Chương 1: Cơ sở của QLCN
1
CH
CHƯƠ
ƯƠNG 5.
NG 5. Đ
ĐỔI MỚI CÔNG NGHỆ
ỔI MỚI CÔNG NGHỆ
Nội
Nộidung
dung cần
cầnnắm
nắmđư
được
ợc:
:
Quan niệm về ĐMCN;
Quan niệm về ĐMCN;
Sự cần thiết phải ĐMCN;
Sự cần thiết phải ĐMCN;
Các cơ sở ĐMCN;
Các cơ sở ĐMCN;
Các cơ chế ĐMCN;
Các cơ chế ĐMCN;
Các mô hình ĐMCN;
Các mô hình ĐMCN;
Thời điểm ĐMCN;
Thời điểm ĐMCN;
Đ
Đánh giá hiệu quả của việc ĐMCN;
ánh giá hiệu quả của việc ĐMCN;
Quản lý ĐMCN.
Quản lý ĐMCN.
I.
I. Khái
Khái niệm
niệmvề
về Đ
ĐMCN
MCN
1.
1. Đ
ĐMCN là
MCN là gì
gì?
?
a.
a. Đ
Định
ịnh ngh
nghĩa
ĩa
Đ
ĐMCN là
MCN là việc
việcthay
thay thế
thế ph
phần
ần quan
quan
trọng
trọng (
(
c
cơ
ơ bản,
bản, cốt
cốtlõi
lõi)
) hay
hay toàn
toàn bộ
bộ
công
công nghệ
nghệ đ
đang
ang sử
sửdụng
dụng bằ
bằng
ng một
một
công
công nghệ
nghệkhác
khác tiên
tiên ti
tiến hơn,
ến hơn, hiệu
hiệu
quả hơn.
quả hơn.
b.
b. Phân
Phân biệt
biệt Đ
ĐMCN
MCN với
vớicải
cải ti
tiến
ến hợp
hợplý
lý
hóa
hóa.
.
Thay
Thay đ
đổi
ổi đ
đột
ộtngột
ngột.
.
N
Nă
ăng
ng suất
suất ch
chất lư
ất lượng
ợng
thay
thay đ
đổi
ổirõ
rõ rệt
rệt
Tốt
Tốt h
hơ
ơn,
n, đ
đòi
òi hỏi
hỏithời
thời
gian
gian dài
dài
Đ
Đánh
ánh giá
giá kết
kết
quả
quả
Cần rất
Cần rất nhiều
nhiềuvốn
vốnvà
và
nhân
nhân lực
lựccó
có đ
đủ
ủ trình
trình đ
độ
ộ
ít
ít vốn
vốn,
, nh
như
ưng
ng đ
đòi
òi hỏi
hỏi
nỗ
nỗ lực
lựcduy
duy trì
trì th
thư
ường
ờng
xuyên
xuyên liên
liên tục
tục
Đ
Điều
iềukiện
kiện
Mang
Mang đ
đặc trư
ặc trưng
ng của
của
NC&TK
NC&TK
Thích
Thích nghi
nghi
Đ
Đặc trư
ặc trưng
ng
Xóa
Xóa bỏ
bỏcái
cái cũ,
cũ, xây
xây
dựng
dựng trên
trên các
các nguyên
nguyên
tắc
tắc mới
mới
Dựa
Dựatrên
trên cái
cái cũ,
cũ, duy
duy trì
trì
cái
cái cũ
cũ
Tính
Tính ch
chất
ất
Đ
ĐMCN
MCN
Cải
Cải ti
tiến,
ến, hợp
hợplý
lý hóa
hóa
Tiêu
Tiêu chí
chí
Chương 1: Cơ sở của QLCN
2
2.
2. Nhận
Nhậnthức
thứcvề
về Đ
ĐMCN
MCN.
.
a.
a. Đ
ĐMCN là tất yếu
MCN là tất yếu
Đ
ĐMCN là tất yếu,
MCN là tất yếu, bởi
bởivì
vì nó
nó phù
phù hợp
hợp
với
vớiquy
quy luật
luật không
không có
có gì
gì tồn
tồntại vĩ
tại vĩnh
nh
viễn
viễn. CN là
. CN là một
mộtsản
sản ph
phẩm
ẩm của
củacon
con
ng
ngư
ười
ờivà
và nó
nó cũng
cũng tuân
tuân theo
theo quy
quy luật
luật
chu
chu trình
trình sống
sống của
củasản
sản ph
phẩm (
ẩm (sinh
sinh ra
ra
→
→phát
phát triển
triển→
→suy
suy vong
vong).
