Ề ƯƠ Ọ Ọ Ậ Đ  C NG ÔN T P SINH H C 12­H C KÌ II

ọ Năm h c 2017­2018

I. Lý thuy t:ế

Ầ Ậ Ể Ể CH

ƯƠ ố ườ NG I. CÁ TH  VÀ QU N TH  SINH V T  sinh thái: 1. Môi tr ng và các nhân t

ườ

ng:  ố

sinh thái: ổ : sinh thái

c. Gi   + Gi ố ả ủ ộ ị ị sinh thái mà trong kho ng đó ậ a. Môi tr  b. Các nhân t ớ ạ i h n sinh thái và  ớ ạ i h n sinh thái : ớ ạ * Gi sinh v t có th  t n t ở ứ ả ợ ố ả  m c phù h p, đ m b o cho sinh * Kho ng thu n l sinh thái ệ ố ự ố ậ v t th c hi n các ch c năng s ng t ạ ộ ứ ế ả i h n sinh thái : Là kho ng giá tr  xác đ nh c a m t nhân t ể ượ ể ồ ạ i và phát tri n đ c. ả ủ ậ ợ ả i  : Là kho ng c a các nhân t ứ ấ t nh t. ả ố ủ ả ố ị sinh thái gây  c ch  cho ho t đ ng sinh lí * Kho ng ch ng ch u : Là kho ng c a các nhân t ậ ườ ằ ố ở ủ ấ ả ng n m trong sinh thái c a môi tr ơ ư ch  là n i c  trú. đó t ể i và phát tri n. Còn n i sinh thái :là không gian sinh thái mà  i h n cho phép loài đó t n t ủ ổ t c  các nhân t ơ ở ỉ  sinh thái.

ệ ữ ể ầ

ệ ỗ ợ ụ ể ệ ả

ố ủ c a sinh v t. Ổ +  ớ ạ ồ ạ gi    * Nêu nguyên nhân và ý nghĩa phân hóa c a  ể ầ  2. Qu n th : a. Khái ni m: ệ ố ể b. Các m i quan h  gi a các cá th  trong qu n th : ệ ỗ ợ  a. Quan h  h  tr .  ệ ủ ể ệ + Bi u hi n c a quan h  h  tr  : Th  hi n thông qua hi u qu  nhóm, c  th  : ầ ể ệ ở ố ố ố ớ ộ i s ng b y đàn.  l ể ệ ở ệ ượ ố ớ  hi n t ể ậ * Đ i v i đ ng v t th  hi n  ự ậ * Đ i v i th c v t th  hi n ng s ng thành búi, khóm… + Ý nghĩa :

ủ ố ớ *  Đ i v i th c v t. ạ ễ ấ ổ ế ự ấ ướ ệ ượ ố ộ ạ c, ch ng l ề ễ ở ộ ố ng li n r i tác đ ng c a gió. ạ    m t s  loài cây mà quá trình trao đ i ch t di n ra m nh ự ậ H n ch  s  m t n Thông qua hi n t ẽ ơ m  h n. ậ ố ớ ộ ư ố ứ ế ạ ẻ i k  thù. ả Giúp nhau trong quá trình tìm ki m th c ăn, cũng nh  ch ng l Tăng kh  năng sinh s n. * Đ i v i đ ng v t : ể ồ ạ ộ ổ ố ồ ố ả ệ ỗ ợ ả ả Quan h  h  tr  đ m b o cho qu n th  t n t ị i m t cách  n đ nh, khai thác t i đa ngu n s ng, ố ầ ả ủ

ả làm tăng kh  năng s ng sót và sinh s n c a loài. ệ ạ b. Quan h  c nh tranh.  + Nguyên nhân. ồ ố ả ộ ớ ầ ố ặ ơ ố ự ả ớ ậ * Do n i s ng ch t ch i, nhu c u s ng l n h n so v i ngu n s ng trong sinh c nh. ượ ạ c l * Con đ c tranh giành con cái ho c ng ơ i trong đàn vào mùa sinh s n. ể + Bi u hi n : ệ ượ ng t ệ Ở ự ậ ậ Ở ộ ể ệ ở ự *  * th c v t : thông qua hi n t  đ ng v t th  hi n ự ỉ  t a. ể  s  cách li cá th . + Ý nghĩa :

ố ượ ể ể ầ ở ứ ả ả ợ ng cá th  trong qu n th  duy trì m c phù h p, đ m b o cho s ự ể ả ự ạ * Gi m s  c nh tranh. ờ ạ * Nh  c nh tranh mà s  l i và phát tri n. ư ơ ả ủ ặ ầ ồ ạ t n t ể c. Các đ c tr ng c  b n c a qu n th :

1

ổ ỉ ệ ớ i tính:   gi ổ

ố ể

ị ệ ủ ể ầ ầ ầ ự ậ ộ ậ ộ ậ ộ ể ộ ơ ứ ộ ử ụ ả ớ ớ ầ ể ng cá th  trên m t đ n v  di n tích hay th  tích c a qu n th . ả ồ ố i kh   i m c đ  s  d ng ngu n s ng trong sinh c nh, t ng t ủ ả ủ ơ ả ủ ứ ư ự ể ầ ố ượ ưở ể  vong c a qu n th . ặ ượ ý nghĩa c a vi c nghiên c u các đ c tr ng c  b n c a qu n th  trong th c  ệ c

