Bài giảng Sử dụng thuốc trong điều trị bệnh loãng xương

Tài liệu này thuộc bộ môn Dược lâm sàng, Đại học Dược Hà Nội, cung cấp kiến thức về sử dụng thuốc trong điều trị bệnh loãng xương. Mục tiêu học tập bao gồm trình bày đối tượng cần tầm soát, cách đánh giá bệnh nhân, mục tiêu dự phòng/điều trị, và vận dụng các biện pháp dự phòng/điều trị, lưu ý sử dụng thuốc và theo dõi trên lâm sàng.

Tài liệu này dành cho sinh viên, dược sĩ lâm sàng và các cán bộ y tế quan tâm đến điều trị bệnh loãng xương.

Tài liệu trình bày tổng quan về bệnh loãng xương, từ việc xác định đối tượng cần tầm soát đến các biện pháp dự phòng và điều trị.

1. **Tầm soát loãng xương**:
- Xác định các đối tượng cần tầm soát như phụ nữ trên 65 tuổi, nam giới trên 70 tuổi, hoặc người có yếu tố nguy cơ cao. Việc tầm soát bao gồm khám lâm sàng, xét nghiệm cận lâm sàng (Ca2+, vitamin D, nội tiết tố), đo mật độ xương bằng DXA, và chẩn đoán hình ảnh.

2. **Đánh giá bệnh nhân**:
- Chẩn đoán loãng xương dựa trên T-score đo bằng DXA. Tuy nhiên, quyết định điều trị cần dựa trên đánh giá nguy cơ gãy xương bằng các công cụ như thang điểm FRAX hoặc công cụ của Viện Nghiên cứu Garvan.

3. **Mục tiêu điều trị**:
- Dự phòng cho đối tượng có T-score từ -2.5 đến -1 và nguy cơ gãy xương thấp. Điều trị cho người có tiền sử gãy xương, T-score ≤ -2.5, hoặc nguy cơ gãy xương cao. Mục tiêu là giảm đau, cải thiện chức năng, và phòng tránh ngã, gãy xương tái phát.

4. **Biện pháp điều trị**:
- Bao gồm biện pháp không dùng thuốc (chế độ ăn uống cân bằng, vận động, phòng tránh ngã) và biện pháp dùng thuốc (bisphosphonat, calcitonin, SERMs, denosumab, teriparatid). Lựa chọn thuốc dựa trên đánh giá nguy cơ và tình trạng bệnh nhân.

5. **Lưu ý khi dùng thuốc**:
- Bisphosphonat cần uống đúng cách để đảm bảo hấp thu và tránh tác dụng phụ. Cần đánh giá lại nguy cơ gãy xương sau 3-5 năm dùng bisphosphonat. Denosumab không nên ngừng đột ngột. Raloxifen phù hợp cho người có nguy cơ ung thư vú. Liệu pháp hormon có thể được xem xét cho phụ nữ mãn kinh sớm. Teriparatid dùng trong 2 năm, sau đó chuyển sang thuốc chống hủy xương.
- Cần theo dõi điều trị bằng cách đánh giá BMD định kỳ và tuân thủ điều trị.