Câu 1:Ba v n đ kinh t c b n c a xã h iấ ề ế ơ ả ủ ộ
Vì ngu n l c là khan hi m, m i quy t đ nh l a ch n trong s n xu t và tiêu dùng c a các tácồ ự ế ọ ế ị ự ọ ả ấ ủ
nhân kinh t đ u ph i đ m b o s d ng đ y đ và hi u qu ngu n l c. Đ s d ngế ề ả ả ả ử ụ ầ ủ ệ ả ồ ự ể ử ụ
ngu n l c hi u qu , các quy t đ nh l a ch n ph i tr l i t t ba câu h i n n t ng đ c g iồ ự ệ ả ế ị ự ọ ả ả ờ ố ỏ ề ả ượ ọ
là ba v n đ c b n c a kinh t h c, đó là:ấ ề ơ ả ủ ế ọ
•S n xu t cái gì? S n xu t cái gì là v n đ c b n đ u tiên c n ph i tr l i. ả ấ ả ấ ấ ề ơ ả ầ ầ ả ả ờ Vì ngu nồ
l c khan hi m nên không th d dàng đáp ng m i nhu c u c a xã h i. Trongự ế ể ễ ứ ọ ầ ủ ộ
kh năng hi n có, xã h i ph i l a ch n đ s n xu t m t s lo i hàng hóa nh tả ệ ộ ả ự ọ ể ả ấ ộ ố ạ ấ
đ nh. Vi c l a ch n lo i hàng hóa, d ch v gì nên đ c u tiên s n xu t sị ệ ự ọ ạ ị ụ ượ ư ả ấ ẽ
đ c căn c vào nhi u y u t ,ượ ứ ề ế ố ví d nh c u c a th tr ng, kh năng v các y uụ ư ầ ủ ị ườ ả ề ế
t đ u vào c a doanh nghi p, tình hình c nh tranh, giá c trên th tr ng. Trong n nố ầ ủ ệ ạ ả ị ườ ề
kinh t th tr ng, giá c s là tín hi u tr c ti p nh t giúp ng i s n xu t quy tế ị ườ ả ẽ ệ ự ế ấ ườ ả ấ ế
đ nh s n xu t cái gì. ị ả ấ
•S n xu t nh th nào? Sau khi quy t đ nh đ c lo i hàng hóa, d ch v gì nên đ cả ấ ư ế ế ị ượ ạ ị ụ ượ
s n xu t, xã h i ph i tr l i câu h i quan tr ng th hai là "S n xu t nh th nào?",ả ấ ộ ả ả ờ ỏ ọ ứ ả ấ ư ế
t c là ứtìm ra ph ng pháp, công ngh thích h p cho s n xu t, và s k t h pươ ệ ợ ả ấ ự ế ợ
h p lý và hi u qu gi a các ngu n l c đ u vào đ s n xu t ra hàng hóa đ cợ ệ ả ữ ồ ự ầ ể ả ấ ượ
l a ch nự ọ . Đ ng th i, gi i quy t v n đ "S n xu t nh th nào?" cũng chính là tìmồ ờ ả ế ấ ề ả ấ ư ế
câu tr l i cho nh ng câu h i sau: hàng hóa đó nên s n xu t đâu? s n xu t baoả ờ ữ ỏ ả ấ ở ả ấ
nhiêu? khi nào thì s n xu t và cung c p? t ch c và qu n lý các khâu t l a ch nả ấ ấ ổ ứ ả ừ ự ọ
đ u vào đ n tiêu th s n ph m ra sao? ầ ế ụ ả ẩ V n đ này liên quan đ n vi c xác đ nhấ ề ế ệ ị