ưở ướ ủ ầ ườ ớ ạ ể c c a qu n th  trong môi tr ng không gi i h n và trong môi

­  T  l ủ ế ­  Nhóm tu i: 3 nhóm tu i ch  y u  ể ầ  ­  S  phân b  cá th  trong qu n th :  ể ể ủ ­  M t đ  cá th  c a qu n th :  ể ể ủ + M t đ  cá th  c a qu n th  là s  l ể ả ể ủ + M t đ  cá th  c a qu n th   nh h ầ ử năng sinh s n và t ể Có th  yêu đ ờ ố ấ  s n xu t, đ i s ng.  ướ ủ ệ ự ị ớ ạ ườ ể ầ c c a qu n th   t s  tăng tr ng kích th i h n ế ả t ­ Kích th ­ Phân bi tr ng b  gi

ể ưở ề ưở ự ế Đi m so sánh Tăng tr ng theo ti m năng sinh Tăng tr ng th c t

h cọ ậ ợ

hoàn toàn thu n l

i)

ề ườ ệ Đi u ki n môi tr ng

ể ặ ọ Đ c đi m sinh h c

ề ti m năng sinh h c cao  ch  J.ữ

Không   hoàn   toàn   thu nậ   iợ l ấ ề ti m năng sinh h c th p ch  Sữ

ồ ị ưở Đ  th  sinh tr ng

ầ ể ủ ố ượ ể ng cá th  c a qu n th :

ế ể

ể ủ ầ ầ ỉ

ố ượ ng cá th  c a qu n th :  ả ặ ướ ng t ể ự ế ố ượ   ng ể  ng cá th

ề ả ở ứ c đi u ch nh b i s c sinh s n, t  l

ế ộ d. Bi n đ ng s  l  ­  Khái ni mệ ộ ệ ng cá th  theo chu kì và không theo chu kì  ­  Phân bi t bi n đ ng s  l ể ể Qu n th  luôn có xu h ự ề ố ượ  ­  S  đi u ch nh s  l ố ượ ể ằ cá th  b ng cách làm gi m ho c kích thích làm tăng s  l ỉ ệ ử ỉ ầ ủ c a qu n th  đ  t ặ ố ượ ỉ ự ề  đi u ch nh s  l ố ượ ộ ng cá th . S  bi n đ ng s  l ậ ư ấ ư  vong, xu t c , nh p c . ể ứ ử ệ ậ ợ ể ấ (cid:0) ầ ng cá th  qu n th  th p) m c t vong ng thu n l (cid:0) ả i (ho c s  l ố ượ tăng s  l (cid:0) ứ ử m c t vong (cid:0) ng khó khăn (ho c s  l ả ặ ố ượ ố ượ ệ ả ể ượ ề ả ề ả ườ ậ ư ườ ấ ư ầ ể ạ ể ả ạ ố ượ ể ng cá th  khi  ể ng cá th i  ồ ố ặ ả ườ ợ ớ ị ng). + Khi đi u ki n môi tr ầ ể ể ủ ứ ng cá th  c a qu n th . gi m, s c sinh s n tăng, nh p c  tăng  ể ầ ng qu n th  quá cao)  + Khi đi u ki n môi tr ầ ể ể ủ ứ ng cá th  c a qu n th .  gi m s  l tăng, s c sinh s n gi m, xu t c  tăng  ầ ố ượ ỉ ự ề ả ể ủ ằ  đi u ch nh s  l ­ Tr ng thái cân b ng c a qu n th  : Qu n th  luôn có kh  năng t ẫ ớ tr ng thái cân b ng ạ ằ  (tr ng thái s  l ấ ố s  cá th  tăng quá cao ho c gi m quá th p d n t ổ ủ ấ n đ nh và phù h p v i kh  năng cung c p ngu n s ng c a môi tr ƯƠ Ầ Ậ CH NG II. QU N XàSINH V T

ầ ơ ả ủ

ặ ầ

ể ỗ ng cá th  m i loài

ư ế

ặ ố ụ

ầ ụ ể ệ ặ đ c đi m và ví d  các quan h 1. Khái ni m: QXSV, cho VD ư ặ 2. Các đ c tr ng c  b n c a qu n xã: ề ư  ­  Đ c tr ng v  thành ph n loài ố ượ ố ượ ng loài và s  l + S  l   ặ ư   + Loài  u th  và loài đ c tr ng ể ề ư  ­  Đ c tr ng v  phân b  cá th  trong không gian, ví d ệ ữ 3. Quan h  gi a các loài trong qu n xã:

Quan hệ ộ C ng sinh

ả ố ặ ợ Hai loài cùng có l ế ấ nh t thi Đ c đi m ố i khi s ng chung và  t ph i có nhau ; khi tách riêng Ví dụ Trùng roi Trichomonas và  ẩ m i, vi khu n lam và cây

ề H  trỗ ợ ợ ố ạ H p tác

ế ư t ph i có nhau ; ọ ậ h  đ u... ừ ể Sáo và trâu r ng, nh n b   ổ ậ  t p đoàn...  và cò làm t

ộ H i sinh

ợ ọ ộ ộ

M t b t bám trên lông  chu t trù, phong lan bám  trên thân cây g ...ỗ

ưở ị ả ạ ng gì. ạ ề ồ C nh tranh

ưở ừ i, Đ iố   kháng ả ườ

ấ ợ ng b t l ế ng thì m t loài s  th ng th  còn  ề ơ ạ ả c  hai loài đ u có h i. ợ i khi s ng chung  Hai loài cùng có l ả ấ nh ng không nh t thi ạ ề ả khi tách riêng c  hai loài đ u có h i. ợ ộ ố i, loài kia  Khi s ng chung m t loài có l ạ i cũng không có h i gì ; khi  không có l ộ tách riêng m t loài có h i còn loài kia  không b   nh h ạ ­ Các loài c nh tranh nhau v  ngu n  ố ố s ng, không gian s ng. ề ị ả ­ C  hai loài đ u b   nh h ẽ ắ ộ th ị ạ loài khác b  h i nhi u h n. ạ Trâu và bò c nh tranh nhau  ồ ạ ỏ c , cú và ch n c nh tranh  ứ nhau th c ăn trong r ng,  ự ậ ạ th c v t c nh tranh nhau  ề v  ánh sáng.

