Con đ ng phía tr c – Bill Gatesườ ướ
Ch ng 4. ng d ng và thi t bươ Ứ ụ ế ị
Trong m t tr ng h p khác, có m t nhóm k s nghĩ r ng h đã t oộ ườ ợ ộ ỹ ư ằ ọ ạ
đ c m t ch ng trình t t nên đem trình bày thành tích c a h v i tôiượ ộ ươ ố ủ ọ ớ
m t cách r t t hào. Nh ng khi h trình di n thì ch ng trình khôngộ ấ ự ư ọ ễ ươ
ho t đ ng đ c. B i vì t t c nh ng thành viên tham gia vào côngạ ộ ượ ở ấ ả ữ
trình đ u là nh ng ng i c m bút tay ph i, còn máy đi n toán đ cề ữ ườ ầ ả ệ ượ
l p trình đ nh n bi t các nét náy trong ch vi t thì l i không saoậ ể ậ ế ữ ế ạ
nh n bi t đ c các nét náy vi t b ng tay c a tôi. T t nhiên vi c làmậ ế ượ ế ằ ủ ấ ệ
cho máy nh n d ng đ c ch vi t to, nh , nghiêng, đ ng, vi t b ngậ ạ ượ ữ ế ọ ứ ế ằ
tay ph i hay tay trái c a t ng ng i là m t vi c khó ch ng kém vi cả ủ ừ ườ ộ ệ ẩ ệ
làm cho máy nh n d ng ra gi ng nói c a b n.ậ ạ ọ ủ ạ
Dù cho b n dùng ti ng nói, ch vi t, hay con tr đ ch n nh ngạ ế ữ ế ọ ể ọ ữ
ng d ng b n c n, đi u khác nhau đây không ph i ch có cácứ ụ ạ ầ ề ở ả ỉ
ch ng trình phim truy n hình mà là các lo t các lo i ng d ng khácươ ề ạ ạ ứ ụ
nhau, và b n mu n vi c ch n l a đó ph i th t d dàng, không m tạ ố ệ ọ ự ả ậ ễ ấ
th i gian. Ng i s d ng s không th ch u đ ng n i s l m l n,ờ ườ ử ụ ẽ ể ị ự ổ ự ầ ẫ
ho c lãng phí th i gian. Ph n m m c a xa l s giúp cho vi c tìmặ ờ ầ ề ủ ộ ẽ ệ
thông tin đ c d dàng, th m chí ng i s d ng không bi t là mìnhượ ễ ậ ườ ử ụ ế
đang tìm thông tin gì. S có vô s các lo i thông tin và xa l s truyẽ ố ạ ộ ẽ
nh p chúng và trong hàng trăm th vi n.ậ ư ệ
M t trong nh ng lo ng i đ i v i xa l thông tin là 's quá t i v thôngộ ữ ạ ố ớ ộ ự ả ề
tin'. M t s ng i hình dung m t cách khá thông minh r ng cáp quangộ ố ườ ộ ằ
c a xa l s gi ng nh nh ng đ ng ng kh ng l luôn t ng ra ngoàiủ ộ ẽ ố ư ữ ườ ố ổ ồ ố
m t kh i l ng thông tin r t l n.ộ ố ượ ấ ớ
S quá t i v thông tin không ph i là v n đ duy nh t đ i v i xa l ,ự ả ề ả ấ ề ấ ố ớ ộ
và nó cũng không ph i là m t v n đ . Chúng ta đã t ng đ i phó v iả ộ ấ ề ừ ố ớ
kh i l ng thông tin r t l n b ng cách d a vào c s h t ng r ngố ượ ấ ớ ằ ự ơ ở ạ ầ ộ
l n hi n đang hình thành đ giúp chúng ta ch n l a-t th ch n sáchớ ệ ể ọ ự ừ ẻ ọ
trong th vi n, các b n tin tóm l t v phim nh, cho t i các trangư ệ ả ượ ề ả ớ
vàng trong niên giám đi n tho i và th gi i c a b n bè. Khi có ai đó tệ ạ ư ớ ủ ạ ỏ
ra lo ng i v s quá t i thông tin, hãy h i h xem h s làm cách nàoạ ề ự ả ỏ ọ ọ ẽ
đ ch n nh ng gì c n đ c. Khi chúng ta đ n m t c a hàng sách hayể ọ ữ ầ ọ ế ộ ử