nh ng ngu n l c nào đ c s d ng và ph ng pháp đ s n xu t ra nh ngữ ồ ự ượ ử ụ ươ ể ả ấ ữ
s n ph m và d ch v .ả ẩ ị ụ Ch ng h n đ s n xu t ra đi n, các qu c gia có th xâyẳ ạ ể ả ấ ệ ố ể
d ng các nhà máy nhi t đi n, th y đi n, đi n nguyên t . Tuy nhiên, vi c l a ch nự ệ ệ ủ ệ ệ ử ệ ự ọ
ph ng pháp s n xu t nào còn ph i xem xét trên khía c nh hi u qu kinh t - xã h i,ươ ả ấ ả ạ ệ ả ế ộ
ngu n l c và trình đ khoa h c k thu t c a m i qu c gia. Trong n n kinh t thồ ự ộ ọ ỹ ậ ủ ỗ ố ề ế ị
tr ng, các nhà s n xu t vì m c tiêu t i đa hóa l i nhu n s ph i tìm ki m cácườ ả ấ ụ ố ợ ậ ẽ ả ế
ngu n l c có chi phí th p nh t có th (gi đ nh v i s l ng và ch t l ng s nồ ự ấ ấ ể ả ị ớ ố ượ ấ ượ ả
ph m không thay đ i). Các ph ng pháp và k thu t s n xu t m i ch có th đ cẩ ổ ươ ỹ ậ ả ấ ớ ỉ ể ượ
ch p nh n khi chúng làm gi m chi phí s n xu t.ấ ậ ả ả ấ
•S n xu t cho ai? (s n xu t ph i h ng đ n nhu c u ng i tiêu dùng, phân ph i đ u raả ấ ả ấ ả ướ ế ầ ườ ố ầ
cho ai?...) Sau khi xác đ nh đ c lo i hàng hóa, d ch v nào nên đ c s n xu t vàị ượ ạ ị ụ ượ ả ấ
ph ng pháp s n xu t các lo i s n ph m đó, xã h i còn ph i gi i quy t v n đ cươ ả ấ ạ ả ẩ ộ ả ả ế ấ ề ơ
b n th ba là "S n xu t cho ai?". Câu h i này liên quan đ n ả ứ ả ấ ỏ ế vi c l a ch n ph ngệ ự ọ ươ
pháp phân ph i các s n ph m hàng hóa, d ch v đ c s n xu t ra t i tayố ả ẩ ị ụ ượ ả ấ ớ
ng i tiêu dùng nh th nào.ườ ư ế T t nhiên, vì ngu n l c là khan hi m, s có c nhấ ồ ự ế ẽ ạ
tranh trong tiêu dùng và trên th tr ng t do c nh tranh thì s n ph m sị ườ ự ạ ả ẩ ẽ
thu c v ng i có kh năng thanh toán cho vi c mua s n ph m. Tuy nhiên, v nộ ề ườ ả ệ ả ẩ ấ
đ này s đ c chính ph xem xét và đi u ti t thông qua các chính sách về ẽ ượ ủ ề ế ề
thu , giá c và tr c p, nh m đ m b o cho c nh ng ng i nghèo, khó khăn,ế ả ợ ấ ằ ả ả ả ữ ườ
có thu nh p th p cũng đ c h ng nh ng thành qu t ngu n l c c a xã h iậ ấ ượ ưở ữ ả ừ ồ ự ủ ộ .
