Bài giảng Thương mại điện tử (E-Commerce): Bài 3

Bài 3:

ƯƠ

MÔ HÌNH KINH DOANH Ệ Ử Ạ TH

NG M I ĐI N T

Các nội dung

 Các mô hình kinh doanh  Các l u ý đ tri n khai thành công mô

ể ể hình kinh doanh

Mô hình kinh doanh TMĐT (Business Models)

 TMĐT làm thay đ i cách mà công ty giao d ch ớ ớ v i các công ty khác, v i khách hàng và trong ộ ộ n i b công ty.

 Mô hình kinh doanh là ph

ổ ị

ươ ệ ể ự ự ng pháp làm kinh duy trì, t

ậ ể doanh đ cho doanh nghi p có th t ạ t o ra thu nh p.

 Mô hình kinh doanh đ

ị

ề ớ

ế

ệ ể ượ ượ c đ nh nghĩa và phân ỗ ự ữ ư ọ l ai v i nhi u cách. Đây là n l c đ a ra nh ng ụ ọ ự ứ s phân l ai toàn di n và có s c thuy t ph c ạ ườ ể ọ c trên m ng. i có th quan sát đ đ m i ng

ủ

ể  Hi u bi

ạ

ắ

ng b n nh m vào. ả

ưở

ả ng.

ế ề t v mô hình kinh doanh c a ị ườ ạ chính b n và th tr ư ề Đó không ph i là đi u đ n gi n nh chúng ta t ữ

ể

ớ

ế

ộ

ể ể

ể ọ  Hi u nh ng gì ta ch n đ làm v i TMĐT: ắ mô hình và các nguyên t c. M t chi n ả ượ i pháp TMĐT. l

c đ tri n khai các gi

Khuynh hướng TMĐT ngày nay

 S sa sút m nh m c a các nhà bán l

ạ ẻ

ự ạ ẽ ủ ườ

trên ậ ử i không có c a hàng th t ề qu ng cáo trên nhi u website đã

ả

ữ m ng – nh ng ng ả ậ ừ  Thu nh p t ọ ầ sút gi m tr m tr ng ế ủ ử

ọ ậ ữ ng. H cũng ít quan tâm

ọ ả ậ

ơ ộ ố ấ ả

ả

 Khách hàng tìm đ n website c a nh ng c a ưở hàng th t mà h tin t ố ớ ệ h n đ i v i vi c so sánh giá c . Chính vì v y ệ ự m t s site d a vào vi c cung c p kh năng so sánh giá c cho khách hàng đã không còn tìm th y đi m m nh c a h n a.

ọ ữ ủ ể ấ ạ

Mô hình kinh doanh..

ẩ ấ

ườ

 Kinh nghi m cho th y không có mô hình chu n ữ c. Nh ng ng i thành công là ạ ế ự t t

ữ sáng t o ra mô hình kinh

ệ ừ ướ ề tr v TMĐT t ườ i bi nh ng ng doanh cho riêng mình. ệ ề

ế ượ ư ủ ầ c kinh

ệ

ậ

ầ ậ ủ

ấ

ườ ữ ặ ể ế ợ  Doanh nghi p có th k t h p nhi u mô hình ộ khác nhau nh là m t ph n c a chi n l doanh trên Internet. ủ  Đ c tính c a nh ng ng ạ i thành đ t trong

TMĐT :  Trẻ  Có tinh th n sáng l p doanh nghi p  Ch p nh n r i ro

1- Mô hình nhà sản xuất (Manufacturer or Direct Model)

ả ấ ớ ụ ị i ng

ậ

ẩ  Công ty làm ra s n ph m / d ch v cung c p t ắ ệ ố ị ụ ự

ủ ể ơ

ế

ố ự

ể

ườ

ệ

i thi u doanh nghi p đăng các thông tin đ cho ng

i khác

đ c và ra quy t đ nh

ệ

ượ

ấ ả

ươ

 Phân ph i tr c ti p, ệ ớ  Gi ế ị ọ ỉ ị  Email và đ a ch doanh nghi p đ

c đ a lên t

t c các ph

ệ ti n thông tin và giao d ch

ả

ế

ả

ớ ự ộ đ ng

ử

ệ

ỉ

ị

ị ấ ề ả  Qu ng cáo, gi y tiêu đ , b ng ghi nh , fax và danh thi p ồ  Trang web có kh năng h i đáp t ấ  Đ a ch web xu t hi n trong các email mà công ty g i đi.