m t th vi n, chúng ta đâu nghĩ r ng chúng ta ph i đ c h t m i cu nộ ư ệ ằ ả ọ ế ọ ố
sách r i m i mua đ c m t cu n. Chúng ta ch n đ c nh ng khôngồ ớ ượ ộ ố ọ ượ ư
c n ph i đ c t t c là nh có các ph ng ti n d n đ ng. Cácầ ả ọ ấ ả ờ ươ ệ ẫ ườ
ph ng ti n d n đ ng này bao g m c các qu y sách báo trênươ ệ ẫ ườ ồ ả ầ
đ ng ph , h th ng th p phân Dewey trong các th vi n, và m cườ ố ệ ố ậ ư ệ ụ
đi m sách trên báo chí đ a ph ng.ể ị ươ
Trên xa l thông tin, k thu t và các d ch v v biên t p s k t h pộ ỹ ậ ị ụ ề ậ ẽ ế ợ
đ giúp b n cách chon l a thông tin. H th ng d n đ ng lý t ng sể ạ ự ệ ố ẫ ườ ưở ẽ
r t m nh, có th ti p c n đ c b t c ngu n tin nào không có gi iấ ạ ể ế ậ ượ ấ ứ ồ ớ
h n đó. Ph n m m s cho ra nh ng trình câu h i, trình l c, trình d nạ ầ ề ẽ ữ ỏ ọ ẫ
đ ng không gian, trình siêu liên k t và trình đ i lý nh là nh ng kườ ế ạ ư ữ ỹ
thu t ch n l a u vi t.ậ ọ ự ư ệ
Có m t cách giúp chúng ta d dàng hi u đ c các ph ng pháp ch nộ ễ ể ượ ươ ọ
l a khác nhau và hãy nghĩ v chúng theo phép n d . Hãy t ngự ề ẩ ụ ưở
t ng ra m t thông tin đ c bi t nào đó, ch ng h n nh b n s u t pượ ộ ặ ệ ẳ ạ ư ả ư ậ
các lo i s ki n hay m t danh m c phim, t t c đ u đ c đ trongạ ự ệ ộ ụ ấ ả ề ượ ể
m t nhà kho t ng t ng nào đó. M t câu h i s truy tìm t t c cácộ ưở ượ ộ ỏ ẽ ầ ả
m c thông tin có trong nhà kho đ xem có lo i nào đáp ng đ c cácụ ể ạ ứ ượ
tiêu chu n b n đã đ ra không. M t b l c s ki m tra t t c nh ngẩ ạ ề ộ ộ ọ ẽ ể ấ ả ữ
thông tin m i đ c cho vào nhà kho đ xem chúng có đáp ng đ cớ ượ ể ứ ượ
các tiêu chu n không. B ph n d n đ ng không gian là m t conẩ ộ ậ ẫ ườ ộ
đ ng b n có th đi vòng quanh trong nhà kho đ ki m tra danh m cườ ạ ể ể ể ụ
t n kho t i t ng đ a đi m. Nh ng có l bi n pháp h p d n nh t, vàồ ạ ừ ị ể ư ẽ ệ ấ ẫ ấ
cũng là bi n pháp d dàng nh t trong t t c các ph ng ti n, là đăngệ ễ ấ ấ ả ươ ệ
ký s giúp đ c a m t đ i lý riêng (Agent),ng i s đ i di n cho b nự ỡ ủ ộ ạ ườ ẽ ạ ệ ạ
trên xa l thông tin. Ng i đ i lý này th c t là m t ph n m m,ộ ườ ạ ự ế ộ ầ ề
nh ng nó đã đ c nhân cách hoá và b n có th nói chuy n đ i hìnhư ượ ạ ể ệ ướ
th c này hay hình th c khác v i nó. Vi c này cũng gi ng nh vi c cứ ứ ớ ệ ố ư ệ ử
m t tr lý đi làm danh m c hàng t n kho cho b n v y.ộ ợ ụ ồ ạ ậ
Và d i đây là ho t đ ng c a các h th ng khác nhau đó. H th ngướ ạ ộ ủ ệ ố ệ ố
câu h i, đúng nh tên g i là m t câu h i. B n có th h i nhi u lo iỏ ư ọ ộ ỏ ạ ể ỏ ề ạ
câu h i khác nhau và s nh n đ c câu tr l i hoàn ch nh. Gi s b nỏ ẽ ậ ượ ả ờ ỉ ả ử ạ
