3
LỜI NÓI ĐẦU
Giai đoạn 2011 - 2016 đánh dấu sự chỉ đạo quyết liệt của cả
hệ thống chính trị đối với công tác bảo đảm an toàn thực phẩm
(ATTP). Nhiều văn bản mang tính chiến lược đã được ban hành
để chỉ đạo các Bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ các
giải pháp bảo đảm ATTP1. Công tác chỉ đạo, điều hành được
tăng cường trong các giai đoạn cao điểm như tháng hành động về
ATTP, Tết Trung thu, Tết Nguyên đán... Chính phủ duy trì chỉ
đạo trực tiếp qua các cuộc họp Ban Chỉ đạo liên ngành, giao ban
trực tuyến với các địa phương về công tác ATTP. Trên cơ sở
định hướng chiến lược và chỉ đạo của Đảng và Chính phủ, các
Bộ đã xây dựng và ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn thực
1Đảng đã ban hành Chỉ thị số 08-CT/TW ngày 21/10/2011 của Ban Bí thư
khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với vấn đề an toàn thực
phẩm trong tình hình mới, Kết luận số 11-KL/TW ngày 19/01/2017 của Ban Bí
thư về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 08 khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với vấn đề an toàn thực phẩm trong tình hình mới, Quốc hội ban
hành Luật An toàn thực phẩm, Ủy ban TW MTTQ Việt Nam phối hợp với
Chính phủ ban hành Chương trình số 90/CTrPH/CP-ĐCTUBTWMTTQVN
ngày 30/3/2016 về"Chương trình phối hợp vận động và giám sát bảo đảm an
toàn thực phẩm giai đoạn 2016-2020”, Chính phủ đã ban hành Nghị định số
38/2012/NĐ-CP ngày 25/4/2012 quy định chi tiết một số điều của Luật an
toàn thực phẩm; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 20/QĐ- TTg phê
duyệt Chiến lược quốc gia về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2020 và tầm nhìn
2030, Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 09/5/2016 về việc tăng cường trách nhiệm
quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; UBND các tỉnh đã ban hành kế
hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia về toàn thực phẩm làm căn cứ cho hoạt
động quản lý ATTP của địa phương...
4
thi Luật ATTP và các đề án đảm bảo ATTP như: Đề án đẩy mạnh
hoạt động truyền thông về ATTP giai đoạn đến năm 2015, Đề án
xây dựng và phát triển mô hình chuỗi cung cấp thực phẩm nông
lâm thủy sản an toàn trên phạm vi toàn quốc, Đề án “Bảo đảm an
toàn thực phẩm trong vận chuyển, giết mổ gia súc, gia cầm giai
đoạn 2014 - 2020”, Đề án Nâng cao giá trị gia tăng hàng nông
lâm thủy sản trong chế biến và giảm tổn thất sau thu hoạch…
Trong 5 năm liên tục (2011 - 2015), Bộ Nông nghiệp và
PTNT triển khai “Năm chất lượng vật tư nông nghiệp và an toàn
thực phẩm”, đặc biệt, năm 2016 được Bộ chọn là “Năm cao điểm
hành động về vệ sinh ATTP trong lĩnh vực nông nghiệp” nhằm
tập trung nguồn lực, triển khai nhiều biện pháp quyết liệt với 4
nhiệm vụ trọng tâm là: Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm
pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; tăng cường thanh tra,
kiểm tra xử lý vi phạm chất lượng vật tư nông nghiệp và ATTP;
tăng cường thông tin, truyền thông về ATTP, giới thiệu, quảng bá
các nông sản thực phẩm an toàn đã được chứng nhận của cơ quan
quản lý chất lượng đến người tiêu dùng; phát triển các chuỗi
cung ứng nông sản thực phẩm an toàn. Những biện pháp chỉ đạo,
điều hành sâu sát và quyết liệt của Bộ, sự vào cuộc của các địa
phương, sự phối hợp của các Bộ, ngành là nhân tố cơ bản để toàn
ngành đạt được các mục tiêu của năm cao điểm.
Ngày 24/1/2017, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT
Nguyễn Xuân Cường đã ký Quyết định số 235/QĐ-BNN-QLCL
ban hành Kế hoạch Năm cao điểm hành động vệ sinh, an toàn
thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp năm 2017. Mục tiêu chính
của kế hoạch là nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý vệ
sinh an toàn thực phẩm; giảm thiểu ô nhiễm sinh học và tồn dư
5
hóa chất, kháng sinh trong sản xuất kinh doanh nông sản thực
phẩm, đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm cho tiêu dùng trong
nước và mở rộng thị trường xuất khẩu. Các nhiệm vụ và giải
pháp chủ yếu là: Tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp
luật; Tiếp tục đẩy mạnh thông tin, truyền thông về an toàn thực
phẩm; Tăng cường giám sát, kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm;
Tổ chức sản xuất kết nối với tiêu thụ nông sản thực phẩm an
toàn; Kiện toàn tổ chức lực lượng, nâng cao năng lực về quản lý
an toàn thực phẩm.
