Chương 3: Thiết bị neo

Ch¬ng 3

ThiÕt bÞ neo

3.1. Kh¸i niÖm chung

Khi ®øng yªn, tµu chÞu t¸c dông cña giã, lùc c¶n cña dßng n

íc ch¶y, lùc va ®Ëp cña sãng vµ c¸c ngo¹i lùc ngÉu nhiªn kh¸c. Neo lµ mét thiÕt bÞ dïng ®Ó gi÷ cho tµu ®øng yªn díi t¸c dông cña c¸c ngo¹i lùc ®ã. Hay nãi mét c¸ch kh¸c: neo lµ mét tæ hîp kÕt cÊu dïng ®Ó neo tµu.

108

Trªn mçi mét con tµu thêng ®îc trang bÞ neo chÝnh vµ neo phô. Neo chÝnh thêng ®Æt ë mòi cßn cã tªn gäi lµ neo dõng, v× r»ng mòi tµu cã d¹ng tho¸t níc nªn lµm gi¶m søc c¶n tèt h¬n. H¬n n÷a khoang mòi thêng kh«ng ®îc sö dông, nªn dïng lµm hÇm xÝch neo rÊt thuËn tiÖn. Neo phô ®îc ®Æt ë phÝa ®u«i tµu cßn ®îc gäi lµ neo h∙m. Bëi v× viÖc bè trÝ neo ë ®u«i tµu sÏ kh«ng thuËn lîi cho sù va ®Ëp cña dßng níc ch¶y vµo chong chãng vµ b¸nh l¸i. Th«ng thêng neo chÝnh vµ neo phô kh«ng ®îc th¶ cïng mét lóc.

109

H×nh 3. 1. Bè trÝ thiÕt bÞ neo 1 neo; 2 xÝch neo; 3 h∙m neo; 4 têi neo; 5 lç luån d©y neo; 6 hÇm xÝch neo; 7 thiÕt bÞ nh¶ nhanh gèc xÝch neo; 8 lç th¶ neo trªn boong; 9 lç th¶ neo m¹n; 10 èng chøa neo; 11 h∙m xÝch neo.

3.1.1. Lùc b¸m cña neo

Lùc b¸m cña neo lµ kh¶ n¨ng b¸m vµo nÒn ®Êt cña neo. Lùc b¸m cña neo phô thuéc vµo träng lîng neo GN, kÕt cÊu cña tõng lo¹i neo vµ nÒn ®Êt n¬i th¶ neo. Trong ®ã träng lîng neo lµ yÕu tè quan träng nhÊt, tøc lµ khi träng lîng neo GN cµng lín th× lùc b¸m cña neo cµng t¨ng vµ ngîc l¹i.

110

MÆt kh¸c, neo cã c¸n cµng dµi th× lùc b¸m cµng t¨ng ®ång thêi cµng lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña neo trªn nÒn ®Êt. V× vËy ë

mét sè trêng hîp ngêi ta lµm thanh ngang ®Ó t¨ng ®é æn ®Þnh cña neo.

NÕu gäi lùc b¸m cña neo lµ: T , kG th×: T = k.GN trong ®ã: GN träng lîng cña neo, kG.

k hÖ sè b¸m cña neo, x¸c ®Þnh nhê thùc nghiÖm vµ tuú theo lo¹i neo, tïy theo nÒn ®Êt.

3.1.2. ChiÒu s©u th¶ neo

H×nh 3. 2. ChiÒu s©u th¶ neo

Trong khai th¸c, ë ®iÒu kiÖn thuËn lîi cã thÓ ®ç tµu b»ng neo th× chiÒu dµi c¸p neo (lµ chiÒu dµi tõ lç th¶ neo ®Õn vÞ trÝ neo n»m ë nÒn ®Êt l phô thuéc vµo chiÒu s©u n¬i th¶ neo vµ tèt nhÊt lµ:

l = 4.h0 nÕu h0 £ 25, m. l = 3.h0 nÕu 25 £ h0 £ 50, m. l = 2,5.h0 nÕu 50 < h0 £ 150, m. l = (1,5 ‚ 2).h0 nÕu h0 ‡ 150, m.