mu n tìm song không th nh đ c chon tên phim, b n có th nhố ể ớ ượ ạ ể ớ
r ng nó đ c các minh tinh màn b c Spencer Tracy và Katharineằ ượ ạ
Hepburn th vai chính,và trong đó có m t c nh mà chàng h i hàng lôủ ộ ả ỏ
câu h i và nàng thì đang run lên vì l nh, v y m i b n hãy đánh vàoỏ ạ ậ ờ ạ
m c câu h i v t t c các phim có "Spencer Tracy", "Katharineụ ỏ ề ấ ả
Hepburn", "l nh" và "câu h i".Đ tr l i, m t máy d ch v trên xa lạ ỏ ể ả ờ ộ ị ụ ộ
s nêu phim hài tình c m Desk Set năm 1957, trong đó có c nh Tracyẽ ả ả
nhìn chòng cH c vào m t Hepburn run l p c p trên lóc m t ngôi nhàọ ộ ậ ậ ộ
đang gi a mùa đông. B n có th xem m t c nh đó, có th xem toàn bữ ạ ể ộ ả ể ộ
cu n phim, có th đ c ph đ , xem m c đi m phim, và có th đ cố ể ọ ụ ề ụ ể ể ọ
b t c bài báo nào đ c p đ n Tracy ho c Hepburn có liên quan đ nấ ứ ề ậ ế ặ ế
c nh đó. N u b n mu n xem b n có ph đ dành riêng đ xu t kh uả ế ạ ố ả ụ ề ể ấ ẩ
ra các n c không nói ti ng Anh thì b n yêu c u đ c xem b n đó.ướ ế ạ ầ ượ ả
Nh ng phim này đ c l u tr trên các máy ph c v t i nhi u n cữ ượ ư ữ ụ ụ ạ ề ướ
khác nhau, nh ng n u b n yêu c u s có ngay t c kh c..ư ế ạ ầ ẽ ứ ắ
H th ng này ch a nh ng lo i câu h i th ng nh "Cho tôi xem bàiệ ố ứ ữ ạ ỏ ẳ ư
báo vi t v tr ng h p sinh con trong ng nghi m đ u tiên", ho cế ề ườ ợ ố ệ ầ ặ
"cho tôi danh m c c a t t c các c a hàng có bán t hai lo i th c ănụ ủ ấ ả ử ừ ạ ứ
cho chó tr lên và chuy n cho tôi m t thùng theo đ a ch c a trongở ể ộ ị ỉ ủ
vòng m t ti ng đ ng h ", ho c "Ai trong s bà con mà tôi đã khôngộ ế ồ ồ ặ ố
liên l c trong ba tháng qua?" H th ng này cũng có th tr l i nh ngạ ệ ố ể ả ờ ữ
lo i câu h i ph c t p h n nhi u. B n có th h i "thành ph nào có tạ ỏ ứ ạ ơ ề ạ ể ỏ ố ỷ
l dân s cao nh t th ng xem phim nh c Rock, và th ng đ c vệ ố ấ ườ ạ ườ ọ ề
th ng m i qu c t ?" Nói chung, các lo i câu h i không ph i ch lâuươ ạ ố ế ạ ỏ ả ờ
m i đ c tr l i vì h u h t các lo i câu h i đ u đã đ c h i tr c vàớ ượ ả ờ ầ ế ạ ỏ ề ượ ỏ ướ
câu tr l i đã đ c l u tr l i.ả ờ ượ ư ữ ạ
B n cũng có th t o ra "b l c", th c ch t là nh ng câu h i. B l cạ ể ạ ộ ọ ự ấ ữ ỏ ộ ọ
làm vi c liên t c, truy nh p nh ng thông tin m i phù h p v i s thíchệ ụ ậ ữ ớ ợ ớ ở
c a b n, và l c b các thông tin không liên quan. B n cũng có th l pủ ạ ọ ờ ạ ể ậ
trình m t b l c đ thu th p thông tin theo s thích riêng c a b n,ộ ộ ọ ể ậ ở ủ ạ
ch ng h n nh thông tin v các đ i bóng đ a ph ng hay nh ng phátẳ ạ ư ề ộ ị ươ ữ
minh khoa h c đ c bi t nh t. Gi s d báo th i ti t là tin t c quanọ ặ ệ ấ ả ử ự ờ ế ứ
