CHÍNH SÁCH T GIÁ H I ĐOÁI VI T NAM GIAI ĐO N 2007 – 2013
CH NG 1:C KHÁI NI M C B NƯƠ Ơ
I. T Giá H i Đoái
-Trongi chính, t giá h i đoái (còn đ c g i là t giá trao đ i ngo i t , t gượ
Forex, t giá FX ho c Agio) gi a hai ti n t t giá t i đó m t đ ng ti n
này s đ c trao đ i cho m t đ ng ti n khác. ượ
-Nó cũng đ c coi là giá tr đ ng ti n c a m t qu c gia đ i v i m t ti n tượ
khác.
T giá h i đoái đ c xác đ nh trong th tr ng ngo i h i,r ng m cho m t lo t lo i ượ ườ
ng i mua và ng i bán khác nhau n i vi c trao đ i ti n t là liên t c: 24 gi m tườ ườ ơ
ngày, ngo i tr nh ng ngày cu i tu n, t c là giao d ch t 20:15 GMT Ch nh t cho
đ n 22:00 GMT th u.ế
II. T m Quan Tr ng C a T Giá H i Đoái
B t kì m t qu c gia nào cũng luôn luôn tìm cách đ đ t đ c ượ hai m c tiêu l n c a
n n kinh t : Đó là m c tiêu cân b ng ngo i (cân băng ngo i th ng) và m c ế ươ
tiêu cân b ng n i(cân b ng s n l ng,công ăn vi c làm và l m phát) ượ
Ta bi t r ng, t giá tác đ ng đ n giá c t ng đ i c a hàng h trong n c và hàngế ế ươ ướ
hoá n c ngoài . Khi đ ng ti n c a m t n c tăng giá ( Tăng giá tr so v i đ ng ti nướ ướ
khác ) thì hàng hoá n c đó t i n c ngi tr lên đ t h n và hàng hoá n c ngiướ ướ ơ ướ
tr lên r h n(giá n i đ a t i hai n c gi nguyên ) . Ng c l i, khi đ ng ti n c a ơ ướ ượ
m t n c s t giá , hàng hn c đó t i n c ngoài tr lên r h n trong khi hàng ướ ướ ướ ơ
hoá n c ngoài t i n c đó tr lên đ t h n.ướ ướ ơ
T đó t giá nh h ng t i quá trình s n xu t và xu t nh p kh u c a các qu c gia ưở
tr thành y u t chính nh h ng t i vi c th c hi n 2 m c tiêu l n c a n n kinh ế ưở
t . Đi u này có th nh n th y m t cách rõ ràng khi xem xét n n kinh t Vi t Nam.ế ế
Hi n nay ng VND đang đ c coi là tăng giá t ng đ i so v i các đ ng ti n trong ượ ươ
khu v c ( do đ ng ti n c a các n c này gi m giá so v i đ ng USD ) nên giá c c a ướ
ng Vi t Nam trên th tr ng qu c t đang cao h n so v i hàng hoá cùng ch ng lo i ườ ế ơ
c a các n c trong khu v c d n đ n b c nh tranh m t cách gay g t. ướ ế
Vì s quan tr ng c a nó nên nhà n c ta ph i có nh ng chính sách phù h p đ ướ
đi u ch nh tý giá h i đoái sao cho phù h p v i th tr ng đ y bi n đ ng trong ườ ế
n c cũng nh th gi iướ ư ế
CH NG 2: CHÍNH SÁCH T GIÁ H I ĐOÁI C A VI T NAM TRONGƯƠ
GIAI ĐO N 2007 – 2013
Chúng ta s chia làm 3 giai đo n mà c giai đo n đó b tài chính đã đ a ra ư
nh ng chính sách khác nhau đ đi u ch nh t giá h i đoái cho phù h p v i tình
hình kinh t trong n c cũng nh n c ngoài.ế ướ ư ướ
Giai đo n 1: đ u năm 2007 đ n cu i tháng 8 năm 2008: ế giai đo n tr c suy thoái ướ
kinh t .ế
Giai đo n 2: ti p đó cho đ n năm 2010: ế ế giai đo n suy thoái kinh t toàn c u. ế
Giai đo n 3: năm 2011 đ n năm 2013: ế giai đo n sau suy thi và n n kinh t b t ế
đ u ph c h i.
