Đề tài: Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả biên tập, xuất bản sách điện tử tại nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông

ĐỀ TÀI:<br /> NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ<br /> BIÊN TẬP, XUẤT BẢN SÁCH ĐIỆN TỬ TẠI NHÀ XUẤT BẢN<br /> THÔNG TIN VÀ TRUYỀNTHÔNG<br /> - Danh mục các từ viết tắt<br /> - Danh mục hình vẽ<br /> - Mở đầu: Lý do lựa chọn đề tài; tình hình nghiên cứu; mục đích và nhiệm vụ<br /> nghiên cứu; đối tượng và phạm vi nghiên cứu; phương pháp nghiên cứu.<br /> Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác biên tập, xuất bản điện tử<br /> 1.1. Một số vấn đề chung về công tác biên tập, xuất bản điện tử<br /> 1.1.1. Biên tập là gì?<br /> Biên tập là một khâu nghiệp vụ của công tác xuất bản. Nhiệm vụ cụ thể của<br /> công tác biên tập là: đọc nhận xét, đánh giá bản thảo, gia công, sửa chữa bản thảo,<br /> hoàn thiện bản thảo thành bản mẫu đưa in<br /> 1.1.2. Xuất bản điện tử là gì?<br /> Xuất bản điện tử (theo Điều 4, Luật Xuất bản năm 2012): là việc tổ chức, khai<br /> thác bản thảo, biên tập thành bản mẫu và sử dụng phương tiện điện tử để tạo ra<br /> xuất bản phẩm điện tử.<br /> 1.1.3. Biên tập, xuất bản điện tử là gì?<br /> Biên tập, xuất bản điện tử được hiểu là biên tập nội dung (text và các thành<br /> phần khác thuộc đặc thù của sách điện tử như: multimedia, thành phần/nội dung<br /> tương tác, giao diện sách điện tử, kịch bản sách điện tử) và sử dụng phương tiện<br /> điện tử để tạo ra xuất bản phẩm điện tử.<br /> 1.1.4. Hiệu quả biên tập, xuất bản sách điện tử là gì?<br /> Hiệu quả của công tác biên tập là bản thảo sau khi biên tập phải hay hơn; văn<br /> phong trong sáng hơn, cô đọng và súc tích hơn; nội dung thông tin, kiến thức chính<br /> xác hơn và có năng suất, chất lượng cao hơn…; và đảm bảo là không còn các lỗi<br /> chính tả, lỗi morat. Đồng thời, sau khi xuất bản, sách sẽ phải tới tay bạn đọc; bạn<br /> đọc dễ dàng sử dụng sách điện tử; mang lại nhiều thông tin, kiến thức bổ ích cho<br /> bạn đọc; tác động tích cực tới xã hội; mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhà xuất<br /> bản...<br /> Đạt được những điều nêu trên chính là đã đạt được hiệu quả trong công tác<br /> biên tập, xuất bản.<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1.2. Quan điểm chỉ đạo của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về xuất<br /> bản điện tử<br /> 1.2.1. Quan điểm của Đảng về hoạt động xuất bản điện tử<br /> Quan điểm của Đảng được nêu rõ trong Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25/8/2004<br /> của Ban Bí thư về Nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản: phải đổi<br /> mới, nâng cấp và từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất - kỹ thuật và công nghệ<br /> xuất bản"...; "áp dụng công nghệ thông tin để hiện đại hóa quy trình biên tập và<br /> thực hiện quản lý xuất bản phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế. Nghiên cứu thí điểm xuất<br /> bản sách điện tử, trung tâm thông tin về sách; Bổ sung các quy định pháp lý, chính<br /> sách để các nhà xuất bản chủ động tham gia quá trình hội nhập quốc tế, đặc biệt đối<br /> với vấn đề bản quyền, sở hữu trí tuệ, xuất bản điện tử...<br /> 1.2.2. Chính sách, pháp luật của Nhà nước về xuất bản điện tử<br /> - Quy hoạch phát triển xuất bản, in, phát hành xuất bản phẩm đến năm 2020,<br /> tầm nhìn đến năm 2030, trong đó, mục tiêu của Quy hoạch là số xuất bản phẩm điện<br /> tử phải đạt 20 - 30% trên tổng số xuất bản phẩm được xuất bản.<br /> - Luật Xuất bản 2004, Luật Xuất bản sửa đổi 2008 cùng các nghị định, thông<br /> tư hướng dẫn; và nay là Luật Xuất bản 2012 và các văn bản hướng dẫn dưới luật.<br /> Luật Xuất bản 2012 đã dành riêng chương V gồm 8 điều (từ Điều 45 - Điều 52) quy<br /> định về xuất bản và phát hành xuất bản phẩm điện tử.