ố ộ ầ Kí sinh

ơ ể ủ ố ử ỗ

ộ ườ i. ườ ư ố ả ộ ng, nh ng

ạ ấ Ứ ế c ch  –  ễ ả c m nhi m ờ M t loài s ng nh  trên c  th  c a loài  ơ ể ừ ấ ấ khác, l y các ch t nuôi s ng c  th  t   loài đó. ộ M t loài này s ng bình th gây h i cho loài khác.

ớ Cây t m g i kí sinh trên  thân cây g  ; giun kí sinh  trong ru t ng ở T o giáp n  hoa gây đ c  ứ   ỏ ế i ti cho cá ; t t ch t gây  c ạ ộ ế ch  ho t đ ng c a vi sinh  ậ v t xung quanh. Cáo ăn gà, bò ăn c .ỏ

ộ ố ử ụ ậ Sinh v t ăn  ậ sinh v t khác

ứ ậ ậ ộ

­ Hai loài s ng chung v i nhau. ­ M t loài s  d ng loài khác làm th c  ồ ộ ăn. Bao g m : Đ ng v t ăn đ ng v t,  ự ậ ộ đ ng v t ăn th c v t. ố ượ ị ọ ế ộ  m c đ ng cá th  c a loài này b  kh ng ch  (

ấ ố ể ủ ng s  l ả ể ủ ở ố ượ ế ở ứ ng cá th  c a loài khác và

ố ộ ầ ủ ế ố ấ ị ượ ạ c l

ạ ậ ấ ể ệ ố ị các sinh v t gây h i cho ữ ừ i ta s  d ng các loài thiên đ ch đ  phòng tr

ổ ầ ế ạ ươ ầ ự ủ ổ ủ ứ c a qu n xã qua các giai đo n t ớ ự ế ng  ng v i s  bi n đ i c a

ườ

ồ ễ ế

ng. VD ế ế ế ứ ư ễ ườ ễ ế ả ậ ng ch a có sinh v t và k t qu  là môi tr

ở ầ ừ ị ệ ở ươ ễ ậ ừ ễ ầ ộ ng đã có m t qu n xã sinh v t t ng môi tr

ễ ế ể i mà di n th  có th  hình thành nên

ề ố ổ ệ ị ầ

ệ ự ề ậ ổ nhiên, khí h u...

ư ự ạ ữ

ữ ệ ắ ậ ậ

ườ ể ượ ứ ủ ế ể ậ

ễ i cũng gây ra di n th  sinh thái.  ầ ụ ạ ộ ủ ừ ự ể ế ệ ậ ạ ả ậ ệ ượ ­ Kh ng ch  sinh h c : Là hi n t ặ nh t đ nh, không tăng quá cao ho c gi m quá th p) b i s  l ủ ng i do tác đ ng ch  y u c a các m i quan h  đ i kháng gi a các loài trong qu n xã. ử ụ ườ ả    Trong s n xu t, ng cây tr ng.ồ ạ ụ ấ l y các ví d  minh ho . ế ễ 4. Di n th  sinh thái:  ­ Là quá trình bi n đ i tu n t môi tr ễ ­ Di n th  sinh thái bao g m di n th  nguyên sinh và di n th  th  sinh. ế ễ + Di n th  nguyên sinh  là di n th  kh i đ u t ố ổ hình thành nên qu n xã t ng đ i  n đ nh. VD ế ườ ấ ế ứ + Di n th  th  sinh là di n th  xu t hi n  ậ ợ ỳ ậ ợ ố i hay không thu n l s ng. Tu  theo đi u ki n thu n l ị ặ ươ qu n xã t ng đ i  n đ nh ho c b  suy thoái.VD ­ Nguyên nhân :  ư ự + Nguyên nhân bên ngoài nh  s  thay đ i các đi u ki n t ầ ự ươ + Nguyên nhân bên trong do s  t ng tác gi a các loài trong qu n xã (nh  s  c nh tranh gay  ầ g t gi a các loài trong qu n xã, quan h  sinh v t ăn sinh v t...). ế Ngoài ra ho t đ ng khai thác tài nguyên c a con ng ễ c quy lu t phát tri n c a qu n xã  ­ Ý nghĩa c a nghiên c u di n th  sinh thái :Giúp hi u đ ồ ệ ủ ộ sinh v t. T  đó có th  ch  đ ng xây d ng k  ho ch trong vi c b o v , khai thác và ph c h i

ụ ữ ệ ế ắ ổ ấ ợ ủ ườ ậ i c a môi tr ng, sinh v t và

ồ ngu n tài nguyên, có bi n pháp kh c ph c nh ng bi n đ i b t l con ng i.ườ

ƯƠ Ả Ệ Ể Ệ ƯỜ CH NG III. H  SINH THÁI, SINH QUY N VÀ B O V  MÔI TR NG

ậ ầ ồ ầ ệ ủ ậ

ầ ả ị ộ ủ ớ ả  : bao g m qu n xã sinh v t và sinh c nh c a qu n xã, trong đó các sinh v t tác  i v i nhau và v i các thành ph n c a sinh c nh t o nên các chu trình sinh đ a hoá.

