấ

ể ậ

ủ ươ ủ

ấ ộ ề ể c dùng nhi u  Đ  qu n lý toàn xã h i, nhà n ệ ậ ề ươ ng ti n, nhi u bi n pháp, nh ng pháp lu t  ph ặ ọ ươ ng ti n quan tr ng nh t. V i nh ng đ c  là ph ả ể đi m riêng, pháp lu t có kh  năng tri n khai  ướ ữ c  ng, chính sách c a nhà n nh ng ch  tr ộ ộ ả ệ ồ m t cách nhanh nh t, đ ng b  và có hi u qu   ấ ớ ấ nh t trên quy mô r ng l n nh t.

ậ ủ 3. Vai trò c a pháp lu t

ng ti n đ  th c hi n và b o v  quy n và  ủ

ậ Pháp lu t là ph ợ ợ l

ể ự ươ ủ ể i ích h p pháp c a các ch  th

ề ượ ướ Quy n và nghĩa v  c a công dân đ c

ụ ủ ậ ị ướ c nhà n ị c quy đ nh các

ề ậ

ả ệ ề ợ i ích h p pháp cho h , và đ  m i

ệ ạ

ườ ướ ọ ề ể ợ ụ i d ng quy n gây thi ể i khác, cho t p th  và cho nhà n

ướ

c có nghĩa v  t

quy đ nh trong pháp lu t. Nhà n ể ụ quy n và nghĩa v  cho công dân trong pháp lu t, đ   ể ỗ ợ b o v  các quy n, l t h i cho  công dân không th  l ố ậ ng c. Trong m i  ể ủ ậ ơ ệ ớ c, các ch  t p th   quan h  v i các c  quan nhà n ứ ụ ươ ướ ề ng  ng và  có quy n thì nhà n ượ ạ i. c l ng

ậ ủ 3. Vai trò c a pháp lu t

ầ ạ

◦ Pháp lu t góp ph n t o ra môi tr

ng  n đ nh

ế ậ

ườ ệ

t l p các m i quan h  bang giao gi a

ệ cho vi c thi ố các qu c gia

ạ ữ

ữ ướ ờ ị ệ Trong th i đ a ngày nay, ph m vi gi a các  ố

ớ ộ ữ

ệ ế ậ ủ ệ

ệ ố ủ ậ ủ ả ả

ệ ị

c ngày  m i quan h  bang giao gi a các n ệ ủ càng l n và n i dung c a nh ng quan h  ngày  ơ ở t l p và c ng  càng đa di n. C  s  cho vi c thi ậ ệ ố c  các m i quan h  bang giao là pháp lu t. Do  ầ ỗ ướ ậ c c n  v y trong h  th ng pháp lu t c a m i n ầ ậ ữ ph i có đ y đ  nh ng văn b n pháp lu t quy  ớ ề đ nh và đi u ch nh các quan h  có liên quan v i  ệ ớ ướ ủ ể t ch  th  là ( c ngoài có quan h  v i  ủ ể ch  th  trong n ỉ ứ )  n  ch c ướ c.

Ậ ƯỚ

C CHXHCN

III – PHÁP LU T N VI T NAM ậ ủ 3. Vai trò c a pháp lu t

ủ ươ ế ể ườ ố ủ ả ­ Th  ch  hóa ch  tr ng, đ ng l i c a  Đ ng

ơ ở ể ự ệ ộ ­ Là c  s  đ  xây d ng và hoàn thi n b  máy nhà

n cướ

ả ả ự ể ề ệ

­ Đ m b o cho vi c xây d ng và phát tri n n n  kinh tế

ự ủ ề ệ ả ả ­ Đ m b o th c hi n n n dân ch  XHCN, phát huy

ề ự ằ ả ộ ả quy n l c nhân dân, đ m b o công b ng xã h i

ơ ở ể ữ ữ ị ậ ự v ng an ninh chính tr , tr t t an

­ Là c  s  đ  gi toàn xã h iộ

CÂU HOI ̉

̀

́

́

ư

ượ

́  1. Hi nh th c pha p luât na o đang đ

c a p dung tai

̣ ̣ ̣

̀ Viêt Nam ́

̃

̀

́

̣

́ ư  2. Ca c hi nh th c pha p luât đa  đ

c hoc. Theo anh

̀

́

̀

́

ư

̣ ̣

́ (chi) hi nh th c na o chiê m  u thê  nhâ t? Tai sao ̀

ư ́

́

́

ượ ́ ́

ơ

̣ ̣

̀  3. Pha p luât co  vai tro  gi  đô i v i ban thân?

̣ ̉

ươ

Ch

ng 3

Ệ Ố Ạ

QUY PH M PHÁP LU T. VĂN  Ậ Ả B N QUY PH M PHÁP LU T.  H  TH NG VĂN B N QUY  PH M PHÁP LU T

Ơ Ấ

C  C U BÀI H C

ề ự

ủ ậ

ạ ớ ế ố do kinh doanh theo quy  a. Công dân có quy n t ậ ạ i – quy ph m pháp lu t ị đ nh c a pháp lu t. Các ví dụ ồ ợ b. V  ch ng đã ly hôn mu n k t hôn l i v i nhau

ế ả cũng ph i đăng ký k t hôn.

ả ủ ở ữ ề ả ể ự c. Tác gi , ch  s  h u quy n tác gi ...có th  tr c

ặ ủ ề ổ ứ ế ti p ho c  y quy n cho t ch c, cá nhân khác

ề ộ ơ ả n p đ n đăng kí quy n tác gi .

Các ví dụ

ườ ự ọ d. Ng i nào dùng vũ l c, đe d a dùng vũ

ườ ị ọ ự l c...làm cho ng i b  đe d a lâm vào tình

ự ể ế ằ ạ ạ ố tr ng không th  ch ng c  nh m chi m đo t

ả ạ ị ừ ườ ế tài s n thì b  ph t tù t ba năm đ n m i

năm

ạ ề ừ ế ệ ệ ồ e. Ph t ti n t 30 tri u đ ng đ n 50 tri u

ố ớ ổ ồ ụ ứ ấ đ ng đ i v i t ch c tín d ng kinh doanh b t

ả ộ đ ng s n

Các ví dụ

ề ậ g. Đi u 28 Lu t HN&GĐ

ệ ồ ợ ụ 1. V , ch ng có nghĩa v  ngang nhau trong vi c

ử ụ ữ ế ạ ả ị chi m h u, s  d ng, đ nh đo t tài s n chung.

2. Tài s n chung c a v , ch ng đ

ủ ả ợ ồ ượ c chi dùng

ể ả ự ệ ầ ả ủ đ  đ m b o nhu c u c a gia đình, th c hi n

ụ ủ các nghĩa v  chung c a gia đình.

ứ ự ệ ấ ậ ị ệ 3. Vi c xác l p, th c hi n và ch m d t giao d ch

ự ế ả ị dân s  liên quan đ n tài s n chung có giá tr

ả ượ ạ ậ ồ ợ ỏ ớ l n...ph i đ c v  ch ng bàn b c, th a thu n.

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ệ 1. Khái ni m QPPL

2. C u thànhQPPL

a. Gi

b. Quy đ nhị

c. Ch  tàiế

ả ị đ nh

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ắ ướ ệ ả

ả c ban hành và b o đ m th c hi n ầ ể ệ ấ

ể ề ủ ỉ ệ

1. Khái ni mệ ử ự QPPL là quy t c x  s   ự Ø. Do Nhà n ề Ø. Th  hi n ý chí c a giai c p c m quy n ộ Ø. Dùng đ  đi u ch nh các quan h  xã h i

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ạ ấ ậ 2. C u thành quy ph m pháp lu t

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ả ị

1. Gi

đ nh

ệ ả ị ủ ộ ­ Khái ni m: gi ậ  đ nh là b  ph n c a QPPL,

ả ệ ề

ổ ở trong đó nêu lên nh ng ữ ụ ể c  th  mà cá nhân, t ch c trong

đi u ki n, hoàn c nh  ứ khi  ả ả ị ữ ề ệ nh ng đi u ki n, hoàn c nh đó thì ph i ch u

ủ ỉ ự ề s  đi u ch nh c aQPPL.

.. Tìm gi

Ø. Ai?

ả ị đ nh:

Ø. Trong đi u ki n, hòan c nh nào?

ề ệ ả

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ị 2. Quy đ nh:

. Khái ni m: quy đ nh là b  ph n c a QPPL

ủ ệ ậ ộ ị

ứ trong đó nêu lên cách th c x  s

ể ơ ề ệ ử ự khi ch  ủ ở ả th  r i vào đi u ki n, hoàn c nh đã nêu

ả ị ầ ph n gi đ nh

ộ ị ậ . Tìm b  ph n quy đ nh:

 Đ c làm gì?

ượ

 Không đ

ượ c làm gì?

 Ph i làm gì?

 Làm nh  th  nào?

ư ế

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ế 3. Ch  tài:

ệ ủ ế ậ ộ

. Khái ni m: ch  tài là b  ph n c a QPPL  ự c d

ướ ậ nêu lên h u qu  b t l

ự ụ ế ả ấ ợ  mà nhà n i ố ớ ủ ể ki n áp d ng đ i v i ch  th  không th c

ệ ử ự ứ ở ầ ph n quy

hi n đúng cách th c x  s  nêu  đ nhị

. Tìm b  ph n ch  tài: N u không th c hi n  ẽ

ộ ự ế ệ ế ậ

ậ ả ầ ả ị ị ph n quy đ nh thì s  ph i ch u h u qu  gì?