ườ i ự mua và vì v y rút ng n kênh phân ph i. Mô hình tr c ả ế ti p d a trên tính hi u qu , giúp cho d ch v khách hành ề ở ố ơ t h n, và am hi u v s thích c a khách hàng h n. t ạ  Lo i hình:

Cách thức trình bày thông dụng trên email

 T o trang HTML và g i th ng theo đ

ử ẳ ườ ng email

ạ ế đ n khách hàng

ế ể

ả ệ ng cách hi u qu vì

ậ

 Có th trình bày hình nh đ ng và tĩnh giúp

ế  Luôn có các siêu liên k t (hyperlink) trong các trang HTML giúp khách hàng có th tìm đ n ầ ả trang ‘qu ng cáo’ khi c n. ươ  Dùng trang HTML là ph ỏ ễ ử ng nh , d g i và d nh n. ả ượ dung l ể ễ ộ

ộ email thêm sinh đ ng và thu hút.

Lưu ý

ể

ế

ầ  Đi m chính y u c n làm trong mô hình

ế ị

ỉ t đ a ch ườ

ỉ

ị

ng)

này là cho khách hàng bi (email, web, hay đ a ch thông th ệ ệ ớ và cách liên h v i doanh nghi p. ể ượ

ệ

 Công vi c bán hàng có th đ

ự c th c

ệ

hi n online hay offline.

www.bitis.com.vn

2- Mô hình những trang vàng (Yellow Pages Model)

ạ

ụ

ị

ả ỏ ế ỉ ơ

ồ ả

ẩ

ấ

ằ

ạ

 T o ra 1 b ng danh m c (Menu) cho phép con tr đ n các ngu n thông tin hay đ a ch n i cung c p s n ph m. ể  Khách hàng có th tìm thông tin b ng ằ cách ‘search’ b ng tên, ngành công nghi p hay lo i hình kinh doanh ố

ề

ệ ầ ư  Đ u t

nhi u v n.

www.yellowpages.com

ặ

ươ

ệ

ấ

 M c dù chi tiêu cho Yellow Pages trên ứ Internet còn kém xa m c chi tiêu cho ề ấ ng ti n này trên gi y, đã có nhi u ph ẽ ứ ệ ấ d u hi u cho th y m c chi tiêu này s tăng.

3- Mô hình quảng cáo (Advertising Model)

ụ ế

ấ

ế ạ ẳ ạ

ứ ứ ề

 Là các trang web có công c tìm ki m ả  Cung c p các không gian qu ng cáo trên trang web ả ả ộ ố  M t s trang web còn có kh năng ‘qu ng cáo theo yêu ạ ộ ầ c u’. Ch ng h n b n đang tìm ki m m t lo i thông tin ẽ ươ ng ng s nào đó, banner có ch a thông tin v SP t xu t hi n

ệ ấ

ụ

ấ

ị

ạ ị

ụ

ề

ế

ặ

 cung c p d ch v trên m ng  Crossmarketing: ti p th cho nhi u m t hàng. Ví d site bán xe

ệ

ơ ớ c gi ạ

ể ớ i có th gi ổ

i thi u thêm các xe cũ, cho thuê xe... ả

ệ ợ  Mô hình này thích h p cho các doanh nghi p

ả

 Các lo i hình: c ng qu ng cáo yahoo.com, qu ng cáo rao ặ v t match.com, máy dò tìm overture.com, qu ng cáo theo nhu c u google.com

ầ

4- Mô hình đăng ký (Subscription Model)

ỉ

ộ

ạ ườ

ừ

ự

ấ ả mô hình xu t b n ị i đ c đăng ký báo đ nh

ượ nh khi ng

ượ

 Lo i mô hình website ch dành cho h i viên và  ng i đăng ký ượ  Mô hình này đ c ‘m n’ t ườ ọ ư ươ  T ng t ỳ  k hàng tháng hay hàng quí ứ  Hình th c này th

ở c s d ng b i các doanh

ườ ng đ ể

ử ụ ố ự

ệ

ế

ạ

ầ

ư nghi p có SP có th phân ph i tr c ti p trên m ng nh ố ề báo chí, ph n m m, nh c s ... ị

ườ

ậ

ấ

ị

ạ ệ ố ế ố ụ ộ  Các lo i hình: d ch v n i dung, dv h th ng k t n i ụ ị ụ cung c p d ch v i, d ch v Tin c y, nhà

ạ i – ng

ườ ng Internet.

