Đẩy mạnh thương mại giữa Việt Nam và các nước APEC

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Đẩy mạnh thương mại giữa Việt Nam và các nước APEC" taập trung phân tích thương mại Việt Nam và các nước APEC, dữ liệu nghiên cứu được thực hiện từ năm 2001 đến năm 2021 trên trang web chính thức của trademap. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đẩy mạnh thương mại giữa Việt Nam và các nước APEC

512 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 ÀÊÍY MAÅNH THÛÚNG MAÅI GIÛÄA VIÏÅT NAM VAÂ CAÁC NÛÚÁC APEC . Lï Thõ AÁnh Tuyïët* Trûúâng Àaåi hoåc Ngên haâng TPHCM TOÁM TÙÆT APEC laâ diïîn àaân quy tuå 14 trïn 28 àöëi taác chiïën lûúåc, àöëi taác toaân diïån vaâ laâ àöëi taác kinh tïë, thûúng maåi quan troång haâng àêìu cuãa nûúác ta, chiïëm 75% kim ngaåch xuêët nhêåp khêíu. 14 trong 16 Hiïåp àõnh thûúng maåi tûå do (FTA) maâ Viïåt Nam àaä, àang àaâm phaán vaâ kyá kïët laâ vúái 17 trïn 20 thaânh viïn APEC. Nhûäng con söë naây cho thêëy rêët roä têìm quan troång cuãa APEC àöëi vúái phaát triïín kinh tïë - xaä höåi vaâ höåi nhêåp quöëc tïë cuãa nûúác ta. Do vêåy, nghiïn cûáu têåp trung phên tñch thûúng maåi Viïåt Nam vaâ caác nûúác APEC. Dûä liïåu nghiïn cûáu àûúåc thûåc hiïån tûâ nùm 2001 àïën nùm 2021 trïn trang web chñnh thûác cuãa trademap. Bùçng phûúng phaáp chó söë thûúng maåi, nghiïn cûáu seä chó ra APEC thõ trûúâng àêìy tiïìm nùng àïí Viïåt Nam àêíy maånh xuêët nhêåp khêíu. Trïn cú súã nhûäng phaát hiïån naây, nghiïn cûáu cuäng gúåi yá möåt söë chñnh saách thuác àêíy quan hïå thûúng maåi vúái caác nûúác APEC trong tûúng lai. Tûâ khoáa: APEC, thûúng maåi, xuêët nhêåp khêíu, Viïåt Nam PROMOTING TRADE BETWEEN VIETNAM AND APEC COUNTRIES . Le Thi Anh Tuyet ABSTRACT APEC is a forum gathering 14 out of 28 strategic partners, comprehensive partners and the leading economic and trade partners of our country, accounting for 75% of import and export turnover. 14 out of 16 Free Trade Agreements (FTAs) that Vietnam has been negotiating and signing are with 17 out of 20 APEC members. These figures clearly show the importance of APEC to Vietnam’s socio-economic development and international integration. Therefore, the study focuses on analyzing trade between Vietnam and APEC countries. The research data is carried out from 2001 to 2021 on the official UNComtrade website. By using the trade index method, the study will show that APEC is a potential market for Vietnam to boost import and export. On the basis of these findings, the study also suggests some policies to promote trade relations with APEC countries in the future. Keywords: APEC, trade, import-export, Vietnam 1. ÀÙÅT VÊËN ÀÏÌ Coá thïí thêëy, qua hún 30 nùm hònh thaânh vaâ phaát triïín, APEC vêîn tiïëp tuåc khùèng àõnh àûúåc vai troâ ài àêìu trong thuác àêíy liïn kïët kinh tïë, laâ “cêìu nöëi” àoáng goáp quan troång vaâo tùng trûúãng kinh tïë, duy trò hoâa bònh, öín àõnh, húåp taác vaâ phaát triïín úã chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng. Tuy nhiïn, Thûúng maåi giûäa Viïåt Nam vaâ caác nûúác APEC àang àûáng trûúác nhiïìu thaách thûác. Xu hûúáng caånh tranh vúái nûúác lúán ngaây caâng gia tùng. Cuâng vúái àoá laâ sûå phaát triïín maånh meä cuãa nhiïìu Hiïåp àõnh thûúng maåi thïë hïå múái trong khu vûåc, gêy khoá khùn trong viïåc àaåt àöìng thuêån vaâ thuác àêíy caác cam kïët mang tñnh * Taác giaã liïn hïå: TS. Lï Thõ AÁnh Tuyïët, Email: tuyetlta@buh.edu.vn (Ngaây nhêån baâi: 11/10/2022; Ngaây nhêån baãn sûãa: 08/11/2022; Ngaây duyïåt àùng: 16/11/2022). ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 513 àöåt phaá, àöìng thúâi àùåt APEC trûúác yïu cêìu phaãi àöíi múái, nêng cao hiïåu quaã hoaåt àöång nhùçm giûä àaâ phaát triïín húåp taác thûúng maåi. Trïn thûåc tïë cuäng àaä coá nhiïìu nghiïn cûáu vïì thûúng maåi Viïåt Nam trong APEC, song caác nghiïn cûáu naây vêîn chûa laâm roä nhûäng thaách thûác cuãa Viïåt Nam trong phaát triïín thûúng maåi vúái caác nûúác APEC trong böëi caãnh múái hiïån nay [1 - 4]. Do àoá, baâi viïët naây seä têåp trung phên tñch thûåc traång xuêët nhêåp khêíu giûäa Viïåt Nam vaâ caác nûúác APEC, trïn cú súã àoá àïì xuêët caác chñnh saách nhùçm àêíy maånh thûúng maåi giûäa Viïåt Nam vúái khöëi caác quöëc gia naây. 2. PHÛÚNG PHAÁP NGHIÏN CÛÁU Trong nghiïn cûáu naây, taác giaã sûã duång chuã yïëu phûúng phaáp nghiïn cûáu àõnh tñnh, viïåc sûã duång caác söë liïåu àûúåc töíng húåp qua caác àïí so saánh, phên tñch vaâ àoá laâ cú súã àïí àïì xuêët caác haâm yá chñnh saách. 3. KÏËT QUAÃ VAÂ THAÃO LUÊÅN 3.1. Töíng quan vïì APEC APEC àûúåc thaânh lêåp nùm 1989. Àoá laâ möåt diïîn àaân chñnh phuã àûúåc thaânh lêåp trûúác sûå phuå thuöåc lêîn nhau ngaây caâng tùng giûäa caác nïìn kinh tïë úã chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng. Muåc àñch cuãa APEC nhùçm thuác àêíy sûå nùng àöång nïìn kinh tïë chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng. Coá 12 thaânh viïn saáng lêåp APEC àoá laâ Australia, Brunei Darussalam, Canada, Indonesia, Nhêåt Baãn, Haân Quöëc, Malaysia, Niew Zealand, Philippines, Singapore, Thaái Lan vaâ Húåp Chuãng Quöëc Hoa Kyâ. Nùm 1991, Trung Quöëc, Höìng Köng cuãa Trung Quöëc, Àaâi Bùæc Trung Hoa àaä gia nhêåp APEC. Nùm 1993, Mexico vaâ Papue New Guinea àaä gia nhêåp. Nùm 1994 Chile cuäng trúã thaânh thaânh viïn àêìy àuã. Cuöëi cuâng, nùm 1997, Peru, Nga vaâ Viïåt Nam àaä gia nhêåp vaâ laâ thaânh viïn chñnh thûác bùæt àêìu tûâ thaáng 11 nùm 1998, àûa töíng söë thaânh viïn lïn 21 nïìn kinh tïë. Tûâ àoá àïën nay, chûa coá thïm thaânh viïn naâo. Thaânh tûåu phaát triïín kinh tïë vaâ höåi nhêåp quöëc tïë cuãa nûúác ta trong 30 nùm qua àaä khùèng àõnh chuã trûúng tham gia APEC laâ hoaân toaân àuáng àùæn vaâ àuáng thúâi àiïím, thïí hiïån têìm nhòn chiïën lûúåc cuãa Àaãng vaâ Nhaâ nûúác ta. Tiïëp theo viïåc trúã thaânh thaânh viïn cuãa Hiïåp höåi caác quöëc gia Àöng Nam AÁ (ASEAN) nùm 1995, tham gia saáng lêåp Diïîn àaân húåp taác AÁ - Êu (ASEM) nùm 1996, viïåc tham gia APEC nùm 1998 àaánh dêëu bûúác chuyïín quan troång trong tiïën trònh höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë cuãa Viïåt Nam vaâ laâ tiïìn àïì àïí nêng höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë cuãa nûúác ta lïn têìm toaân cêìu vúái viïåc gia nhêåp Töí chûác Thûúng maåi thïë giúái (WTO) vaâo nùm 2007. Tham gia APEC cuäng thïí hiïån quyïët têm cuãa chuáng ta àoáng goáp tñch cûåc thuác àêíy xu thïë hoâa bònh, öín àõnh, húåp taác, tûå do hoáa thûúng maåi vaâ àêìu tû trong khu vûåc. Laâ cú chïë húåp taác kinh tïë haâng àêìu taåi chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng, núi höåi tuå caác trung têm kinh tïë, thûúng maåi vaâ cöng nghïå lúán toaân cêìu, chiïëm 39% dên söë, àoáng goáp 59% GDP, hún 49% thûúng maåi cuãa thïë giúái, APEC àaä mang laåi nhiïìu lúåi ñch vïì chiïën lûúåc, kinh tïë, thûúng maåi vaâ àêìu tû, goáp phêìn thuác àêíy phaát triïín toaân diïån cuãa àêët nûúác. Trûúác hïët, tham gia APEC goáp phêìn quan troång nêng cao võ thïë quöëc tïë cuãa Viïåt Nam. Laâ thaânh viïn APEC, Viïåt Nam coá vai troâ, tiïëng noái ngang haâng vúái nhiïìu trung têm kinh tïë haâng àêìu thïë giúái trong viïåc xêy dûång, àõnh hònh caác luêåt lïå, quy tùæc vïì kinh tïë, thûúng maåi khu vûåc. Àiïìu naây coá yá nghôa quan troång àïí chuáng ta àêíy maånh triïín khai chuã trûúng chuã àöång, tñch cûåc höåi nhêåp quöëc tïë vaâ nêng têìm àöëi ngoaåi àa phûúng. Thûá hai, diïîn àaân APEC laâ kïnh quan troång àïí chuáng ta thuác àêíy quan hïå song phûúng, goáp phêìn taåo àan xen lúåi ñch daâi haån vaâ àûa quan hïå vúái caác àöëi taác ài vaâo chiïìu sêu, cuãng cöë möi trûúâng hoâa bònh, taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho phaát triïín àêët nûúác. Thûá ba, tham gia APEC vaâ thûåc hiïån caác cam kïët vïì múã cûãa thûúng maåi, àêìu tû, thuêån lúåi hoáa kinh doanh goáp phêìn taåo àöång lûåc thuác àêíy caãi caách trong nûúác, tûâng bûúác hoaân thiïån thïí chïë chñnh saách, quy àõnh phuâ húåp vúái caác cam kïët quöëc tïë. Tham gia sên chúi APEC taåo tiïìn àïì àïí Viïåt Nam Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
514 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 tham gia vaâo nhûäng sên chúi röång lúán vaâ coá mûác àöå cam kïët hún hún nhû WTO, caác FTA, trong àoá coá nhûäng FTA thïë hïå múái, tiïu chuêín cao. Viïåc thûåc hiïån caác cam kïët quöëc tïë cuäng laâ àoân bêíy àïí hiïån thûåc hoáa quyïët têm xêy dûång Chñnh phuã liïm khiïët, kiïën taåo, haânh àöång phuåc vuå ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp. Thûá tû, laâ thaânh viïn APEC, Viïåt Nam àûúåc hûúãng nhûäng höî trúå nêng cao nùng lûåc höåi nhêåp quöëc tïë. Möåt trong ba truå cöåt chñnh cuãa APEC laâ húåp taác kinh tïë kyä thuêåt (ECOTECH), höî trúå caác nïìn kinh tïë àang phaát triïín nêng cao nùng lûåc caãi caách kinh tïë vaâ höåi nhêåp khu vûåc, goáp phêìn thu heåp khoaãng caách phaát triïín. Viïåc triïín khai caác cam kïët, àöìng böå hoáa chñnh saách, cuâng caác dûå aán höî trúå cuãa APEC àaä goáp phêìn nêng cao nùng lûåc höåi nhêåp quöëc tïë cho caác Böå, ngaânh, àõa phûúng vaâ doanh nghiïåp, tùng cûúâng kiïën thûác vaâ kinh nghiïåm cuãa àöåi nguä caán böå laâm cöng taác höåi nhêåp. Caác chûúng trònh húåp taác vïì tùng cûúâng trao àöíi sinh viïn, thuác àêíy du lõch, giao lûu nhên dên... thûåc sûå àem laåi nhiïìu cú höåi lúán àöëi vúái ngûúâi dên, àùåc biïåt laâ thïë hïå treã. Cuöëi cuâng vaâ cuäng laâ àiïìu khaác biïåt cuãa húåp taác APEC so vúái nhiïìu cú chïë khaác chñnh laâ APEC mang àïën nhûäng tiïìm nùng vaâ cú höåi to lúán cho caác doanh nghiïåp Viïåt Nam. Àöëi thoaåi giûäa caác nhaâ laänh àaåo APEC vúái Höåi àöìng tû vêën doanh nghiïåp APEC (ABAC) vaâ Höåi nghõ thûúång àónh doanh nghiïåp APEC haâng nùm laâ dõp quan troång àïí cöång àöìng doanh nghiïåp àïì xuêët khuyïën nghõ lïn caác nhaâ laänh àaåo, chuã àöång tham gia àoáng goáp xêy dûång chñnh saách liïn kïët kinh tïë khu vûåc, àöìng thúâi taåo khuön khöí àïí doanh nghiïåp Viïåt Nam kïët nöëi vúái caác têåp àoaân haâng àêìu thïë giúái. APEC cuäng höî trúå caác doanh nghiïåp, nhêët laâ caác doanh nghiïåp nhoã vaâ vûâa, trong tiïëp cêån thõ trûúâng, hûúãng möi trûúâng àêìu tû, kinh doanh vaâ àiïìu kiïån ài laåi thuêån lúåi, tòm kiïëm caác nhaâ àêìu tû chiïën lûúåc, tiïëp cêån cöng nghïå vaâ trònh àöå quaãn lyá tiïn tiïën. 