ờ ọ ỉ ươ ố ổ ị ng đ i  n đ nh.

ầ ấ

ộ ệ ủ ồ

ầ ậ ườ ầ ả ồ 1. H  sinh thái: ­ H  sinh thái ạ ạ ớ đ ng qua l ộ ệ ố ệ Nh  đó, h  sinh thái là m t h  th ng sinh h c hoàn ch nh và t ệ ­ Các thành ph n c u trúc c a h  sinh thái  M t h  sinh thái bao g m 2 thành ph n :   ơ + Thành ph n vô c  là môi tr ng v t lí hay sinh c nh g m :

ộ ẩ ậ ơ ấ * Các ch t vô c  : ấ ữ ơ * Các ch t h u c ế ố * Các y u t khí h u : ánh sáng, đ   m…

ứ ầ ỳ ồ ề ầ ữ

+ Thành ph n h u sinh bao g m nhi u loài sinh v t c a  qu n xã, tu  theo hình th c dinh  ủ ừ ế ệ ưỡ d

ủ ế ươ ấ ố ộ ng

ả ẩ i g m ch  y u là n m, vi khu n và 1 s  loài đ ng v t không x ậ ế ậ ả ủ ấ i xác ch t và các ch t th i c a sinh v t thành các

ườ ấ ng.

ự ệ ạ ạ nhiên (trên c n, d ướ ướ i n c) và nhân t o

c).

ệ ự ạ t H  sinh thái t

nhiên (trên c n, d ậ ứ ạ ề ặ ộ ướ ướ ướ ướ i n i n ưỡ ố  là m t dãy các loài sinh v t có m i quan h  v i nhau v  m t dinh d c). ng,

ướ ủ ạ c) và nhân t o (trên c n, d ệ ớ ế ứ ậ ủ ng c a  t ng loài trong  h  sinh thái mà x p thành 3 nhóm : ấ ậ ả * Sinh v t s n xu t : ụ ậ * Sinh v t tiêu th  : ả ồ * SV phân gi ư ọ ấ ố s ng(nh  giun đ t, sâu b …) chúng phân gi ơ ể ả ạ i môi tr ch t vô c  đ  tr  l ủ ế ệ ể ­ Có các ki u h  sinh thái ch  y u : H  sinh thái t ướ ướ ạ i n (trên c n, d ệ ­ Phân bi ỗ 2. Chu i th c ăn trong đó loài này ăn loài khác phía tr c và là th c ăn c a loài ti p theo phía sau.

ỗ ạ

ỗ ng(SVSX). ậ ự ưỡ  d

ứ ỏ(cid:0) ứ ữ ơ ỗ (cid:0)

R nắ ậ i.ườ  ng ứ ắ ữ ướ ứ Có 2 lo i chu i th c ăn : ằ ắ ầ + Chu i th c ăn b t đ u b ng sinh v t t   chẾ (cid:0)  Châu ch uấ (cid:0) Ví d  : Cụ ằ ắ ầ + Chu i th c ăn b t đ u b ng sinh v t ăn mùn bã h u c  .  tôm (cid:0) ụ Ví d  : Giun (ăn mùn)  ỗ ứ i th c ăn

ỗ ợ ữ ậ ượ ệ là t p h p các chu i th c ăn trong h  sinh thái, có nh ng m t xích chung. ướ c nh ng ví d  minh ho  chu i và l

ậ ượ ử ụ ạ ữ ụ ưỡ ứ ng và s  d ng th c ăn cùng

ỗ ặ ứ ứ i th c ăn (ho c chu i th c ăn).

ề ứ i th c ăn. ứ ng là nh ng loài cùng m c năng l ứ ậ ế ữ ữ ậ ồ

ỗ ậ ưỡ ủ ng. Tháp sinh thái

ề ở ừ ằ ứ ể ậ ầ ộ

ố ượ ưỡ ự m i b c dinh d

ể ng cá th  sinh v t  ố ủ ấ ả ng. ộ ơ ự ậ ổ ậ ở ỗ ậ ị t c  các sinh v t trên m t đ n v ng t ng s  c a t

ị ệ ượ ỹ ộ ơ c tích lu  trên m t đ n v  di n tích hay

ng đ ưỡ ể ­ L                      Nêu đ ậ ưỡ  : B c dinh d ­ B c dinh d ng ướ ượ m c năng l ng trong l ồ ­ Tháp sinh thái : Bao g m nhi u hình ch  nh t x p ch ng lên nhau, các hình ch  nh t có  ị ộ ớ ề chi u cao b ng nhau, còn chi u dài bi u th  đ  l n c a m i b c dinh d ộ ế ưỡ ng  t m c đ  dinh d cho bi  t ng b c và toàn b  qu n xã. ạ   :  Có 3 lo i hình tháp sinh thái ự ố ượ ng xây d ng d a trên s  l + Hình tháp s  l ự ố ố ượ + Tháp sinh kh i xây d ng d a trên kh i l ưỡ ở ỗ ậ ể ng. di n tích hay th  tích   m i b c dinh d ố ự ự ượ ng xây d ng d a trên s  năng l + Tháp năng l ở ỗ ậ ị ờ ộ ơ th  tích trong m t đ n v  th i gian m i b c dinh d ượ ng.

ấ ị

ự ả ự ổ  Là chu trình trao đ i các ch t trong t ấ ầ ợ ổ ị ộ  nhiên. M t chu trình sinh đ a  i và   nhiên, phân gi

ấ ấ ậ ầ

ầ   : T ng h p các ch t, tu n hoàn ch t trong t ấ c...). ướ ơ ị c, cacbon, nit (SGK).