Mô hình đăng ký: emarketer.com

5- Mô hình thương mại (Merchant Model)

 Do ng

ẻ ườ ủ ệ

i bán l ả ỉ i bán s và ng ể

ườ ch trì. Vi c bán hàng có th thông qua b ng giá hay qua đ u giá. ụ ấ ị ả

 D ch v thông tin hoàn h o ả ế  Giúp làm ti p th cho s n ph m và d ch v ngay

ụ ẩ ị ị

trên m ngạ

website

ẻ (Virtual Storefront),

ố ươ ạ ế ừ ự  Mua bán tr c ti p t ồ ứ  Các hình th c g m: bán l ng m i (Emall). ph th

Ví dụ: amazon.com

ẻ

ấ

ề

ầ

ế ớ ạ ớ  Site bán l i trên m ng l n nh t th gi ặ ệ  Có h n 3 tri u đ u sách và nhi u m t

ơ hàng khác

ế

ự

ề

ụ

ạ

 Thanh toán tr c ti p ứ  Nhi u ch c năng ngo n m c khác:  Wishlist ấ  C p password t ệ ớ  Gi i thi u SP t  ...

ự ộ đ ng ự ươ ng t

6- Mô hình đấu giá (Auction Model)

ườ

 Mô hình cho phép ng ộ ử ế

i mua và ng ả ườ tham gia trên m t c a hàng o do mình t o ra.

ể ớ ố i bán ạ  Dùng đ tìm ki m SP hay mua SP v i giá t t

nh t.ấ

ấ

 Đ h tr cho đ u giá còn có các website là i cho giao d ch d ch đ u giá:

ể ỗ ợ ớ ấ ị ị

 Ebay.com

môi gi Paypal.com, escrow.com.

CÁC LOẠI ĐẤU GIÁ

 English auction: b t đ u t

ấ ườ i

ả ắ ầ ừ ầ

 Dutch auction: b t đ u t ờ

ự 1 giá th p, ng ế mua tr giá tăng d n cho đ n khi không còn ai ế ờ tham gia và th i gian đã h t. 1 giá cao, sau đó t

ế ả ầ

ườ ấ i mua ch p nh p giá.

ế ấ

ắ ầ ừ ộ đ ng gi m d n theo th i gian cho đ n khi ậ ng  Firstprice sealedbid: ti n trình đ u giá kín, ấ ườ ứ ứ ắ ả i th ng th nh t thanh toán theo m c tr

ng giá cao nh t.ấ

ế

 Secondprice sealed bid (Vickrey): ti n trình ấ ắ i th ng th nh t thanh toán

ườ ấ

ứ ả ứ đ u giá kín, ng ứ theo m c tr giá cao th hai.

 Double auction openout cry: Ng

i i mua và ng

ố ượ

ớ ự ườ

ấ ớ

ườ ấ

ấ ế ấ ế ỉ ử i bán có th ch nh s a gói s n ph m theo

ấ ấ ả ấ ữ ườ ườ ố ố ng mu n mua và bán. bán công b giá và s l ờ ế ợ i (auctionneer) k t h p s chào m i i môi gi Ng ầ ủ c a bên bán (th p nh t đ n cao nh t) v i nhu c u ủ i mua c a bên mua (cao nh t đ n th p nh t). Ng ườ ẩ và ng ứ ế ki n th c có đ ể ượ ừ c t

ộ ườ i mua và ng

ố ượ i bán ườ i

ố ớ i (auctionneer) k t h p s chào m i c a bên ấ nh ng cu c đ u giá khác. ườ ng mu n mua và bán. Ng ờ ủ ủ ự ớ ầ

 Double auction sealed bid: Ng ố công b giá và s l ế ợ môi gi ấ ế ấ bán (th p nh t đ n cao nh t) v i nhu c u c a bên ấ ế ườ ấ mua (cao nh t đ n th p nh t). Ng ỉ ể bán không th ch nh s a gói s n ph m.

ườ i mua và ng ẩ ấ ử ả

Mô hình đấu giá ngược

 www.priceline.com còn là mô hình đ o ng

ả ượ c

ấ

ư ố

ế ị ứ ể ấ

ủ c a đ u giá (Reverve Auction Model): cho phép khách hàng đ a ra giá theo ý mu n và nhà ẽ cung c p s căn c vào đó đ quy t đ nh bán SP “nameyourprice”.