I. Giai đo n 1: Tr c suy thi kinh t ướ ế
1. Tình Hình Kinh T :ế
T cu i năm 2006 đ n gi a đ u năm 2007, n n kinh t VN n i lên v i nhi u s ế ế
ki n, ch tiêu đ y h a h n. VN chính th c là thành viên c a t ch c th ng m i ươ
th gi i (WTO)ế . T c đ tăng tr ng GDP đ ng th hai châu l c. Kim ng ch xu t ưở
kh u tăng đ u t 20 đ n 25%. Dòng v n đ u t n c ngi và ki u h i liên t c ế ư ướ
tăng lên đ t các k l c m i. Ch s ch ng khoán VN-Index tăng lên g p 4 l n.
Tuy nhiên, đ n gi a năm 2007, thông ch s giá tiêu dùng đã lên ti ng báo hi uế ế
m t đi u không t t lành cho n n kinh t : ch s CPI đã tăng quá cao. ế Cu i năm
2007, con s l m phát đ c công b là 12,6% - cao nh t trong vòng 12 năm qua ượ .
Đ u năm 2008, ch s y ti p t c tăng m nh, riêng 3 tháng đ u năm ch s CPI đã ế
tăng lên đ n 9,19%, đã v t m c ch tiêu l m phát trong năm 2008 (8,5%) do Chínhế ượ
ph đ ra.
(ch s CPI là ch s tiêu dùng)
Ki m soát l m phát hi n nay là m t trong nh ng m c tiêu c p báchng đ u c a
Chính ph . Ngoàic nguyên nhân nh : thiên tai, đ u t không hi u qu , giá y u t ư ư ế
s n xu t tăng,… còn có nguyên nhân quan tr ng tác đ ng đ n l m phát hi n nay đó ế
VN còn b t c p trong các chính sách đ i ng v i cú s c bên ngi, trong đó
chính sách t g. Đ nh h ng chính sách t giá không phù h p so v i bi n đ ng ướ ế
c a kinh t th gi i d n đ n k t qu là: l ng cung ti n tăng đ t bi n; chi pcho ế ế ế ế ượ ế
s n xu t trong n c tăng cao. Đây là hai nguyên nhân ch y u d n t i l m phát cao ướ ế
t i VN.
2. Chính sách t giá c a Vi t Nam trong giai đo n này t giá linh ho t
T năm 2000, c ch đi u hành t giá h i đoái c a VN đi u ch nh t ch ng ơ ế
b t giá chính th c theo tín hi u th tr ng v i t ng kho ng th i gianhi u l c ườ
t ng đ i dài, sang c ch công b t giá theo đ ng thái ng ngày c a th tr ngươ ơ ế ườ
ngo i t .
Ngân hàng Nhà n c (NHNN) đã th c hi n t t chính sách đi u hành t giá theoướ
đ nh h ng c a Chính ph : v a theo th tr ng, v a có can thi p khi c n thi t. Vi c ướ ườ ế
đi u ch nh này đã tác đ ng r t tích c c đ i v i th tr ng ti n t . T giá gi a các ườ
ngo i t v i VND đã đ c duy trì t ng đ i n đ nh trong nhi u năm, theo 3 ch đ ượ ươ ế
ch y u là: ế
* Ch đ t giá c đ nh tr c suy thoái tài chính châu áế ướ
* Ch đ t giá c đ nh v i biên đ dao đ ng giai đo n 1997-1999ế
* Ch đ t giá linh ho t t sau năm 1999.ế
T giá gi a VND vàc ngo i t VN đã có tính th tr ng, nh ng còn h n ch . ườ ư ế
T 1996 đ n 2006, VND đã đ c đi u ch nh theo h ng h giá VND liên t c. Tuy ế ượ ướ
nhiên, VND v n có nh ng bi u hi n đ c đánh giá cao h n th c t . Đ u năm 2007 ượ ơ ế
cho đ n nay, VND có xu h ng lên giá liên t c do 2 nguyên nn chính: ngu n cungế ướ
ngo i t t n c ngoài vào VN tăng m nh và đ ng t i các NHTM; trên th gi i, ướ ế
đ ng USD liên t c xu ng gkéo dài. Đ n h t quý I năm 2008, t giá VND/USD ti p ế ế ế