ể ượ ậ ưỡ ng qua các b c dinh d ng.

ể ặ

ượ ượ ủ ệ ượ ướ c chu trình sinh đ a hoá c a n ệ   ng trong h  sinh thái ự ậ ng  : là s  v n chuy n năng l ệ ng trong h  sinh thái. ng c a h  sinh thái ch  y u đ ượ ấ ừ c l y t năng l

ủ ế ệ ả ầ ng ánh sáng m t tr i. ể ượ ượ  (S  v n chuy n năng l ặ ờ ng trong h  sinh

ỉ ệ ấ ầ ị ấ ậ ề ưỡ ữ ể ệ ự ậ ấ ng tuân theo nguyên t c “giáng c p”).Do b  m t qua nhi u cách  ượ ng gi a các b c dinh d ph n trăm chuy n hoá năng l ệ ng trong h

­ Chu trình sinh đ a hoá : ồ hoá g m có các thành ph n ộ ọ ắ l ng đ ng m t ph n v t ch t (trong đ t, n ượ ủ ­ Trình bày đ ượ ­ Dòng năng l + khái ni m dệ òng năng l + Đ c đi m dòng năng l * Năng l ượ ng gi m d n trong h  sinh thái * Dòng năng l ưỡ ậ thái qua các b c dinh d ệ + Hi u su t sinh thái : là t  l sinh thái.

ồ ư ộ ệ ạ ộ ườ ấ

ậ ề ấ ồ ớ

ư ể ệ ặ ặ ậ ị

2. Sinh quy n ể ­ Sinh quy nể  g m toàn b  sinh v t và môi tr ộ ng vô sinh trên trái đ t ho t đ ng nh  m t h  sinh  ọ ể thái l n nh t. Sinh quy n g m nhi u khu sinh h c. ự ớ ­ Khu sinh h cọ  (biôm) là các h  sinh thái c c l n đ c tr ng cho đ c đi m đ a lí, khí h u và sinh  ậ ủ v t c a vùng đó.

ớ ừ ồ ồ ươ ừ ắ Các khu sinh h c chính trên c n bao g m đ ng rêu hàn đ i, r ng lá kim ph ng B c, r ng

ớ ừ ụ r ng lá ôn đ i, r ng m a nhi ạ t đ i…

ọ ướ ồ ọ ướ ọ ọ ệ ớ ư ọ ướ ướ i n c bao g m các khu sinh h c n c ng t, khu sinh h c n ặ c m n.

Các khu sinh h c d ạ

ượ ươ ượ ặ ờ ạ ạ ướ ạ c s ch, sinh v t). ượ ng gió, năng ng sóng, năng l ng m t tr i, năng l ử ng vĩnh c u (năng l

ỷ ề (cid:0) ạ ừ ả i đã và đang khai thác b a bãi gi m đa

ạ ụ ồ ặ ồ ườ ả t là tài nguyên có kh  năng ph c h i, gây ô

ễ ố ng s ng.

ử ụ ườ ề

ữ ng và s  d ng b n v ng tài nguyên thiên nhiên. ứ ử ụ ữ ừ ả ệ ạ ủ i c a

ầ ế ệ ữ ả ể ả ộ

ụ ề ườ ể i đ  phát tri n xã h i, v a đ m b o duy trì lâu dài các tài nguyên cho th  h  mai sau. ả ử ụ ướ ữ ừ ể ấ c, tài nguyên r ng, tài nguyên bi n...

ườ

ộ ố ỏ ­ Các d ng tài nguyên : + Tài nguyên không tái sinh (nhiên li u hoá th ch, kim lo i, phi kim). ấ + Tài nguyên tái sinh (không khí, đ t, n + Tài nguyên năng l ượ ng thu  tri u).  l ấ ­ Tài nguyên thiên nhiên r t đa d ng, tuy nhiên con ng ệ ọ d ng sinh h c và suy thoái ngu n tài nguyên, đ c bi ườ nhi m môi tr ắ ­ Kh c ph c suy thoái môi tr ử ụ S  d ng b n v ng tài nguyên thiên nhiên là hình th c s  d ng v a tho  mãn nhu c u hi n t con ng i pháp : Các gi ề + S  d ng b n v ng tài nguyên đ t, tài nguyên n ọ ạ + Duy trì đa d ng sinh h c. ụ ề + Giáo d c v  môi tr ng. II. M t s  câu h i VD

Ầ Ậ Ể Ể Ch

ố ớ ngươ  I. CÁ TH  VÀ QU N TH  SINH V T ộ u thì báo và cây c  nó ăn thu c

ỏ ố ữ ố ặ ố ệ D. nhân t t. con ng ườ   i.

ươ 1. Đ i v i con h ố A. nhân t ồ ể ượ ể vô sinh.  2. Ki u nuôi tr ng nào đ đ c bi  sinh thái?

A. Luân canh. C. nhân t  h u sinh.  B. nhân t ế ề ổ ậ ụ c xem là v n d ng hi u bi t v   ủ ồ C. Ph  kín.    B. Tr ng xen. D. Nuôi nh t. ố

ộ ể ố ấ ở ệ ộ t nh t nhi ệ ộ ừ 0C đ n 20ế  O t đ  t

0C. Kho ng nhi ả

t đ  này

ậ ợ ả ả ố ế ớ ạ i đa. i. ả ứ C. kho ng  c ch . D. gi i h n sinh thái.

