PHÒNG GD&ĐT BÌNH XUYÊN
TR NG THCS ĐO ĐCƯỜ Ạ Ứ
CHUYÊN Đ ÔN THI VÀO L P 10Ề Ớ
KIM LO IẠ
-Tác gi : ảVũ Th Thúyị
-Đn v công tác:ơ ị Tr ng THCS Đo Đcườ ạ ứ
-Ch c v :ứ ụ Giáo viên
-Trình đ chuyên môn:ộĐi H c S Ph m Hóa ạ ọ ư ạ
Bình Xuyên, năm 2021
I. Tac gia chuyên đê, ch c vu va đn vi công tac ư ơ
1
- Tac gia : Vũ Th Thúy ị
- Ch c vu: Giao viên ư
- Đn vi công tac: Tr ng THCS Đo Đc ơ ươ ạ ứ
II. Tên chuyên đê. CÁC D NG BÀI T P V KIM LO IẠ Ậ Ề Ạ
III. Đôi t ng hoc sinh, d kiên sô tiêt day ươ ư
- Đi t ng h c sinh l p 9. ố ượ ọ ớ D ki n s ti t d y 5 ti t.ự ế ố ế ạ ế
IV. Th c tr ng ch t l ng tuy n sinh vào l p 10 c a đn v năm h c 2020 ự ạ ấ ượ ể ớ ủ ơ ị ọ
- 2021
Năm h c 2020-2021 là năm h c mà nhà tr ng và các th y cô đã c g ngọ ọ ườ ầ ố ắ
n l c r t nhi u trong công tác gi ng d y h c sinh. Nh ng do nhi u y u tỗ ự ấ ề ả ạ ọ ư ề ế ố
khách quan là:Nhà tr ng luôn trong tình tr ng thi u giáo viên, nhi u h c sinhườ ạ ế ề ọ
ch a đc gia đình quan tâm sát sao vi c h c, h c sinh ch a có ý th c, ch a cóư ượ ệ ọ ọ ư ứ ư
đng c h c t p, h c sinh còn nh n th c ch m, nhà tr ng ch a t ch c h cộ ơ ọ ậ ọ ậ ứ ậ ườ ư ổ ứ ọ
chuyên đ thêm cho các em môn h c khác nh lí , hóa, sinh… nên ch t l ngề ọ ư ấ ượ
tuy n sinh vào 10 c a Tr ng THCS Đo Đc gi m h n so v i các năm tr c.ể ủ ườ ạ ứ ả ơ ớ ướ
Tr c tình hình ch t l ng đi xu ng c a nhà tr ng tôi luôn suy nghĩ làm gì đướ ấ ượ ố ủ ườ ể
h c sinh h c t p có k t qu t t h n. Vì v y tôi vi t chuyên đ ‘ọ ọ ậ ế ả ố ơ ậ ế ề Các d ng bàiạ
t p v Kim Lo iậ ề ạ ” giúp h c sinh h c t p ch ng 2 hi u qu h n.ọ ọ ậ ươ ệ ả ơ
V. H th ng các d ng bài t p đc tr ng ệ ố ạ ậ ặ ư và các ph ng pháp c b n, đcươ ơ ả ặ
tr ng đ gi i các d ngư ể ả ạ bài t p ậtrong chuyên đ.ề
1. Vi t và hoàn thành các ph ng trình hoá h c đ th c hi n s đ chuy nế ươ ọ ể ự ệ ơ ồ ể
hoá - chu i ph n ng.ỗ ả ứ
a. Ph ng pháp:ươ
- Ph ng pháp v n đáp, g i mươ ấ ợ ở
- Phân lo i các ch t trên s đ. G i tên các ch t.ạ ấ ơ ồ ọ ấ
- V n d ng tính ch t hoá h c c a kim lo i.ậ ụ ấ ọ ủ ạ D a vào dãy ho t đng hóa h c c a ự ạ ộ ọ ủ
kim lo i.ạ
- Vi t đc PTHH và cân b ng ph ng trình.ế ượ ằ ươ
b. L u ý:ư
* M t s l i sai h c sinh th ng m c ph i.ộ ố ỗ ọ ườ ắ ả
- H c sinh ch n ch t tham gia ph n ng sai.ọ ọ ấ ả ứ
- Vi t sai công th c hóa h c c a ch t tham gia và ch t s n ph m.ế ứ ọ ủ ấ ấ ả ẩ
- Không cân b ng đc PTHH ho c cân b ng sai.ằ ượ ặ ằ
* Cách kh c ph c.ắ ụ
- Rèn k năng vi t CTHH và phân bi t các h p chât vô c .ỹ ế ệ ợ ơ
- Ki m tra vi c n m tính ch t hóa h c c a các ch t.ể ệ ắ ấ ọ ủ ấ