t c có chi u h ng gi m. ướ
Tuy nhiên, m c gi m c a t giá hay s lên giá c a ti n đ ng VN v n ch a ư
đ l n đ giúp n n kinh t ki m ch l m phát ế ế . Hi n nay, VN theo đu i chính
sách t giá linh ho t, v i biên đ dao đ ng ch a đáng k , ư ch a đ thích ng v iư
i tr ng bên ngoài.ườ
B ng 1: Biên đ dao đ ng c a t giá trong th i gian qua (t ng h p t internet)
Năm
M r ng
biên đ
Biên đ
m i
01/07/2002 0,15% ±0,25%
31/12/2006 0,25% ±0,50
24/12/2007 0,25% ±0,75%
07/03/2008 0,25% ±1,00%
Chính sách t giá hi n nay đã nh h ng h n ch nh t đ nh đ i v i n n kinh t . ưở ế ế
N u m r ng biên đ dao đ ng, làm cho t giá linh ho t h n, đ ng th i m r ng cácế ơ
thành ph n tham gia vào vi c xác đ nh t giá, thì tính th tr ng c a t giá s cao ườ
h n s góp ph n gia tăng hi u qu ki m ch l m phát trong tình hình hi n nay.ơ ế
3. C s c a chính sách ơ t giá linh ho t tăng giá VND
các n c châu á có cùng chung chi n l c phát tri n d a vào xu t kh u nh ướ ế ượ ư
VN, đ ng USD liên t c gi m giá. Đ ng ti n c a các n c châu á tăng giá so v i ướ
đ ng USD khi n cho các m t hàng xu t kh u c a các n c này tr n đ t đ h n ế ướ ơ
đ i v i ng i tiêung M . Đ ng Peso c a Philippines cũng đã tăng lên m c cao ư
nh t trong 7 năm qua so v i đ ng USD. Đ ng đôla Singapore tăng cao nh t k t 10
năm nay. Còn đ ng Rupiah c a Indonesia, đ ng Won c a Hàn Qu c, đ ng đôla Đài
Loan đ u tăng m nh so v i đ ng USD. Đ ng NDT đã l p m c cao k l c và tăng
t ng c ng trên 4%.
Đáng lo nh t là n Đ Thái Lan, đ ng n i t tăng giá s t o l i th r t ế
cho hàng hóa c a Trung Qu c so v i hàng hóa c a hai n c này trên th tr ng th ướ ườ ế
gi i. Tuy nhiên, k t năm 2006 đ n nay, giá c a đ ng Baht đã tăng 20%. Đ ng ế
Rupee ( n Đ ) đã tăng 12% so v i đ ng USD trong năm.
l đó, VN kng quá lo ng i đ i v i v n đ VND lên giá s m cho giá c
ng hóa xu t kh u đ t h n. Th nh t, đa s các đ ng ti n trong khu v c đ u tăng ơ
giá so v i đ ng USD. Bên c nh đó, s s t gi m l ng ng hóa xu t kh u sang M ượ
th bù l i b ng vi c xu t kh u sang châu Âu, châu Phi và M Latinh. M t khác,
các doanh nghi p làm hàng xu t kh u VN cũng đ c h ng l i t vi c đ ng n i ượ ưở
t ng giá vì đi u này s giúp h mua d u m , y u t đ u vào r h n ế ơ .
4. Tăng c ng linh ho t t giá và tăng giá VND th i đi m hi n nayườ
* T giá linh ho t giúp h n ch tăng cung ti n, tác nhâny l m phát trong th i gian ế
qua
Khi VN gia nh p WTO, l ng v n đ u t n c ngoài vào VN tăng đ t bi n (năm ượ ư ướ ế
2007 đã t i 20 t USD). V nguyên t c, khi lu ng v n n c ngoài đ u t o VN ướ ư
tăng, VN Đ ng (VND) s lên gđ t o ra đi m cân b ng. Tuy nhiên, NHNN VN
phát hành VND mua l i l ng ngo i t y v i m c đích kìm t giá c a VND v i ượ
đ ng Đô la M (USD) th p h n đi m cân b ng nh m nâng cao tính c nh tranh c a ơ
ng xu t kh u v giá c .