ậ I­ quy ph m pháp lu t

ư * L u ý: ậ 1. Các b  ph n c a QPPL

không  ậ

ủ ả ắ

ế ế  ph i s p x p đúng tr t

t

ế  ph i ả

t

đ y đ  3 b  ph n

ủ ề

2. M t QPPL  không nh t thi ộ ậ có th  ch a đ ng

3. M t đi u lu t

1

ộ ấ nh t thi .ự t ộ ầ ộ ặ

ề ho c nhi u QPPL

ậ II­ văn b n quy ph m pháp lu t

ệ 1. Khái ni m VBQPPL

ệ ự ủ 2. Hi u l c c a VBQPPL

a. Hi u l c theo th i gian

ệ ự ờ

b. Hi u l c theo không gian

ệ ự

c. Hi u l c theo đ i t

ệ ự ố ượ ụ ng áp d ng

ệ ả Văn b n QPPL là văn

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ 1. Khái ni m VBQPPL:

b n ả

Ø. Do c  quan nhà n

ơ ướ ề ẩ c có th m quy n ban hành

Ø. Theo trình t

ự ậ ị ủ ụ , th  t c lu t đ nh

Ø. Trong đó có các quy t c x  s  chung

ử ự ắ

Ø. Đ c nhà n

ượ ướ ể ề ệ ả ả ự c đ m b o th c hi n đ  đi u

ệ ỉ ộ ch nh các quan h  xã h i

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ ệ ự 2. Hi u l c VBQPPL ệ ự a. Hi u l c theo th i gian

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ ệ ự ệ ự

ờ 2. Hi u l c VBQPPL a. Hi u l c theo th i gian

ả ị Theo quy đ nh trong văn b n

Phát sinh  ệ ự hi u l c

ể ừ ặ ố K  t ngày công b  ho c kí

ban hành

c ả ượ đăng Công báo m i ớ

 Văn b n QPPL ph i đ ả ệ ự có hi u l c thi hành

ệ ự ệ ự

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ 2. Hi u l c VBQPPL a. Hi u l c theo th i gian

ư

ế ị ỉ Có quy t đ nh đình ch

Ng ng hi u  l cự

thi hành

ị ủ ứ ấ ỏ ­ B  h y b : ch m d t HL

ỏ ế ụ ị ủ ­ Không b  h y b : ti p t c

có HL

ệ ự ệ ự

2. Hi u l c VBQPPL a. Hi u l c theo th i gian

ả ị Theo quy đ nh trong văn b n

ế ằ ả ị B  thay th  b ng văn b n khác

Ch m ấ ệ ứ d t hi u  l cự

ị ủ ặ ỏ ỏ B  h y b  ho c bãi b

ướ

ượ ế ẫ ế VB h đ ẫ ng d n h t HL khi VB  ướ ng d n h t HL c h

ệ ự

ệ ự ờ

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ 2. Hi u l c VBQPPL a. Hi u l c theo th i gian

ệ ự ồ ố Hi u l c h i t

.. Không áp d ng hi u l c h i t

ệ ự ụ ồ ố ừ ộ ố ườ  tr  m t s  tr ng

ạ ắ ớ ợ ợ h p phù h p v i nguyên t c nhân đ o

.. C m áp d ng HLHT trong tr

ụ ấ ườ ả ợ ng h p văn b n

ban hành sau:

Ø.Có quy đ nh trách nhi m pháp lý

ệ ị

ặ ơ ị ệ Ø.Quy đ nh trách nhi m pháp lý n ng h n

bài t pậ

ủ ắ ổ ộ ị A ( 20 tu i) tr m c p xe máy c a B. Xác đ nh văn

ứ ụ ệ ể ậ ả b n pháp lu t áp d ng đ  truy c u trách nhi m

ố ớ

pháp lý đ i v i A ( BLHS 1985 hay BLHS 1999)  n u:ế

ủ ệ ự 1. Hành vi c a A th c hi n vào 21/7/2009.

2. Hành vi c a A đ

ủ ượ ự ệ c th c hi n vào ngày

ệ ị 21/7/1999 và b  phát hi n ngày 18/01/2007.

ế ệ ự Bi t BLHS 1999 có hi u l c vào ngày 01/7/2000

ề ờ

Bài t pậ ề Đi u 7. Hi u l c c a BLHS v  th i gian 1. Đi u lu t đ

c áp d ng đ i v i m t hành vi ph m

ạ ờ i th i

ệ ự ủ ậ ượ ụ ề ậ ề ộ t i là đi u lu t đang có hi u l c thi hành t ệ ể đi m mà hành vi ph m t ề ộ ậ 2. Đi u lu t quy đ nh m t t ạ ặ

ố ớ ạ ệ ự ộ ượ ự i đ c th c hi n.  ớ ạ i ph m m i, m t hình  ặ ế

ườ

i ợ cho ng

ạ ệ ự

ớ t tăng n ng m i ... và  ộ ạ i  i ph m t ộ ố ớ c áp d ng đ i v i hành vi ph m t i  ậ ướ c khi đi u lu t đó có hi u l c thi

3. Đi u lu t xoá b  m t t

i ph m, m t hình ph t, m t

ỏ ộ ộ ặ

ế

có l

ạ i ph m t ộ

ộ ộ ộ ơ ph t n ng h n, m t tình ti ị không có l các quy đ nh khác  ượ thì không đ ệ ự đã th c hi n tr hành.  ề tình ti ơ ị h n...quy đ nh khác  ố ớ ụ ượ đ

ạ ậ ẹ ị ộ t tăng n ng, quy đ nh m t hình ph t nh   ộ i ợ cho ng ườ i, thì  ự ạ c áp d ng đ i v i hành vi ph m t

i đã th c

ướ

ệ ự

hi n tr

c khi đi u lu t đó có hi u l c thi hành.

ề ộ ộ ủ ả ắ . T i tr m c p tài s n c a

Bài t pậ   Đi u 155 – BLHS 1985

công dân

ườ ủ ắ ả ộ ườ 1. Ng i nào tr m c p tài s n c a ng i khác thì

ạ ả ạ ị ữ ế ặ ộ b  ph t c i t o không giam gi đ n m t năm ho c

ị ừ ạ b  ph t tù t ế  ba tháng đ n ba năm.

ộ ộ ộ ườ ạ 2. Ph m t i thu c m t trong các tr ợ ng h p sau

ạ ừ ườ ế ị đây thì b  ph t tù t hai năm đ n m i năm:...

ộ ườ ặ ợ ệ ạ 3. Ph m t i trong tr ng h p đ c bi t nghiêm

ạ ọ ừ ả ươ ị tr ng thì b  ph t tù t ế  b y năm đ n hai m i

năm:...

ườ

ắ i nào tr m c p tài s n c a ng

ộ ộ ị ủ ả i khác ...thì b   ữ ế  đ n ba năm ho c ph t tù

ườ

i thu c m t trong các tr

ng h p sau đây,

ế

ườ

ng h p sau đây,

ế

i thu c m t trong các tr ườ i thu c m t trong các tr

ừ ườ

ợ ươ

ế

ế ộ  hai năm đ n b y năm:... ộ ừ ả  b y năm đ n m i lăm năm:... ườ ộ ng h p sau đây,  ặ  m i hai năm đ n hai m i năm ho c

ạ ề ừ

năm tri u

ườ ế

Bài t pậ ề Đi u 138 – BLHS 1999. T i tr m c p tài s n   ườ 1. Ng ạ ả ạ ph t c i t o không giam gi ừ t  sáu tháng đ n ba năm. ạ 2. Ph m t ạ ị thì b  ph t tù t ạ 3. Ph m t ạ ị thì b  ph t tù t ạ 4. Ph m t ạ ị thì b  ph t tù t tù chung thân:... ể ị ộ ạ i còn có th  b  ph t ti n t i ph m t 5. Ng ồ ươ ồ đ ng đ n năm m i tri u đ ng.

ậ II­ văn b n quy ph m pháp lu t

ệ ự 2. Hi u l c VBQPPL

ệ ự b. Hi u l c theo không gian

ố ổ ­ Trên toàn lãnh th  qu c gia

ệ ự ạ ị ỉ ươ ­ Ch  có hi u l c t i đ a ph ng

ệ ự

II­ văn b n quy ph m pháp  lu tậ 2. Hi u l c VBQPPL

ệ ự ố ượ ộ c. Hi u l c theo đ i t ng tác đ ng

ọ ổ ­ M i cá nhân, t ứ  ch c

ộ ố ổ ứ ­ M t s  cá nhân, t ạ ộ  ch c có ho t đ ng ngành

ấ ị ề ề ặ ả ệ ngh  ho c có các đi u ki n nh t đ nh mà văn b n

đó quy đ nhị

Ệ Ố

III­ H  TH NG VĂN B N  QPPL 1. Khái ni mệ

2. H  th ng văn b n quy ph m pháp lu t

ệ ố ạ ả ậ

ệ ệ Vi t Nam hi n nay

Ệ Ố

III­ H  TH NG VĂN B N QPPL

1. Khái ni m:ệ

ệ ố ể ả ả ổ H  th ng văn b n QPPL là t ng th  các văn b n

ướ ố QPPL do nhà n ệ c ban hành, có m i lên h

ẽ ề ộ ệ ự ặ ch t ch  v  n i dung và hi u l c pháp lý

Ệ Ố

III­ H  TH NG VĂN B N QPPL

ệ ố ạ ả ậ ệ 2. H  th ng văn b n quy ph m pháp lu t Vi t

ệ Nam hi n nay

. Phân chia theo hi u l c pháp lý: văn b n lu t và

ệ ự ả ậ

ả ướ văn b n d ậ i lu t.

. Phân chia theo ch  th  ban hành: văn b n do

ủ ể ả

ể ả ậ cá nhân ban hành và văn b n do t p th  ban

hành.