V n đ th ba này ph i gi i quy t đó là, "Ai s nh n s n ph m và d ch v ?". Trongấ ề ứ ả ả ế ẽ ậ ả ẩ ị ụ
n n kinh t th tr ng, thu nh p và giá c xác đ nh ai s nh n hàng hóa và d ch về ế ị ườ ậ ả ị ẽ ậ ị ụ
cung c p. Đi u này đ c xác đ nh thông qua t ng tác c a ng i mua và bán trên thấ ề ượ ị ươ ủ ườ ị
tr ng s n ph m và th tr ng ngu n l c.ườ ả ẩ ị ườ ồ ự
Thu nh p chính là ngu n t o ra năng l c mua s m c a các cá nhân và phân ph i thuậ ồ ạ ự ắ ủ ố
nh p đ c xác đ nh thông qua: ti n l ng, ti n lãi, ti n cho thuê và l i nhu n trên thậ ượ ị ề ươ ề ề ợ ậ ị
tr ng ngu n l c s n xu t. Trong n n kinh t th tr ng, nh ng ai có ngu n tàiườ ồ ự ả ấ ề ế ị ườ ữ ồ
nguyên, lao đ ng, v n và k năng qu n lý cao h n s nh n thu nh p cao h n. V iộ ố ỹ ả ơ ẽ ậ ậ ơ ớ
thu nh p này, các cá nhân đ a ra quy t đ nh lo i và s l ng s n ph m s mua trênậ ư ế ị ạ ố ượ ả ẩ ẽ
th tr ng s n ph m và giá c đ nh h ng cách th c phân b ngu n l c cho nh ngị ườ ả ẩ ả ị ướ ứ ổ ồ ự ữ
ai mong mu n tr v i m c giá th tr ngố ả ớ ứ ị ườ
Ví d :ụ
Hình 1.1 minh h a giá d u th c t (đã đi u ch nh theo l m phát) t năm 1970 đ n nămọ ầ ự ế ề ỉ ạ ừ ế
2004. Giá tăng g p 3 l n vào năm 1973 – 1974 và g p 2 l n vào năm 1979 – 1980. Hình 1.1ấ ầ ấ ầ
cũng cho th y r ng các th tr ng đã tìm ki m cách th c v t qua s thi u h t d u doấ ằ ị ườ ế ứ ượ ự ế ụ ầ
OPEC t o ra. Giá d u cao không th ti p di n mãi. m t th i đi m nh t đ nh, giá cao sạ ầ ể ế ễ Ở ộ ờ ể ấ ị ẽ
làm cho ng i tiêu dùng s d ng ít d u h n và nh ng nhà s n xu t ngoài OPEC bán đ cườ ử ụ ầ ơ ữ ả ấ ượ
nhi u h n. Nh ng ph n ng này đ c chi ph i b i giá c và là m t ph n trong cách th cề ơ ữ ả ứ ượ ố ở ả ộ ầ ứ
mà r t nhi u xã h i xác đ nh s n xu t cái gì, s n xu t nh th nào và s n xu t cho ai?ấ ề ộ ị ả ấ ả ấ ư ế ả ấ
Tr c h t ta xem xét vi c hàng hóa đ c s n xu t nh th nào. Khi giá d u tăngướ ế ệ ượ ả ấ ư ế ầ
cao, các hãng c t gi m vi c s d ng các s n ph m ph thu c vào d u c a mình. Các hàngắ ả ệ ử ụ ả ẩ ụ ộ ầ ủ
hóa ch t phát tri n các đ u vào nhân t o thay cho đ u vào t d u, các hãng không đ t hàngấ ể ầ ạ ầ ừ ầ ặ
nhi u h n đ i v i máy bay ti t ki m nhiên li u, và đi n đ c s n xu t t các phát đ t khíề ơ ố ớ ế ệ ệ ệ ượ ả ấ ừ ố
nhi u h n. Giá d u cao h n làm cho n n kinh t s n xu t theo h ng s d ng ít d u h n.ề ơ ầ ơ ề ế ả ấ ướ ử ụ ầ ơ
Th còn v n đ s n xu t cái gì? Các h gia đ nh chuy n sang s d ng lò s i khíế ấ ề ả ấ ộ ị ể ử ụ ưở
đ t t p trung và s d ng xe ô tô nh h n. Nh ng ng i đi làm luân phiên cùng đi ô tô c aố ậ ử ụ ỏ ơ ữ ườ ủ
nhau ho c đi b đ n trung tâm thành ph . Giá cao làm gi m m nh c u đ i v i hàng hóa liênặ ộ ế ố ả ạ ầ ố ớ
quan đ n d u, khuy n khích ng i tiêu dùng mua s m các lo i hàng hóa thay th . C u caoế ầ ế ườ ắ ạ ế ầ
h n đ i v i hàng hóa này s làm tăng giá c a chúng và khuy n khích ho t đ ng s n xu t.ơ ố ớ ẽ ủ ế ạ ộ ả ấ
Nh ng ng i thi t k s n xu t ô tô c nh h n, ki n trúc s s d ng năng l ng m t tr iữ ườ ế ế ả ấ ỡ ỏ ơ ế ư ử ụ ượ ặ ờ