tr ng nh t đ i v i b n thì b ph n l c s x p nó lên hàng đ u trongọ ấ ố ớ ạ ộ ậ ọ ẽ ế ầ
t báo c a nhân dân c a b n. M t s b l c s đ c máy đi n toánờ ủ ủ ạ ộ ố ộ ọ ẽ ượ ệ
c a b n t đ ng l p lên, l u tr nh ng thông tin b n a thích. B nủ ạ ự ộ ậ ư ữ ữ ạ ư ạ
cũng có th t o ra m t b l c đ c bi t, ch ng h n "c n mua ph tùngể ạ ộ ộ ọ ặ ệ ẳ ạ ầ ụ
c a xe Nissan Maxima 1990", ho c "có ai m n tìm b n đ cùng điủ ặ ụố ạ ể
ch i b ng xe đ p vào chi u ch nh t, dù n ng hay m a? b l c sơ ằ ạ ề ủ ậ ắ ư ộ ọ ẽ
ti p t c tìm đ c đ n khi nào b n ra l nh ng ng. N u b l c tìmế ụ ượ ế ạ ệ ư ế ộ ọ
đ c m t b n đ ng hành vào chi u ch nh t ch ng h n, nó ti p t cượ ộ ạ ồ ề ủ ậ ẳ ạ ế ụ
tìm thêm các tin t c khác đã có trên m ng l i v con ng i đó. Nó sứ ạ ướ ề ườ ẽ
c g ng tr l i câu h i "trông anh ta nh th nào?" -đó là câu h i đ uố ắ ả ờ ỏ ư ế ỏ ầ
tiên b n mu n bi t v m t ng i b n m i.ạ ố ế ề ộ ườ ạ ớ
H th ng d n đ ng không gian s đ c t o theo ki u m u màệ ố ẫ ườ ẽ ượ ạ ể ẫ
chúng ta đang l u tr thông tin hi n nay. Khi chúng ta mu n tìm m tư ữ ệ ố ộ
vài đ tài nào đó, t t nhiên là b n đ n b ph n l u th trong th vi n.ề ấ ạ ế ộ ậ ư ẻ ư ệ
Báo chí hàng ngày đ u có đăng t i các tin v th d c th thao, v b tề ả ề ể ụ ể ề ấ
đ ng s n, v kinh doanh, đó là nh ng n i ng i ta tìm đ n đ thuộ ả ề ữ ơ ườ ế ể
th p thông tin. Trong h u h t các lo i nh t báo, tin d báo th i ti tậ ầ ế ạ ậ ự ờ ế
th ng xu t hi n t i m t v trí quen thu c ngày này qua ngày khác.ườ ấ ệ ạ ộ ị ộ
H th ng d n đ ng không gian, hi n đang đ c ng d ng trong m tệ ố ẫ ườ ệ ượ ứ ụ ộ
s s n ph m ph n m m, s đ a b n đ n nh ng n i có thông tin b nố ả ẩ ầ ề ẽ ư ạ ế ữ ơ ạ
c n b ng cách làm cho b n có th giao l u v i m t lo i thi t b nhìnầ ằ ạ ể ư ớ ộ ạ ế ị
th y th c hay nh đ c t o ra. b n cío th hình dung ra m t mô hìnhấ ự ả ượ ạ ạ ể ộ
nh m t b n đ ch ng h n, có minh ho , có b n n i dung không gianư ộ ả ồ ẳ ạ ạ ả ộ
có vai trò đ c bi t quan tr ng trong giao l u v i các lo i máy thu hìnhặ ệ ọ ư ớ ạ
và v i các lo i máy đi n toán cá nhân nh , xách tay. Đ rút m t kho nớ ạ ệ ọ ể ộ ả
ti n nào đó t ngân hàng, b n ph i t i m t n i rút ti n n m trên m tề ừ ạ ả ớ ộ ơ ề ằ ộ
ph chính, r i dùng con chu t, ho c thi t b đi u khi n t xa, ho cố ồ ộ ặ ế ị ề ể ừ ặ
th m chí dùng ngón tay b n đ ch vào n i rút ti n c a ngân hàng.ậ ạ ể ỉ ơ ề ủ
B n có th ch vào m t toà án đ xem hôm nay toà x v nào, doạ ể ỉ ộ ể ử ụ
th m phán nào ph trách ho c nh ng v nào còn t n l i ch a x . B nẩ ụ ặ ữ ụ ồ ạ ư ử ạ
có th ch vào m t b n phà đ xem l ch trình c a phà ho c xem phàể ỉ ộ ế ể ị ủ ặ