3.1.3. Ph©n lo¹i thiÕt bÞ neo Tuú thuéc vµo tõng lo¹i tµu, vµo c«ng dông vµ ®Æc tÝnh lµm viÖc cña tµu mµ lùa chän thiÕt bÞ neo theo lo¹i thiÕt bÞ neo cã hèc hay kh«ng cã hèc, theo m¸y têi neo ®ngd hay n»m, v.v.

3.2. Ph©n lo¹i neo vµ c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña neo

3.2.1. Ph©n lo¹i neo

Tuú thuéc vµo tõng lo¹i tµu, c«ng dông vµ ®Æc tÝnh cña nã

ngêi ta bè trÝ c¸c lo¹i neo kh¸c nhau. Theo kÕt cÊu ngêi ta ph©n ra lµm hai lo¹i neo: neo cã thanh

111

ngang vµ neo kh«ng cã thanh ngang.

Neo cã thanh ngang gåm neo: Matroxov, neo H¶i qu©n, neo mét lìi, neo nhiÒu lìi, neo chuyªn dïng, v.v.

Neo kh«ng cã thanh ngang nh: neo Holl, v.v.

3.2.2. C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña neo

C¸c ®Æc c¬ b¶n cña neo bao gåm c¸c ®Æc trng h×nh häc, c¸c

®Æc trng vÒ kÕt cÊu cña neo.

C¸c ®Æc trng h×nh häc c¬ b¶n cña neo nh: träng lîng neo: GN, kG. gãc gËp lìi: b (gãc nghiªng gi÷a lìi vµ trôc c¸n neo), ®é. gãc tÊn: a gãc t¹o bëi ph¬ng cña lìi neo vµ nÒn bïn ®Êt, ®é.

chiÒu dµi c¸n neo: AN, m. chiÒu dµi lìi neo, chiÒu dµy c¸n neo, chiÒu dµy

lìi neo vµ c¸c tû sè kÝch thíc cña neo.

3.2.3. C¸c ®Æc ®iÓm kÕt cÊu cña c¸c lo¹i neo

3.2.3.1. Neo Holl

Neo Holl ®îc sö dông réng r∙i nhÊt hiÖn nay trªn hÇu hÕt c¸c tµu cì lín vµ nhá, tµu biÓn, tµu s«ng vµ tµu hå, v.v. Bëi v× lo¹i neo nµy cã tÝnh c¬ giíi ho¸ cao, kh«ng cÇn chuÈn bÞ thêi gian th¶ neo, cßn khi kÐo neo, neo tú vµo m¹n b»ng ba ®iÓm (1 ®iÓm ë ®Õ, 2 ®iÓm ë hai lìi), viÖc th¸o l¾p söa ch÷a neo còng dÔ dµng. MÆt kh¸c viÖc sö dông lo¹i neo nµy cã xu híng lµm gi¶m chiÒu dµi má neo, ®Æc biÖt ë tµu m¹n thÊp, neo Holl kh«ng ®îc sö dông hÕt phÇn lín chiÒu dµi c¸n neo.

112

§Æc ®iÓm kÕt cÊu cña lo¹i neo nµy lµ, c¸n neo vµ ®Õ neo ®îc ®óc rêi nhau, lìi neo cã thÓ quay so víi c¸n neo mét gãc b = 450, hai lìi cã thÓ ®ång thêi cïng b¸m vµo nÒn ®Êt. Träng lîng neo thêng lµ: GN = (100 ‚ 8000) kG vµ lùc b¸m: T = (3 ‚ 6).GN, kG, tøc k = 3 ‚ 6.

NG , mm.

H×nh 3. 3. CÊu t¹o neo Holl. 1 c¸n neo; 2 lìi neo; 3 ®Õ neo; 4 chèt; 5 mãc neo.