và các phòng nghiên c u t o ra nh ng s n ph m thay th cho d u trong công nghi p hóaứ ạ ữ ả ầ ế ầ ệ
ch t.ấ
V n đ s n xu t cho ai trong ví d này có m t câu tr l i rõ ràng. Doanh thu t d uấ ề ả ấ ụ ộ ả ờ ừ ầ
c a OPEC tăng nhanh sau năm 1973. Ph n nhi u trong thành ph n doanh thu tăng lên dóủ ầ ề ầ
đ c chi tiêu cho nh ng hàng hóa đ c s n xu t các n c công nghi p ph ng Tây.ượ ữ ượ ả ấ ở ướ ệ ươ
Ng c l i, các n c xu t kh u d u ph i t b nhi u h n s n ph m c a mình đ trao đ iượ ạ ướ ấ ẩ ầ ả ừ ỏ ề ơ ả ẩ ủ ể ổ
cho vi c nh p kh u d u. Trên ph ng di n hàng hóa, giá d u tăng là cho s c mua c aệ ậ ẩ ầ ươ ệ ầ ứ ủ
OPEC và làm gi m s c mua c a các n c nh p kh u d u nh Đ c, Nh t B n. N n kinhả ứ ủ ướ ậ ẩ ầ ư ứ ậ ả ề
t th gi i s n xu t nhi u h n cho OPEC và ít h n cho Đ c và Nh t B nế ế ớ ả ấ ề ơ ơ ứ ậ ả
Câu 2: Phân tích các ngu n l c s n xu t phát tri n kinh t và đ ng gi i h n khồ ự ả ấ ể ế ườ ớ ạ ả
năng s n xu t c a xã h iả ấ ủ ộ
Các Ngu n l c s n xu t phát tri n kinh t :ồ ự ả ấ ể ế
+ Nhân l c: Quy mô dân s - Ch t l ng lao đ ngự ố ấ ượ ộ
+ V n: Nhân t o – Nhi u lo i hìnhố ạ ề ạ
+ Tài nguyên: Thiên t o- Nhi u d ng m iạ ề ạ ớ
+ Khoa h c công nghọ ệ
-Đ ng gi i h n kh năng s n xu t cho bi t các k t h p khác nhau c a hai (hay nhi uườ ớ ạ ả ả ấ ế ế ợ ủ ề
lo i hàng hóa) có th đ c s n xu t t m t s l ng nh t đ nh c a ngu n tàiạ ể ượ ả ấ ừ ộ ố ượ ấ ị ủ ồ
nguyên (khan hi m). Đ ng gi i h n kh năng s n xu t minh h a cho s khan hi mế ườ ớ ạ ả ả ấ ọ ự ế
c a ngu n tài nguyênủ ồ
-
Đ ng màu xanh là đ ng gi i h n kh năng s n xu t. T t c nh ng đi mườ ườ ớ ạ ả ả ấ ấ ả ữ ể
n m trên đ ng này th hi n s n l ng đ u đã đ t m c t i đa, s d ng h t toàn bằ ườ ể ệ ả ượ ề ạ ứ ố ử ụ ế ộ
năng l c s n có c a n n kinh t . Lúc này, n y sinh ra 2 tr ng h p, tr ng h p thự ẵ ủ ề ế ả ườ ợ ườ ợ ứ
nh t là đi m U, n m trong đ ng gi i h n s n xu t và đi m H là đi m n m ngoàiấ ể ằ ườ ớ ạ ả ấ ể ể ằ
đ ng PPF. ườ
Đ i v i đi m U, lúc này s n l ng ch a đ t đ c m c t i đa, hay nói cáchố ớ ể ả ượ ư ạ ượ ứ ố
khác là ngu n l c ch a đ c s d ng h t trong TH này. Đi u này x y ra khi có cácồ ự ư ượ ử ụ ế ề ả
cu c suy thoái kinh t , b t n chính tr … Bi u hi n c a n n kinh t là th t nghi pộ ế ấ ổ ị ể ệ ủ ề ế ấ ệ
cao, công su t máy móc th a thãi, th m chí nhi u DN đóng c a.ấ ừ ậ ề ử
Đ i v i đi m H, là đi m v t kh năng s n xu t. Đi m này không đ t đ nố ớ ể ể ượ ả ả ấ ể ạ ế
đ c do ngu n l c c a qu c gia là h u h n.ượ ồ ự ủ ố ữ ạ
Khi di chuy n d c theo đ ng PPF, n u s n xu t m t lo i hàng hóa nàoể ọ ườ ế ả ấ ộ ạ
nhi u h n thì s n xu t m t lo i hàng hóa khác ph i ít đi, s n l ng hai lo i hàngề ơ ả ấ ộ ạ ả ả ượ ạ
hóa có m i quan hố ệ t l ngh chỷ ệ ị . Đi u này x y ra là b i vì đ tăng s n l ng m tề ả ở ể ả ượ ộ
lo i hàng hóa đòi h i ph i có s d ch chuy n ngu n l c đ u vào đ s n xu t lo iạ ỏ ả ự ị ể ồ ự ầ ể ả ấ ạ
hàng hóa kia.
