Cải Thiện Sức Chống Chịu với Biến Đổi Khí Hậu của Vùng Ven Biển Đông Nam Á (BCR)

THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU DỰA VÀO HỆ SINH THÁI (EbA)

INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE

VCA Training course, 04-06 April 2012

NỘI DUNG

1. Hệ sinh thái (HST) là gì?

2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò

quan trọng đối với con người?

3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?

4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi

khí hậu

2

1. Hệ sinh thái (HST) là gì?

2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò

quan trọng đối với con người?

3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?

4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi

khí hậu

3

Hệ Sinh Thái là gì?

4

Hệ Sinh Thái là gì?

“Là một hệ thống phức

tạp bao gồm các quần

xã sinh vật (sinh học) và

và môi trường sống của

chúng

(phi sinh học)

HST rừng ngập mặn Sóc Trăng

HST đất ngập nước Tràm Chim

tương tác với nhau như

một đơn vị chức năng.

Con người là một phần

không thể tách rời của

hệ sinh thái.”

HST nông nghiệp ven sông, Kiên Giang

HST rạn san hô, Phú Quốc

Source: MEA,

2005

5

1. Hệ sinh thái (HST) là gì?

2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò

quan trọng đối với con người?

3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?

4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi

khí hậu

6

HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ

7

HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ CÁC DỊCH VỤ CỦA HỆ SINH THÁI

DỊCH VỤ CUNG CẤP Thực phẩm Nước ngọt Gỗ và chất đốt Nhiên liệu

DỊCH VỤ HỖ TRỢ Tạo đất Sản xuất lương thực Giảm rác thải Cân bằng khí quyển Chu trình dinh dưỡng

DỊCH VỤ ĐIỀU TIẾT Điều hòa khí hậu Điều tiết lũ Kiểm soát dịch bệnh Lọc nước

DỊCH VỤ VĂN HÓA Thẩm mỹ Làm phong phú đời sống tinh thần Giáo dục Giải trí

8

ệ

ồ

ỷ

Ngu n: Đánh giá H  sinh thái Thiên niên k , 2005

HST – Một hệ thống đa chức năng và Dịch vụ

•HST cung cấp các sản phẩm và dịch vụ •Hỗ trợ cho cuộc sống con người (thực phẩm, nước, gỗ, thuốc) •Dịch vụ điều tiết (lũ, lọc nước, khí hậu) • Giảm thiểu rủi ro do các thiên tai • HST cung cấp các thành phần cơ bản của sự sống, thu nhập, việc làm (đặc biệt tại các nước đang phát triển) • Là bãi đẻ và môi trường sống cho các loài động thực vật dưới nước và trên cạn (chuổi thực phẩm). •Giảm thiểu và thích ứng với BĐKH • Cung cấp các dịch vụ giải trí, thẩm mỹ và tinh thần.

9

Hiện trạng của Các dịch vụ do HST cung cấp

Dịch vụ Tình trạng

Lương thực Cây lương thực 

Gia súc 

Đánh bắt thủy hải sản 

Nuôi trồng thủy sản 

Thức ăn từ tự nhiên 

Nguồn gien 

Hóa chất sinh học, thuốc 

ệ

ồ

ỷ

Ngu n: Đánh giá H  sinh thái Thiên niên k , 2005

10

 Nước ngọt

Tình trạng của các dịch vụ khác

Tình trạng

Dịch vụ điều tiết

 ngượ không khí

Điều tiết chất l Điều tiết khí hậu – toàn cầu 

 ị ươ g n

Điều tiết khí hậu – khu vực và đ a ph Điều tiết nước +/–

 Kiểm soát xói lở

Lọc nước và xử lý nước 

11

Điều hòa dịch bệnh +/–

Tình trạng của các dịch vụ khác

Tình trạng

Thụ phấn 

Điều tiết thảm họa thiên nhiên 

Các giá trị văn hóa

Các giá trị tinh thần và tôn giáo 

Các giá trị thẩm mỹ 

12

Nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái +/–

1. Hệ sinh thái (HST) là gì?

2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò

quan trọng đối với con người?