C¸c th«ng sè kÝch thíc cña neo Holl Träng lîng neo: GN, kG. ChiÒu réng cña c¸n neo AN = 18,5 . 3 ChiÒu dµi c¸n neo AC = 9,6 AN, mm. B = 2,65.AN, mm. L = 6,4.AN, mm. H = 5,8.AN, mm. Gãc tÊn: a = 640 (lµ gãc gi÷a tiÕp tuyÕn phÝa ngoµi cña lìi víi nÒn ®Êt, cßn gäi lµ gãc ®i vµo nÒn ®Êt cña lìi).

Gãc uèn cña lìi (gãc gËp): b = 450. Chó ý: Neo Holl lµm viÖc ë mäi lo¹i nÒn ®Êt.

3.2.3.2. Neo H¶i qu©n

113

H×nh 3. 4. CÊu t¹o neo H¶i qu©n 1 c¸n neo; 2 lìi neo; 3 ®Õ neo; 4 chèt h∙m; 5 thanh ngang; 6 quai neo.

Lo¹i neo nµy khi th¶ chØ b¸m vµo nÒn ®Êt b»ng mét lìi, cßn mét lìi quay ngîc lªn phÝa trªn g©y khã kh¨n cho sù ®i l¹i cña c¸c tµu kh¸c, nhÊt lµ ë vïng níc n«ng. Lo¹i neo nµy kh«ng ®îc c¬ giíi hãa khi th¶ vµ khi kÐo (dïng cÇn cÈu ®Ó kÐo neo).

HiÖn nay lo¹i neo nµy chØ dïng víi c¸c tµu nhá, thêng dïng lµm neo dõng ®èi víi tµu biÓn chuyªn dông cã ®é s©u th¶ neo nhá, neo phô ®èi víi tµu s«ng hoÆc biÓn, hoÆc dïng ®ång thêi c¶ neo dõng, neo phô ®èi víi tµu hå, hoÆc tµu s«ng kh«ng tù hµnh, v.v.

C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña neo H¶i qu©n KÝch thíc neo ®îc x¸c ®Þnh theo chiÒu réng c¸n neo:AN, mm. AN = (22,69 ‚ 23). 3 A = 11,4.AN Gãc tÊn a = 570 L = 7,35.AN Gãc uèn a = 350 h = 2,75.AN Träng lîng neo Gr

= (10 ‚ 3000) kg B1 = 2,15.AN Lùc b¸m cña neo

lµ T = (6‚ 8).GN.

B = (10,8 ‚ 11,3).AN. HÖ sè b¸m k = 6‚ 8. §Æc ®iÓm kÕt cÊu cña lo¹i neo nµy lµ, th«ng thêng ®Õ neo vµ lìi neo ®îc ®óc liÒn thµnh mét khèi, hoÆc lµ kÕt cÊu hµn, neo cã thanh ngang lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña nã trªn nÒn ®Êt.

3.2.3.3. Neo mét lìi

114

Neo mét lìi hay gäi lµ neo Goseva. Neo mét lìi thêng ®îc sö dông trªn ®éi tµu kü thuËt nh: tµu cuèc, tµu hót, võa lµm dõng

tµu võa lµm thiÕt bÞ ®Þnh vÞ ®Ó di chuyÓn ph¬ng tiÖn khi nã ho¹t ®éng, v.v. v× nã cã lùc b¸m kh¸ lín.

T = (6 ‚ 12).GN, kG. Träng lîng vµ kÝch thíc c¬ b¶n cña neo kh«ng theo tiªu chuÈn. §Æc ®iÓm kÕt cÊu cña neo lµ: ®Õ vµ c¸n neo ®îc ®óc liÒn mét

khèi.

1 c¸n neo; 2 lìi neo; 3 ®Õ neo; 4 mãc neo; 5 thanh ngang.

