BÀI TẬP NHÓM 13
Lớp: K50 ĐH Tài chính – Ngân hàng
Đại học Tây bắc – TP Sơn La
Trình bày các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá. Phân tích
công cụ trực tiếp được NHTW thực hiện thời kỳ 2008 – 2011.
Phân tích sự ảnh hưởng tỷ giá hối đoái đến cán cân thanh toán
đối với Việt Nam. Đề xuất giải pháp cho tỷ giá hối đoái.
1. Khái quát về tỷ giá hối đoái
1.1. Khái niệm tỷ giá hối đoái
TGHĐ được hiểu là giá của một đơn vị ngoại tệ tính theo đồng nội tệ. Đây
chính là giá cả của ngoại tệ trên thị trường và được xác định dựa trên quan hệ cung
cầu về ngoại tệ. Được coi là mấu chốt trong quản lý kinh tế vĩ mô, TGHĐ có tác
động ngược trở lại đến các mối quan hệ kinh tế, lên cán cân thanh toán quốc tế, lên
giá cả hàng hoá trong nước và lưu thông tiền tệ... Nhìn chung, TGHĐ được chia
thành nhiều loại khác nhau tuỳ vào mục đích xem xét.
1.2. Phân loại
a. TGHĐ danh nghĩa:
Là giá của một đơn vị ngoại tệ tính theo nội tệ và chưa tính đến sức mua của
đồng tiền.
b. TGHĐ thực
Là tỷ giá danh nghĩa đã được điều chỉnh theo giá tương đối giữa các nước.
Tỷ giá này tăng lên đồng tiền trong nước được coi là bị giảm giá thực so với đồng
tiền nước ngoài và khi tỷ giá này giảm thì đồng tiền trong nước được coi là bi tăng
giá thực so với đồng tiền nước ngoài.
c. TGHĐ hiệu quả thực:
Là tỷ giá được điều chỉnh theo một số các tỷ giá thực của các nước đối tác
thương mại. Tỷ giá này được xem là thước đo hữu hiệu khả năng cạnh tranh của
một nước trong quan hệ thương mại với các nước khác bởi nó xét đến tỷ giá thực
giữa đồng tiền của một nước với nhiều nước tham gia trao đổi thương mại với
nước đó.
1.3. Vai trò của tỷ giá
- Tỷ giá hối đoái đóng vai trò chính trong thương mại quốc tế, nó cho phép
chúng ta so sánh giá cả của các hàng hóa và dịch vụ sản xuất trên các nước khác
nhau. Giá hàng xuất khẩu của một nước sẽ được tính theo giá của nước nhập khẩu
nếu biết tỷ giá hối đoái giữa đồng tiền của hai nước. “Khi đồng tiền của một nước
mất giá, người nước ngoài nhận ra rằng, giá hàng xuất khẩu của nước này rẻ đi, và
người dân trong nước nhận thấy hàng nhập từ nước ngoài đắt lên. Sự lên giá có
hiệu quả ngược lại: người nước ngoài sẽ phải trả nhiều hơn cho sản phẩm của nước
này, và người dân trong nước phải trả ít hơn cho hàng hóa của nước ngoài”. Chính
vì điều này mà tỷ giá hối đoái được sử dụng để điều tiết chính sách khuyến khích
xuất khẩu hay nhập khẩu hàng hóa của một nước.
- Tỷ giá giữa đồng nội tệ và ngoại tệ là quan trọng đối với mỗi quốc gia vì
trước tiên nó tác động trực tiếp tới giá cả hàng hoá xuất nhập khẩu của chính quốc
gia đó. Khi đồng tiền của một quốc gia tăng giá (Tăng trị giá so với đồng tiền
khác)thì hàng hoá nước đó ở nước ngoài trở thành đắt hơn và hàng hoá nước ngoài
tại nước đó trở nên rẻ hơn. Ngược lại khi đồng tiền một nước sụt giá, hàng hoá của
nước đó tại nước ngoài trở nên rẻ hởn trong khi hàng hoá nước ngoài tại nước đó
trở nên đắt hơn (các yếu tố khác không đổi). Tỷ giá tác động đến hoạt động xuất
nhập khẩu vì vậy nó tác động tới cán cân thanh toán quốc tế, gây ra thâm hụt hoặc
thặng dư cán cân. Nếu đồng nội tệ giảm, tỷ giá hối đoái cao có tác dụng:
+ Kích thích các hoạt động xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu, góp phần tăng thu
ngoại tệ, cải thiện cán cân thanh toán.
+ Với tỷ giá hối đoái cao sẽ khuyến khích nhập khẩu vốn, kiều hối, hạn chế
các hoạt động chuyển ngoại tệ ra nước ngoài, kết quả là làm cho sức mua của đồng
nội tệ tăng lên.
- Tỷ giá hối đoái không chỉ quan trọng là vì tác động đến ngoại thương, mà
thông qua đó tỷ giá sẽ có tác động đến các khía cạnh khác của nền kinh tế như mặt
bằng giá cả trong nước, lạm phát khả năng sản xuất, công ăn việc làm hay thất
nghiệp…
- Tỷ giá thay đổi cũng có tác động điều tiết việc di chuyển tư bản (vốn) từ
quốc gia này sang quốc gia khác. Việc di chuyển tư bản trên thế giới nhằm mục
đích kiếm lời nhuận và tránh rủi ro. Do đó, nếu tỷ giá giảm trong trường hợp
người ta dự đoán tỷ giá không tiếp tục giảm nữa thì tư bản nhập khẩu sẽ gia tăng
và tư bản xuất khẩu sẽ giảm.
