Giới thiệu tài liệu
Tài liệu này cung cấp kiến thức về các thuốc tác động lên hệ adrenergic, bao gồm cả thuốc kích thích và ức chế adrenergic. Mục tiêu học tập bao gồm phân tích tác dụng, chỉ định, tác dụng không mong muốn và thận trọng của các nhóm thuốc chủ vận và ức chế alpha và beta adrenergic, cũng như so sánh các thuốc trong cùng nhóm về các đặc điểm này.
Đối tượng sử dụng
Tài liệu này dành cho sinh viên dược, bác sĩ và các chuyên gia y tế quan tâm đến dược lý học, đặc biệt là các thuốc tác động lên hệ adrenergic.
Nội dung tóm tắt
Tài liệu trình bày chi tiết về các loại thuốc tác động lên hệ adrenergic, bao gồm:
1. **Thuốc kích thích adrenergic:**
* **Kích thích trực tiếp:** Adrenalin (epinephrin) và noradrenalin (norepinephrine) tác động lên cả thụ thể alpha và beta, trong đó adrenalin có tác dụng mạnh hơn trên thụ thể beta. Isoprenalin là thuốc kích thích beta không chọn lọc, còn salbutamol và salmeterol là thuốc kích thích beta2 chọn lọc.
* **Cơ chế tác dụng của Adrenalin:** Tăng tần số và lực bóp cơ tim, tăng thể tích tâm thu và mức tiêu thụ oxy của cơ tim, tăng lưu lượng mạch vành, tăng sức cản ngoại vi gây tăng huyết áp tâm thu. Adrenalin cũng có tác dụng giãn phế quản mạnh, giảm trương lực và giảm bài tiết của ruột, giảm lưu lượng máu thận.
* **Chỉ định của Adrenalin:** Cấp cứu choáng phản vệ và choáng dạng phản vệ, cấp cứu ngừng tim, cơn hen ác tính, glôcôm góc mở tiên phát, ngăn ngừa chảy máu bề mặt da và niêm mạc.
* **Tác dụng không mong muốn và thận trọng:** Các tác dụng không mong muốn bao gồm đau đầu, mệt mỏi, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, run, lo âu. Cần thận trọng khi sử dụng ở người bệnh tim mạch nặng, cường giáp, tăng huyết áp.
2. **Thuốc ức chế adrenergic:**
* **Thuốc ức chế beta:**
* **Tác dụng:** Giảm nhịp tim và lực co bóp của tim, giảm huyết áp, co thắt phế quản, giảm chuyển hóa glucose.
* **Chỉ định:** Tăng huyết áp, loạn nhịp tim, đau thắt ngực, đau nửa đầu, glôcôm, ưu năng giáp, run cơ.
* **Tác dụng không mong muốn và thận trọng:** Suy tim, block nhĩ thất, hen phế quản, mệt mỏi, trầm cảm, hạ đường huyết. Cần giảm liều từ từ trước khi ngừng thuốc để tránh hiện tượng "bật lại".
* **Phân loại:**
* **Không chọn lọc:** Propranolol.
* **Chọn lọc trên receptor beta1:** Atenolol, metoprolol.
* **Chẹn beta có hoạt tính giao cảm nội tại (ISA):** Acebutolol, pindolol (Ít tác dụng không mong muốn trên tim, cơ trơn, tuyến ngoại tiết…).
* **Thuốc ức chế alpha1:**
* **Tác dụng:** Giãn mạch ngoại vi, giảm huyết áp.
* **Chỉ định:** Tăng huyết áp, suy tim, phì đại tuyến tiền liệt.
* **Ví dụ:** Prazosin, terazosin.
3. **Thuốc ức chế adrenergic gián tiếp:**
* **Reserpin, guanethidin:**
* **Tác dụng:** Ức chế sinh tổng hợp và dự trữ catecholamin, tăng giải phóng, ngăn thu hồi, dẫn đến cạn kiệt catecholamin ở TƯ và ngoại vi.
* **Chỉ định:** Tăng huyết áp, loạn nhịp tim, rối loạn tâm thần thể hưng cảm (reserpin).