H×nh 3.5. CÊu t¹o neo mét lìi

C¸c th«ng sè c¬ b¶n cña neo: AN = 22,7. 3 Gr , mm. A = 11,5.AN B = 9,2.AN B1 = (2,8 ‚ 3).AN L/2 = 4.AN h = (4,3 ‚ 4,6).AN Gãc tÊn: a = 370, gãc uèn: b = 110

3.2.3.4. Neo nhiÒu lìi

115

Gåm cã neo 4 lìi, neo 6 lìi, v.v. thêng ®îc dïng cho ®éi tµu kü thuËt nh: tµu cuèc, tµu hót, tµu c«ng tr×nh, v.v.

KÕt cÊu chñ yÕu lµ d¹ng cã träng lîng GN = (5 ‚ 700) kG; Gãc

tÊn: a = 510, Gãc uèn: b = 320.

3.2.3.5. Neo Matroxov

CÊu t¹o cña neo: lìi neo vµ c¸n neo ®îc ®óc rêi, lìi neo cã

thÓ quay víi c¸n mét gãc: b = 280 ‚ 370.

§Ó t¨ng lùc b¸m, ngêi ta lµm t¨ng chiÒu dµy lìi neo, ®Ó t¨ng ®é æn ®Þnh cña neo, ngêi ta lµm thanh ngang trªn lìi neo.

Träng lîng neo thêng lµ GN = (25 ‚ 1500) kG víi neo ®óc vµ

GN = (5 ‚ 200) kG víi neo hµn.

Lùc b¸m cña neo b»ng: T = (6 ‚ 11).GN. Gãc tÊn: a = 600, gãc uèn:b = 320, kÝch thíc cña neo, tra b¶ng (2.10) , (2.11): STTBTTT1. §Æc ®iÓm: lo¹i neo nµy chØ dïng trªn ®Êt mÒm vµ thêng dïng

trªn c¸c tµu néi thuû.

H×nh 3. 6. CÊu t¹o neo Matroxov 1 lìi neo; 2 c¸n neo; 3 quai neo (mãc neo); 4 thanh ngang; 5 trôc quay.

3.3. X¸c ®Þnh träng lîng neo

116

Träng lîng cña neo còng nh c¸c th«ng sè c¬ b¶n cña nã cã thÓ ®îc x¸c ®Þnh theo Qui ph¹m cho nh÷ng tµu ®îc ®ãng díi sù gi¸m s¸t cña §¨ng kiÓm th«ng qua ®Æc trng cung cÊp cña thiÕt bÞ: EN (NC) hoÆc ®îc tÝnh to¸n theo ph¬ng ph¸p lý thuyÕt cho nh÷ng tµu ®îc ®ãng ngoµi Qui ph¹m.

3.3.1. X¸c ®Þnh träng lîng neo theo Qui ph¹m 3.3.1.1. §èi víi tµu biÓn ho¹t ®éng vïng kh«ng h¹n chÕ

A1,0B.h.0,2

W 3/2

§Æc trng cung cÊp: EN cña thiÕt bÞ ®îc tÝnh nh sau: EN = .

trong ®ã: W lîng chiÕm níc toµn t¶i cña tµu tÝnh

theo ®êng níc t¶i träng chë hµng mïa hÌ KWL, TÊn. B chiÒu réng tµu, m.

h lµ trÞ sè tÝnh theo c«ng thøc: h = f + h’. trong ®ã: f kho¶ng c¸ch th¼ng ®øng t¹i gi÷a tµu tõ ®êng níc chë hµng thiÕt kÕ lín nhÊt ®Õn mÆt trªn cña xµ boong liªn tôc trªn cïng t¹i m¹n, m. h’ tæng chiÒu cao cña thîng tÇng vµ lÇu cã chiÒu

réng lín h¬n B/4, m.

Khi x¸c ®Þnh trÞ sè h’ cã thÓ bá qua ®é cong däc vµ ®é chói cña tµu. NÕu lÇu boong cã chiÒu réng lín h¬n B/4 ®Æt ë trªn lÇu boong cã chiÒu réng b»ng hoÆc nhá h¬n B/4 th× lÇu boong hÑp cã thÓ bá qua.