).
Do
Do các
các lợi
lợiích
ích của
của Đ
ĐMCN
MCN đ
đem
em lại.
lại.
b.
b. C
Cơ
ơ sở
sởcủa
của Đ
ĐMCN
MCN.
.
Đ
Đối
ốivới
vớicác
các n
nư
ước
ớcphát
phát triển
triển Đ
ĐMCN bắt
MCN bắt
đ
đầu bằ
ầu bằng
ng những
những phát
phát minh
minh khoa
khoa học
học
→
→Sáng
Sáng ch
chế CN
ế CN →
→ Đ
ĐMCN
MCN.
.
Sáng
Sáng ch
chế
ế có
có hai
hai lo
loại:
ại:
Sáng
Sáng ch
chế
ế không
không kế
kế ti
tiếp là
ếp là cùng
cùng với
với
tạo ra sản
tạo ra sản ph
phẩm
ẩm mới
mớilà
là việc
việctạo ra
tạo ra
hành
hành vi
vi tiêu
tiêu dùng
dùng mới
mới.
.
S
Sá
áng
ng ch
chế
ếk
kế
ếti
tiế
ếp
p th
thì
ìkhông
không t
tạ
ạo ra
o ra
h
hà
ành
nh vi
vi tiêu
tiêu d
dù
ùng
ng m
mớ
ới
i.
.
c.
c. Thời
Thời đ
điểm
iểm Đ
ĐMCN
MCN
giá thành sảnphẩm
(CN đang sửdụng)
giá bán sảnphẩm
(CN đang sửdụng)
giá bán sảnphẩm
(CN mới)
giá thành sảnphẩm
(CN mới)
t*
t
P
Chương 1: Cơ sở của QLCN
3
d.
d. Hàm
Hàm mục
mụctiêu
tiêu của
của Đ
ĐMCN
MCN.
.
Việc
Việcxác
xác đ
định
ịnh hàm
hàm mục
mụctiêu
tiêu cho
cho
Đ
ĐMCN
MCN (
(Đ
ĐMCN
MCN theo
theo h
h
ư
ướng
ớng nào
nào,
, đ
đạt
ạt
đư
được
ợcnhững
những mục
mụctiêu
tiêu gì
gì?) là
?) là việc
việclàm
làm
đ
đầu
ầu tiên
tiên,
, quan
quan trọng
trọng của
củaquá
quá trình
trình
đ
đổi
ổimới
mới.
.
Hàm
Hàm mục
mụctiêu
tiêu ph
phải đư
ải được
ợcxây
xây dựng
dựng
một
mộtcách
cách thận
thậntrọng
trọng bằ
bằng
ng ph
phươ
ương
ng
pháp
pháp KH
KH trên
trên c
c
ơ
ơ sở
sởphân
phân tích
tích đ
đánh
ánh
giá
giá một
mộtcách
cách chính
chính xác
xác đ
điều
iềukiện
kiện
hoàn
hoàn cả
cảnh
nh thực
thựctế
tế và
và ph
phải
ải phù
phù hợp
hợp
với
vớikế hoạ
kế hoạch
ch và
và chính
chính sách
sách phát
phát triển
triển
khác
khác.
.
e.
e. Sự
Sựthay
thay thế
thế trong
trong Đ
ĐMCN
MCN.
.
Đ
ĐMCN
MCN thực
thựcch
chất là
ất là một
mộtquá
quá trình
trình thay
thay thế
thế
tuân
tuân theo
theo quy
quy luật
luật phủ
phủ đ
định
ịnh,
, các
các CN
CN ư
ưu
u
việt
việt h
h
ơ
ơn sẽ
n sẽ trở
trởthành
thành đ
đối
ốithủ
thủcạ
cạnh
nh tranh
tranh
ngày
ngày càng
càng mạ
mạnh
nh và
và ti
tiến
ến tới
tớithay
thay thế
thế hoàn
hoàn
toàn
toàn CN cũ.
CN cũ.
Trong
Trong quá
quá trình
trình thay
thay thế, CN cũ
thế, CN cũ nh
nhất
ất luôn
luôn
bị
bịthu
thu hẹp
hẹp thị
thịph
phần
ần của
củamình
mình, CN
, CN mới
mớinh
nhất
ất
luôn
luôn mở
mởrộng
rộng thị
thịph
phần
ần của
củamình
mình,
, còn
còn các
các
CN
CN trung
trung gian
gian một
mộtmặt
mặt vừa
vừachiếm lấy
chiếm lấy thị
thị
ph
phần
ần của
củaCN lạc
CN lạc hậu
hậu h
hơ
ơn
n nó
nó đ
đồng
ồng thời
thờilại
lại
nh
như
ường
ờng lại
lại thị
thịph
phần
ần của
củamình
mình cho
cho các
các CN
CN
hiện
hiện đ
đại hơn.
