Chính sách xã hội ở Việt Nam

Tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan về chính sách xã hội ở Việt Nam, bao gồm quá trình hình thành và phát triển của nó qua các giai đoạn lịch sử, các mô hình phúc lợi xã hội khác nhau đã và đang tồn tại, và những vấn đề xã hội cấp bách hiện nay cần được giải quyết.

Tài liệu này hướng đến sinh viên, nhà nghiên cứu, hoạch định chính sách và những ai quan tâm đến lĩnh vực chính sách xã hội và phát triển tại Việt Nam.

Tài liệu “Chính sách xã hội ở Việt Nam” trình bày một cách toàn diện về sự phát triển của chính sách xã hội tại Việt Nam, từ nhận thức ban đầu đến quá trình triển khai thực tiễn. Phần một mô tả ba giai đoạn lịch sử chính: giai đoạn trước năm 1975, giai đoạn 1975-1986 và từ 1986 đến nay, làm rõ sự chuyển biến từ quan niệm chính sách cứu trợ đơn thuần sang cách tiếp cận toàn diện hơn, coi trọng yếu tố con người và tích hợp vào phát triển kinh tế. Phần hai phân tích ba mô hình phúc lợi xã hội đặc trưng đã tồn tại và đang diễn ra ở Việt Nam: phúc lợi cổ truyền (dựa vào gia đình, cộng đồng), phúc lợi xã hội trong kinh tế kế hoạch hóa tập trung (do nhà nước đảm bảo), và phúc lợi xã hội trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (có sự tham gia đa dạng của nhiều thành phần). Quá trình chuyển đổi giữa các mô hình này được mô tả là phức tạp, tạo nên một hệ thống pha trộn hiện tại. Phần ba đề cập đến khung pháp lý và chính sách phúc lợi xã hội được xây dựng liên tục từ những năm 1990, tập trung vào các trụ cột chính như bảo hiểm xã hội, quan hệ lao động, phúc lợi cho nhóm yếu thế, xóa đói giảm nghèo và vai trò của các chủ thể tham gia. Cuối cùng, tài liệu chỉ ra những đặc điểm và vấn đề cấp bách của phúc lợi xã hội Việt Nam hiện nay, chịu tác động mạnh mẽ từ kinh tế thị trường và hội nhập. Các vấn đề nổi bật bao gồm áp lực dân số, thách thức về việc làm, sự phân hóa giàu nghèo, tệ nạn xã hội gia tăng, cùng với những hạn chế về chất lượng giáo dục và y tế. Tài liệu nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục hoàn thiện khung lý luận, phân bổ nguồn lực hiệu quả, và tăng cường sự phối hợp giữa các bên liên quan để xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.