A lµ gi¸ trÞ tÝnh theo c«ng thøc sau: A = f.L + S h’’l. trong ®ã: S h’’l tæng c¸c tÝch sè cña chiÒu cao h’’, m, vµ chiÒu dµi l, m, cña kÕt cÊu thîng tÇng, lÇu hoÆc hÇm næi ®îc ®Æt trªn boong liªn tôc trªn cïng trong ph¹m vi chiÒu dµi tµu vµ cã chiÒu réng lín h¬n B/4 vµ chiÒu cao lín h¬n 1,5 mÐt. Khi tÝnh h vµ A, m¹n ch¾n sãng vµ m¹n ch¾n cao h¬n 1,5 mÐt

2 3

S+

ph¶i ®îc coi lµ mét phÇn cña thîng tÇng, lÇu. §èi víi tµu kÐo, ®Æc trng cung cÊp ph¶i ®îc x¸c ®Þnh b»ng

c«ng thøc sau: ( fB0,2

) + A1,0bh

+ trong ®ã: S h’’b tæng c¸c tÝch sè chiÒu cao h’’ víi chiÒu réng b cña tõng thîng tÇng vµ lÇu réng nhÊt cã chiÒu réng lín h¬n B/4 vµ ®îc ®Æt trªn boong liªn tôc cao nhÊt.

Khi ®ã träng lîng neo ®îc tra díi d¹ng b¶ng trong Qui ph¹m.

3.3.1.2. §èi víi tµu s«ng

§Æc trng cung cÊp cña thiÕt bÞ lµ: NC = L (B + D) + k.S lh trong ®ã: L, B, D kÝch thíc chÝnh cña tµu, m.

117

k = 1 hÖ sè cho c¸c tµu cã tæng chiÒu dµi thîng tÇng vµ lÇu bè trÝ trªn tÊt c¶ c¸c boong lín h¬n 0,5 chiÒu dµi tµu.

k = 0,5 hÖ sè cho c¸c tµu cã tæng chiÒu dµi thîng tÇng vµ lÇu bè trÝ trªn tÊt c¶ c¸c boong nhá h¬n hoÆc b»ng 0,5 chiÒu dµi tµu.

l chiÒu dµi cña thîng tÇng vµ lÇu riªng biÖt, m. h chiÒu cao trung b×nh cña thîng tÇng vµ lÇu, m. §èi víi tµu chë hµng trªn boong, tµu hai th©n cã

nh÷ng qui ®Þnh riªng. Träng lîng neo GN ®îc tra díi d¹ng b¶ng cña Qui ph¹m.

3.3.2. X¸c ®Þnh träng lîng neo theo lý thuyÕt

Ph¬ng ph¸p nµy dïng ®Ó tÝnh to¸n thiÕt bÞ cho c¸c tµu kh«ng n»m díi sù gi¸m s¸t cña §¨ng kiÓm, hoÆc nh÷ng tµu cã chiÒu s©u th¶ neo h ‡ 150 m.

Khi tÝnh to¸n träng lîng neo theo lý thuyÕt, ngêi ta coi tµu nh mét bøc têng ch¾n sãng: chÞu t¸c dông cña sãng, giã, dßng níc ch¶y ®Õn thµnh tµu mµ vÉn gi÷ cho tµu ®øng yªn bëi c¸c neo.

118

Khi tµu ®îc neo b»ng mét neo, díi t¸c dông cña ngo¹i lùc, tµu sÏ tù quay sao cho tæng m« men cña nh÷ng ngo¹i lùc ®ã víi ®iÓm O (h×nh 3.7) b»ng kh«ng vµ thµnh phÇn hîp lùc cña chóng trong mÆt ph¼ng n»m ngang trïng víi thµnh phÇn T0 cña lùc c¨ng c¸p neo tµu, ph¬ng cña hîp lùc nµy t¹o víi mÆt ph¼ng ®èi xøng tµu mét gãc g .