Trong giai đoạn 2011 – 2016, công tác quản lý ATTP trong
lĩnh vực nông nghiệp có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn bộc
lộ nhiều tồn tại, bất cập. Việc thực hiện chính sách, quy định của
pháp luật về ATTP ở nhiều địa phương còn hình thức, dàn trải,
chưa đạt yêu cầu, chưa công khai và xử lý nghiêm các vụ việc vi
phạm cũng như chưa tạo được động lực khuyến khích các cơ sở
sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn; Lực lượng cán bộ quản
lý nhà nước về ATTP còn thiếu về số lượng và hạn chế về
chuyên môn; Công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà
nước về ATTP, nhất là tuyến cơ sở còn hạn chế.
Trong Bản tin Phục vụ Lãnh đạo số tháng 9 này, chúng tôi xin
giới thiệu bài viết của Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm Thủy
sản về tình hình thực thi chính sách, pháp luật về quản lý an toàn
thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2011 – 2016 và
Kế hoạch Năm cao điểm hành động vệ sinh, an toàn thực phẩm
trong lĩnh vực nông nghiệp năm 2017.
6
TÌNH HÌNH THỰC THI CHÍNH SÁCH PHÁP
LUẬT VÀ QUẢN LÝ AN TOÀN THỰC PHẨM
TRONG LĨNH VỰC NÔNG NGHIỆP GIAI ĐOẠN
2011-2016
Nguyễn Như Tiệp
Cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm
sản và Thủy sản
Phần I
TÌNH HÌNH THỰC THI CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT
VỀ QUẢN LÝ AN TOÀN THỰC PHẨM
GIAI ĐOẠN 2011 - 2016
I. VIỆC TRIỂN KHAI, TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH
SÁCH PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN THỰC PHẨM (ATTP)
1. Việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, xây dựng
cơ chế chính sách, tiêu chuẩn, qui chuẩn kỹ thuật về ATTP
Trong giai đoạn 2011-2016, Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn đã phối hợp với các Bộ trình ban hành 03 Nghị định,
03 Quyết định của Thủ tướng, 04 đề án, 05 Thông tư liên tịch;
trực tiếp ban hành 20 Thông tư quy định đầy đủ các nội dung
thực thi Luật An toàn thực phẩm (ATTP) đầy đủ 19 nhóm ngành
hàng thuộc phạm vi quản lý nhà nước về ATTP của ngành nông
nghiệp và phát triển nông thôn.
Các văn bản qui phạm pháp luật ban hành trong giai đoạn
2011-2016 cơ bản phù hợp với chuẩn mực, thông lệ quốc tế theo
7
hướng quản lý ATTP từ vật tư đầu vào và toàn bộ chuỗi sản xuất,
kinh doanh nông sản thực phẩm theo nguyên tắc quản lý rủi ro,
phân loại cơ sở để tập trung nguồn lực kiểm soát cơ sở rủi ro cao,
còn nhiều sai phạm; kiểm soát ATTP nông sản nhập khẩu từ gốc
thông qua công nhận quốc gia, doanh nghiệp được phép xuất
khẩu vào Việt Nam và kiểm tra ATTP tại cửa khẩu.
Bộ đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành một số cơ chế
chính sách hỗ trợ sản xuất kinh doanh nông sản thực phẩm an
toàn như Quyết định số 01/2012/QĐ-TTg; Quyết định số
62/2013/QĐ-TTg; Nghị định số 210/2013/NĐ-CP ngày
19/12/2013 về khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào
nông nghiệp.
Về tiêu chuẩn, qui chuẩn kỹ thuật: Đến 2016, Bộ đã đề nghị
công bố 388 Tiêu chuẩn Việt Nam và ban hành 61 Qui chuẩn kỹ
thuật quốc gia liên quan đến chất lượng, an toàn thực phẩm. Mặc
dù về số lượng còn chưa đầy đủ nhưng về chất lượng đã tương
đồng hoặc tiệm cận các chuẩn mực về ATTP của các tổ chức
quốc tế và các nước có hệ thống quản lý ATTP tiên tiến tạo điều
kiện cải thiện chất lượng, an toàn thực phẩm và đáp ứng quy định
của các nước nhập khẩu.
2. Việc chỉ đạo điều hành của Bộ và công tác phối hợp liên
ngành
Trong giai đoạn 2011 - 2016, Bộ đã có nhiều giải pháp mới có
tính đột phá trong chỉ đạo, điều hành công tác ATTP:
- Thành lập Ban Chỉ đạo ATTP nông lâm thủy sản của Bộ do
Bộ trưởng trực tiếp chỉ đạo. Ban Chỉ đạo duy trì họp định kỳ