B. kho ng t ể ủ ế ồ 3. Chu t cát đài nguyên phát tri n t g i làọ A. kho ng thu n l ỗ 4. Vào mùa đông, ru i mu i phát tri n ít ch  y u là do

ứ ế ệ ộ ấ ị A. ánh sáng y u. ế B. th c ăn thi u. C. nhi t đ  th p. ệ   D.   d ch   b nh

ể ế ể ủ ỡ ẫ ố ẻ ả

c g i là

ệ ỗ ợ ấ ồ B. quan h  h  tr . C. đ u tranh sinh t n. D.   quan   hệ

ng tác.

ệ ượ ể ng cá th  tách ra kh i nhóm

ỏ ữ ứ ộ

ể ể ạ ế ự ạ ả ứ ệ ả ồ ả B. làm gi m m c đ  sinh s n.  t ngu n th c ăn trong vùng.

ạ t nhanh chóng.

ệ ể ự ể ượ ọ ở ộ ể nhi u. ề ự ầ 5. S  giúp đ  l n nhau c a các cá th  cùng qu n th  trong ki m ăn, sinh s n hay ch ng k  thù ượ ọ đ ệ ạ A. quan h  c nh tranh.  ươ t 6. Hi n t ạ ả A. làm tăng kh  năng c nh tranh gi a các cá th .  ẹ ạ ữ C. làm gi m nh  c nh tranh gi a các cá th , h n ch  s  c n ki ồ D. làm cho ngu n th c ăn c n ki 7. T  l c g i là

ng cá th  đ c và cá th  cái  ớ ớ i tính. i tính).

ố ớ ỉ ệ ầ  m t qu n th  đ ấ ỉ ệ ự  đ c:cái (c u trúc gi B. t  l i tính.  D. phân b  gi ứ ỉ ệ ữ ố ượ  gi a s  l A. phân hóa gi C. t  l phân hóa.

ố ẫ

ể ầ

ượ ề ng.

ậ ậ ụ ả ữ ồ ố ữ

ề ể ệ i đi u ki n b t l

ủ 8. Ý nghĩa sinh thái c a phân b  ng u nhiên là ể ứ ộ ạ A. làm tăng m c đ  c nh tranh gi a các cá th  trong qu n th .  ườ c ngu n s ng ti m tàng trong môi tr B. sinh v t t n d ng đ ầ ể ứ ộ ạ C. làm gi m m c đ  c nh tranh gi a các cá th  trong qu n th .  ấ ợ ủ ạ ố D. các cá th  h  tr  l n nhau ch ng l i c a môi tr ể ầ ấ ể ỗ ợ ẫ ể ườ ể ọ ố ượ ể ầ

ướ ể ộ ướ

ng.  ng cá th  ít nh t mà qu n th  c n có đ  duy trì và phát tri n g i là ướ ố i đa.  c t ộ i thi u.       B. kích th ố ượ ở C. kích th ộ ướ ố c t ể ả ộ ờ ế ầ c dao đ ng.   D. kích th ộ ng c suy vong.  ọ   ấ ị  qu n th  x y ra đ t ng t, không theo m t th i gian nh t đ nh g i

9. S  l A. kích th 10. Bi n đ ng s  l là

ế ế ế ế

ướ ổ ị ượ ọ ộ ặ A. bi n đ ng đ u đ n.  ườ ộ ng.  C. bi n đ ng b t th ể ủ ạ ề ấ ầ ộ B. bi n đ ng chu kì.  ộ D. bi n đ ng không chu kì.  ồ ố ợ ớ 11. Tr ng thái c a qu n th  khi có kích th c g i là

ạ ạ ằ ị ề ạ ạ ộ A. tr ng thái dao đ ng đ u.  ợ C. tr ng thái h p lí. c  n đ nh và phù h p v i ngu n s ng đ B. tr ng thái cân b ng.  D. tr ng thái b  ki m hãm.

Ầ ngươ  II: QU N XàSINH V T ầ ượ ậ ầ ầ ầ ộ

ể ặ ầ ể ầ ặ ở ủ ả ặ ố ộ ể ướ ớ c l n, phân b  r ng trong sinh c nh c a qu n xã, ít g p ho c không g p ủ c coi là qu n th  đ c trung c a qu n xã khi qu n th  đó ặ  các qu n

ố ượ ể ề ơ ể ặ ng, có hình thái c  th  đ c trung.

ườ ạ ớ ạ ộ c l n, ho t đ ng m nh.

ể ể

ng cá th  nhi u, thích nghi v i môi tr ướ ớ ạ ị ng m nh, không b  các loài khác chèn ép. ủ ự ớ ầ ấ ờ ố ả i ý nghĩa c a s  phân t ng trong đ i s ng s n xu t?

ế ệ ồ ộ ấ ệ ề                         B. Tr ng nhi u lo i cây trên m t di n tích.

ạ ạ ồ ạ ấ ừ D. Tăng năng su t t ng lo i cây tr ng.

ợ ả ệ Ch 1. M t qu n th  sinh v t nào đó đ A. có kích th xã khác. B. có s  l ồ C. g m các cá th  có kích th ưở ồ D. g m các cá th  sinh tr 2. Câu nào đúng nh t khi nói t t ki m không gian. A. Ti C. Nuôi nhi u lo i cá trong ao. ầ 3. C n thi i cho c  hai bên là quan h

ạ ộ ề ự ồ ạ ế t cho s  t n t i và có l ợ A. h p tác. B. c nh tranh. ộ C. h i sinh. D. c ng sinh.

ế ấ ế ạ ổ ứ ề 4. Cây ki n có lo i lá phình to trong có khoang mà ki n r t thích làm t ế , th c ăn ki n tha v  là

ổ ế ế

ệ ữ ợ  C. h p tác.