H×nh 3. 7. S¬ ®å tÝnh neo b»ng lý thuyÕt.

NÕu gäi lùc b¸m cña neo lµ T0, th× ®iÒu kiÖn ®Ó tµu ®øng yªn

khi chØ cã mét neo lµ:

119

T0 ‡ R, kG. trong ®ã: R ngo¹i lùc t¸c ®éng lªn th©n tµu. R = Rgiã + Rsãng + Rd.níc, kG. T0 = k.GN + a.f.q, kG. víi: k hÖ sè b¸m cña neo. a ®o¹n xÝch neo n»m trªn mÆt bïn ë ®¸y nÒn. f hÖ sè ma s¸t cña xÝch neo víi mÆt bïn. q t¶i träng r¶i (ph©n bè) cña xÝch neo.

§Ó x¸c ®Þnh tõng thµnh phÇn ngo¹i lùc nµy ngêi ta cÇn ph¶i biÕt híng cña giã vµ dßng ch¶y so v¬Ý mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu, tøc cÇn biÕt c¸c gãc: a , Y .

3.3.2.1. Søc c¶n giã RGIã Gi¶ sö híng giã t¸c dông hîp víi mÆt ph¼ng däc t©m tµu gãc

a . Khi ®ã lùc c¶n giã tÝnh theo c«ng thøc: Rgiã = q.( S1.sina + S2.cosa ).CK , kG. trong ®ã: CK = 0,8 hÖ sè høng giã.

S1, S2 t¬ng øng lµ diÖn tÝch h×nh chiÕu phÇn kh« cña vá tµu lªn mÆt ph¼ng ®èi xøng vµ mÆt ph¼ng sên gi÷a cña tµu, m2.

q ¸p lùc giã tÝnh to¸n trung b×nh t¸c dông lªn phÇn

kh« cña th©n tµu x¸c ®Þnh theo b¶ng cÊp giã Beaufor, kG/ m2.

3.3.2.2. Søc c¶n níc Rníc

Khi tµu ®øng yªn, dßng níc do thuû triÒu lªn xuèng còng nh dßng níc ch¶y ®Õn tõ thîng nguån bao quanh th©n tµu, ta coi nh dßng níc ®øng yªn vµ tµu chuyÓn ®éng víi vËn tèc b»ng vËn tèc dßng níc ch¶y ®Õn ®ã.

Nh vËy søc c¶n cña níc tÝnh theo c«ng thøc:

Rníc = R1 + R2 , kG. trong ®ã: R1 søc c¶n cña níc ®îc tÝnh nh phÇn §éng häc tµu thuû.

R1 = Rms + Rd, kG.

2.vP

RMS, RD lµ søc c¶n ma s¸t vµ søc c¶n d cña tµu, kG. R2 søc c¶n cña c¸c phÇn nh«, kG, tÝnh theo c«ng thøc:

R2 = 50.q .DB 2/4) tû sè ®Üa cña chong chãng.

trong ®ã: q = z.FZ /(p .DB DB ®êng kÝnh cña chong chãng, m. vP tèc ®é dßng níc ch¶y ®Õn chong chãng, vP = 0,515.vN (1 w), m/s.

3.3.2.3. Søc c¶n cña sãng Rsãng

Søc c¶n cña sãng ®îc tÝnh theo c«ng thøc: Rsãng = k.m.PN.cosY , kG.

trong ®ã: k = 0,25 hÖ sè gi¶m chÊn ®éng d©y neo. m sè th©n tµu. PN lùc va ®Ëp cña sãng, kG. Y gãc gi÷a ph¬ng truyÒn sãng vµ mÆt ph¼ng däc t©m tµu, ®é. Lùc va ®Ëp cña sãng ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

120

Pn = PZtb.Sn.sin2b .sin2d , kG.

trong ®ã: Sn diÖn tÝch phÇn mòi tµu bÞ sãng phñ, m2. b gãc nghiªng cña sèng mòi so víi mÆt ph¼ng n»m ngang.

d gãc gi÷a ph¬ng truyÒn sãng vµ híng diÖn tÝch vïng

mòi bÞ phñ sãng (b , d x¸c ®Þnh nh h×nh 3.7).