Gi VND y u là m t hình th c tr giá chong xu t kh u, tuy nhiên, m t trái ế
c a chính sách này là do ph i tung VND ra mua kh i l ng ngo i t l n, l ng cung ượ ượ
ti n c a VN t năm 2005 đ n nay tăng t ng c ng 135%. Đây là m c tăng r t l n, ế
tác nhân quan tr ng đ i v i l m phát trong th i gian qua. N u linh ho t t giá, khi t ế
giá th tr ng thích h p, Nhà n c s quy t đ nh mua USDs đ c l i khi b ra ườ ướ ế ượ
s l ng VND ít h n đ mua USD r b sung vào qu d tr ngo i h i qu c gia. ượ ơ
* T giá linh ho t giúp VND theo k p ph n ng c a th tr ng khi USD đang m t giá ườ
m nh trên toàn c u
Vài năm g n đây, do thâm h t th ng m i kh ng l , đ ng USD c a M đã m t ươ
giá đáng k so v i nh ng đ ng ngo i t m nh khác. Ch nh t năm 2006 đ n nay ế
đ ng USD đã m t giá trung bình kho ng 15% so v i các đ ng ngo i t m nh khác
nh Euro, Yên Nh t, B ng Anh, và đ ng Nhân dân t Trung Qu c. Tuy nhiên, VN,ư
t giá c a VND trong th i gian này h u nh không bi n đ i so v i USD (cu i tháng ư ế
2/2008 ch tăng 0.24% so v i 2006). Qua vi c neo t giá, VND cũng gi m trungnh
15% so v i các ngo i t m nh khác. Chính sách VND y u m c dù có th thúc đ y ế
xu t kh u nh ng đ ng th i l i góp ph n gây nên “l m pt chi phí đ y” vào VN. ư
S n xu t t i VN hi n nay ph thu c r t l n vào các nguyên v t li u nh p kh u nh ư
xăng d u, xi măng, s t thép, máy móc…
S m t giá c a USD trên th gi i hay nói cách kc là s tăng giá thành c a các ế
m t hàng nh p kh u thi t y u cho s n xu t tính b ng VND là nguyên nn ch y u ế ế ế
d n đ n chi ps n xu t trong n c tăng, kéo theo giá c hàng hóa tăng theo. Vi c ế ướ
VND m t giá so v i các ngo i t làm tăng giá thành c a hàng nh p kh u, khi n cán ế
cân th ng m i b thâm h t l n. N u t giá linh ho t h n, n u VND m nh h n sươ ế ơ ế ơ
ph n ánh đúng h ng bi n đ ng c a th tr ng th gi i. ướ ế ườ ế
* Cnh sách t giá linh ho t, tăng giá VND: Giúp h n ch sàng l c ngu n v n ế
đ u t gián ti p n c ngoài trong b i c nh n n kinh t ch a h p thu hi u qu ư ế ướ ế ư
ngu n v n vào
VN hi n nay có m t s tri u ch ng nh Thái Lan ti n suy thoái 1997 nh : y u ư ư ế
m v h th ng tài chính, bong bóng b t đ ng s n, t giá neo,… . Tuy nhiên, y u t ế
châm ngòi cho suy thoái t i Thái Lan năm 1997 là ng c l i so v i hi n t i VN. ượ
c đó, kinh t M m i ph c h i, lãi su t USD đ c nâng đ ch ng l m phát, đ ngế ượ
USD lên giá trên toàn th gi i. Do Thái Lan c đ nh đ ng Baht so v i đ ng USD, nênế
đ ng Baht lên giá toàn di n so v i các ngo i t khác. Thái Lan không linh ho t thay
đ i t giá d n đ n thâm h t th ng m i,…. Khi Thái Lan tuyên b th n i t giá, ế ươ
l p t c đ ng Baht b m t giá g n 50%, các nhà đ u t n c ngoài đang gi v n ư ướ
b ng đ ng Baht ho ng lo n, rút v n ra kh i Thái lan khi n cho đ ng Baht càng m t ế
giá tr m tr ng và suy thoái kinh t x y ra. ế
Còn VN hi n nay thì ng c l i, VND b neo c ng nh c v i đ ng USD đang ượ
m t giá toàn di n trên th gi i là m t trong nh ng nguyên nhân chính gây ra nh p ế
kh u chi phí đ u vào cao. N u linh ho t t giá thì VND s lên giá v a ch ng l m ế
phát v a có nhi u tác d ng tích c c khác. Nh ng nđ u t n c ngi đang gi ư ướ
v n b ng VND lên giá s không có ý đ nh rút v n ra kh i VN.
Bên c nh đó, trong đi u ki n n n kinh t VN ch a h p thu hi u qu dòng v n ế ư
đ u t n c ngoài, n u VND lên gs th gi m l ng ngo i t ch y vào VN. ư ướ ế ượ
tác d ng ch n l c nh ng ngu n đ u t u dài th c s có hi u qu cao, h n ư
ch đ c nh ng ngu n ng n h n mang tính đ u c r i ro l n. T t nhiên v i h n,ế ượ ơ
VN s có chính sách phù h p đ th thut v n n c ngoài khi kinh t vĩ mô n ướ ế
đ nh đi u ki n c n là l m phát trong t m ki m soát.
* Cnh sách t giá linh ho t t o c h i phát tri n th tr ng s n ph m phái sinh ơ ườ
nh m phòng ng a r i ro khi giao d ch thanh toán qu c t đ u t n c ngoài. ế ư ướ