BỆNH HẠI LÚA -
BỆNH ĐẠO ÔN
(Pyricularia oryzae Carava)
Bệnh hại trên lá, đốt thân, cổ bông, gié và hạt lúa. Bệnh do nấm
Pyricularia oryzae Carava, loại nấm này có thể lây nhiễm bất kỳ giai
đoạn sinh trưởng nào của cây lúa. Vết bệnh tiêu biểu trên lá có hình
thoi, những đốm to thì hai đầu nhọn, tâm có màu xám trắng. Trên giống
nhiễm, các vết bệnh rất to thường liên kết với nhau tạo thành mảng
cháy khô trên lá. Trên giống kháng, các vết bệnh thường rất nhỏ, bằng
đầu kim màu nâu, rất dễ nhầm lẫn với vết bệnh tiêm lửa hoặc đốm nâu
mới phát triển.
Bào tử của loại nấm rất nhỏ, có thể phát tán và bay cao 24-25 m, thậm
chí có thể bay xa đến 10.000 m lây lan cho các ruộng lân cận trong khu
vực. Nấm phát triển tốt trong điều kiện mát từ 24-28oC, ẩm độ cao
>80%, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm cao sẽ dễ phát sinh thành dịch.
Bào tử nấm nảy mầm khi gặp lớp nước tự do trên lá hay không khí bão
hòa nước; ở 24oC bào tử cần 6 giờ, ở 28oC mất 8 giờ; vượt quá 28oC
bào tử phát triển kém. Bào tử xâm nhập vào tế bào lá bằng cách mọc
thành đĩa áp, chọc thủng vách tế bào lá lúa. Ngoài ra, bào tử còn tiết ra
độc tố pyricularin gây độc cho cây. Cây lúa là ký chủ chính, bệnh có
thể lưu tồn trên các cây ký chủ phụ mọc quanh ruộng như các loài cỏ
lồng vực, đuôi phượng, cỏ chỉ, lúa ma, lúa chét...
Theo quy luật về thời tiết, trong vụ đông xuân thường có nhiều đợt
sương mù, đây là điều kiện rất thuận lợi cho bệnh phát sinh phát triển.
Bệnh hại trên cổ bông
Bệnh hại trên đốt thân
Vết bệnh mới trên lá
Phòng trừ bằng cách:
● Sử dụng các giống lúa kháng bệnh đạo ôn như: IR1820, IR17494,
OM3536, OM2517, C70, C71, ITA212... Đối với các giống nhiễm, cần
xử lý hạt giống trước khi ngâm ủ bằng cách ngâm hạt giống trong nước
có nhiệt độ 54oC trong 10 phút hoặc sau khi ngâm giống, vớt để ráo
nước, phun thuốc Rovral 50WP hay Copper B-WP rồi sau đó ủ giống
như bình thường.
● Không dùng hạt giống ở những ruộng bị nhiễm bệnh. Bón phân cân
đối NPK. Không nên bón đạm tập trung vào trước thời kỳ cuối đẻ
nhánh, làm đòng và trước và sau trỗ. Khi cây lúa bị bệnh, tuyệt đối
không bón đạm, giữ nước xâm xấp, cắt tỉa bỏ những lá bị bệnh đem
đốt.
● Dùng có loại thuốc: New Hinosan 30EC, Kitazin 50EC, Kasai
21,2%, Fujione 40EC, Beam 75WP, Trizol 20WP hoặc 75WP, Rabcide
30WP...
Ruộng lúa bị bệnh đạo ôn hại nặng