ại hơn.
Đ
Đặc đ
ặc điểm
iểmcủa
của Đ
ĐMCN bằ
MCN bằng
ng thay
thay thế đó là
thế đó là
thời
thờigian
gian dài
dài.
.
g.
g. Vai
Vai trò
trò của
củaxã
xã hội
hộitrong
trong Đ
ĐMCN
MCN.
.
Xã
Xã hội
hội đ
đóng
óng vai
vai trò
trò thị
thị tr
trư
ường
ờng,
, quy
quyết đ
ết định
ịnh
sự
sựthành
thành công
công hay
hay thất bại
thất bại của
của Đ
ĐMCN (
MCN (xã
xã
hội
hộilà
là công
công cụ
cụ đ
để
ể sàng
sàng lọc
lọc đ
đổi
ổimới
mới).
).
Thị
Thị tr
trư
ường
ờng đư
đưa ra
a ra các
các nhu
nhu cầu
cầu →
→thúc
thúc đ
đẩy
ẩy
các
các nhà
nhà KH
KH nghiên
nghiên cứu
cứu,
, thúc
thúc đ
đẩy
ẩy triển
triển
khai
khai các
các CN
CN mới
mới.
.
Xã
Xã h
hộ
ội
icung
cung c
cấ
ấp
p c
cá
ác
c ý
ý t
tư
ưở
ởng
ng CN
CN m
mớ
ới
i.
.
Xã
Xã h
hộ
ội
il
là
à n
nơ
ơi
i cung
cung c
cấ
ấp
p c
cá
ác
cngu
nguồ
ồn
nl
lự
ực
ccho
cho
đ
đổ
ổi
im
mớ
ới
i:
: nhân
nhân l
lự
ực
c,
, v
vậ
ật
tl
lự
ực
c…
…
→
→Xã
Xã h
hộ
ội
il
là
à n
nơ
ơi
i ti
tiế
ếp
p nh
nhậ
ận
nth
thà
ành
nh t
tự
ựu
u CN
CN đ
đồ
ồng
ng
th
thờ
ời
ic
cũ
ũng
ng l
là
à n
n
ơ
ơi
i cung
cung c
cấ
ấp
p ngu
nguồ
ồn
nl
lự
ực
ccho
cho
Đ
ĐMCN
MCN.
.
Chương 1: Cơ sở của QLCN
4
3.
3. Phân
Phân lo
loại Đ
ại ĐMCN
MCN.
.
Đ
ĐMCN
MCN ti
tiết
ết kiệm
kiệmvốn
vốn:
:là ĐMCN
là ĐMCN có
có thể
thểgiúp
giúp
nhà
nhà sản
sản xu
xuất tạo ra
ất tạo ra cùng
cùng một
một l
lư
ượng
ợng sản
sản
ph
phẩm
ẩm nh
như
ưng
ng ti
tiết
ết kiệm
kiệmvốn
vốnnhiều
nhiều h
hơ
ơn
n ti
tiết
ết
kiệm
kiệm lao
lao đ
động
ộng.
.
Đ
ĐMCN
MCN ti
tiết
ết kiệm
kiệm lao
lao đ
động
ộng:
:là ĐMCN
là ĐMCN ti
tiết
ết
kiệm
kiệm lao
lao đ
động
ộng nhiều
nhiều h
hơ
ơn
n ti
tiết
ết kiệm
kiệmvốn
vốn.
.
Đ
ĐMCN
MCN trung
trung tính
tính:
:là ĐMCN
là ĐMCN có
có tác
tác dụng
dụng
ti
tiết
ết kiệm
kiệmcả
cả hai
hai yếu
yếu tố
tốcùng
cùng một
mộttỉ
tỉlệ
lệ.
.
Cũng
Cũng có
có cách
cách phân
phân lo
loại ĐMCN
ại ĐMCN ph
phần
ần cứng
cứng
và
và Đ
ĐMCN
MCN ph
phần
ần mềm
mềm.
.
II
II.
. Quá
Quá trình
trình Đ
ĐMCN
MCN
1.
1. Các
Các giai
giai đ
đoạn Đ
oạn ĐMCN
MCN.