ế ệ ố  . Tình hu ng th c t ụ  + V  án gi

ả ậ ử ậ ụ

ự ạ

ự ế : ườ ướ i, c p tài s n do Lê văn Luy n  t ng ượ ệ th c hi n đã đ c pháp lu t x  lý là v n d ng quy  ậ ph m pháp lu t nào? ườ ả ộ  + M t ng

ể ạ

ộ i đi xe máy không đ i mũ b o hi m là  ậ ụ ạ ậ hành vi vi ph m pháp lu t. V n d ng quy ph m  ể ử pháp lu t nào đ  x  lý hành vi đó? ị ắ ổ  + Nathon mang qu c t ch Lào b  b t trên lãnh th

ố ị ậ

ố ị ằ ả

ệ ế ư ề ế ủ ể ử ị ể t nam do đang v n chuy n trái phép ma túy. Có ý  Vi ki n cho r ng Nathon mang qu c t ch Lào nên ph i  đ a v  Lào đ  x  lý. Ý ki n c a các anh(ch ) ?

ươ

Ch

ng 4

QUAN H  PHÁP LU T

N I DUNG BÀI H C

ệ ệ ặ ậ ể I – Khái ni m, đ c đi m quan h  pháp lu t

ủ ệ ầ ậ II – Thành ph n c a quan h  pháp lu t

ự ệ III – S  ki n pháp lý

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ ệ h  pháp lu t 1. Khái ni mệ

2. Đ c đi m

ể ặ

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ h  pháp lu t 1. Khái ni mệ

ữ ệ ệ ậ ộ Quan h  pháp lu t là nh ng quan h  xã h i

ượ ề ậ ạ ỉ đ c quy ph m pháp lu t đi u ch nh

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ h  pháp lu t 1. Khái ni mệ

Ø. Quan h  xã h i là gì?

ệ ộ

ộ ượ ề ậ ệ Ø. Các quan h  xã h i nào đ c pháp lu t đi u

ỉ ch nh?

ệ ặ

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ h  pháp lu t ể 2. Đ c đi m

a. Quan h  pháp lu t xu t hi n trên c  s  quy

ơ ở ệ ấ ậ

ạ ệ ậ ph m pháp lu t

ậ ả ở ề VD: Kho n 2 Đi u 14 Lu t nhà

ị ậ ệ ị ộ ỉ

ứ ề ấ quy đ nh “UBND  ố ở ữ ở cho

huy n, qu n, th  xã, thành ph  thu c t nh (...)  ậ ấ c p Gi y ch ng nh n quy n s  h u nhà  cá nhân.”

ấ ữ ệ

ấ ở ữ ề ệ

 K2 Đ14 làm xu t hi n QHPL gi a UBND c p xã  ấ ớ v i cá nhân trong vi c c p GCN quy n s  h u nhà   ở

ệ ặ

ệ ậ ạ ộ

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ h  pháp lu t ể 2. Đ c đi m ệ b. Quan h  pháp lu t là lo i quan h  xã h i  có ý chí

2. Đ c đi m

ặ I – Khái ni m, đ c đi m  ậ quan h  pháp lu t ậ

ệ ủ

ụ ố ứ

ộ c. N i dung c a quan h  pháp lu t là các quy n và  nghĩa vụ  quy n và nghĩa v  đ i  ng  ề

i tài s n

VD: Đi u 256 BLDS v  Quy n đòi l

ế

ườ i chi m h u, ng

ữ ả ườ ử ụ i s  d ng tài s n...không có  ề ả

ở ữ

ủ ở ữ Ch  s  h u, ng ế ườ ầ c u ng ứ căn c  pháp lu t đ i v i tài s n thu c quy n s  h u  ả ả ạ ...ph i tr  l

i chi m h u h p pháp có quy n yêu  ữ ậ ố ớ ả i tài s n đó

ủ ở ữ

ụ ủ

Ø Quy n và nghĩa v  c a ch  s  h u:

ụ ủ

ế

Ø Quy n và nghĩa v  c a ng

ườ ử i s

ườ ứ

i chi m h u, ng d ng tài s n không có căn c  PL (suy đoán):

ệ ặ

ệ I – Khái ni m, đ c đi m quan  ậ h  pháp lu t ể 2. Đ c đi m

ậ ượ ự ệ ệ ệ d. Vi c th c hi n quan h  pháp lu t đ c

ả ằ ả ưỡ ướ b o đ m b ng c ế ng ch  nhà n c

ả ơ ế ả . C  ch  b o đ m:

ế ủ Ø Phán quy t c a Tòa án

Ø Ho t đ ng c a c  quan

ạ ộ ủ ơ

Thi hành án...

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th :

a. Khái ni m:  Ch  th  c a QHPL là nh ng cá

ủ ể ủ ữ ệ

ổ ủ ề ứ ậ nhân, t ệ  ch c có đ  đi u ki n do pháp lu t quy

ệ ị đ nh và tham gia vào quan h  đó.

ủ ể ự ệ ề  Đi u ki n = Năng l c ch  th

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th :

Là kh  năng có quy n ho c có

nghĩa v  pháp lý mà NN quy đ nh

Là kh  năng mà NN th a nh n

cho t

ch c, cá nhân b ng hành

ể vi c a mình có th  xác l p và th c

hi n các quy n và nghĩa v  pháp

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 1. Ch  thủ ể b. Phân lo iạ

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th : b. Phân lo i:ạ

v. Cá nhân:

ủ ệ ừ ấ khi cá nhân sinh ra

ế ấ ­ NLPL c a cá nhân xu t hi n t và m t đi khi cá nhân ch t.

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th : b. Phân lo i:ạ

v. Cá nhân:

.. NLHV c a cá nhân xu t hi n khi cá nhân  ấ

ủ th a mãn đ  hai d u hi u

ộ ổ

+ Đ  tu i mà pháp lu t quy đ nh

+ Kh  năng nh n th c

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th : b. Phân lo i:ạ

v. Cá nhân:

ườ ạ

ế ị ­ Ch  đ nh ng

i đ i di n:

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 1. Ch  thủ ể

b. Phân lo i:ạ

ứ ổ v. T  ch c:

ổ ­ NLPL và NLHV c a ủ t ch c ứ  (pháp nhân & không

ả ệ ấ ờ ổ ph i pháp nhân) ồ  xu t hi n đ ng th i khi t ứ  ch c

ượ ấ ậ ợ ồ ờ đ c thành l p h p pháp và m t đi đ ng th i khi

ổ ạ ộ ứ ấ t ứ  ch c ch m d t ho t đ ng.

ứ ự ụ ệ ổ ề ­ T  ch c th c hi n quy n và nghĩa v  pháp lý

ườ ạ ệ thông qua ng i đ i di n.

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ ủ ể 1. Ch  th : b. Phân lo i: ạ

.. T  ch c có t

ứ ổ ư ủ ề cách pháp nhân khi có đ  các đi u

ki n:ệ

i. Đ c thành l p h p pháp

ượ ậ ợ

ii. Có c  c u t

ơ ấ ổ ứ ặ ẽ ch c ch t ch

ả ớ ổ ứ ộ ậ iii. Có tài s n đ c l p v i cá nhân, t ch c khác và

ự ệ ả ằ ị t ch u trách nhi m b ng tài s n đó

iv. Nhân danh mình tham gia các quan h  pháp

lu t.ậ

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 2. N i dung:

ộ ệ ậ

ủ ể ủ ụ ề

ủ Khái ni m:ệ  n i dung c a quan h  pháp lu t là  quy n và nghĩa v  pháp lý c a ch  th  tham gia  quan hệ

ệ II – thành ph n c a quan h   2. N i dung pháp lu tậ ề

ủ ể

ủ ể

ủ Quy n c a ch  th

ụ ủ Nghĩa v  c a ch  th

ử ự

ử ự

ị Đ nh

ủ ể ượ

̉ ế

nghĩa

ậ Là cách x  s  mà pháp lu t  ế cho phép ch  th  đ c ti n  hành.

Là cách x  s  mà pháp lu t  ủ ể b t bu c ch  th  phai ti n  hành.

ả ế

ấ ị

ấ ị

ự ấ

Các

ử ự x  s   c  thụ ể

ạ ế ề ả

i ích

ử ự ­ Quy n x  s  theo cách  th c nh t đ nh ủ ể ầ ề ­ Quy n yêu c u ch  th   ứ khác ch m d t hành vi xâm  ề ợ ủ h i đ n quy n l i c a mình ơ ầ ­ Quy n yêu c u c  quan  ề ệ NN b o v  quy n và l chính đáng c a mình.

ộ ố ­ Ph i ti n hành m t s   ạ ộ ho t đ ng nh t đ nh ế ề ­ Ki m ch  không th c hi n  ạ ộ ộ ố m t s  ho t đ ng nh t  ị đ nh. ệ ả ­ Ph i ch u trách nhi m  ử ự pháp lý khi không x  s   ủ ị đúng v i quy đ nh c a pháp  lu t.ậ

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 2. N i dung:

VD: N i dung trong quan h  mua bán nhà

+ Bên bán:

+ Bên mua:

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 3. Khách th :ể

ể ủ ế ố ­ Khách th  c a QHPL là các y u t ẩ  thúc đ y các

ủ ể ự ậ ch  th  tham gia vào quá trình xác l p và th c

ệ hi n QHPL.

ể ợ ấ ợ ấ ậ ­ Khách th : l ậ i ích v t ch t, l i ích phi v t ch t

ạ ộ ủ ể ủ ặ ho c ho t đ ng c a ch  th

ệ II – thành ph n c a quan h   pháp lu tậ 2. N i dung:

VD: Khách th  trong quan h  mua bán nhà

+ Bên bán:

+ Bên mua:

ự ệ

III – s  ki n pháp lý

1. Khái ni mệ 2. Phân lo iạ

ự ệ

III – s  ki n pháp lý

1. Khái ni m:ệ

ự ệ ữ ả SKPL là nh ng s  ki n x y ra trong th c t ự ế

ủ ự ệ ấ ấ ượ mà s  xu t hi n hay m t đi c a nó đ c

ớ ệ ậ ắ ổ pháp lu t g n v i vi c hình thành, thay đ i

ứ ấ hay ch m d t QHPL

ự ệ

III – s  ki n pháp lý

2. Phân lo i:ạ

a. Căn c  vào ý chí c a ch  th  tham gia QHPL

ủ ể ủ ứ

SKPL do ý  chí con  iườ ng

SKPL x y ra  không ph  ụ ộ thu c vào ý  iườ chí con ng

ự ệ

ứ ả ậ

III – s  ki n pháp lý 2. Phân lo i:ạ b. Căn c  vào h u qu  pháp lý do SKPL gây ra

ự ệ

III – s  ki n pháp lý

ư L u ý:

ể ồ ờ ộ ­ M t SKPL có th  đ ng th i làm phát sinh, thay

ứ ề ấ ặ ổ đ i ho c ch m d t nhi u QHPL khác nhau.