3.2. Thûúng maåi giûäa Viïåt Nam vaâ caác nûúác APEC Hònh 1. Caán cên thûúng maåi giûäa Viïåt Nam - APEC àûúåc taác giaã töíng húåp tûâ trademap Hònh 1 cho thêëy kim ngaåch xuêët nhêåp khêíu giûäa Viïåt Nam vaâ caác nûúác APEC tùng rêët nhanh caã vïì xuêët khêíu vaâ nhêåp khêíu. Viïåt nam duy trò tham huåt thûúng maåi tûâ nùm 2002 - 2019 vúái caác nûúác APEC nhûng mûác thêm huåt naây laåi khöng àaáng kïí nïn khöng àaáng lo ngaåi. Tuy nhiïn tûâ 2019 túái nay Viïåt Nam àaä bùæt àêìu thùång dû thûúng maåi vúái khöëi caác nûúác APEC. Tñn hiïåu naây cho thêëy triïín voång phaát triïín thûúng maåi sang caác nûúác APEC trong thúâi gian túái. ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 515 Hònh 2. Caán cên thûúng maåi cuãa Viïåt Nam vúái caác nûúác trong APEC àûúåc taác giaã töíng húåp tûâ trademap Hònh 2 cho thêëy Viïåt Nam thùång dû thûúng maåi vúái Myä vaâ Hong Kong, nhûng thêm huåt thûúng maåi vúái Trung Quöëc vaâ Haân Quöëc. Viïåc thùång dû thûúng maåi vúái caác quöëc gia phaát triïín nhû Myä vaâ Hong Kong cho thêëy Viïåt Nam àaä têån duång töët nhûäng ûu àaäi trong caác cam kïët quöëc tïë maâ caác quöëc gia naây daânh cho caác nûúác àang phaát triïín vaâ cuäng cho thêëy giaá trõ haâng xuêët khêíu cuãa Viïåt Nam ngaây caâng àûúåc àaánh giaá cao. Tuy nhiïn, viïåc nhêåp khêíu nhiïìu tûâ caác quöëc gia cuâng trong khu vûåc nhû Trung Quöëc vaâ Haân Quöëc cho thêëy àoá laâ lûåa choån chiïën lûúåc cuãa Viïåt Nam trong viïåc nhêåp khêíu nguyïn vêåt liïåu taåo àêìu vaâo cho saân xuêët cuãa Viïåt Nam vò caác quöëc gia naây trong cuâng chêu luåc nïn tiïët kiïåm àûúåc chi phñ vêån chuyïín vaâ thûúâng coá nguöìn cung nguyïn liïåu giaá reã. Hònh 3. Thõ trûúâng xuêët khêíu chñnh cuãa Viïåt Nam trong APEC àûúåc taác giaã töíng húåp tûâ trademap Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
516 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 Hònh 3 cho thêëy 5 thõ trûúâng xuêët khêíu lúán cuãa Viïåt Nam trong APEC laâ Hoa Kyâ, Trung Quöëc, Nhêåt Baãn, Haân Quöëc vaâ Hong Kong. Àêy hêìu hïët laâ caác quöëc gia phaát triïín, quy mö thõ trûúâng lúán nïn cho thêìy APEC àang laâ cú höåi lúán àïí Viïåt Nam tiïëp cêån àûúåc caác thõ trûúâng röång lúán naây, qua àoá gia tùng àûúåc kim ngaåch xuêët khêíu cuãa Viïåt Nam. Hònh 4. Thõ trûúâng xuêët khêíu chñnh cuãa Viïåt Nam trong APEC àûúåc taác giaã töíng húåp tûâ trademap Trong khi àoá, thõ trûúâng nhêåp khêíu chñnh cuãa Viïåt Nam tûâ APEC cuäng laâ Trung Quöëc, Haân Quöëc, Nhêåt Baãn, Àaâi Loan vaâ Hoa Kyâ. Nhû vêåy, khöng chó laâ thõ trûúâng xuêët khêíu chuã lûåc cuãa caác DN Viïåt Nam trong thúâi gian qua, caác quöëc gia thaânh viïn APEC coân laâ nhûäng àöëi taác quan troång cuãa caác DN nhêåp khêíu Viïåt Nam, àaáp ûáng nhu cêìu vïì nguyïn vêåt liïåu, haâng tiïu duâng, nhêët laâ maáy moác