- Rèn k năng vi t và cân b ng PTHHỹ ế ằ
2
2. Nh n bi t m t s kim lo iậ ế ộ ố ạ
a. Ph ng pháp chung làm bài t p nh n bi tươ ậ ậ ế
C s đ gi i bài t p này là d a vào các tính ch t khác nhau c a t ng ch t. ơ ở ể ả ậ ự ấ ủ ừ ấ D aự
vào dãy ho t đng hóa h c c a kim lo i.ạ ộ ọ ủ ạ V y h c sinh c n hi u tính ch t v t lý,ậ ọ ầ ể ấ ậ
tính ch t hóa h c c a các ch t, các lo i h p ch t.ấ ọ ủ ấ ạ ợ ấ
Nguyên t c: Dùng hóa ch t thông qua ph n ng có hi n t ng xu t hi nắ ấ ả ứ ệ ượ ấ ệ
đ nh n bi t các hóa ch t đng trong các bình m t nhãn.ể ậ ế ấ ự ấ
Ph n ng nh n bi t: Ph n ng hóa h c đc ch n đ nh n bi t là ph nả ứ ậ ế ả ứ ọ ượ ọ ể ậ ế ả
ng đc tr ng đn gi n, nhanh nh y, có hi n t ng rõ ràng (k t t a, hòa tan,ứ ặ ư ơ ả ạ ệ ượ ế ủ
s i b t khí, mùi, thay đi màu s c).ủ ọ ổ ắ
b. Cách trình bày bài t p nh n bi t: ậ ậ ế
B c 1: Trích m u th (Đánh s th t t ng ng)ướ ẫ ử ố ứ ự ươ ứ
B c 2: Ch n thu c th đ nh n bi t (Tùy theo yêu c u c a đ bài:ướ ọ ố ử ể ậ ế ầ ủ ề
thu c th không gi i h n, có gi i h n hay không dùng thu c th nào khác) ố ử ớ ạ ớ ạ ố ử
B c 3: Cho thu c th vào m u th , trình bày hi n t ng quan sát đcướ ố ử ẫ ử ệ ượ ượ
(mô t hi n t ng x y ra) rút ra k t lu n đã nh n bi t đc ch t nào.ả ệ ượ ả ế ậ ậ ế ượ ấ
B c 4: Vi t ph ng trình ph n ng x y ra khi nh n bi t đ minh h a.ướ ế ươ ả ứ ả ậ ế ể ọ
Ngoài ra, có th trình bày theo ph ng pháp s đ hóa ho c l p b ng nh n bi t.ể ươ ơ ồ ặ ậ ả ậ ế
c. L u ýư
* M t s l i sai h c sinh th ng m c ph i.ộ ố ỗ ọ ườ ắ ả
- H c sinh ch n thu c th sainên không nh n bi t đc.ọ ọ ố ử ậ ế ượ
- H c sinh ch n đúng thu c th nh ng nêu hi n t ng sai do không n m ọ ọ ố ử ư ệ ượ ắ
v ng tính ch t hóa h c c a ch t và tính tan, bay h i, ph n ng thay đi màu s cữ ấ ọ ủ ấ ơ ả ứ ổ ắ
c a ch t.ủ ấ
- Vi t sai PTHH ho c không vi t PTHH.ế ặ ế
- Quy trình làm bài t p sai (HS nêu ch t c n nh n bi t tr c, hi n t ng ậ ấ ầ ậ ế ướ ệ ượ
sau).
* Cách kh c ph c.ắ ụ
- C n h ng d n cho h c sinh phân lo i các ch t c n nh n bi t xem ầ ướ ẫ ọ ạ ấ ầ ậ ế
chúng thu c lo i ch t nào? Bài t p đã cho thu c d ng bài t p nào. T đó nh l iộ ạ ấ ậ ộ ạ ậ ừ ớ ạ
ph n ng đc tr ng c a t ng lo i ch t có các hi n t ng d quan sát, phân ả ứ ặ ư ủ ừ ạ ấ ệ ượ ễ
bi t.ệ
- H ng d n h c sinh t l p s đ nh n bi t ch t.ướ ẫ ọ ự ậ ơ ồ ậ ế ấ
3. Bài t p xác đnh kim lo iậ ị ạ
Ph ng pháp áp d ng đnh lu t b o toàn nguyên t và kh i l ng.ươ ụ ị ậ ả ố ố ượ
a/ Nguyên t cắ:
Trong ph n ng hoá h c, các nguyên t và kh i l ng c a chúng đc b oả ứ ọ ố ố ượ ủ ượ ả
toàn.
