918
SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG D N CƢ
TRONG VIỆC CHUYỂN ĐỔI SỐ ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH
BỀN VỮNG TẠI TỈNH LONG AN
Hà Nam Khánh Giao(1), Nguyễn Thị Kim Ngân(2)
TÓM TẮT:
Chuyển Ďổi số có vai trò quan trọng trong việc phát triển du lịch bền vững tại
tỉnh Long An. Việc Ďo lường mức Ďộ sẵn sàng tham gia của cộng Ďồng dân cư rất
quan trọng, vì họ là tác nhân chính và là người vận hành Ďể thực hiện chuyển Ďổi
số, góp phần phát triển du lịch bền vững. Việc hiểu rõ sự sẵn sàng tham gia của
cộng Ďồng dân cư là chìa khoá then chốt Ďể việc chuyển Ďổi số thực hiện thành
công. Trên cơ sở phân tích thực trạng về chuyển Ďổi số tại tỉnh Long An trong
thời gian qua, khảo sát cộng Ďồng dân cư Ďể xác Ďịnh các yếu tố ảnh hưởng Ďến
quyết Ďịnh tham gia của họ trong việc chuyển Ďổi số, từ Ďó, nghiên cứu Ďề xuất
các giải pháp thúc Ďẩy sự tham gia của cộng Ďồng dân cư trong việc chuyển Ďổi
số hướng Ďến việc phát triển du lịch bền vững trên Ďịa bàn tỉnh Long An.
Từ khoá: Chuyển Ďổi số, du lịch, du lịch bền vững, du lịch thông minh, cộng
Ďồng dân cư, Long An.
ABSTRACT:
Digital transformation plays an important role in developing sustainable
tourism development in Long An province. Measuring the community's
willingness to participate is very important because they are the main actors and
operators to implement digital transformation, contributing to sustainable tourism
development. Understanding the community's willingness to participate is the
key to successful digital transformation. Based on analyzing the current situation
of digital transformation in Long An province in recent times, surveying the
community to identify factors affecting their decision to participate in digital
transformation. From there, the study proposes solutions to promote community
participation in digital transformation towards sustainable tourism development
in Long An province.
Keywords: digital transformation, tourism, sustainable tourism, smart
tourism, community, Long An.
1. Học viện Hàng không Việt Nam. Email: giaohnk@vaa.edu.vn
2. Học viện Hàng không Việt Nam. Email: nganntk@vaa.edu.vn
919
1. Giới thiệu
Chuyển Ďổi số là yêu cầu cấp thiết và là xu hướng tất yếu của ngành du lịch.
Đây là vấn Ďề chiến lược góp phần phát triển du lịch bền vững. Trong bối cảnh
cuộc cánh mạng công nghiệp 4.0 và Ďại dịch COVID-19 Ďã có những ảnh hưởng
rộng lớn Ďến các lĩnh vực, trong Ďó có ngành du lịch, chuyển Ďổi số Ďược xem là
một trong các biện pháp Ďể khôi phục và phát triển bền vững trong tương lai.
Việc chuyển Ďổi số sẽ cho ra Ďời nhiều mô hình kinh doanh mới, giúp các doanh
nghiệp hiểu rõ sở thích, thị hiếu của khách hàng Ďể cung cấp các gói sản phẩm
phù hợp; chuẩn hoá các quy trình quản lí bán hàng, marketing, Ďiều hành, nâng
cao năng suất, tiết kiệm chi phí; cung cấp thông tin Ďa dạng, dễ tiếp cận cho
khách hàng; thông qua ứng dụng công nghệ làm gia tăng trải nghiệm của khách
hàng,… Trong những năm gần Ďây, chuyển Ďổi số là một chủ trương lớn của
Đảng và Nhà nước với nhiều văn bản Ďược ban hành trên các lĩnh vực khác nhau.