<br /> Và một số luật liên quan khác.<br /> 1.3. Tình hình phát triển XB điện tử trên thế giới và ở nước ta hiện nay<br /> 1.3.1. Trên thế giới<br /> Trong những năm gần đây, việc đọc sách điện tử đã dần phổ biến ở các nước<br /> trên thế giới. Theo thống kê, năm 2009, doanh số sách điện tử trên thế giới đạt 1,5<br /> tỷ USD và tới năm 2010 đã đạt mức 1,8 tỷ USD. Đến năm 2014 ước tính 3,8 tỷ<br /> USD, chiếm khoảng 53%, tức hơn một nửa thị phần sách thế giới...<br /> 1.3.2. Ở Việt Nam<br /> Trong khoảng 7 năm gần đây, ngành Xuất bản Việt Nam đang chứng kiến một<br /> sự thay đổi rất lớn, đó là sự xuất hiện của loại hình xuất bản điện tử - một loại hình<br /> xuất bản đang có sự phát triển nhanh chóng và đang hứa hẹn mở ra một hướng đi<br /> mới cho ngành Xuất bản. Trong đó, có các công ty công nghệ, các nhà xuất bản và<br /> các doanh nghiệp sách tư nhân đã tham gia thị trường sách điện tử.<br /> 1.4. Những thuật lợi để phát triển xuất bản điện tử ở nước ta trong thời gian tới<br /> Thứ nhất: Hiện nay, hạ tầng viễn thông và các dịch vụ viễn thông - CNTT<br /> Việt Nam đang được đánh giá là đã phát triển ngang tầm khu vực. Đây là những<br /> tiền đề rất quan trọng về mặt hạ tầng - điều kiện quan trọng cho việc phát triển sách<br /> điện tử trong tương lai ở Việt Nam.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thứ hai: Giới trẻ ở nước ta luôn tỏ ra thích ứng nhanh với những cái mới, đặc<br /> biệt là sử dụng thiết bị điện tử cá nhân và thưởng thức các ấn phẩm điện tử trong<br /> giải trí và học tập đang là một nhu cầu không thể thiếu trong xã hội hiện đại.<br /> Thứ ba: Trong xã hội hiện đại và ở thời điểm nền giáo dục nước ta đang có<br /> những bước đi rất mạnh và táo bạo trong việc đổi mới cách dạy và học thì các sách,<br /> ấn phẩm là một trong những yếu tố đầu tiên đang được ngành Giáo dục và cả xã hội<br /> quan tâm, đã và đang tạo một cơ hội rất lớn cho sách điện tử phát triển.<br /> Thứ tư: Sự phát triển của sách điện tử ở Việt Nam sau một quá trình tự phát và<br /> kinh doanh nhỏ lẻ nay đã hướng dần đến việc nâng tầm và chuyên môn hóa.<br /> Thứ năm: Với ưu điểm rất lớn của sách điện tử là không có giới hạn về nội<br /> dung và hình thức thể hiện, không giới hạn về dung lượng thông tin chứa trong nó<br /> đã làm cho sách điện tử được ưu tiên xuất bản, đặc biệt là ở mảng sách, tài liệu học<br /> tập.<br /> Thứ sáu: Hệ thống luật pháp ở Việt Nam liên quan đến lĩnh vực xuất bản đã<br /> cơ bản được hoàn thiện, là một bước tiến quan trọng, tạo cơ sở pháp lý vững chắc<br /> cho xuất bản điện tử phát triển.<br /> Chương 2: Khảo sát, đánh giá công tác biên tập, xuất bản sách điện tử ở một<br /> số cơ quan, đơn vị trong và ngoài ngành Xuất bản<br /> Nhóm nghiên cứu đã tiến hành khảo sát công tác biên tập, thiết kế, tạo sách,<br /> công bố xuất bản, phát hành sách điện tử tại một số nhà xuất bản và công ty có hoạt<br /> động về xuất bản sách điện tử:<br /> 2.1. Nhà xuất bản Kim Đồng<br /> 2.2. Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam<br /> 2.3. Nhà xuất bản NXB Trẻ<br /> 2.4. Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật<br /> 2.5. Công ty VIEGRID<br /> 3.6. Đánh giá chung công tác biên tập, xuất bản sách điện tử tại các đơn vị được<br /> khảo sát<br /> Nhóm nghiên cứu đã có những đánh giá, nhận xét chung về công tác biên tập,<br /> thiết kế, tạo sách, công bố xuất bản, phát hành sách điện tử tại các đơn vị nêu trên.<br /> Chương 3: Thực trạng công tác biên tập, xuất bản sách điện tử tại NXB Thông<br /> tin và Truyền thông những năm qua<br /> 3.1. Một số kết quả đạt được và những thuận lợi, khó khăn trong hoạt động xuất<br /> bản sách điện tử của NXBTTTT những năm qua<br /> NXB luôn tích cực nghiên cứu và tham gia XBĐT từ rất sớm. Đến nay đã tự<br /> xuất bản được gần 200 đầu sách điện các loại, gồm CD và sách trên mạng.