thiïët bõ, phûúng tiïån vêån taãi, phuå tuâng phuåc vuå tñch cûåc cho caác hoaåt àöång saãn xuêët, kinh doanh ngaây caâng gia tùng trong nûúác. Caác cam kïët quan troång vïì tûå do hoáa, thuêån lúåi hoáa thûúng maåi trong khuön khöí APEC coá taác àöång tñch cûåc vaâ trûåc tiïëp lïn hoaåt àöång nhêåp khêíu cuãa caác doanh nghiïåp (DN) do àûúåc hûúãng nhûäng ûu àaäi àaáng kïí tûâ cùæt giaãm thuïë quan, caác raâo caãn thûúng maåi, thuã tuåc haãi quan vaâ tiïët kiïåm àïën 5% chi phñ giao dõch thûúng maåi, tûâ àoá haå giaá thaânh vaâ tûâng bûúác caãi thiïån khaã nùng caånh tranh cuãa saãn phêím. Sûác caånh tranh maånh meä cuãa caác àöëi thuã àïën tûâ nhûäng nïìn kinh tïë thaânh viïn APEC vöën coá trònh àöå phaát triïín khoa hoåc - cöng nghïå cao, töëc àöå tùng trûúãng nhanh laâ àiïìu khöng thïí phuã nhêån. Àùåc biïåt, trong caác lônh vûåc nhû: Taâi chñnh - ngên haâng, baão hiïím, viïîn thöng, cöng nghiïåp àiïån, cöng nghiïåp chïë taåo, vêån taãi biïín... sûå caånh tranh, tiïëp cêån thõ trûúâng cuãa caác DN nûúác ngoaâi coá tiïìm lûåc kinh tïë àe doåa khaã nùng töìn taåi vaâ phaát triïín cuãa caác DN trong nûúác. Trong khi àoá, baãn thên caác DN trong nûúác vöën àaä nhoã vïì quy mö nhûng laåi thiïëu sûå chuã àöång gùæn kïët. Cú cêëu kinh tïë vaâ thûúng maåi cuãa hêìu hïët caác nûúác thaânh viïn àïìu coi troång viïåc àêíy maånh xuêët khêíu vaâ chiïëm lônh caác thõ trûúâng nûúác ngoaâi nïn Viïåt Nam cuäng seä gùåp khoá khùn lúán trong viïåc múã röång vaâ baão vïå thõ phêìn cuãa mònh úã caã trong vaâ ngoaâi nûúác. ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 517 3.3. Thaách thûác cuãa Viïåt Nam trong APEC Thúâi gian qua, APEC àaä vaâ àang àêíy maånh viïåc thûåc hiïån muåc tiïu taåo thuêån lúåi möåt caách töëi àa cho cöång àöìng doanh nghiïåp. Trïn thûåc tïë, khoá coá thïí lûúång hoáa àûúåc nhûäng gò maâ doanh nghiïåp khu vûåc àaä àûúåc hûúãng tûâ tiïën trònh tûå do hoáa vaâ thuêån lúåi hoáa thûúng maåi APEC vò möåt söë lúåi ñch hûäu hònh, möåt söë laâ vö hònh, möåt söë coá tñnh daâi haån, söë khaác laåi laâ ngùæn haån. Qua phên tñch dûúái àêy, doanh nghiïåp coá thïí hònh dung möåt bûác tranh töíng thïí vïì nhûäng cú höåi vaâ lúåi ñch maâ APEC àaä vaâ seä tiïëp tuåc mang laåi àïí xaác àõnh àûúâng hûúáng cho riïng mònh trong quaá trònh tham gia vaâo caác hoaåt àöång cuãa APEC trong thúâi gian túái. Trûúác hïët, tûå do hoáa thûúng maåi vaâ àêìu tû trong APEC têåp trung vaâo viïåc tùng cûúâng tiïëp cêån vaâ múã cûãa thõ trûúâng, cùæt giaãm vaâ dêìn dêìn tiïën túái loaåi boã hoaân toaân caác raâo caãn thuïë quan vaâ phi thuïë quan àöëi vúái thûúng maåi vaâ àêìu tû trong khu vûåc. Caác biïån phaáp tûå do hoáa àaä dêîn túái viïåc cùæt giaãm khaá lúán caác loaåi thuïë suêët trong nhiïìu ngaânh haâng. Tham gia APEC, Chñnh phuã vaâ cöång àöìng DN Viïåt Nam coá thïí nùæm bùæt àûúåc nhiïìu vêån höåi vaâ lúåi ñch thiïët thûåc nhû àaä nïu úã trïn. Tuy nhiïn, song song vúái cú höåi vaâ lúåi ñch, bao giúâ cuäng töìn taåi caác trúã ngaåi vaâ thaách thûác. Nhêån biïët àêìy àuã caác thaách thûác naây seä giuáp ta chuêín bõ töët hún àïí vûâa àöëi phoá, vûâa xoay chuyïín phuâ húåp àïí töëi àa hoáa lúåi ñch cho mònh. Dûúái àêy laâ möåt söë thaách thûác cú baãn àöëi vúái Chñnh phuã vaâ caác doanh nghiïåp khi tham gia