BỆNH HẠI LÚA -
BỆNH BẠC LÁ
(Xanthomonas campestris pv. Oryzae Dowson)
Bệnh do vi khuẩn gây ra và phát triển mạnh trong điều kiện ấm nóng
nên ở các tỉnh phía Bắc bệnh xuất hiện từ cuối tháng 3 trở đi và thường
gây hại nặng trong vụ lúa mùa. Những năm thời tiết ẩm ướt, nhiều
mưa, bão là điều kiện thuận lợi cho bệnh phát sinh, phát triển.
Vết bệnh bắt đầu giống như những sọc thấm nước ở rìa lá, có màu vàng
đến màu trắng. Vết bệnh có thể bắt đầu ở một hoặc cả hai bên mép lá,
hoặc bất kỳ điểm nào trên lá, sau đó lan ra phủ toàn bộ lá. Trên giống
nhiễm, vết bệnh có thể lan tới tận bẹ lá. Ruộng lúa cấy dày, bón nhiều
đạm, ruộng hẩu, trồng các giống nhiễm, bệnh nặng.
Trong quá trình nhổ cấy, vi khuẩn xâm nhập vào hệ thống dẫn nhựa của
cây lúa khi nhổ mạ bị đứt rễ hoặc lúc lá lúa bị tổn thương.
Cây lúa bị cháy do bệnh bạc lá Vết bệnh trên lá
Khi vi khuẩn xâm nhập vào cây lúa qua rễ và gốc, cây có thể biểu hiện
ngay triệu trứng Kresek: lá và toàn bộ cây lúa bị héo từ thời kỳ mạ đến
bắt đầu thời kỳ đẻ nhánh. Đôi khi lá bệnh của giống lúa dễ nhiễm bệnh
có màu nhạt. Lá già có vẻ bình thường và có màu xanh, lá non có màu
vàng trắng đồng đều hoặc vàng hoặc sọc vàng pha xanh. Nguồn vi
khuẩn gây bệnh vẫn còn tồn dư trong rơm rạ, lúa chét, hạt của cây lúa
bị bệnh và cỏ dại ký chủ. Vi khuẩn lây nhiễm nhờ giọt sương, nước
tưới, nước mưa, nước lụt và gió mạnh thổi vào buổi sáng; vi khuẩn
hình thành những giọt dịch nhỏ, cứng và dính vào nước làm tan dịch vi
khuẩn và lan ra dọc theo lá; gió làm xây xát lan ra các lá khác. Bệnh
nặng, lá lúa cháy, đặc biệt lá đòng cháy làm lúa lép lửng cao, giảm
năng suất nghiêm trọng. Bệnh này cũng rất dễ phát sinh thành dịch,
nhất là ở những nơi gieo cấy cáy giống nhiễm bệnh.
Ruộng lúa bị cháy do bệnh bạc lá
Phòng trừ bằng cách:
● Sử dụng các giống lúa kháng bệnh bạc lá để đưa vào gieo cấy ở vụ
mùa.
● Bón vôi từ 10-15 kg/sào Bắc bộ, làm đất phải đủ ngấu để tránh ngộ
độc rễ, có thể rắc tro bếp thay cho vôi bột.
● Cấy mạ đủ tuổi cũng là một biện pháp giảm nhẹ bệnh. Nên bón cân
đối NPK, và bón NPK tổng hợp có hàm lượng kali cao. Chú ý bón nặng
đầu, nhẹ cuối (bón lót sâu, bón thúc sớm hết lượng đạm và kali), không
nên bón kali vào lúc lúa đứng cái vì như vậy cây lúa bị huy động đạm
nên dễ bị bạc lá. Trong vụ mùa sau những đợt mưa lớn cần quan sát để
phun thuốc phòng chống bạc lá.
● Đối với các tỉnh phía Bắc: các giống lúa lai trong vụ phải chú ý bố trí
cơ cấu mùa vụ và xác định vùng sản xuất, nói chung không nên bố trí
nhiều diện tích lúa lai trong vụ mùa. Đối với các giống lúa chất lượng
trong vụ mùa nên bố trí cấy lùi thời vụ vào cuối tháng 7 để lúa trỗ trong
khoảng từ 25/9 đến 5/10 vào lúc thời tiết mát sẽ đỡ bị bạc lá hơn.
● Phun thuốc phòng chống bạc lá như: Sáa 20WP, Xanthomix 20WP
vào sáng sớm hay chiều mát. Phun các thuốc trừ bệnh nếu có biểu hiện
bệnh sẽ nặng bằng các loại thuốc: Bactocide 12 WP, Kasumin, Staner...