3
T đó suy ra:ừ
+ T ng kh i l ng các ch t tham gia ph n ng b ng t ng kh i l ng các ch tổ ố ượ ấ ả ứ ằ ổ ố ượ ấ
t o thành.ạ
+ T ng kh i l ng các ch t tr c ph n ng b ng t ng kh i l ng các ch t sauổ ố ượ ấ ướ ả ứ ằ ổ ố ượ ấ
ph n ng.ả ứ
b/ Ph m vi áp d ngạ ụ :
Trong các bài toán x y ra nhi u ph n ng, lúc này đôi khi không c n thi tả ề ả ứ ầ ế
ph i vi t các ph ng trình ph n ng và ch c n l p s đ ph n ng đ th yả ế ươ ả ứ ỉ ầ ậ ơ ồ ả ứ ể ấ
m i quan h t l mol gi a các ch t c n xác đnh và nh ng ch t mà đ cho.ố ệ ỉ ệ ữ ấ ầ ị ữ ấ ề
4. Bài t p kim lo i tác d ng v i phi kimậ ạ ụ ớ
Ph ng pháp gi iươ ả
Áp d ng tính ch t hóa h c c a kim lo i tác d ng v i phi kim.ụ ấ ọ ủ ạ ụ ớ
V n d ng kĩ năng gi i toán h n h p.ậ ụ ả ỗ ợ
5. Bài t p kim lo i tác d ng v i dung d ch axit.ậ ạ ụ ớ ị
Ph ng pháp gi iươ ả
D a vào tính ch t hóa h c c a kim lo i: Kim lo i đng tr c H trong dãy ho t ự ấ ọ ủ ạ ạ ứ ướ ạ
đng hóa h c tác d ng đc v i axit. Hộ ọ ụ ượ ớ 2SO4 đc nóng tác d ng v i kim lo i ặ ụ ớ ạ
nh ng không gi i phóng Hư ả 2.
V n d ng kĩ năng gi i toán h n h p.ậ ụ ả ỗ ợ
6. Bài t p kim lo i tác d ng v i dung d ch mu i.ậ ạ ụ ớ ị ố
* Ph ng pháp d a vào s tăng, gi m kh i l ng.ươ ự ự ả ố ượ
D ng bài t p này th ng cho d i d ng nhúng m t lá kim lo i vào m t ạ ậ ườ ướ ạ ộ ạ ộ
dung d ch mu i, r i cân xem kh i l ng lá kim lo i n ng h n hay nh h n so ị ố ồ ố ượ ạ ặ ơ ẹ ơ
v i tr c khi nhúng.ớ ướ
+ N u đ bài cho kh i l ng lá kim lo i tăng hay gi m là m thì áp d ng nh ế ề ố ượ ạ ả ụ ư
sau:
Kh i l ng lá kim lo i tăng lên so v i tr c khi nhúng ta có: ố ươ ạ ớ ướ
mkim lo i bám vào ạ- mkim lo i tan ra ạ= mtăng
Kh i l ng lá kim lo i gi m so v i tr c khi nhúng ta có:ố ươ ạ ả ớ ướ
mkim lo i tan ra ạ- mkim lo i bám vào ạ= mgi mả
+ N u đ bài cho kh i l ng lá kim lo i tăng hay gi m là x% thì ta áp d ng nh ế ề ố ượ ạ ả ụ ư
sau:
Kh i l ng lá kim lo i tăng lên x% so v i tr c khi nhúng ta có: ố ươ ạ ớ ướ
m kim lo i bám vào ạ- mkim lo i tan ra ạ= mbđ*
Kh i l ng lá kim lo i gi m xu ng x% so v i tr c khi nhúng ta có:ố ươ ạ ả ố ớ ướ
mkim lo i tan ra ạ- mkim lo i bám vào ạ= mbđ*
4
V i mớbđ ta g i là kh i l ng ban đu c a thanh kim lo i hay đ s cho ọ ố ượ ầ ủ ạ ề ẽ
s nẵ
7. Bài t p h n h pậ ỗ ợ
Ph ng pháp gi iươ ả
Th c t trong m t ph n ng hoá h c ph thu c vào r t nhi u y u t nh nhi t ự ế ộ ả ứ ọ ụ ộ ấ ề ế ố ư ệ
đ, ch t xúc tác...làm cho ch t tham gia ph n ng không tác d ng h t nghĩa là ộ ấ ấ ả ứ ụ ế
hi u su t d i 100%. Đ tính đc hi u su t c a ph n ng áp d ng m t trong ệ ấ ướ ể ượ ệ ấ ủ ả ứ ụ ộ
các cách sau:
1. Hi u su t ph n ng tính theo 1 trong các ch t s n ph m c a ph n ng:ệ ấ ả ứ ấ ả ẩ ủ ả ứ
H % = x 100%
2. Hi u su t ph n ng tính theo ch t thi u tham gia ph n ng:ệ ấ ả ứ ấ ế ả ứ
H% = x 100%
Chú ý: * Kh i l ng th c t là kh i l ng đ bài choố ượ ự ế ố ượ ề
Kh i l ng lý thuy t là kh i l ng tính theo ph ng trìnhố ượ ế ố ượ ươ
Khi g p bài toán cho bi t l ng c a c 2 ch t tham giathì ph i l p ặ ế ượ ủ ả ấ ả ậ
t s so sánh đ xác đnh ch t thi u(ch t ph n ng h t)ỉ ố ể ị ấ ế ấ ả ứ ế
5