APEC. Thûá nhêët, nhêån thûác vïì APEC trong tiïën trònh höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë cuãa phêìn lúán àöåi nguä caán böå, giúái hoåc giaã, cöång àöìng doanh nghiïåp cuäng nhû quêìn chuáng nhên dên coân nhiïìu haån chïë. Vêën àïì naây möåt phêìn do cöng taác tuyïn truyïìn, phöí biïën vïì APEC múái chó àûúc thûåc hiïån úã mûác àöå nhêët àõnh caã vïì nöåi dung hònh thûác vaâ àöëi tûúång. Hún nûäa, nhû àaä àïì cêåp úã trïn, taác àöång cuãa tiïën trònh APEC àïën caác nïìn kinh tïë khöng mang tñnh trûåc tiïëp, trong ngùæn haån vaâ baãn chêët cuãa húåp taác APEC laâ tûå nguyïån vaâ khöng raâng buöåc nïn nhiïìu khi APEC vêîn chûa àûúåc chuá troång àuáng mûác. Thûá hai, hïå thöëng phaáp luêåt vïì thûúng maåi, àêìu tû cuãa Viïåt Nam coân nhiïìu bêët cêåp, chûa thûåc sûå phuâ húåp vúái thöng lïå quöëc tïë vaâ coân phaãi mêët khaá nhiïìu thúâi gian, cöng sûác àïí hoaân thiïån. Cho túái nay, hïå thöëng chñnh saách thûúng maåi vaâ caác chñnh saách vô mö coá liïn quan cuãa Viïåt Nam vêîn coân chöìng cheáo, chûa àöìng böå, chûa thûåc sûå khuyïën khñch quaá trònh múã röång quan hïå buön baán, àêìu tû, húåp taác kinh tïë kyä thuêåt cuãa Viïåt Nam trong APEC. Möåt söë biïån phaáp chñnh saách taåo lúåi thïë cho kinh tïë thûúng maåi àûúåc caác töí chûác quöëc tïë thûâa nhêån thò ta laåi chûa coá hoùåc àang trong quaá trònh xêy dûång. Thûá ba, haån chïë vïì nguöìn nhên lûåc. Hiïån nay, chuáng ta àang thiïëu àöåi nguä caán böå gioãi, coá chuyïn mön cao vïì bïì daây kinh nghiïåm trong húåp taác kinh tïë quöëc tïë. Trònh àöå caán böå tham gia trûåc tiïëp vaâo cöng taác cuäng nhû thûåc hiïån caác cam kïët quöëc tïë coân thêëp so vúái mùåt bùçng chung cuãa khu vûåc. Möåt trong nhûäng nguyïn nhên cú baãn dêîn àïën tònh traång naây laâ tûâ trûúác túái nay Viïåt Nam chûa coá möåt chñnh saách quy hoaåch àöìng böå vaâ ûu tiïn thñch àaáng. Vêën àïì thûåc thi chñnh saách coân nhiïìu bêët cêåp cuäng coá möåt phêìn nguyïn nhên úã sûå haån chïë vïì trònh àöå chuyïn mön vaâ nùng lûåc thûåc thi phaáp luêåt. Cuå thïí hún, sûå hiïíu biïët haån chïë vïì cú chïë thõ trûúâng vaâ sûå vêån haânh cuãa noá cuäng nhû nhûäng quy àõnh cuãa thûúng maåi quöëc tïë àang gêy caãn trúã cho viïåc tham gia möåt caách xêy dûång vaâ chuã àöång trong húåp taác APEC. Thûá tû, khoá khùn mang tñnh khaách quan trong húåp taác APEC laâ tñnh bõ àöång cuãa caác nïìn kinh tïë nhoã vaâ àang phaát triïín. Nhûäng nïìn kinh tïë naây, chuã yïëu do haån chïë vïì tiïìm lûåc kinh tïë, coá lúåi ñch haån chïë hún vaâ coá xu hûúáng bõ phuå thuöåc vaâo caác nïìn kinh tïë lúán hún. Vêën àïì chñnh úã àêy laâ trong böëi caãnh nïìn kinh tïë thïë giúái coá nhiïìu biïën àöång thò tiïìm lûåc kinh tïë thêëp seä haån chïë rêët nhiïìu cú höåi vaâ lúåi ñch cuãa caác nûúác àang phaát triïín nhû Viïåt Nam. Thûá nùm, nùng lûåc caånh tranh cuãa doanh nghiïåp Viïåt Nam nhòn chung coân yïëu, nùng lûåc saãn xuêët, nùng lûåc cöng nghïå, nùng lûåc vöën vaâ kinh nghiïåm quaãn lyá àïìu keám sûác caånh tranh hún so vúái Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