Đối với lĩnh vực du lịch, chủ trương ưu tiên là phát triển du lịch số, du lịch thông
minh. Ngày 21/12/2022, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch Ďã phê duyệt Ďề án
―Ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 Ďể phát triển du lịch thông minh, thúc
Ďẩy du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn‖ thông qua các giải pháp cụ thể: (1)
Hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về phát triển du lịch thông minh; (2)
Phát triển hệ thống dữ liệu số trong lĩnh vực du lịch; (3) Phát triển các ứng dụng;
(4) Phát triển hạ tầng công nghệ thông tin; (5) Nguồn nhân lực; (6) Hợp tác quốc
tế và (7) Tuyên truyền nâng cao nhận thức về phát triển du lịch thông minh.
Để thực hiện thành công việc chuyển Ďổi số trong lĩnh vực du lịch, nguồn
nhân lực vận hành có vai trò then chốt. Việc Ďổi mới, vốn nhân lực, khả năng
lãnh Ďạo và vốn xã hội Ďược xem là các khía cạnh thông minh mềm Ďể chuyển
Ďổi số phát triển du lịch thông minh (Gretzel, 2016; Mendoza-Moheno & cộng
sự, 2021). Những thành phần mềm này chính là sự thông minh của con người và
của các tổ chức quản lí Ďiểm Ďến du lịch. Thành phần mềm Ďóng vai trò kích
hoạt, vận hành cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực du lịch.
Theo Ambarwati & cộng sự (2023), nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của
trí thông minh mềm của cộng Ďồng dân cư trong việc phát triển Ďiểm Ďến du lịch
thông minh. Điều này không chỉ tốt cho sự phát triển bền vững của các Ďiểm Ďến
du lịch mà còn rất quan trọng Ďể Ďảm bảo rằng người dân Ďịa phương Ďược
hưởng lợi từ hoạt Ďộng du lịch. Như vậy, cộng Ďồng dân cư là một trong những
nguồn lực Ďể thực hiện chuyển Ďổi số và góp phần phát triển du lịch bền vững.
Việc chuyển Ďổi số tại tỉnh Long An thời gian qua Ďã Ďạt nhiều thành tựu.
Năm 2020, tỉnh Long An Ďứng thứ 27/63 tỉnh/thành phố về chỉ tiêu chuyển Ďổi
số. Ngày 26/4/2022, Trung tâm Điều hành thông minh và Kho cơ sở dữ liệu dùng
chung tỉnh Long An Ďã Ďược hình thành. Việc ra mắt của ứng dụng ―Long An
ID‖, ―Long An số‖ kết hợp cùng hoạt Ďộng của Kho cơ sở dữ liệu dùng chung,
Trung tâm Điều hành thông minh Long An Ďã góp phần thúc Ďẩy tỉnh chuyển Ďổi
số một cách mạnh mẽ, Ďồng bộ và toàn diện. Đối với ngành du lịch, tỉnh Ďã xây
dựng Cổng thông tin (http://mylongan.vn) và ứng dụng du lịch thông minh
920
Long An Tourism. Bên cạnh Ďó, tỉnh còn tận dụng lợi thế của nền tảng mạng xã
hội, các tài khoản ―Du lịch Long An‖ cũng Ďược triển khai vận hành trên cả
Facebook và Zalo. Ngoài ra, tỉnh Ďã tập huấn cho cộng Ďồng cư dân Ďịa phương
Ďang hoạt Ďộng trong lĩnh vực du lịch các nội dung cơ bản về kĩ năng chụp ảnh
Ďẹp, thiết kế video clip Ďẹp, viết tin bài về du lịch, sử dụng công cụ Facebook,
Tiktok, Youtube, Google Arts & Cultures, Google tìm kiếm, Google doanh
nghiệp của tôi,... giúp thiết kế và tạo website miễn phí cho doanh nghiệp, tạo