ể ấ ặ ổ ộ ­ M t QHPL có th  phát sinh, thay đ i ho c ch m

ứ ự ề d t d a trên nhi u SKPL.

* A mua của B một lô đất trị giá 500 triệu

ủ ể ậ ệ Xác đ nh ch  th , khách th , n i dung trong các  quan h  pháp lu t sau đây ể ộ :

đồng.

* C hợp đồng với E vận chuyển hàng hóa * T viết đơn đề nghị tòa án đòi quyền tác giả

cho bài hát của mình

* M tranh chấp quyền nuôi con với N

ươ

Ch

ng 5

Ự Ạ

TH C HI N PHÁP LU T. VI  PH M PHÁP LU T. TRÁCH  NHI M PHÁP LÝ

ậ ư

ạ ỹ

ị ẩ

Th c s  Lu t s : Nguy n Th  C m Nhung Email: contact@trustlawyer.com.vn ĐT: 0915 067 566

ậ ệ I – th c hi n pháp lu t

1. Khái ni mệ ậ ự 2. Các hình th c th c hi n pháp lu t ậ 3. Áp d ng pháp lu t

ậ ệ I – th c hi n pháp lu t

1. Khái ni mệ

Pháp lu tậ

ề             đi u ch nh

Ch  thủ ể

hành vi h p ợ pháp

th c hi n

ủ ể

ậ ự ế ợ

ụ ộ

ủ ở

là ho t đ ng có m c đích c a ch  th  pháp lu t, làm cho các quy ph m pháp  ủ ể  h p pháp c a các ch  th .

ạ ộ ậ lu t đi vào cu c s ng, tr  thành hành vi th c t

ậ ự 2. Các hình th c th c hi n pháp lu t ậ ủ a. Tuân th  pháp lu t ự ế ề ­ Ki m ch , không th c hi n đi u pháp  ậ ấ lu t c m .Không hành đ ngộ

ấ ự

2. Các hình th c th c hi n pháp  lu tậ ậ b. Ch p hành pháp lu t ầ . Th c hi n đi u pháp lu t yêu c u . Hành đ ngộ

ử ụ ự

ề ặ

ậ ự 2. Các hình th c th c hi n pháp lu t ậ c. S  d ng pháp lu t ệ . Th c hi n đi u pháp lu t cho phép ộ . Hành đ ng ho c không hành đ ng

ậ ự 2. Các hình th c th c hi n pháp lu t ậ d. Áp d ng pháp lu t

TH C HI N PHÁP LU T

TIÊU CHÍ  PHÂN BI TỆ

TUÂN TH  Ủ PHÁP  LU TẬ

THI HÀNH  PHÁP LU TẬ

Ử Ụ S  D NG  PHÁP LU TẬ

ÁP D NG Ụ PHÁP LU TẬ

M i cá nhân, t

ổ ứ  ch c

Ch  thủ ể

ơ C  quan nhà  cướ n

ắ QPPL b t bu c

ộ ộ QPPL tùy nghi QPPL b t bu c

C  sơ ở

QPPL c m ấ đoán

ộ Hành đ ng theo

Hành đ ngộ

Không hành  đ ngộ

trình t

ủ ụ , th  t c

Không hành  ặ ộ đ ng ho c  hành đ ngộ

ch t ch  do

ể Bi u hi n  ủ c a hành vi

ậ pháp lu t quy

ủ ể ự

Cách th c ứ th c hi n

ệ ự Th c hi n  nghĩa v  ụ pháp lý b ng ằ hành đ ng ộ tích c cự

Ch  th  t do th c  ự ặ hi n ho c  không th c ự hi nệ

ế Ki m ch   không th c ự hi n nh ng  hành đ ng ộ mà pháp lu t ậ c mấ

đ nhị ướ ổ Nhà n c t   ứ ch c cho các  ủ ể ự ch  th  th c  ệ hi n các quy  ủ ị đ nh c a  pháp lu tậ

ậ 3. Áp d ng pháp lu t v Khái ni mệ

ban hành

tác đ ng ộ

Quy ph m ạ pháp lu tậ

ự         th c hi n

ứ  ch c

t

Nhà  cướ n

ủ ể Ch  th   pháp lu tậ

ậ 3. Áp d ng pháp lu t v Khái ni mệ

ệ ướ ẩ

ứ ệ

ể ị

ADPL  là  hình  th c  th c  hi n  c  pháp  lu t  mà  trong  đó  nhà  n ơ thông  qua  các  c   quan  có  th m  ề quy n  t   ch c  cho  ch   th   pháp  ữ ự lu t  th c  hi n  nh ng  quy  đ nh  c a  pháp lu t.ậ

ườ

ng h p ADPL ấ ự ả  gi

ữ vNh ng tr ─ Khi x y ra tranh ch p, các bên  ế i quy t  trong QHPL không t c.ượ đ

ườ

ữ vNh ng tr

ng h p ADPL

ưỡ ạ

ế ệ ụ ng ch   ­ Khi c n áp d ng bi n pháp c ủ ể ố ớ đ i v i ch  th  có hành vi vi ph m pháp  lu t.ậ

ườ

ữ vNh ng tr

ng h p ADPL

ế

nhiên phát sinh n u

ể ế ự

ệ ủ

ướ

ủ ề Khi quy n và nghĩa v  pháp lý c a ch   ể ự th  không th  t thi u s  can thi p c a nhà n

c.

ườ

ữ vNh ng tr

ậ ụ ng h p áp d ng pháp lu t

­

ấ ầ

ả Khi NN th y c n ph i tham gia, ki m tra,  giám sát.

ườ

ữ vNh ng tr

ậ ụ ng h p áp d ng pháp lu t

ế ượ

c. ưỡ ạ

ể ự

ủ ế

nhiên phát sinh n u thi u

c.

ấ ầ

ả ấ ­ Khi x y ra tranh ch p, các bên trong  ự ả QHPL không t  gi i quy t đ ế ệ ụ ầ ­ Khi c n áp d ng bi n pháp c ng ch   ủ ể ố ớ đ i v i ch  th  có hành vi vi ph m pháp  lu t.ậ ủ ­ Khi quy n và nghĩa v  pháp lý c a ch   ế ể th  không th  t ướ ệ ủ ự s  can thi p c a nhà n ả ­ Khi NN th y c n ph i tham gia, ki m tra,  giám sát.

ậ ii – vi ph m pháp lu t

ậ II – vi ph m pháp lu t

ạ ạ

1. Khái ni mệ ậ 2. C u thành vi ph m pháp lu t ậ 3. Phân lo i vi ph m pháp lu t

ệ Trách nhi m pháp lý

ạ Vi ph m pháp  lu tậ

Hành vi Nhóm 1 Nhóm 2

ị ệ

A gi t Bế

A b  b nh tâm  th nầ

A (20 tu i), ổ hoàn toàn bình  th ngườ

ư Do m a bão

Bên bán yêu  ầ c u nâng giá  hàng hóa

Bên bán không  giao hàng đúng  ờ ạ th i h n cho  bên mua

ậ ả

ệ ộ

1. Khái ni mệ ậ ạ Vi ph m pháp lu t là hành vi  ủ ể ỗ i, do ch  th   trái pháp lu t, có l ệ ự có năng l c trách nhi m pháp lý  ạ ế ự th c hi n, xâm h i đ n các quan  ệ h  xã h i mà pháp lu t b o v

2. C u thành vi ph m pháp

ấ lu tậ

iỗ

ủ ể

a. Hành vi trái pháp lu tậ b. Có l c. Do ch  th  có năng l c trách

ự ệ nhi m pháp lý th c hi n

d. Xâm h i QHXH mà PL b o v

a. Hành vi trái pháp lu tậ  ─ Hành vi: ử ự ủ ệ ườ ể là x  s  c a con ng i, bi u hi n  ế ớ ủ ể ra th  gi i bên ngoài mà ch  th   ế ể t khác có th  nh n bi

─ Hành vi trái PL: ử ự Là x  s  không phù h p v i yêu c u  ậ ủ c a pháp lu t

ệ ệ

ự Không th c hi n hành  vi mà PL yêu c uầ ự Th c hi n hành vi mà  PL c mấ

c hành vi

ượ Yêu c u:ầ  ch  ra đ ậ ạ đó vi ph m pháp lu t nào? Quy  ị đ nh t i văn b n pháp lu t nào?

ư

Ví dụ ẫ ợ ồ A và B là v  ch ng. Do mâu thu n  ệ ự ế ạ ế t B và th c hi n  A lên k  ho ch gi hành vi nh  sau:

1. Dàn d ng trong đ u mình c nh

ự ồ

ế

gi

ằ t ch ng b ng xăng. ẩ

ị ộ ố 2. A mua 2 lít xăng, chu n b  m t s   ủ. ấ ụ d ng c  khác gi u trong góc t ở ị ủ 3. Nhân lúc B ng  say, A m  b ch

ộ ờ

ử xăng, châm l a vào m t t

báo r i

ném c  hai vào ch  B đang ng .