518 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 mùåt bùçng chung cuãa doanh nghiïåp khu vûåc. Do vêåy, khaã nùng caånh tranh cuäng theo àoá chûa thïí so saách àûúåc vúái caác doanh nghiïåp trong APEC. Thûá saáu, àaåi àa söë caác doanh nghiïåp Viïåt Nam chûa coá nhêån thûác sêu vïì caác chûúng trònh húåp taác APEC. Nhiïìu doanh nghiïåp vêîn toã ra thúâ ú, khöng quan têm túái vai troâ vaâ lúåi ñch maâ APEC mang laåi cho baãn thên doanh nghiïåp. Vïì phña Chñnh phuã, Viïåt Nam cuäng chûa khai thaác triïåt àïí caác cú höåi trong APEC àïí phuåc vuå cho caác doanh nghiïåp. Nhûäng nöî lûåc ban àêìu laâ àaáng kïí nhûng laâ chûa àuã so vúái tiïìm nùng taåo nïn cú höåi lúán cho quaá trònh húåp taác APEC. Thûá baãy, quan hïå cuãa caác DN Viïåt Nam vúái cöång àöìng doanh nghiïåp trong khu vûåc coân nhiïìu haån chïë. Cho túái nay, Viïåt Nam thûåc hiïån chñnh saách àöíi múái hún 30 nùm nhûng caác doanh nghiïåp vêîn chûa taåo lêåp àûúåc nhûäng möëi quan hïå mang tñnh bïìn vûäng vúái caác doanh nghiïåp trong vaâ ngoaâi khu vûåc. Caách thûác kinh doanh vêîn mang tñnh nhoã leã rúâi raåc. Viïåc tham dûå caác Höåi chúå thûúng maåi, àêìu tû trong khu vûåc chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng cuäng chûa àûúåc töí chûác möåt caách baâi baãn, hïå thöëng vaâ liïn tuåc. Thûá taám, sûå yïëu keám trong liïn kïët giûäa caác doanh nghiïåp trong nûúác, baãn thên caác doanh nghiïåp nöåi àõa vêîn chûa thûåc sûå chuã àöång kïët húåp lêîn nhau nhùçm chia seã kinh nghiïåm quaãn lyá, kinh nghiïåm thöng qua töí chûác diïîn àaân/höåi nghõ, höåi thaão trao àöíi kinh nghiïåm, cêåp nhêåp thöng tin vïì caác àöëi taác caånh tranh trong khu vûåc vaâ trïn thïë giúái àïí coá phûúng aán vaâ caách tiïëp cêån húåp lyá trong quaá trònh nêng cao tñnh caånh tranh trong caác ngaânh kinh doanh haâng hoáa vaâ dõch vuå. 4. HAÂM YÁ CHÑNH SAÁCH Hiïån nay, APEC cêìn kiïn trò baãn sùæc riïng, ài sêu caãi caách hiïån àaåi hoáa, saáng taåo húåp taác quaãn trõ kinh tïë khu vûåc múái trong 10 nùm túái theo hûúáng: Möåt laâ, kiïn trò vaâ tiïëp tuåc kïë thûâa baãn sùæc APEC vúái viïåc coá sûå tham gia cuãa 2 trong 3 nïìn kinh tïë lúán nhêët thïë giúái laâ Myä, Nhêåt Baãn, 2 nûúác trong BRICS, 3 nûúác trong Höåi àöìng Baão an LHQ vaâ caác nïìn kinh tïë nhoã. Trònh àöå phaát triïín kinh tïë, sûác chõu àûång cuãa caác thaânh viïn khöng giöëng nhau, hiïåp thûúng thöëng nhêët vaâ nguyïn tùæc tûå nguyïån àïìu laâ nhûäng tinh thêìn cú baãn cuãa APEC vaâ cuäng laâ nguyïn nhên quan troång àïí APEC vêîn duy trò vaâ cêìn phaát huy cú chïë naây. Trong khi thuác àêíy toaân diïån vaâ tûâng bûúác CPTPP vaâ RCEP thò nhêët thïí hoáa khu vûåc vêîn cêìn kiïn trò tñnh bao dung vaâ tñnh àa phûúng, nhêën maånh tñnh linh hoaåt vaâ tñnh khaác biïåt, tûâng bûúác thuác àêíy kïët húåp yá nguyïån húåp taác cuãa caác thaânh viïn APEC. Hai laâ, thuác àêíy hiïån àaåi hoáa cú chïë húåp taác, àa daång hoáa lônh vûåc húåp taác, vêën àïì dêîn dùæt. Àêìu tiïn laâ hiïån àaåi hoáa cú chïë húåp taác. Möåt mùåt cêìn thuác àêíy kïët húåp haânh àöång àún phûúng vaâ àa phûúng àïí tòm kiïëm möåt mêîu söë chung lúán nhêët, àïì xûúáng hûúáng dêîn thay thïë cho caác raâng buöåc cûáng, duâng thûåc tiïîn töët nhêët (Best pratice) laâm vñ duå mêîu àïí tùng cûúâng tñnh dêîn dùæt vaâ böìi dûúäng. Mùåt khaác cêìn nöî lûåc nêng cao tñnh minh baåch chñnh saách cuãa thaânh viïn APEC, tùng cûúâng phöëi húåp chñnh saách, nêng cao mûác àöå giaám saát, nêng cao hiïåu quaã chêëp haânh chñnh