ch y có đúng gi không. N u b n có ý đ nh mu n thuê phòng taiạ ờ ế ạ ị ố
khách s n, b n có th bi t đ c hi n phòng nào còn tr ng, và có thạ ạ ể ế ượ ệ ố ể
xem s đ b trí phòng c a khách s n, ho c đ xem khách s n có máyơ ồ ố ủ ạ ặ ể ạ
quay video n i v i xa l thông tin không,b n có th xem qua phòngố ớ ộ ạ ể
đ i và nhà ăn c a khách s n xem có đông ng i không.ợ ủ ạ ườ
B n cũng có th b m ra m t b n đ đ t đó b n có th đi vào m tạ ể ấ ộ ả ồ ể ừ ạ ể ộ
khu ph hay xem l t qua các phòng c a m t khu nhà. B n cũng cóố ướ ủ ộ ạ
th xem c n c nh ho c vi n c nh m t khu v c nào đó m t cách dể ậ ả ặ ễ ả ộ ự ộ ễ
dàng. Ch ng h n b n mu n mua m t máy c t c . N u màn hình trìnhẳ ạ ạ ố ộ ắ ờ ế
chi u khu v c bên trong c a ngôi nhà, b n có th đi ra kh i nhà b ngế ự ủ ạ ể ỏ ằ
c a sau, t i đó b n có th th y các m c hàng rào, và m t nhà đ xe.ử ạ ạ ể ấ ố ộ ể
Khi b m vào nhà đ xe thì b n đã bên trong r i, b n có th nhìnấ ể ạ ở ồ ạ ể
th y các lo i d ng c , trong đó có c chi c máy c t c . B m vàoấ ạ ụ ụ ả ế ắ ờ ấ
chi c máy c t c , b n có th xem thông tin có liên quan nh qu ngế ắ ờ ạ ể ư ả
cáo, b n tóm t t, b n h ng d n s d ng máy, và các phòng tr ngả ắ ả ướ ẫ ử ụ ư
bày trong không gian đi u khi n h c. Vi c sso sánh m t s c a hàngề ể ọ ệ ộ ố ử
di n ra th t đ n gi n và nhanh chóng. Khi b n b m vào hình nh c aễ ậ ơ ả ạ ấ ả ủ
nhà đ xe và mu n tìm hi n lên ph n sau c a màn hình do các máyể ố ệ ở ầ ủ
ph c v xa hàng ngàn d m trên xa l chuy n t i.ụ ụ ở ặ ộ ể ớ
Khi b n ch vào m t v t trên màn hình đ đ c thông tin v v t đó, t cạ ỉ ộ ậ ể ọ ề ậ ứ
b n đang s d ng m t hình th c c a d ng "siêu liên k t-ạ ử ụ ộ ứ ủ ạ ế
Hyperlinking". D ng siêu liên k t giúp cho ng i s d ng có th nh yạ ế ườ ử ụ ể ả
t lãnh v c này sang lãnh v c thông tin khác ngay trong tích t c, gi ngừ ự ự ắ ố
nh ki u con tàu vũ tr trong phim khoa h c vi n t ng nh y t đ aư ể ụ ọ ễ ưở ả ừ ị
đi m này sang đ a đi m khác. D ng siêu liên k t trên xa l thông tinể ị ể ạ ế ộ
giúp b n tìm đ c nh ng câu tr l i cho câu h i c a b n khi nó tạ ượ ữ ả ờ ỏ ủ ạ ự
nhiên n y sinh ra và b n c m th y thích thú. Ch ng h n b n đangả ạ ả ấ ẳ ạ ạ
xem ch ng trình th i s và b n th y m t ng i đang đi cùng v iươ ờ ự ạ ấ ộ ườ ớ
Th t ng Anh mà b n không sao nh ra đ c. B n mu n bi t ng iủ ướ ạ ớ ượ ạ ố ế ườ
y là ai. B n dùng b đi u khi n t xaấ ạ ộ ề ể ừ
c a máy th hình c a b n b m ngay vào ng i đó. Hành đ ng đó c aủ ụ ủ ạ ấ ườ ộ ủ
b n s làm xu t hi n m t ti u s và m t danh m c c a các s ki nạ ẽ ấ ệ ộ ể ử ộ ụ ủ ự ệ