Ďiểm ―check-in‖ trên Google Map, Ďào tạo cách quảng bá hình ảnh qua các clip
ấn tượng,… Có thể thấy, tỉnh Long An Ďã và Ďang từng bước thực hiện việc
chuyển Ďổi số trong ngành du lịch. Hiện nay, một bộ phận cộng Ďồng dân cư
cũng Ďã tiếp cận và thực hiện chuyển Ďổi số nhằm Ďáp ứng tốt hơn nhu cầu của
khách hàng, gia tăng hiệu quả hoạt Ďộng và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, việc
chuyển Ďổi số trong lĩnh vực du lịch tại tỉnh Long An chưa Ďạt hiệu quả cao như
mong Ďợi. Nguyên nhân chủ yếu là do cộng Ďồng dân cư còn chưa tích cực tham
gia, hưởng ứng và phối hợp Ďể triển khai; chưa khai thác, phát huy Ďược tối Ďa
tính năng, lợi ích của các phương tiện công nghệ thông tin Ďể phục vụ quản lí và
Ďiều hành; sự tương tác với khách du lịch còn yếu do thiếu kĩ năng về công nghệ
thông tin Ďể cập nhật thông tin trên hệ thống và tương tác với du khách, hạn chế
kinh phí Ďầu tư Ďể chuyển Ďổi số,…
Để thực hiện chủ trương chuyển Ďổi số ngành du lịch theo Quyết Ďịnh số
4081/QĐ-UBND, ngày 4/11/2020 của UBND tỉnh Long An về phê duyệt
Chương trình Chuyển Ďổi số tỉnh Long An Ďến năm 2025, Ďịnh hướng Ďến năm
2030, trong Ďó sự tham gia của cộng Ďồng dân cư góp phần tạo ra môi trường du
lịch thông minh, hiện Ďại, thân thiện và an toàn cho du khách. Cụ thể, sự tham
gia của cộng Ďồng Ďịa phương trong việc chuyển Ďổi số thể hiện ở việc cung cấp
dịch vụ Internet không dây (wifi) miễn phí cho tất cả khách du lịch; nội dung về
Ďiểm Ďến, sản phẩm, dịch vụ du lịch sẽ Ďược cộng Ďồng dân cư tham gia cập nhật
thông tin, chuẩn hoá trên Cổng thông tin http://mylongan.vn và ứng dụng du lịch
thông minh Long An Tourism, Ďẩy mạnh các dịch vụ thanh toán trực tuyến (qua
ví, thẻ ngân hàng trực tuyến, QR code,…) ở tất cả các Ďiểm Ďến du lịch, công tác
quản lí liên quan Ďến du lịch Ďược Ďiện tử hoá, số hoá. Sự tham gia của cộng
Ďồng Ďịa phương là yếu tố quan trọng Ďể phát triển du lịch bền vững tại tỉnh Long
An (Bình & Loan, 2022). Do Ďó, Ďể thực hiện chủ trương chuyển Ďổi số trong du
lịch thì sự tham gia của cộng Ďồng dân cư rất quan trọng, quyết Ďịnh sự thành
công và tính bền vững của sự phát triển du lịch trong tương lai. Việc nghiên cứu
các yếu tố ảnh hưởng Ďến sự tham gia của cộng Ďồng dân cư trong các hoạt Ďộng
chuyển Ďổi số trong lĩnh vực du lịch hướng tới phát triển du lịch bền vững, nhằm
xác Ďịnh các lợi ích về kinh tế, xã hội, văn hoá, môi trường, sự hỗ trợ của chính
quyền, ứng dụng du lịch thông minh, khả năng tiếp cận có ảnh hưởng Ďến nhận
thức về lợi ích, sự tham gia của cộng Ďồng dân cư Ďối với các hoạt Ďộng chuyển
Ďổi số. Đây là cơ sở, tác giả Ďề xuất các giải pháp nhằm thúc Ďẩy sự tham gia của
cộng Ďồng dân cư, giúp họ hiểu rõ những lợi ích khi tham gia và góp phần thực
hiện thành công việc chuyển Ďổi số hướng Ďến phát triển du lịch bền vững.