 K t

ệ

ạ

ệ ệ

ậ khi thành l p: (4/1998), đã bán:

ể ừ  12 tri u vé máy bay  6 tri u đêm khách s n  6 tri u ngày cho thuê xe  www.reverseauctions.com

7- Mô hình cổng thông tin (Portal Model)

ạ ị ề ấ  Là mô hình cung c p nhi u lo i d ch v ụ Internet

ể

 Ph n l n c ng thông tin cung c p m t s d ch

ộ ị trên cùng m t đ a đi m ổ

ư ấ ế ộ ố ị ứ

ơ c, n i truy tìm hàng bán, email

ể ặ ự

ầ ớ ụ ễ ụ v mi n phí nh công c tìm ki m, tin t c trong ướ và ngoài n hay ạ phòng tho i (chat room) ụ ả  Ví d : Sino.net có kho ng 16,000 hotels trong ư ụ th m c mà khách thuê phòng có th đ t tr c ế ti p qua Internet.

8- Chương trình liên kết (Affiliate program)

 Ch

ươ ủ ng trình kêu g i các ch website tham gia

ộ ị ọ làm các d ch v c a m t website nào đó.

 Ch

ụ ủ ủ

ể

ươ ọ ự ớ ủ ố ệ ng trình c a Amazon, Barnes & Noble kêu g i s tham gia c a các website khác làm đi m gi

 Các hình th c c a Ch

ọ i thi u phân ph i cho h . ủ ứ ế ng trình liên k t là: trao

ổ ấ

ả ề ậ ẻ

ươ đ i banner (banner exchange), tr ti n nh p ộ chu t (payperclick), chia s thu nh p (revenue sharing).

ế

ươ

ở  Phát ki n b i: Amazon.com ứ  Ph ng th c:

9 Mô hình cộng đồng (Community Model)

ả

 Kh năng t n t ủ

ườ ử ụ i s d ng. Ng ự ồ ộ i c a mô hình c ng đ ng là s i s d ng

ề ầ ư ả ồ ạ ủ trung thành c a ng đ u t

ệ ả ườ ử ụ ờ nhi u vào th i gian và c m xúc. ậ  Thu nh p có th d a trên vi c bán các s n

ự ị

ể ể ượ ệ ủ ề ự

ụ ể ự ẩ ụ ph m và d ch v ăn theo hay các s đóng góp ả ậ ặ ự nguy n. Ho c thu nh p có th do qu ng cáo t ụ ị c các d ch v theo ch đ và s đăng kí đ đ ph thêm.

 Các lo i hình: n i dung m Wikipedia.com, d ch

ở ị

ộ ạ ộ ụ ạ v m ng xã h i.

Các lưu ý để triển khai thành công mô hình kinh doanh

ỉ

ấ

ề

ệ ề

 Không ch riêng công ngh là v n đ chính, ấ

ọ

ầ

ụ ủ ươ ệ ả ẩ

kinh doanh cũng là v n đ quan tr ng:  Khách hàng m c tiêu c n gì? ệ  Th ng hi u c a doanh nghi p và s n ph m ị ị  Xác đ nh và tái xác đ nh m c tiêu kinh doanh ỉ ệ

ệ ề

ự

ng h i ngo i ? S khác bi

t v văn hóa, nhu

ố  T l hoàn v n  B2C hay B2B ả ị ườ  Th tr ầ ữ c u gi a các th tr ủ ạ ố

ng. ủ

ạ ị ườ  Đ i th c nh tranh c a ta đang làm gì ?

ụ

ự

ờ

ng ự ề

ể

ế ố ớ ợ phù h p v i

ủ  Qui mô c a d án ờ ượ  Th i gian và th i l  Ngân sách (phí xây d ng website, đi u  hành và phát tri n...)  Tài nguyên (bao g m các y u t i c a công ty)

ồ ệ ạ ủ ề ệ đi u ki n hi n t

ệ ạ ủ

 S t

ớ ệ ố ng thích v i h th ng hi n t

i c a

ự ươ công ty ệ ố  H th ng qu n lý s sách, ch ng t

ứ ừ ả ổ , theo

dõi khách hàng...

 Có đ nhân l c v i k năng c n thi

 Thi

ớ ỹ ự ầ ế t không?

t k website ệ  Ai s làm công vi c đó ả ệ  Ai ch u trách nhi m b o trì, phát tri n