.
a.
a. Qúa
Qúa trình
trình hình
hình thành
thành và
và ứng
ứng dụng
dụng các
các
CN
CN mới
mới.
.
Mở
Mở
rộng
rộng
CN
CN
Truyền
Truyền
bá
bá CN
CN
Marketing
Marketing
Sản
Sản
xuất
xuất
Thực
Thực
thi
thi CN
CN
Triển
Triển
khai
khai
CN
CN
NC
NC ứng
ứng
dụng
dụng
NC
NC
c
cơ
ơbản
bản
b.
b. Quá
Quá trình
trình Đ
ĐMCN ở
MCN ở doanh
doanh nghiệp
nghiệp.
.
Xác định
khái niệm
Phân tích
thịtrường
Kếhoạch
KD
Phân tích
kỹthuật
Phê
chuẩn
Triển
khai
Kiểmđịnh
thông qua thị
trường
sảnxuất&
TMmạihóa
Nảy
sinh ý
tưởng
Loại
bỏ
Chương 1: Cơ sở của QLCN
5
c.
c. Quá
Quá trình
trình Đ
ĐMCN ở
MCN ở ph
phạm
ạm vi
vi quốc
quốcgia
gia.
.
Ở
Ở ph
phạm
ạm vi
vi quốc
quốcgia
gia,
, quá
quá trình
trình Đ
ĐMCN
MCN
th
thư
ường
ờng ph
phải trải
ải trải qua
qua các
các b
bư
ước
ớcsau
sau :
:
Nhập
Nhập CN
CN đ
để
ể thỏa
thỏamãn
mãn nhu
nhu cầu
cầu tối
tốithiểu
thiểu.
.
Tổ
Tổ chức
chức c
c
ơ
ơ sở
sởhạ tầ
hạ tầng
ng kinh
kinh tế ở
tế ở mức
mứctối
tối
thiểu
thiểu đ
để
ể ti
tiếp
ếp thu
thu CN
CN nhập
nhậpkh
khẩu.
ẩu.
Tạo
Tạo nguồn
nguồnCN
CN từ
từ n
n
ư
ước
ớcngoài
ngoài thông
thông qua
qua
lắp
lắp ráp
ráp sản
sản ph
phẩm (
ẩm (SKD
SKD-
-Semi Knock
Semi Knock
Down;
Down; CKD
CKD-
-Complete
Complete Knock Down
Knock Down ;
; IKD
IKD-
-
Incomplete
Incomplete Knock Down).
Knock Down).
Phát
Phát triển
triểnCN
CN thông
thông qua
qua mua bản
mua bản quyền
quyền.
.
Thích
Thích nghi
nghi, cải
, cải ti
tiến CN
ến CN nhập
nhậpkh
khẩu.
ẩu. Ti
Tiến
ến
hành
hành Đ
ĐMCN
MCN nhờ
nhờR&D.
R&D.
Kh
Khẳ
ẳng
ng đ
định
ịnh vị
vịthế
thế trên
trên thị
thị tr
trư
ường
ờng CN thế
CN thế
giới
giớidựa
dựatrên
trên đ
đầu tư
ầu tư cao
cao cho
cho nghiên
nghiên cứu
cứu c
cơ
ơ
bản..
bản..
II
II.
. Quá
Quá trình
trình Đ
ĐMCN
MCN
2.
2. Mô
Mô hình
hình Đ
ĐMCN
MCN.
.
a.
a. Mô
Mô hình
hình tuy
tuyến
ến tính
tính.
.
Mô
Mô hình
hình sức
sức đ
đẩy
ẩy của
củaKH:
KH:
Mô
Mô hình
hình sức
sứckéo
kéo của
củathị
thị tr
trư
ường
ờng:
:
R&D ChếtạoTiếpthịThịtrường
R&D ChếtạoTiếpthịThịtrường
II
II.
. Quá
Quá trình
trình Đ
ĐMCN
MCN
2.
2. Mô
Mô hình
hình Đ
ĐMCN
MCN.
.
b.
b. Mô
Mô hình
hình mạ
mạng
ng l
lư
ưới
ớivà
và liên
liên kết
kết hệ
hệthống
thống.
.
Trường ĐH
và phòng
thí nghiệm
Cơsởhạ
tầng
KH&CN
Các đốithủ
cạnh tranh
Các nhà
cung cấp
chính
DOANH
NGHIỆP
Khách hàng
chủyếu
Thông tin,
bằng sáng
chế
Bạnhàng&
đồng minh
chiếnlược
Đầutưtài
sảnvàmua
sắmthiếtbị