ộ  B. h i sinh. ạ ắ ỏ ườ ụ ả ậ ệ ồ ngu n phân bón b  sung cho cây. Quan h  gi a ki n và cây ki n là quan h   ộ A. c ng sinh. ể ệ 5. Đ  di D. kí sinh. ẻ ộ i ta th  ong m t đ  vào ru ng vì ong cái có t p tính đ

t sâu đ c thân h i lúa, ng ấ ẻ ứ

ng pháp b o v  sinh h c d a vào  ằ ả ệ ằ ầ ươ ọ ố ạ ế ọ ự ọ D. cân b ng qu n B. kh ng ch  sinh h c.        C. cân b ng sinh h c.

ạ ấ ặ

i ích ho c ít nh t không có h i cho các loài tham gia? ộ ườ ể ở ng.

ố ừ ỗ ớ

ừ ố ớ D. Loài cá ép s ng bám trên các loài cá l n.

ố ộ ố ầ ơ ồ ễ ự ệ tr ng vào  u trùng sâu qua máng đ . Đó là ph A. c nh tranh cùng loài. th .ể ạ ợ 6. M i quan h  nào sau đây đem l i l A. M t s  loài t o bi n n  hoa và các loài tôm, cá s ng trong cùng m t môi tr B. Cây t m g i s ng trên thân các cây g  l n trong r ng. C. Dây t  h ng s ng trên tán các cây trong r ng. 7. Trong di n th , loài nào trong qu n xã đã “ t

ệ ả ử ố ố ế ặ ữ ươ ầ ặ B. loài đ c trung. A. loài đ c h u. D. loài đ a ph ng.

ờ ế ổ ừ ộ ừ ễ đào huy t chôn mình”? ế ư C. loài  u th . ừ ị ế

C. liên t c.ụ D. phân h y.ủ

ủ ế ễ

ụ ượ ộ ứ    B. th  sinh. ứ ể ủ ệ ậ ầ

c quy lu t phát tri n c a qu n xã. ầ c qu n xã tiên phong và qu n xã cu i cùng.

ướ ầ ố ẽ c và qu n xã s  thay th  nó. ượ ầ ầ c qu n xã tr

ế ư ế ệ ạ 8. T  m t r ng lim sau m t th i gian bi n đ i thành r ng sau sau là di n th A. nguyên sinh. Ứ 9.  ng d ng c a vi c nghiên c u di n th  là ắ A. n m đ B. phán đoán đ ế ượ t đ C. bi ạ ự D. xây d ng k  ho ch dài h n cho nông, lâm, ng  nghi p.

Ả Ể Ệ Ệ ƯỜ NG

ề ượ ể ệ 1. V  ngu n g c, h  sinh thái đ ngươ  III:H  SINH THÁI, SINH QUY N VÀ B O V  MÔI TR c phân thành các ki u

ạ c.

ự ừ ệ ệ ạ ụ ị A. h  sinh thái t C. h  sinh thái r ng và bi n. ướ ướ i n ạ ươ ng.

Ch ồ ố ệ ệ ệ 2. Trong h  sinh thái, thành ph n h u sinh bao g m

ậ ả ậ ả ậ ậ ả i.

ự ệ nhiên?

nhiên và nhân t o. B. h  sinh thái trên c n và d ể D. h  sinh thái l c đ a và đ i d ồ ầ ữ ụ ấ ấ ữ ơ ậ A. sinh v t s n xu t, sinh v t tiêu th , các ch t h u c . ấ ữ ơ ả ậ ấ i, các ch t h u c . B. sinh v t s n xu t, sinh v t phân gi ả ấ ữ ơ ậ ụ i, các ch t h u c . C. sinh v t tiêu th , sinh v t phân gi ả ậ ụ ậ ấ D. sinh v t s n xu t, sinh v t tiêu th , sinh v t phân gi ệ ả ệ ớ ể ừ C. R ng nhi t đ i. ụ ạ     D. Tr m vũ tr . B. B  cá c nh.

ượ ề ừ ộ ậ ả ấ ậ ưỡ ớ sinh v t s n xu t qua các b c dinh d ng t i môi

ử ụ

ộ ề ừ ậ ả ậ ấ sinh v t s n xu t qua các b c dinh d ưỡ   ng

ng và không đ

ượ ộ ề ừ ậ ả ậ ấ c truy n theo m t chi u t sinh v t s n xu t qua các b c dinh d ưỡ   ng

c truy n theo m t chi u t ấ c sinh v t s n xu t tái s  d ng. ượ c truy n theo m t chi u t c tái s  d ng. ượ ậ ề ử ụ ề ử ụ ượ 3. H  sinh thái nào sau đây là h  sinh thái t A. Cánh đ ng.ồ ộ ệ 4. Trong m t h  sinh thái,  ề ượ ng đ A. năng l ậ ả ượ ườ ng và đ tr ậ ượ ấ ng đ B. v t ch t và năng l ượ ườ ớ i môi tr t ậ ấ C. v t ch t và năng l ng đ ườ ớ i môi tr t c sinh v t tái s  d ng. ng và đ

ậ ả ấ ậ ưỡ ớ ề ượ ề ừ sinh v t s n xu t qua các b c dinh d ng t i môi ng đ

ậ ườ ượ ộ ử ụ c truy n theo m t chi u t c sinh v t tái s  d ng.

ưỡ

ng qua các b c dinh d ữ ưỡ ng.

ữ ng. ng gi a các b c dinh d ưỡ ậ ậ ng.