Câu 3: Khái ni m kinh t h c? Kinh t vĩ mô và vi môệ ế ọ ế
- Kinh t h cế ọ la môn khoa h c xã h iọ ộ nghiên c u s s n xu t, phân ph i và tiêu dùng cácứ ự ả ấ ố
lo i hàng hóa và d ch v .ạ ị ụ
- Kinh t h c vi môế ọ và kinh t h c vĩ môế ọ là hai b ph n c u thành quan tr ng c a mônộ ậ ấ ọ ủ
kinh t h c, có m i quan h h u c v i nhau.ế ọ ố ệ ữ ơ ớ
- Kinh t vĩ mô ếnghiên c u n n kinh t qu c giaứ ề ế ố và kinh t toàn c u, xem xét xu h ngế ầ ướ
phát tri n và phân tích bi n đ ng m t cách t ng th , toàn di n v c u trúc c a n n kinh tế ế ộ ộ ổ ể ệ ề ấ ủ ề ế
và m i quan h gi a các b ph n c u thành c a n n kinh t .ố ệ ữ ộ ậ ấ ủ ề ế
- M c tiêu phân tích c a kinh t h c vĩ mô nh m gi i thích giá c bình quân, t ng vi cụ ủ ế ọ ằ ả ả ổ ệ
làm, t ng thu nh p, t ng s n l ng s n xu t. Kinh t h c vĩ mô còn nghiên c u các tácổ ậ ổ ả ượ ả ấ ế ọ ứ
đ ng c a chính ph nhộ ủ ủ ư thu ngân sách, chi tiêu chính phủ, thâm h t ngân sáchụ lên t ng vi cổ ệ
làm và t ng thu nh pổ ậ .
Vd: kinh t h c vĩ mô nghiên c uế ọ ứ chi phí s ngố bình quân c a dân c , t ng giá tr s nủ ư ổ ị ả
xu t,ấthu chi ngân sách c a m tủ ộ qu c giaố.
- kinh t h c vi mô hay làế ọ kinh t t m nhế ầ ỏ là m t phân ngành ch y u c aộ ủ ế ủ kinh t h cế ọ ,
chuyên nghiên c u v hành vi kinh t c a các cá nhân (g m ng i tiêu dùng, nhà s n xu t,ứ ề ế ủ ồ ườ ả ấ
hay m t ngành kinh t nào đó) theo cách riêng l và bi t l p.ộ ế ẻ ệ ậ
- Kinh t h c vi môế ọ nghiên c u các quy t đ nh c a các cá nhân và doanh nghi p và cácứ ế ị ủ ệ
t ng tác gi a các quy t đ nh này trên th tr ng. Kinh t h c vi mô gi i quy t các đ n vươ ữ ế ị ị ườ ế ọ ả ế ơ ị
c th c a n n kinh t và xem xét m t cách chi ti t cách th c v n hành c a các đ n v kinhụ ể ủ ề ế ộ ế ứ ậ ủ ơ ị
t hay các phân đo n c a n n kinh t .ế ạ ủ ề ế