3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?

4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi

khí hậu

13

Robert Mather, IUCN

“Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là quá trình quản lý, bảo tồn và phục hồi HST nhằm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho con người thích ứng với sự biến đổi của khí hậu.”

EbA là sự lồng ghép Đa Dạng Sinh Học và Các Dịch Vụ HST vào chiến lược thích ứng tổng thể với BĐKH Ví dụ: Lồng ghép quản lý nguồn nước, phục hồi sinh cảnh (đất ngập nước, rừng, sinh cảnh ven biển); nông lâm nghiệp, hệ thống các khu vực được bảo vệ.

14

1. Hệ sinh thái (HST) là gì?

2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò

quan trọng đối với con người?

3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì?

4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi

khí hậu

15

Đa dạng sinh học Đa dạng sinh học

BĐKH tác động BĐKH tác động đến ĐDSH và đến ĐDSH và HSTHST

ĐDSH và HST có ĐDSH và HST có thể hỗ trợ con thể hỗ trợ con người giảm thiểu người giảm thiểu và thích ứng với và thích ứng với BĐKH BĐKH

Biến đổi khí hậu Biến đổi khí hậu

16

Tính Đa lợi ích của EbA đối với con người và HST Các lợi ích KT-XH

Lợi ích về ĐDSH

Chức năng Thích ứng

Biện pháp thích ứng

Lợi ích giảm nhẹ

• Giảm thiểu phát thải Carbon từ đất

• Phòng chống lũ • Duy trì nguồn thực phẩm và nguồn nước

• Bảo tồn động thực vật (bãi đẻ + nơi cứ trú cho các loài di cư)

Khôi phục các vùng ngập lũ (đất ngập nước và thảm thực vật ven sông)

•Hiệu quả KT (so với việc xây đập) •Cơ hội việc làm • Giải trí • Sinh kế bền vững (VD, khai thác gỗ từ rừng trồng)

• Hấp thụ carbon

• Bảo tồn đa dạng nguồn gien

Hình thành các hệ thống Nông lâm nghiệp kết hợp

• Chất lượng và an ninh lương thực • Đa dạng nguồn thu nhập (bán củi, dược liệu) •Các dịch vụ môi trường (VD, thụ phấn)

• Đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp • Cải thiện chu trình dinh dưỡng và điều tiết nước ngầm • Phục hồi các vùng đất bị thoái hóa

17

Hệ sinh thái cung cấp các nguồn tài nguyên cần thiết cho con người “trước – trong – sau” thiên tai

18

Vai trò và chức năng của Rừng ngập mặn

Phan Nguyên Hồng (1993)

Phân ranh tự nhiên của RNM

19

20

Lưới thức ăn liên quan đến Rừng ngập mặn

Vàm Rầy, Bình Sơn, Kiên Giang 2011

21

Vĩnh Châu, Trần Đề, Sóc Trăng 2011

22

Nguồn: GIZ Sóc Trăng

23

Cù Lao Dung, 1889

Nguồn: Google Earth

24

Nguyên tắc cho các chiến lược EbA hiệu quả 1. Tập trung vào công tác giảm thiểu sức ép của các yếu tố phi khí hậu (VD, thu hoạch mùa vụ không bền vững)

2. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng

3. Xây dựng các mối hợp tác đa chiều, đa ngành, đa quy mô

4. Xây dựng chiến lược EbA dựa trên các thực hành tốt hiện có trong công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên có xét đến sự không ổn định của yếu tố thời tiết.

5. Thông qua các phương pháp quản lý thích ứng

6. Lồng ghép EbA vào các chiến lược thích ứng BĐKH rộng

hơn

7. Giáo dục và truyền thông (VD. Nâng cao nhận thức,

25

chuyển giao kiến thức)