921
2. Cơ sở lí thuyết và phƣơng pháp nghiên cứu
2.1. Cơ sở lí thuyết
2.1.1. Chuyển đổi số trong lĩnh vực du lịch
Chuyển Ďổi số là việc sử dụng công nghệ kĩ thuật số mới Ďể cải tiến hoạt
Ďộng kinh doanh, nâng cao trải nghiệm của khách hàng, chuẩn hoá quy trình
hoặc tạo ra mô hình kinh doanh mới (Fitzgerald & cộng sự, 2013; Westerman &
cộng sự, 2011). Chuyển Ďổi số Ďược coi là một trong những Ďộng lực chính của
tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững trước áp lực cạnh tranh và xu thế hội
nhập toàn cầu ngày nay (Litvinenko, 2020; Maroufkhani & cộng sự, 2022).
Chuyển Ďổi số Ďược phân thành 3 loại riêng biệt gồm: (1) Công nghệ - thể
hiện bằng việc sử dụng công nghệ kĩ thuật mới; (2) Tổ chức - thể hiện bằng việc
thay Ďổi quy trình, nâng cao hiệu quả kinh doanh hoặc tạo ra mô hình kinh doanh
mới; (3) Xã hội - liên quan Ďến các khía cạnh của Ďời sống con người, gồm có sự
trải nghiệm du khách, sự tác Ďộng Ďến chính quyền Ďịa phương, cộng Ďồng dân
cư tham gia phát triển du lịch.
Theo Liên Hoa (2022), chuyển Ďổi số trong ngành du lịch là việc làm cấp
thiết và là yêu cầu tất yếu. Bản chất của chuyển Ďổi số là việc số hoá các quy
trình, Ďưa lên không gian số tích hợp với công nghệ tiên tiến, Ďảm bảo sự tương
thích với mọi nền tảng Ďể hình thành hệ sinh thái du lịch thông minh gắn kết các
chủ thể từ khách du lịch, cộng Ďồng dân cư, doanh nghiệp và cơ quan quản lí nhà
nước về du lịch. Theo Nguyễn Văn Thanh & Nguyễn Trúc Vân (2022), một số
xu hướng chuyển Ďổi số trong lĩnh vực du lịch gồm có ứng dụng mobile, trí tuệ
nhân tạo (AI) và chatbots, kết nối Internet vạn vật (IoT), Rating và review, Thực
tế ảo (Virtual Reality).
Tóm lại, chuyển Ďổi số ngành du lịch là quá trình tạo môi trường kết nối, giao
dịch giữa các chủ thể trong ngành du lịch dựa trên nền tảng công nghệ số, các
công cụ, ứng dụng thông minh. Với sự phát triển của công nghệ, mức Ďộ tương
tác giữa các chủ thể trong ngành du lịch sẽ Ďạt hiệu quả cao hơn, tạo ra những
bứt phá mới Ďể phát triển du lịch bền vững trong tương lai.
2.1.2. Lí thuyết về hành vi
Hành vi là một phản ứng xác Ďịnh của cơ thể Ďối với các kích thích từ bên
trong hay bên ngoài và có thể Ďo lường Ďược (Marshall, 1994). Đã có nhiều
nghiên cứu về hành vi Ďược thực hiện bởi các nhà nghiên cứu khác nhau trên thế
giới, trong Ďó Ďược biết Ďến rộng rãi có nghiên cứu của Fishbein và Ajzen (1975)
về lí thuyết hành Ďộng hợp lí (TRA - Theory of Reasoned Action), Ajzen (1985)
về lí thuyết hành vi dự Ďịnh - TPB,...
TRA Ďược áp dụng trong nhiều lĩnh vực như tâm lí, y tế, giáo dục và quản lí.
Để áp dụng lí thuyết này trong bất kỳ nghiên cứu nào, có ba giả Ďịnh cần Ďược
922
Ďáp ứng. Thứ nhất, ý Ďịnh là hoàn toàn dưới sự kiểm soát của người ra quyết
Ďịnh. Thứ hai, người ra quyết Ďịnh là có thật và hiệu quả thông tin có thể tác
Ďộng Ďến họ. Thứ ba, người ra quyết Ďịnh Ďánh giá tác Ďộng của hành Ďộng của
họ trước khi họ quyết Ďịnh thực hiện hay không một hành vi cụ thể (Fishbein và
Ajzen, 1975).