ượ ng và không đ ấ ệ ự ấ ầ ầ ầ ưỡ

ể ữ ưỡ Ở ỗ ậ ị D. năng l tr 5. Hi u su t sinh thái là gì? ượ A. S  m t năng l ể B. Ph n trăm chuy n hóa năng l ố ượ C. Ph n trăm kh i l D. Ph n trăm cá th  gi a các b c dinh d 6. ng b  tiêu hao do

m i b c dinh d ạ ượ ậ

ấ ả

ủ ễ ở ộ ậ ượ ng gi a các b c dinh d ậ ng. ầ ớ ng, ph n l n năng l ệ ủ ơ ể ấ t c a c  th  sinh v t. A. hô h p, t o nhi ấ ậ ộ B. các ch t th i (phân đ ng v t, ch t bài ti ậ ơ ụ ở ự ậ ộ C. các b  ph n r i r ng  ậ ơ ụ ở ậ ụ ộ D. các b  ph n r i r ng t xác ĐV).

ế t). ụ  th c v t (lá cây r ng, c , r ).  v t (r ng lông và l ệ ố ớ ể

ưỡ ấ ớ ng là r t l n.

7. Phát bi u nào sau đây không đúng đ i v i 1 h  sinh thái? ự ấ ự ế

ượ ả ầ ng càng gi m d n.

ỗ ậ ng qua m i b c dinh d ầ ng có tính tu n hoàn. ng cao năng l ễ ệ ệ ệ ệ ượ A. Trong h  sinh thái s  th t thoát năng l ượ ổ B. Trong h  sinh thái, s  bi n đ i năng l ậ ưỡ C. Trong h  sinh thái càng lên b c dinh d ấ ổ ậ D. Trong h  sinh thái s  bi n đ i v t ch t di n ra theo chu trình.

ế ố ệ ự ế ầ 8. Y u t nào sau đây không tu n hoàn trong h  sinh thái?

ặ ờ A. Năng l ng m t tr i. B. Nit .ơ D. Phôtpho.

C. Cacbon. ượ ng?

ượ ỗ ứ ớ ậ ợ

ụ ấ ị ấ c s  d ng quá ít trong quang h p. ề ở ấ ng. ậ ả  sinh v t s n xu t.

ệ 9. Vì sao chu i th c ăn trong h  sinh thái không dài do năng l ặ ờ ượ ử ụ B. m t tr i đ A.  m t quá l n qua các b c dinh d ụ ị ấ D. b  h p th  nhi u  C. b  h p th  nhi u  ỏ ỗ ứ ổ ng ưỡ u ươ (cid:0) h , thì c  là

ị ậ ị ậ ậ ả h ậ ấ   B. sinh v t ăn th t b c 1. C. sinh v t ăn th t b c 2. ậ D. sinh v t phân gi i.

ậ ự ủ ưỡ ề ở ỗ ậ  m i b c dinh d ỏ (cid:0) 10. Trong chu i th c ăn: c   ậ ả A. sinh v t s n xu t. 11. Tr t t

→ → → → → → → → ỗ ứ  nào sau đây c a chu i th c ăn là không đúng? ề ề ắ ề ề A. Lúa  C. Lúa ộ  Chu t ộ  Chu t B. Lúa  D. Lúa → → ắ  R n  Chim  Di u hâu. → → ộ  Chu t  Cú  Di u hâu.

ấ Mèo  Di u hâu.  R n  Di u hâu. ệ 12. Tháp hay các tháp hoàn thi n nh t là

ng.

ượ ố ng và tháp s  l ố ượ ượ ố A. tháp năng lu ng.ợ C. tháp năng l ố ượ ng.

ậ B. tháp năng l    D. tháp sinh kh i và tháp s  l ấ ng và tháp sinh kh i. 13. Trong các nhóm sinh v t sau nhóm nào có sinh kh i l n nh t?

ộ ộ ộ ấ ậ ả A. Sinh v t s n xu t. ậ C. Đ ng v t ăn th t. ố ớ ự ậ ậ B. Đ ng v t ăn th c v t.  ỷ ậ D. Đ ng v t phân hu .

i,ườ  có bao nhiêu hoạt đ ngộ  góp phần vào

ư ị ng đ t rố ừng làm n anh, định c , khô ngươ  rẫy.

ng không khí. troơ it ị 14. Trong những hoạt đ ngộ  sau đây c aủ  con ng ử ụ  bền vững tài nguyên thiên nhiên? vi cệ  s  d ng I. S  dử ụng tiết kiệm nguồn đi n.ệ II. Trồng cây gây rừng. III. Xây dựng hệ thống các khu bảo t n ồ thiên nhiên. IV. Vận động đồng bào dân t c sộ ống đ nh c A. 1.                            B. 2.                             C. 3.                            D. 4. 15.Trong các biện pháp sau đây, có bao nhiêu biện pháp giúp bổ sung hàm lượng đạm  trong đất? I. Trồng xen canh các loài cây h  Đọ ậu. II. Bón phân vi sinh có khả năng c  đ nh n ố ị III. Bón phân đạm hóa học.

ợ ở th cự  vật.                  II. Chặt phá rừng. ệ th cạ h.                             IV. Sản xuất

IV. Bón phân h u ữ c .ơ A. 1.                                  B.2.                                 C. 3.                                  D.4. 16.  Có bao nhiêu hoạt đ ngộ   sau đây  có th  ể dẫn đến hi u  ệ ứng  nhà  kính? I. Quang h p  ố III. Đ t nhiên li u hóa công nghi p.ệ A. 1.                                  B. 2.                                    C. 3.                              D. 4.