saách cuãa caác thaânh viïn. Vïì àa daång hoáa lônh vûåc húåp taác, tûâ thuác àêíy tûå do hoáa thûúng maåi vaâ àêìu tû, tiïån lúåi hoáa chuyïín sang caác lônh vûåc húåp taác coá phaåm vi röång hún. APEC cêìn tùng cûúâng phaát triïín caác khña caånh saáng taåo nhû bao dung, phaát triïín bïìn vûäng, thûúng maåi vaâ ngheâo àoái, caãi caách nùng lûúång, khñ hêåu, vùn hoáa, giaáo duåc bïn caånh caác yïëu töë chuã chöët khi thaânh lêåp: thûúng maåi, tùng trûúãng, phaát triïín, húåp taác. Cuöëi cuâng, caác vêën àïì APEC coá têìm nhòn toaân cêìu, coá tñnh tiïn tiïën, dêîn dùæt. Höåi nghõ sùæp túái seä têåp trung vaâo 3 chuã àïì lúán laâ dõch vuå vaâ kinh tïë söë, kïët nöëi khu vûåc, phuå nûä vúái tùng trûúãng kinh tïë vaâ trong 5 nùm qua, APEC cêìn chuá troång tiïån lúåi hoáa möi trûúâng kinh doanh, quaãn lyá cöng ty, caãi caách cú cêëu vaâ tùng trûúãng bao dung, xêy dûång thaânh phöë thöng minh vaâ caãi caách kyä thuêåt söë. Ba laâ, khuyïën khñch húåp taác tiïíu khu vûåc vúái húåp taác song phûúng theo hònh thûác àa daång, chuá ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 519 yá thuác àêíy húåp taác vúái nûúác nhoã. Vñ duå, trong vêën àïì vaânh àai Bùæc Cûåc, Trung Quöëc, Canada, Nga, Hoa Kyâ - 5 nûúác quan troång cuãa APEC coá thïí triïín khai húåp taác tiïíu khu vûåc, thuác àêíy töët hún hiïíu biïët chñnh saách. Trung Quöëc vaâ Nhêåt Baãn coá thïí tiïën haânh húåp taác úã thõ trûúâng nûúác thûá 3, coá lúåi cho viïåc caånh tranh coá trêåt tûå vaâ phên phöëi taâi nguyïn cuãa khu vûåc. Trong quaãn trõ kinh tïë quöëc tïë, khi caác nûúác lúán úã võ trñ chuã àaåo, vai troâ cuãa caác nûúác nhoã bõ suy yïëu. Trong khi APEC taåo ra cho caác nûúác nhoã cú höåi quan troång vïì ngoaåi giao, kinh tïë, taåo àöång lûåc múái cho húåp taác, APEC àoáng goáp lúán cho viïåc thuác àêíy húåp taác kinh tïë vaâ chñnh trõ khu vûåc. 5. KÏËT LUÊÅN Viïåc biïët têån duång möåt caách hiïåu quaã nhûäng cú höåi thuêån lúåi vaâ giaãm thiïíu nhûäng thaách thûác tiïìm nùng chñnh laâ chòa khoáa cú baãn cho Viïåt Nam noái chung vaâ cöång àöìng doanh nghiïåp noái riïng àaåt àûúåc nhûäng thaânh cöng nhêët àõnh trong quaá trònh tham gia APEC. Tuy nhiïn cú höåi luác naâo cuäng coá nhûng viïåc hiïíu, têån duång vaâ nùæm bùæt caác cú höåi àoá nhû thïë naâo múái laâ àiïìu quan troång vaâ àiïìu naây laåi phuå thuöåc chuã yïëu vaâo yá thûác vaâ sûå vêån àöång nöåi taåi cuãa baãn thên doanh nghiïåp vúái sûå höî trúå vïì mùåt cú chïë vaâ chñnh saách tûâ phña Chñnh phuã. TAÂI LIÏåU THAM KHAÃO [1] Trang, V T. Vêån duång mö hònh troång lûåc trong ào lûúâng thûúng maåi nöåi ngaânh haâng chïë biïën . giûäa Viïåt Nam vúái möåt söë nûúác thaânh viïn thuöåc APEC, 2014. [2] Vuä, À. L. N., & Hoaâng, V Q. “APEC, WTO vaâ triïín voång àöíi thay.” Thúâi Baáo Kinh Tïë Saâi . Goân, 2006(47), 2006. [3] Àûúâng, M. “Vai troâ cuãa caác àö thõ úã Àöng Nam AÁ trong böëi caãnh phaát triïín APEC vaâ WTO”. Taåp chñ khoa hoåc Àaåi hoåc Múã Thaânh phöë Höì Chñ Minh-Kinh tïë vaâ Quaãn trõ kinh doanh, 2(1), 10-12, 2007. [4] Im, E. I., & Têm, V B. “Taác àöång cuãa möåt söë chñnh saách lïn xuêët khêíu tûâ VN túái àöëi taác chñnh . trong APEC: Mö hònh lûåc hêëp dêîn.” Taåp chñ phaát triïín kinh tïë, 01-10, 2019. Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686