Thuyết hành vi dự Ďịnh TPB (Theory of Planned Behavior) Ďược Ajzen mở
rộng vào năm 1985 từ Thuyết hành Ďộng hợp lí TRA 1991 bởi Ajzen là một phần
mở rộng của TRA Ďược sử dụng Ďể dự Ďoán ý Ďịnh của cá nhân so với hành vi
thực tế, bằng cách bổ sung yếu tố ―nhận thức kiểm soát hành vi‖. Mô hình TPB
cho rằng, ý Ďịnh thực hiện hành vi chịu tác Ďộng bởi ba yếu tố là thái Ďộ, ảnh
hưởng xã hội và nhận thức kiểm soát hành vi.
2.1.3. Lược khảo các nghiên cứu c liên quan
Sự tham gia của cộng Ďồng là một chiến lược quan trọng Ďể phát triển du lịch
bền vững (Mak, 2012). Nếu người dân Ďánh giá rằng việc tham gia chuyển Ďổi số
hướng Ďến phát triển du lịch bền vững là hữu ích Ďối với họ, thì theo lí thuyết
TRA và TPB (Fishbein & Ajzen, 1975; Ajzen, 1991), mức Ďộ quan tâm Ďối với
việc tham gia sẽ mạnh hơn. Sự tham gia của cộng Ďồng Ďã Ďược thông qua như
một chiến lược Ďể cải thiện các dự án phát triển bền vững và bảo tồn (Pearce &
cộng sự, 1996; Lee, 2016). Thông qua sự tham gia của cộng Ďồng, phát triển du
lịch kết hợp các ý kiến của cộng Ďồng Ďịa phương, có thể mang lại nhiều lợi ích
cho họ (Tosun và Jenkins, 1998).
Nghiên cứu của Kim & cộng sự (2012) cho thấy mối quan hệ giữa liên kết
nhận thức của cộng Ďồng dân cư về tác Ďộng của phát triển du lịch (kinh tế, xã
hội, văn hoá và môi trường) Ďến sự hài lòng của họ Ďối với các lĩnh vực cuộc
sống cụ thể (phúc lợi vật chất, phúc lợi cộng Ďồng, phúc lợi tình cảm, sức khoẻ
và an toàn). Pongponrat (2011) lưu ý rằng phát triển du lịch Ďịa phương Ďòi hỏi
những người bị ảnh hưởng bởi du lịch phải tham gia vào cả quá trình lập kế
hoạch và thực hiện các chính sách và kế hoạch hành Ďộng. Điều này Ďảm bảo
rằng sự phát triển Ďáp ứng nhu cầu nhận thức của cộng Ďồng Ďịa phương. Nếu
phát triển du lịch bền vững dựa vào cộng Ďồng Ďóng vai trò quan trọng trong việc
thúc Ďẩy phát triển kinh tế Ďịa phương, Ďặc biệt là trong thời kì hậu Ďại dịch, thì
cần có nhiều nghiên cứu tập trung hơn vào mức Ďộ sẵn sàng tham gia chuyển Ďổi
số của cộng Ďồng Ďịa phương (Ambarwati & cộng sự, 2023).
Để phát triển du lịch bền vững, chuyển Ďổi số là xu hướng tất yếu, giúp sử
dụng tối ưu các nguồn lực tự nhiên, xã hội, văn hoá, tài chính, tài nguyên, môi
trường nhằm cung cấp trải nghiệm Ďộc Ďáo cho du khách và mang lại lợi ích cho
các bên có liên quan trong hoạt Ďộng du lịch. Phát triển du lịch bền vững làm
tăng cơ hội việc làm cho người dân Ďịa phương (Dyer, Gursoy, Sharma & Carter,
2007; Gu& Ryan, 2008), cải thiện nền kinh tế Ďịa phương (Gursoy & Rutherford,
2004; Perdue, Long & Allen, 1990), góp phần tăng thu nhập và mức sống