ả ử

ồ ế

ườ ủ

Gi

s  ý đ  gi

t ng

i c a A b

phát giác trong t ng giai đo n 1,

ệ “hành vi trái

2 và 3 thì d u hi u

pháp lu t”ậ  trong t ng giai đo n

ể ệ

ư

đó đã th  hi n hay ch a?

b. Có l

i ỗ

i ỗ ỗ ệ ố ủ ủ

ủ ể ố ớ ả ậ

b. Có l ­ Khái ni m: L i là nh n th c và  mong mu n c a ch  th  đ i v i hành  ạ vi vi ph m c a mình và h u qu  do  hành vi đó gây ra

ạ ỗ

iỗ b. Có l ­ Phân lo i L i

L IỖ

Ỗ Ố L I C  Ý

L I VÔ Ý

GIÁN TI PẾ

DO  C U Ẩ THẢ

TRỰ C TI PẾ

VÌ  QUÁ  T  Ự TIN

Ỗ Ố L I C  Ý

L I VÔ Ý

N I DUNG

VÌ QUÁ T  TINỰ

Ẩ DO C U TH

TR C Ự TI PẾ

GIÁN  TI PẾ

ượ

Không

ậ Có nh n th c  c hành vi c a  đ mình là nguy hi m ể ộ cho xã h i không?

ướ

Có th y tr

ậ c h u

qu  do hành vi đó  gây ra không?

Không. Nh ng ư ắ PL b t bu c  ả ọ h  ph i th y  ả ướ c h u qu   tr x y raả

ủ ể Không. Ch  th

Hoàn toàn

ả ả

Không.  ư

Không

Có mong mu n ố h u qu  x y ra  không?

hi v ng, tin  ngưở  h u qu   ả ậ t ẽ s  không x y ra

Nh ng có  ý th c ứ đ  ể m cặ  h u ậ ả ả qu  x y

ra

ườ ầ

ỗ ủ ố

ỉ ạ

ế ụ

ậ ố

ế

ế ượ

ỷ ồ

các ví dụ ợ ị Xác đ nh l ng h p sau i c a A trong các tr 1. A là Giám đ c Công ty c  ph n X. A đã  ổ ậ ch  đ o cho b  ph n k  toán l p hai s   ế sách k  toán nh m m c đích tr n thu .  Trong vòng 3 năm, Công ty X đã tr n ố  đ ng. thu  đ

c 5 t

ế

ế

ư

ờ ư t b i nh ng A v  nh   ế ỏ ề

ờ 2. A và B là hàng xóm. M t hôm A ra b   ứ sông hóng mát thì nghe ti ng kêu c u.  ấ A nhìn ra sông thì th y B s p ch t  ế ơ ặ đu i. M c dù bi ấ không th y B. A b  v  nhà, B ch t.

ườ

ỗ ủ

ng

i  c a  A  trong  các  tr

ơ

ế

ế i m t khu r ng. A bi ả

ỉ ủ

ượ

ị Xác  đ nh  l ợ h p sau 3.  Y  tá  A  trong  lúc  phát  thu c  cho  ầ ệ b nh nhân do s  ý nên đã phát nh m  ộ ố ố thu c  cho  B,  B  u ng  thu c  đó  m t  ậ ơ t và ch t. ti ng sau thì lên c n co gi ế ừ ộ ạ t  4. A đi săn t ở ằ r ng    đây  th nh  tho ng  v n  có  ư ườ i  đi  đ n  c i  nh ng  A  tin  r ng  ng ắ mình có tài b n súng điêu luy n nên  ệ ể ắ không  th   b n  ch ch  đ c.  Khi  A

ướ

b n,  đ n  l c  h

ng  trúng  vào  B

đang  đ n  c i  g n  đólàm  B  b

ươ

th

ng n ng.

ủ ể

ệ ủ ể

c. Ch  th  có năng l c trách  ệ ự nhi m pháp lý th c hi n  ─ ch  th : cá nhân, t ổ ứ  ch c

­ Năng l c trách nhi m pháp lý i. Cá nhân:   ● Đ  tu i ộ ổ  ● Kh  năng nh n th c ứ ả

ii. T  ch c:

ự ệ ­ Năng l c trách nhi m pháp lý

ứ ổ T  ch c

ư ứ   T  ch c có t cách pháp nhân

T  ch c   ư không có t cách pháp  nhân

ượ Đ c thành  ợ ậ l p h p  pháp

Có tài  s n ả đ c ộ l pậ

Nhân  danh  mình  tham  gia các  QHPL

Đ c ượ thành  l p ậ h p ợ pháp

Có c  ơ ấ ổ c u t   ch c ứ ch t ặ chẽ

ổ  T  ch c không có  ư  cách pháp nhân

t

ứ  T  ch c có t

cách

ư pháp nhân

d. Xâm h i QHXH mà pháp lu t  b o vả ệ ­ Xâm h i: ạ ệ ạ t h i + gây thi ọ + đe d a gây thi

ệ ạ t h i

ố ượ

ng

ể ủ ệ ­ Phân bi t khách th  c a và đ i t ậ ạ ủ c a vi ph m pháp lu t

ộ ộ

ể Là m t b  ph n c a khách th

ườ

i; các giá tr  v t ch t ho c ho t

ườ

Con ng đ ng bình th

ấ ị ậ ủ ể ng c a ch  th

ộ ệ Quan h  xã h i  ệ ả mà PL b o v ,  ị b  VPPL xâm  h iạ

ủ ể

ế

ị ạ

B  ch  th  vi ph m tác đ ng đ n đ  xâm  h i khách th

ố ượ Khách thể Đ i t ng

ố ượ

Xác đ nh khách th  và đ i t

ủ ng c a vi  ph m pháp lu t trong các hành vi sau

Các ví d :ụ ị ạ ộ

ươ

ầ ư ỉ ố ề

ố ộ

ậ ế 1. A tr m c p chi c xe máy c a B ng tích 15% 2. A đánh B, gây th ở ế ố ư ố ộ  cho Giám đ c S  K   3. A đ a h i l ể ượ ấ ạ c c p  ho ch và Đ u t  t nh X đ  đ ệ  là 18 tri u  GCNĐKKD, s  ti n h i l đ ngồ

ậ 3. Phân lo i vi ph m pháp lu t

ệ Căn c  vào tính ch t c a quan h

ấ ủ ạ

ứ ộ ị

ỷ ậ

ướ

xã h i b  VPPL xâm h i: 1. VPPL hình sự 2. VPPL hành chính 3. VPPL dân sự ạ 4. Vi ph m k  lu t Nhà n

c

iii – trách nhi m pháp lý

1. khái ni m ệ

ạ ậ

ả ậ ệ Trách nhi m pháp lý là h u qu   ụ ướ ấ ợ c áp d ng  i do Nhà n pháp lý b t l ượ ủ ể ố ớ đ i v i ch  th  vi ph m, đ c quy  ỉ ề ậ ạ ph m pháp lu t xác l p, đi u ch nh.

2. Đ C ĐI M CU  TNPL

a. Căn c  phát sinh TNPL là

VPPL

ể ệ b. TNPL th  hi n quy n và

ệ ụ nghĩa v  trong quan h  pháp  ủ ướ ớ ậ ữ c v i ch   lu t gi a Nhà n ể th  vi ph m

t, do c  quan nhà n ậ

ơ ượ

ượ c  ự ủ ụ , th  t c  ướ c  c pháp lu t quy

ệ c. Trách nhi m pháp lý đ ằ ị xác đ nh b ng trình t ệ ặ đ c bi ế ti n hành, đ đ nhị

ề ớ d. TNPL g n li n v i các bi n pháp  ướ ưỡ c c

ắ ế ng ch  nhà n

3. Phân lo i tnpl

ườ

i

ự ỷ ậ

ướ

c và trách

Căn c  vào lo i VPPL:  ● Trách nhi m hình s : là lo i TNPL  ự ệ ấ ắ nghiêm kh c nh t do Tòa án áp d ng đ i  ạ ớ i ph m t v i ng  ● Trách nhi m hành chính ệ  ● Trách nhi m dân s ệ  ● Trách nhi m k  lu t nhà n ệ ấ nhi m v t ch t

L u ýư

ể ị

1. M t hành vi VPPL có th  b  áp d ng

ề ồ đ ng th i nhi u lo i TNPL.

ượ

2. Không đ

c áp d ng đ ng th i TNPL

ố ớ

Hình s  và TNPL Hành chính đ i v i

ủ ể

m t hành vi VPPL c a 1 ch  th  vi  ph mạ

̀

́

Ti nh huô ng

ố ư

i b nh vi n đa khoa t nh H. Vì quá  ượ

 Tu n b  b nh ung th  ác tính giai đo n cu i và đang  ệ ệ ọ

ạ ỉ c ch t m t cách

ệ ẹ ỏ ế

ờ ế ộ ể ấ ế

ể ỹ ề ấ ấ ệ ọ ủ ệ

ỹ ư ượ ủ ớ ộ ủ ấ c báo cáo v i

ữ ệ

ệ ậ

ư ế ấ ị ệ ị ạ ệ ả ề ph i đi u tr  t ấ ớ đau đ n, tu n có nguy n v ng đ ậ nh  nhàng. Nh n th y con mình không th  nào thoát  kh i căn b nh hi m nghèo này, gia đình tu n đã vi t  ự ị ơ đ n nh  bác s  đi u tr  giúp cho Tu n ch t(có s   ự ồ đ ng ý c a Tu n). Th c hi n nguy n v ng c a  ấ ỹ tu n và gia đình, bác s  đã rút bình ô xy và Tu n  ế ch t, hành đ ng c a bác s  ch a đ ố ệ b nh vi n. Nh ng ai trong tình hu ng trên đã có  ủ ọ ể hành vi trái pháp lu t? Bi u hi n hành vi c a h   nh  th  nào, phân tích?

ng 7 Ệ

Ch  GI

Ộ Ố I THI U M T S  NGÀNH  Ậ

Ệ Ố Ệ

ươ Ớ LU T TRONG H  TH NG  PHÁP LU T VI T NAM

N i dung bài h c

ạ ọ

ự ậ Lu t Hình s I. ự ậ II. Lu t Dân s ộ ậ III. Lu t Lao đ ng ậ IV. Lu t Hôn nhân và Gia đình ậ V. Lu t giao thông ậ VI. Lu t giáo d c đ i h c.