2. Các nhân tố ảnh hưởng đến tỷ giá
- Sự tăng trưởng hay suy thoái của nền kinh tế: Mức độ tăng giảm GDP thực
tế sẽ làm tăng, giảm cung cầu về ngoại tệ từ đó làm cho tỷ giá đồng nội tệ so với
ngoại tệ giảm đi hoặc tăng lên (thực tế gần đây cho thấy kinh tế cộng đồng EU
tăng lên khi nền kinh tế Mỹ nguội lạnh thì đồng EURO luôn được giá so với USD,
hơn thế USD còn bị mất giá so với cả nhiều đồng tiền khác trên thế giới).
- Tỷ lệ lạm phát của nền kinh tế: Lạm phát làm suy giảm sức mua đối ngoại
của đồng tiền trong nước so với ngoại tệ và làm cho tỷ giá hối đoái của tiền trong
nước biến động. Nếu mức lạm phát của một nước mà cao hơn so với một nước
khác thì đồng tiền nước đó sẽ có sức mua thấp hơn và do đó tỷ giá hối đoái của
đồng tiền đó so với tiền nước ngoài sẽ giảm (nói cách khác tỷ giá ngoại tệ khi đó sẽ
tăng lên). Nếu tỷ lệ lạm phát tăng cao và kéo dài, đồng tiền càng mất giá mạnh và
tỷ giá hối đoái của nó sẽ giảm nhiều.
- Hiện trạng cán cân thanh toán quốc tế: Cán cân thanh toán quốc tế có thể
rơi vào 1 trong các trạng thái sau: Cân bằng, bội chi, bội thu.
+ Nếu cán cân thanh toán quốc tế thăng bằng, thì cung cầu về ngoại tệ cân
bằng, khi đó tỷ giá hối đoái sẽ ổn định.
+ Nếu cán cân thanh toán bội chi thì cầu về ngoại tệ vượt cung về ngoại tệ
dẫn đến tỷ giá ngoại tệ tăng lên.
+ Nếu cán cân thanh toán quốc tế bội thu thì cung về ngoại tệ lớn hơn cầu về
ngoại tệ, khi đó tỷ giá ngoại tệ giảm.
- Mức chênh lệch lãi suất: Ở thị trường nào có mức lãi suất ngoại tệ ngắn
hạn cao hơn thì những luồng vốn ngoại tệ ngắn hạn có xu hướng đổ về thị trường
đó để tìm kiếm lợi nhuận, do đó làm cho cung về ngoại tệ tăng lên, cầu về ngoại tệ
giảm đi, làm cho tỷ giá ngoại tệ đi theo xu hướng giảm.
Sự chênh lệch lãi suất giữa đồng nội tệ với đồng ngoại tệ sẽ tác động đến xu
hướng đầu tư và ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái. Nếu lãi suất ngoại tệ cao hơn lãi
suất nội tệ thì sẽ có xu hướng chuyển sang đầu tư vào đồng ngoại tệ, cầu về ngoại
tệ sẽ tăng, dẫn đến tỷ giá ngoại tệ tăng và ngược lại.
- Hoạt động đầu cơ ngoại tệ: Hoạt động này trực tiếp tác động đến cung cầu
về ngoại tệ từ đó làm cho tỷ giá hối đoái biến động. Khi một nhà đầu cơ dự đoán
giá của một ngoại tệ nào đó trong thời gian tới sẽ tăng họ sẽ dùng nội tệ mua ồ ạt
số lượng ngoại tệ trên thị trường làm cho ngoại tệ này trở nên khan hiếm dẫn đến
tỷ giá ngoại tệ sẽ tăng. Ngược lại, nếu anh ta dự đoán ngoại tệ nào đó sẽ sụt giá
thì sẽ bán mạnh số ngoại tệ đó ra thị trường làm cung vượt cầu, do đó tỷ giá ngoại
tệ sẽ giảm.
- Các nhân tố khác: Sự ưa thích hàng ngoại so với hàng nội: Khi dân chúng
“sùng bái” hàng ngoại thì nhu cầu ngoại tệ sẽ tăng, dẫn đến tỷ giá ngoại tệ tăng.
+ Tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại làm tăng nhu cầu chi ngoại tệ,
làm thất thoát ngoại tệ và vàng mà Nhà nước không kiểm soát được, do đó cũng có
tác động đến tỷ giá hối đoái.
+ Sự tác động của các sự kiện bất thường về kinh tế xã hội như chiến tranh,
khủng bố, khủng hoảng chính trị, sự cố thiên tai, dịch bệnh... cũng có những tác
động nhất định đến sự biến động của tỷ giá hối đoái.
3. Sự biến động của tỷ giá và các công cụ của NHTW tới tỷ giá giai đoạn
2008- 2011
a. Giai đoạn năm 2008
Tỷ giá trên thị trường có những diễn biến phức tạp. Trong ba tháng đầu năm
từ 01/01/2008 – 25/03/2008 tỷ giá liên tục giảm dưới mức sàn, tỷ giá USD/VND
trên thị trường liên ngân hàng liên tục sụt giảm (từ mức 16.112 đồng xuống 15.960
đồng, mức thấp nhất là 15.560 đồng/ USD). Trên thị trường tự do USD dao động
từ mức 15.700- 16000 đồng/USD. Nguyên nhân là thời điểm này đang ở giai đoạn
gần tết dương lịch, do đó lượng kiều hối chuyển về nước khá lớn. Thứ hai, các nhà