PZtb lùc va ®Ëp sãng trung b×nh phô thuéc vµo chiÒu sãng (hS), bíc sãng (l ), chiÒu s©u líp níc quan s¸t ®îc (h0) vµ x¸c ®Þnh theo b¶ng sau:

B¶ng 3. 1. X¸c ®Þnh lùc va ®Ëp trung b×nh cña sãng.

TT C«ng thøc tÝnh

§¬n vÞ

1 r0 = hS/2 b¸n m

kÝnh sãng

= 1i

m m T/m2 T/m2 2 2p /l 3 h1 = (2p /l ).h0 4 eh1 5 rZ = r0.eh1 6 PZ = (2p /l ).rZ 7 (cid:229) PZtb =

n = 1, 2,..., 5,...

Chó ý: h0 ®îc x¸c ®Þnh khi líp níc lÆng, m. Tõ ®iÒu kiÖn ®øng yªn: To ‡ R víi: T0 = (k.GN + a.f.q).n, ta cã:

(k.GN + a.f.q). n ‡ R

trong ®ã: n lµ sè neo tµu. q träng lîng ®¬n vÞ cña xÝch neo ®îc biÓu diÔn qua träng

lîng neo:

q = GN/k1 = 49 ‚ 50 cho tµu cÊp C, D. 35 ‚ 44 cho tµu cÊp A, B. 40 ‚ 48 cho tµu biÓn cã GN £ 2000 kg. 48 ‚ 50 cho tµu biÓn cã Gr > 2000 kg. Tõ trªn ta cã: (k.GN + a.f.Gr/k1) ‡ R/ n hay GN = (k1. R)/ n. (k.k1 + a.f)

121

VËy träng lîng neo GN, kg x¸c ®Þnh theo lÝ thuyÕt ®îc tÝnh theo c«ng thøc.

3.4. D©y neo

b¶o truyÒn lùc b¸m cña neo ®Ó gi÷ tµu ®øng yªn).

D©y neo cã thÓ lµ c¸p hoÆc xÝch (cã thanh ng¸ng hoÆc hoÆc kh«ng cã thanh ng¸ng). Nhng trªn tµu, th«ng thêng ngêi ta dïng d©y neo b»ng xÝch bëi nã cã ®é bÒn cao, kh«ng hay bÞ rèi khi th¶ vµ kÐo neo, cã kh¶ n¨ng tù d¶i ®Òu trong hÇm xÝch neo, chÞu mµi mßn cao, cã kh¶ n¨ng t¨ng æn ®Þnh vµ t¨ng lùc b¸m cho neo.

XÝch neo hµn ¸p lùc kh«ng cã thanh ng¸ng cì (7 ‚ 37) mm. XÝch neo hµn ¸p lùc cã thanh ng¸ng cì (13 ‚ 100) mm. XÝch neo hµn ®iÖn kh«ng cã thanh ng¸ng cì (5 ‚ 37) mm. XÝch neo hµn ®iÖn cã thanh ng¸ng cì (15 ‚ 62) mm. XÝch neo ®óc cã thanh ng¸ng cì (34 ‚ 100) mm.

XÝch neo cã ®é bÒn th«ng thêng. XÝch neo cã ®é bÒn cao. XÝch neo cã ®é bÒn ®Æc biÖt cao.

XÝch neo ®îc t¹o thµnh tõ mét chuçi c¸c m¾t xÝch ®îc nèi ghÐp l¹i víi nhau gåm: m¾t cuèi, m¾t xoay, m¾t nèi, m¾t thêng, m¾t ba ch¹c, v.v.