ậ I – Lu t hình s

ơ ả

1. Khái ni mệ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ạ ộ a. T i ph m b. Hình ph tạ

ự ậ I – Lu t hình s

1. Khái ni m:ệ LHS là ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam bao gồm các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành nhằm xác định:

.Những hành vi nguy hiểm cho xã hội nào

.Những hình phạt tương ứng phải áp dụng

được coi là tội phạm.

đối với người có hành vi phạm tội.

ơ ấ

ự ậ I – Lu t hình s

1. Khái ni m:ệ C  c u QPPL c a BLHS 1999

ậ I – Lu t hình s

ế ị

ơ ả

ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n ộ a. T i ph m v. Khái ni m: ệ

ự ậ I – Lu t hình s

ế ị

ơ ả

ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n ạ ộ a. T i ph m: ấ v. C u thành T i ph m:

ự ậ I – Lu t hình s

ế ị ơ ả

ứ ứ ấ ộ ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n ộ a. T i ph m v.Phân lo i: Căn c  vào tính ch t và m c đ  nguy

ể ạ ạ ộ hi m cho xã h i

ự ậ I – Lu t hình s

ộ ố ơ ả ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n:

b. Hình ph t:ạ

vKhái ni m: Hình ph t là

ệ ạ

ØBi n pháp c ắ

ệ ưỡ ế ng ch

ấ ủ nghiêm kh c nh t c a NN

ØĐ c quy đ nh trong BLHS ị

ượ

ØDo Toà án quy t đ nh áp

ế ị

ụ ố ớ ườ ạ i ph m

d ng đ i v i ng i.ộ t

ơ ả

ữ .

ấ ờ ạ

ạ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: b. Hình ph t:ạ ạ vCác lo i hình ph t

ả ­ C nh cáo. ạ ề ­ Ph t ti n. ả ạ ­ C i t o không giam gi ụ ­ Tr c xu t. ­ Tù có th i h n. ­ Tù chung thân. ­ T  hình.

ấ ấ ấ

HP chính

ụ ệ ả ­ C m đ m nhi m ch c v .  ­ C m hành ngh ư  ­ C m c  trú.  ế ả  ­ Qu n ch . ề ộ ố ướ c m t s  quy n công dân. ­ T ị ­ T ch thu tài s n. ạ ề ­ Ph t ti n ấ ụ ­ Tr c xu t

ổ HP b  sung

ự ậ II – Lu t dân s

ơ ả

1. Khái ni mệ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ở ữ ề a. Quy n s  h u ồ ợ b. H p đ ng dân s ế c. Th a kừ

1. Kh á i n i m :ệ LDS là một ngành luật độc lập trong hệ

ự ậ II – Lu t dân s

thống pháp luật Việt Nam bao gồm tổng thể các QPPL điều chỉnh các quan hệ tài sản mang tính chất hàng hóa - tiền tệ và các quan hệ nhân thân trên cơ sở bình đẳng, độc lập của các chủ thể.

ự ậ I – Lu t dân s

ơ ả

ộ ố ề

ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ở ữ a. Quy n s  h u: Khái ni m:ệ

CÁC QPPL

ế ử ụ ị CÁC QHXH TRONG: ả ữ ­Chi m h u tài s n ­ S  d ng tài s n ả ạ ­ Đ nh đo t tài s n

ự ậ I – Lu t dân s

ộ ố ơ ả ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n:

ở ữ ề

a. Quy n s  h u:

v. Khái ni m: ệ

ế ị ậ ộ Là m t ch  đ nh pháp lu t dân

ạ ổ ợ ồ ự s , bao g m t ng h p các quy ph m pháp

ậ ướ ể ề ỉ lu t do Nhà n c ban hành đ  đi u ch nh

ệ ộ các quan h  xã h i phát sinh trong quá trình

ử ụ ữ ế ạ ả ị chi m h u, s  d ng, đ nh đo t tài s n.

ự ậ II – Lu t dân s

ơ ả

ộ ố ề

ộ ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ở ữ a. Quy n s  h u: ủ v. N i dung c a QSH:

ự ậ II– Lu t dân s

ế ả i chi m h u tài s n không

ở ữ ề a. Quy n s  h u ườ ợ v. Các tr ng h p ng ờ ồ ườ ủ ở ữ ả ữ đ ng th i là ch  s  h u tài s n:

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ộ ố ồ ợ

ữ ự

ậ ấ ứ ề ặ ậ

ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ự b. H p đ ng dân s : vKhái ni m:ệ ự ỏ ồ ợ H p đ ng dân s  là s  th a thu n gi a các bên  ổ ề ệ v  vi c xác l p, thay đ i ho c ch m d t quy n,  ự ụ nghĩa v  dân s .

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ự ồ ệ

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ự ồ ợ b. H p đ ng dân s : ệ ể ợ ề vCác đi u ki n đ  h p đ ng dân s  có hi u  ậ ự l c pháp lu t

ự ệ ủ ể . Ch  th : ụ . M c đích và n i dung: . Tính t ộ  nguy n:

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ợ ồ ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ự ồ ợ b. H p đ ng dân s : ứ vHình th c h p đ ng

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ấ ượ ng ứ ng th c thanh toán ứ ươ ệ ự ng th c th c hi n HĐ

ể ụ ủ

ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ồ ợ ự b. H p đ ng dân s : ộ vN i dung HĐ: ố ượ . Đ i t ng HĐ ố ượ . S  l ng, ch t l ươ ả . Giá c , ph ị ờ ạ . Th i h n, đ a đi m, ph ề . Quy n, nghĩa v  c a các bên ...

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ộ ố ồ ợ

ự ệ

ự ế

ự ự ệ ệ ẳ ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ự b. H p đ ng dân s : ế ắ vNguyên t c giao k t và th c hi n HĐ . T  do giao k t HĐ ộ ạ . Không trái PL, trái đ o đ c xã h i . T  nguy n, bình đ ng, thi n chí, trung th c.

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ừ ệ ế  Th a k  là vi c

ủ ả

ị ế ữ

ủ ị ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : vKhái ni m: ệ ể chuy n d ch tài s n c a  ườ ườ i  i ch t cho nh ng ng ng ặ ố còn s ng theo di chúc ho c  ậ theo quy đ nh c a pháp lu t.

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ị ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ộ ố vM t s  quy đ nh chung:

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ể ạ ườ ế i ch t có đ  l i tài

ả ậ ế i nh n di s n): là cá nhân

ả i di s n: là ng ừ ườ i th a k ườ ế i th a k  (ng ứ ặ ộ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ộ ố vM t s  quy đ nh chung: ườ ể ạ . Ng i đ  l ả s n cho ng ừ . Ng  ch c có tên trong di chúc ho c thu c

. Th i đi m m  th a k : là th i đi m ng

ế ể ờ ườ ể i đ

ườ ặ ổ ho c t các hàng th a kừ ế ở ừ ể ờ ế ả i di s n ch t ạ l

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k :

ừ ế Th a k  theo di chúc

ừ ế ứ vHình th c th a k

ế Th a k  theo pháp  lu tậ

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ừ ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ế ứ vHình th c th a k ế i. Th a k  theo DC

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ừ ế

ả ụ ộ ộ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ứ vHình th c th a k ế i. Th a k  theo di chúc: .. Ng ừ ườ ưở i h ng di s n không ph  thu c vào n i

dung DC: ư ặ ả

ẹ ợ

ườ ế i th a k  theo

ưở ậ ế

ặ ả ậ i l p DC chia di s n ho c

ượ  Con ch a thành niên (ho c không có kh  năng  ộ lao đ ng), cha, m , v , ch ng.  Đ c h ừ ượ pháp lu t n u chia di s n theo pháp lu t.  ĐK: không đ c ng ơ ư đ ồ ấ ủ ng 2/3 su t c a 1 ng ả ườ ậ ượ c chia nh ng ít h n 2/3

ơ ả

ừ ự ậ II– Lu t dân s ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ế ứ vHình th c th a k ế ii. Th a k  theo PL

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ế

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ế ừ ii. Th a k  theo PL: Hàng th a k

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ẻ ồ

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ế ừ ii. Th a k  theo PL: Hàng th a k ẹ ợ I: v , ch ng, cha đ , m  đ , cha nuôi, m

ế ẹ ẻ ủ

ộ ế

ườ

ườ

ị ộ ế i ch t  mà ng

i

ộ ộ ạ II: ông, bà (n i, ngo i), anh ru t, ch  ru t, em ru t  ườ ộ ủ ủ i ch t; cháu ru t c a ng c a ng ế ch t là ông, bà

ộ ườ

ộ ủ

ườ

ế

ủ III: c  n i, c  ngo i; bác, chú, c u, cô, dì (ru t) c a  ế i ch t  ng

ậ i ch t mà ng

ụ ộ ế i ch t; cháu ru t c a ng ụ

ườ ậ

là c , bác, chú, c u, cô, dì

ẻ ườ ế nuôi, con đ , con nuôi c a ng i ch t

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ỉ ượ ả  hàng th a k  sau ch  đ

ừ ữ c  ế ừ  hàng th a k ườ ở i

h tr

ộ ừ ế ượ cùng m t hàng th a k  thì đ c

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ế ứ vHình th c th a k ế ii. Th a k  theo PL: ắ . Nguyên t c phân chia di s n: ế ườ ở ữ  Nh ng ng i  ưở ế ế ừ ng th a k  n u nh ng ng ướ c không còn ườ ở ữ  Nh ng ng i  ầ ưở ằ ả ng ph n di s n b ng nhau h

ự ậ II– Lu t dân s

ơ ả

ế

ừ ừ

c ho c cùng  ượ

c

ưở

ế

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ừ ế c. Th a k : ứ v Hình th c th a k ế ii. Th a k  theo PL ế ế ị . Th a k  th  v : ườ ể ạ ủ  Con c a ng i đ  l ớ ể ờ m t th i đi m v i ng ả ầ h ng n u còn s ng; đ

ế ướ ả i di s n ch t tr ả ườ ể ạ i di s n thì cháu đ i đ  l ẹ ủ ặ ng ph n di s n mà cha ho c m  c a cháu  c h

ố ế ướ

 N u cháu cũng ch t tr

ườ ể ạ i đ  l

ặ i di s n thì ch t đ ẹ ủ

ng  ưở

ộ ưở ượ ế ể ầ

ờ c ho c cùng m t th i  ưở ả c h

ng

ả ố

ế

ộ ắ ượ c h đi m v i ng ắ ượ ph n di s n mà cha ho c m  c a ch t đ n u còn s ng.

ậ II– Lu t dân s ví dụ

A B

C E F G D

L H I K

M

III – lu t hôn nhân và gia đình

ả ộ

ơ ả

ệ ữ ợ ồ

N i dung bài gi ng: 1. Khái ni mệ ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ế a. K t hôn b. Quan h  gi a v  và ch ng c. Ly hôn

III – lu t hôn nhân và gia đình

1. Khái ni m:ệ Lu t HN và GĐ là m t ngành lu t đ c l p trong

ệ ố ệ

ộ ậ ậ ạ

ề ằ

ề ậ ậ ộ ậ ồ h  th ng pháp lu t Vi t Nam bao g m các  ướ c ban hành  quy ph m pháp lu t do nhà n ệ ỉ nh m đi u ch nh các quan h  hôn nhân và  ả gia đình v  nhân thân và tài s n

ậ III – lu t hôn nhân và gia đình ơ ả ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ế a. K t hôn:

ế ệ

ữ ồ

ệ ợ ị ề ủ ệ

ệ v. Khái ni m: K t hôn là vi c  nam và n  xác l p quan  h  v  ch ng theo quy  ậ ề đ nh c a pháp lu t v   ế đi u ki n k t hôn và đăng  ế kí k t hôn

III – lu t hôn nhân và gia đình

ơ ả

ế

ổ ở ươ ữ ừ ườ m i tám

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ế a. K t hôn: ệ ề v. Đi u ki n k t hôn: ừ  hai m i tu i tr  lên, n  t i. Nam t ổ ở tu i tr  lên; ế ệ ữ ự

ị ừ ưỡ ố ế ệ  nguy n quy t  ị ả ặ ng ép ho c b  c n

ii. Vi c k t hôn do nam và n  t ị đ nh, không b  l a d i, c trở ệ ườ

iii. Vi c k t hôn không thu c m t trong các  ế

ế ộ

ợ ộ ấ ng h p c m k t hôn tr

III – lu t hôn nhân và gia đình

ơ ả

ế ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ế a. K t hôn: v. Đăng kí k t hôn:

ộ ố

III – lu t hôn nhân và gia đình ơ ả ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ồ ệ ữ ợ b. Quan h  gi a v  và ch ng: ệ  Quan h  nhân thân

ệ  Quan h  tài s n

ệ ở ữ

. Quan h  s  h u tài

s nả

ỡ ẫ ự

ụ . Quy n và nghĩa v   ợ ữ ng gi a v

ề ưỡ ấ c p d và ch ngồ ề

ế . Quy n th a k  tài  s n c a nhau:

ề ọ ố

ợ - V  ch ng có nghĩa  ọ ụ v  quý tr ng, chăm  sóc, giúp đ  l n  nhau, xây d ng gia  ế đình h nh phúc, ti n  b .ộ ợ - V  ch ng bình đ ng  ặ ớ v i nhau v  m i m t  trong cu c s ng gia  đình

III – lu t hôn nhân và gia đình

ơ ả ộ ố

ả ả

ố ớ ố ớ ỏ ả ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: ồ ệ ữ ợ b. Quan h  gi a v  và ch ng: ệ ở ữ vQuan h  s  h u tài s n: . Đ i v i tài s n chung . Đ i v i tài s n riêng ờ ậ . Th a thu n phân chia tài s n chung trong th i

kì hôn nhân.

III – lu t hôn nhân và gia đình

ơ ả

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: c. Ly hôn:

ệ ệ ứ ệ ấ

ế ị ả ủ ặ ặ ồ ợ

Khái ni m:Ly hôn là vi c ch m d t quan h  hôn  ậ nhân do Toà án công nh n ho c quy t đ nh theo  ợ ủ ầ yêu c u c a v  ho c c a ch ng ho c c  hai v   ch ng;ồ

III – lu t hôn nhân và gia đình

ơ ả

ế ị ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n: c. Ly hôn:

IV – Lu t lao đ ng

ế ị ơ ả

1. Khái ni mệ ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n ồ ợ a. H p đ ng lao đ ng ề ươ b. Ti n l ộ ể ả c. B o hi m xã h i

ng

IV – Lu t lao đ ng

1. Khái ni m:ệ Lu t lao đ ng là ngành lu t trong h  th ng pháp  ồ

ệ ố ạ ề ướ ỉ

ự ế ế ộ

ệ ộ ộ ậ ệ ậ t Nam, bao g m các quy ph m pháp  lu t Vi ằ ậ c ban hành nh m đi u ch nh  lu t do Nhà n ệ các quan h  phát sinh trong quá trình lao  ệ đ ng và các quan h  liên quan tr c ti p đ n  quan h  lao đ ng.

IV – Lu t lao đ ng

ơ ả

ộ ộ ố ồ ợ

ườ

ề ề ệ ộ ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n: a. H p đ ng lao đ ng: v. Khái ni m:ệ ự ỏ ữ ậ HĐLĐ là s  th a thu n gi a ườ ử ộ i s i lao đ ng và ng ng ộ ụ d ng lao đ ng v  viêc làm  có tr  công, đi u ki n lao đ ng, quy n và nghĩa

ệ ỗ ộ ả ụ ủ v  c a m i bên trong quan h  lao đ ng.

ộ ơ ả

ộ ố ồ ợ ộ

IV – Lu t lao đ ng ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n a. H p đ ng lao đ ng:

ơ

ươ

ứ ợ

Đ n ph

ng ch m d t h p đ ng

ộ ơ ả

ộ ố ề ươ

ố ượ ề

ậ IV – Lu t lao đ ng ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n ng: b. Ti n l ệ vKhái ni m: Là s  l

i s  d ng ng ti n mà ng

ộ ả ộ

ỏ ự

ệ ố i ng t

ư ể ị ườ ử ụ ườ lao đ ng tr  cho ng i lao đ ng do hai bên  ộ ậ ồ ợ th a thu n trong h p đ ng lao đ ng d a vào  ả ấ ượ ấ ng và hi u qu  công vi c  năng su t, ch t l ứ ươ ơ ấ ượ c th p h n m c l nh ng không đ ướ c quy đ nh. thi u do Nhà n

ộ ơ ả

ả ươ ng:

IV – Lu t lao đ ng ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n ề ươ ng: b. Ti n l ứ vHình th c tr  l ờ  Theo th i gian ẩ ả  Theo s n ph m  ả ươ  Tr  l ng khoán

ộ ơ ả

ườ

IV – Lu t lao đ ng ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n ề ươ ng: b. Ti n l ả ươ v Tr  l

ng trong tr

ứ ươ

ng c a ngày hôm đó

ứ ươ

Làm thêm giờ

ứ ươ

ệ ng h p đ c bi t: ấ ườ ng: ít nh t là 150%  ­ Vào ngày th ủ m c l ầ ỉ ­ Vào ngày ngh  hàng tu n: ít nh t  ủ ng c a ngày hôm đó  200% m c l ấ ỉ ễ : ít nh t là 300%  ­ Vào ngày ngh  l ệ m c l

ng c a ngày làm vi c

ứ ươ

ng nêu

ượ

c tính vào ban đêm:

ờ ừ

ế

ệ Làm vi c vào ban  đêm

ế

ấ ằ ­ Ít nh t b ng 130% m c l ệ làm vi c vào ban ngày ­ Th i gian đ ế ở + T  Hu  tr  ra B c: 22h đ n 6h  ngày hôm sau ẵ + T  Đà N ng tr  vào Nam: 21h đ n  5h sáng ngày hôm sau

IV – Lu t lao đ ng ế ị

ơ ả

ộ ộ ố 2. M t s  ch  đ nh c  b n ể ả c. B o hi m xã h i:

ệ ế ặ

ộ ầ ả ủ ườ ộ

ắ ọ ị ả ả ề ệ ệ

ạ ế ế ệ ặ

ộ ể ộ ự ả vKhái ni m: BHXH là s  b o đ m thay th  ho c  ậ i lao đ ng  bù đ p m t ph n thu nh p c a ng ố ấ ặ khi h  b  gi m ho c m t thu nh p do  m đau,  ộ thai s n, tai n n lao đ ng, b nh ngh  nghi p,  ổ ấ th t nghi p, h t tu i lao đ ng ho c ch t, trên  ỹ ả ơ ở c  s  đóng vào qu  b o hi m xã h i.

ộ ơ ả

IV – Lu t lao đ ng ộ ố ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n ể ả c. B o hi m xã h i: v Các hình th c BHXH

-  Ôm đau -  Thai s nả -   Tai n n lao đ ng,  ề b nh ngh  nghi p

ộ ắ BHXH b t bu c

ệ ư -  H u trí ử ấ -  T  tu t.