M¾t cuèi: dïng ®Ó nèi gi÷a m¾t neo víi xÝch neo. M¾t xoay: ®Ó tr¸nh rèi khi sö dông neo. M¾t nèi: dïng ®Ó thay ®æi chiÒu dµi xÝch neo. M¾t thêng: chiÕm hÇu hÕt chiÒu dµi d©y neo, lµ lo¹i m¾t th«ng dông nhÊt.

122

M¾t ba ch¹c: dïng ®Ó thay ®æi ph¬ng cña xÝch neo. ThiÕt bÞ nh¶ nhanh gèc xÝch neo.

123

H×nh 3.8. CÊu t¹o cña xÝch neo

3.4.3. TÝnh to¸n chiÒu dµi xÝch neo 3.4.3.1. TÝnh to¸n theo Qui ph¹m

Xem Qui ph¹m phÇn 2A,B Trang thiÕt bÞ.

3.4.3.2. TÝnh theo lý thuyÕt

Ch¬ng 3, môc 3.1 Trang 177, STTBTTT1 1987.

ChiÒu dµi c¸p neo ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:

(H /q).

)H G . k N

(2,1. trong ®ã: k1 hÖ sè b¸m cña neo.

l = , m.

ChiÒu dµi toµn bé xÝch neo cÇn thiÕt lµ: lN = l + l0+ a, m. trong ®ã: l0 chiÒu dµi xÝch neo tõ èng dÉn xÝch neo ®Õn thiÕt

3.5. èng chøa neo 3.5.1. Yªu cÇu

Trªn tµu thêng dïng h¬n c¶ lµ lç th¶ neo th«ng thêng. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña lç th¶ neo nµy lµ:

1. Khi nhæ neo, neo kh«ng ®i lÖch sang m¹n kia (khái sèng tµu) lóc tµu chßng chµnh 50.

2. Neo cÇn ®i lät h¼n vµo lç th¶ neo ë bÊt kú vÞ trÝ nµo cña lìi.

3. Khi th©n neo n»m lät vµo lç th¶ neo, lìi neo ph¶i tùa ch¾c vµo vá m¹n tµu hoÆc vµo hèc (nÕu cã), cßn ®Õ neo tùa vµo gia cêng mÐp cña lç.

4. Neo dÔ dµng th¶ khái hèc díi t¸c dông cña tù träng. 5. Khi ®∙ n»m lät vµo lç, neo kh«ng ®îc ch¹m xuèng mÆt níc hoÆc g©y c¶n khi tµu chuyÓn ®éng.

7. Trªn tµu cã nhiÒu boong phÇn lç khoÐt ë m¹n ph¶i bè trÝ sao cho èng dÉn kh«ng ch¹m vµo boong díi.

8. Lç th¶ neo ë phÇn boong, m¹n vµ èng dÉn ph¶i bè trÝ sao cho ®é g∙y khóc cña xÝch neo lµ nhá nhÊt.

3.5.2. C¸c ®Æc trng bè trÝ lç th¶ neo

124

Tham kh¶o ch¬ng 9 trang 217. STTBTTT1.

Chó ý: Tµu cã vïng ho¹t ®éng h¹n chÕ cÊp I, II, III ®èi víi tµu

biÓn ®îc qui ®Þnh nh sau:

1. Vïng ho¹t ®éng h¹n chÕ cÊp I: tµu ho¹t ®éng trªn mÆt biÓn c¸ch n¬i cã thÓ tró ngô 200 h¶i lý hoÆc ho¹t ®éng t¹i vïng biÓn ë kho¶ng c¸ch 2 n¬i tró Èn lµ 400 h¶i lý.

2. Vïng ho¹t ®éng h¹n chÕ cÊp II: tµu ho¹t ®éng trªn mÆt biÓn c¸ch n¬i tró Èn lµ 50 h¶i lý hoÆc trªn kho¶ng c¸ch gi÷a hai n¬i tró Èn 100 h¶i lý. 3. Vïng ho¹t ®éng h¹n chÕ cÊp III: tµu ho¹t ®éng ven bê hoÆc

125

theo tuyÕn qui ®Þnh cña §¨ng kiÓm.