BHXH t

nguy n

ư - H u trí ử ấ -  T  tu t

- Tr  c p th t

ợ ấ nghi pệ

BH th t nghi p

ề ỗ ợ ọ -  H  tr  h c ngh ỗ ợ -  H  tr  tìm vi c

làm

IV – Lu t lao đ ng

ộ ố ơ ả ế ị 2. M t s  ch  đ nh c  b n:

ộ ả ể c. B o hi m xã h i:

vQu  B o hi m xã h i:

ỹ ả ể ượ ộ đ c hình thành t ừ

các ngu n:ồ

. Ng

ườ ử ụ ừ ả ể ộ i s  d ng lao đ ng đóng (tr  B o hi m

ộ ự ệ xã h i t nguy n)

. Ng

ườ ộ i lao đ ng đóng

. H  tr  c a nhà n

ỗ ợ ủ ướ c

ồ ợ . Ngu n thu h p pháp khác

̣

NG BÔ

̣

ơ ̉

̣

ươ

ng ti n giao thông

i đi u khi n ph ộ

̣ ̣

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ Đ ́  1. Kha i niêm ́ ́  2. Môt sô  chê  đinh c  ban: ́ ́  a. Ca c quy tă c chung  ể ề ườ  b. Ng ườ ng b đ ử

 c. X  lý vi ph m lu t giao thông đ

ậ ạ ườ ộ ng b

̣

̣

ườ

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ NG BÔ Đ ́  1. Kha i niêm :  Lu t giao thông đ

ệ ố

ự ng b  là m t lĩnh v c pháp luât  t Nam, g m nh ng quy

ậ ỉ

ữ ộ

ườ

trong h  th ng pháp lu t Vi ậ ph m pháp lu t đi u ch nh các quan h  xã h i phát  ự sinh trong lĩnh v c giao thông đ

ồ ệ ộ ng b .

̣

̣

ơ ̉

̣

̣ ̣

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ NG BÔ Đ ́ ́  2. Môt sô  chê  đinh c  ban: ́  a. Quy tă c giao thông:  Ng

ả i tham gia giao thông ph i đi bên ph i theo

ườ ề ả ệ ố ấ ệ ườ ả ầ ườ chi u đi c a mình, đi đúng ph n đ ph i ch p hành h  th ng báo hi u đ ị ng quy đ nh và  ộ ng b .

̣

ơ ̉

̣

ệ ệ

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ NG BÔ Đ ́ ́  2. Môt sô  chê  đinh c  ban: ́  a. Quy tă c giao thông  H  th ng báo hi u đ ề

ệ ườ ể

ng b  g m hi u l nh c a  ệ

ặ ườ

ẻ ườ

ộ ồ i đi u khi n giao thông, tín hi u đèn giao thông,  ng

ng, c c tiêu ho c t

ệ ố ườ ng ệ ể bi n báo hi u, v ch k  đ ắ ả b o v , hàng rào ch n

̣ ̣

̣

̣

ươ ệ ể ng ti n giao thông

 ­ Đi u ki n tham gia giao thông c a xe mô tô, xe

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ NG BÔ Đ ườ ề  b. Ng i đi u khi n ph ộ ườ ng b đ ệ ề ắ g n máy

̣

ườ

i đi u khi n xe mô tô, xe g n

V. LUÂT GIAO THÔNG  ̀ƯƠ NG BÔ Đ ệ ố ớ ề  Đi u ki n đ i v i ng máy: ả

ấ  ­ Ph i có gi y phép lái xe

́

̉ ư

̣

 ­ Phai đu s

́ c khoe, đu tuôi do pha p luât quy đinh

̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣

̣

V. LUÂT GIAO THÔNG  Đ

̀

̀ƯƠ ́ ử

̣

ươ ệ

NG BÔ  c. X  ly  khi vi pham Luât giao thông đ ng bô  Trách nhi m hành chính ho c trách nhi m hình s

ệ ạ

ế

ự ự t h i thì ph i ch u trách nhi m dân s .

N u gây thi

̣ ̣ ̣

ươ

Ch

ng 6:

PHÁP CH  XHCN

ƯỚ

NHÀ N

C PHÁP QUY N

ế

I. Pháp ch  XHCN

1. Khái ni m:ệ . Là m t ch  đ  đ c bi

ế ộ ặ ộ ệ ủ ờ ố t c a đ i s ng chính

ị ộ tr  xã h i

. Trong đó các c  quan, đ n v , t

ị ổ ơ ứ ọ

ơ ọ ch c và m i  ệ ề ự

ả ủ ậ ị

ộ ố ự ẳ công dân đ u ph i tôn tr ng và th c hi n  ữ nh ng quy đ nh c a pháp lu t m t cách bình  đ ng, t ấ  giác, nghiêm minh và th ng nh t

2. Đ c đi m:

 Pháp ch  XHCN là nguyên t c t

ắ ổ ế ứ ạ ch c và ho t

ủ ộ ộ đ ng c a b  máy NN

 Pháp ch  XHCN là nguyên t c ho t đ ng c a

ạ ộ ắ

ổ ế ứ ị

ử ự ủ ắ

ủ ể ộ  ch c chính tr  xã h i và các đoàn th   các t ọ ầ qu n chúng và là nguyên t c x  s  c a m i  công dân

 Pháp ch  XHCN có quan h  m t thi

ệ ậ ế ớ ế t v i ch

ủ ộ ế đ  dân ch  XHCN

 Pháp ch  XHCN cóp m i quan h  m t thi

ệ ậ ế ế ớ t v i

ố h  ệ th ng pháp lu t XHCN

ơ ả

ế ố

ậ i cao c a Hi n pháp và Lu t ố ủ ấ ủ ả ả ế

ầ 3. Nh ng yêu c u c  b n c a  ế pháp ch  XHCN ả  B o đ m tính t ả  B o đ m tính th ng nh t c a pháp ch  trong

toàn qu cố

ơ ch c th c

ệ ậ

ậ ổ  Các c  quan xây d ng pháp lu t, t ậ ệ ự ự ự ứ ạ ả ả hi n pháp lu t và b o v  pháp lu t ph i ho t  ả ủ ộ đ ng tích c c, ch  đ ng và có hi u qu

 G n li n công tác pháp ch  v i công tác văn

ế ớ ề

ệ ộ ắ hoá

ườ

ế

4. Tăng c

ng pháp ch  XHCN

 Tăng c ệ ố

ườ ệ ự ng công tác xây d ng và hoàn thi n

ậ h  th ng pháp lu t XHCN

 Tăng c ậ

ườ ổ ứ ự ng công tác t

ứ ệ ọ ậ lu t, nâng cao ý th c pháp lu t cho m i ng ch c, th c hi n pháp  ườ i

 Tăng c

ườ ử ể ng công tác ki m tra, giám sát, x  lý

ữ nghiêm minh nh ng hành vi VPPL

 Tăng c

ườ ố ớ ủ ự ạ ả ng s  lãnh đ o c a Đ ng đ i v i công

tác pháp chế

ướ

II. Nhà n

c pháp quy n

1. Khái ni m:ệ ề ể ộ ố 1.1 M t s  quan đi m v  NN pháp quy n: ộ ổ . NN pháp quy n không ph i là m t t ỉ

ả ộ ậ ự ề ự ề quy n l c mà ch  là m t tr t t ứ  ch c  ậ  pháp lu t

. NN pháp quy n là s  ph c tùng NN vào

ụ ự ề

pháp lu tậ

ề ự ề

 NN pháp quy n là NN có s  phân chia quy n  t c  các

ủ ấ ả ừ ự ậ

ự ụ l c và th a nh n s  ph c tùng c a t ậ ơ c  quan NN vào pháp lu t

ậ ể ị ặ  NN pháp quy n có đ c đi m quan tr ng là  ố ọ ờ ố

ạ ự

ề ự

ườ ươ ệ ị ề ữ ị  v  trí th ng tr  trong đ i s ng NN  pháp lu t gi ề ự ự ế ơ và XH, có s  phân công quy n l c, có c  ch   ạ ố ệ ữ i s  vi ph m quy n con  h u hi u ch ng l ề ạ ứ i, công ch c thông th o, tích c c v   ng ng di n chính tr  pháp lý ph

ế

ở ộ ề ệ ậ

Có ý ki n khác cho r ng NN pháp  ơ ả ấ quy n có 5 d u hi u c  b n: ậ ộ  NN b  ràng bu c b i pháp lu t  Các quan h  xã h i do chính các đ o lu t đi u  ố

ạ ậ ố ớ ủ ả ả ỉ i cao c a lu t đ i v i

ả ch nh, đ m b o tính t văn b n QPPL khác

ở ộ ệ  NN quan tâm đ n vi c m  r ng các quy n t ề ự

ủ do c a con ng

 NN có c  ch  h u hi u b o v  quy n c a các

ế ườ i ế ữ ủ ề ệ ệ ả ơ

ủ ể

ệ ị  Công dân ch u trách nhi m tr c

ệ ị c NN và ng ướ ch  th  tham gia vào các QHXH ướ i NN cũng ch u trách nhi m tr ạ l ượ c công dân

1.2 Khái ni m:ệ

 Là hình th c t

ủ ứ ề ch c và ho t đ ng c a quy n

ạ ộ ố

ứ ổ ị ỗ ủ ớ

ủ ể ậ i mang

ữ ườ ề ự ệ ự l c chính tr  công khai và các m i quan h   ớ ư ươ  cách là  ng h  c a nó v i các cá nhân, v i t t ườ ữ nh ng ch  th  pháp lu t, nh ng ng ủ i và công dân các quy n t do c a con ng

ư

ơ ả

ấ 2. Khái quát d u hi u đ c tr ng  c  b n c a NN pháp quy n

 NN pháp quy n là N trong đó pháp lu t, đ c  ậ

ữ ị ị ố ệ ế ề t Hi n pháp và lu t gi ậ i cao đ a v  t bi

ứ ch c theo nguyên t c ượ ổ c t

ề ự  Quy n l c NN đ ự ạ

ề ậ ư ệ ắ có s  phân công rành m ch trong vi c th c  hi n quy n l p pháp, hành pháp, t ự ệ  pháp

 Trong NN pháp quy n, giá tr  con ng

ề ườ ị i là giá tr

ị ấ ụ cao quý, là m c tiêu cao nh t

 Quy n l c NN là thu c v  nhân dân

ề ự ề ộ