<br /> 3<br /> <br /> Sách điện tử trên CD, điển hình là: Bộ sách trắng về CNTT-TT; Báo cáo<br /> thường niên ngân hàng Nhà nước Việt Nam các năm 2012, 2013, 2014;; Dấu ấn<br /> Việt Nam trên Biển Đông (tiếng Trung),… và nhiều sách khác.<br /> Sách điện tử trên mạng (không có bảo vệ bản quyền), điển hình là: Bộ sách<br /> điện tử pháp luật của Thanh tra bộ Nội vụ, của Bộ Thông tin và Truyền thông.<br /> Nhà xuất bản cũng đang triển khai Hệ thống xuất bản trực tuyếnđể tăng cường<br /> xuất bản và phát hành sách điện tử, với sự hỗ trợ của các công cụ bảo vệ bản quyền.<br /> 3.2. Công tác biên tập cho xuất bản điện tử<br /> Công tác biên tập cho xuất bản điện tử gồm Biên tập nội dung text (như sách<br /> truyền thống); Biên tập các thành phần khác của sách điện tử, gồm: multimedia;<br /> kịch bản sách điện tử; giao diện sách điện tử; nội dung tương tác... Việc biên tập nội<br /> dung text hiện do Biên tập viên sách in truyền thống thực hiện. Việc biên tập các<br /> thành phần khác của sách điện tử do Ban XBĐT đảm nhiệm. Nhân sự cho công tác<br /> biên tập hiện còn thiếu và cần được đào tạo nâng cao trình độ và bổ sung nhân lực.<br /> 3.3. Công tác thiết kế cho xuất bản điện tử<br /> Công tác thiết kế xuất bản điện tử cũng như cho xuất bản phẩm truyền thống,<br /> thuộc nhiệm vụ của Phòng Thiết kế - Sản xuất.<br /> Chất lượng thiết kế đối với sách điện tử, do chưa quen với phong cách thiết kế<br /> mới nên còn gặp nhiều lúng túng, chưa đáp ứng được yêu cầu, còn phải qua rất<br /> nhiều lần chỉnh sửa mới hoàn thiện sản phẩm.<br /> 3.4. Công tác tạo sách điện tử<br /> Công tác tạo sách điện tử là việc sẻ dụng các phần mềm, công cụ để tích hợp<br /> nội dung text và các thành phần multimedia (ảnh, audio, video…), các nội dung và<br /> thành phần tương tác, trên cơ sở kịch bản và giao diện sách điện tử đã xây dựng<br /> trước đó. Trách nhiệm tạo sách điện tử thuộc Ban XBĐT, và đang thiếu nhân sự do<br /> phải kiêm nhiệm nhiều việc.<br /> 3.5. Công tác nhân bản trong xuất bản điện tử<br /> Công tác nhân bản sách điện tử do Phòng TK-SX thực hiện, chủ yếu là với đĩa<br /> CD, và với số lượng ít (dưới 500 đĩa). Nếu số lượng lớn phải đi thuê. Nhân bản sách<br /> phát hành trên mạng được thực hiện tự động qua việc hệ thống tự động gán các sách<br /> đã được mua (và thanh toán trực tuyến) về thiết bị đọc hoặc thư viện sách đã mua<br /> của khách hàng trên hệ thống.<br /> 3.6. Công bố xuất bản sách điện tử<br /> Công bố xuất bản được thực hiện khi Lãnh đạo NXB ký Quyết định phát hành<br /> (sau 10 ngày nộp lưu chiểu theo quy định). Trước khi công bố thì sách cần phải<br /> được kiểm tra, test thử một lần nữa để đảm bảo không còn sai sót.<br /> <br /> 4<br /> <br /> 3.7. Công tác kinh doanh/phát hành sách điện tử<br /> Công tác Phát hành sách điện tử do phòng Kinh doanh xuất bản phẩm và các<br /> chi nhánh của Nhà xuất bản thực hiện, chủ yếu là phát hành CD. Nhìn chung còn<br /> chưa thực sự bài bản. Phòng cũng cần có nhân lực có am hiểu về CNTT cũng như<br /> về các sản phẩm của XBĐT để nâng cao năng lực phát hành sách điện tử.<br /> 3.8. Quy trình biên tập, xuất bản sách điện tử<br /> Quy trình này gồm các khâu: biên tập; thiết kế cho xuất bản điện tử; tạo sách<br /> điện tử; nhân bản sách điện tử; và công bố xuất bản cho sách điện tử.<br /> Do sách điện tử có nhiều công nghệ thực hiện, và loại hình sách điện tử cũng<br /> có sự thay đổi do yếu tố công nghệ, NXB cần phải không ngừng hoàn thiện quy<br /> trình để đáp ứng tốt các yêu cầu đặt ra.<br /> Chương 4: Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả biên tập, xuất bản sách<br /> điện tử tại NXB TTTT<br /> 4.1. Sự cần thiết phải xây dựng giải pháp nâng cao hiệu quả biên tập, xuất bản<br /> SĐT tại NXB TTTT<br /> Từ những nội dung nêu trên, việc nghiên cứu xây dựng giải pháp nâng cao<br /> hiệu quả biên tập, xuất bản sách điện tử tại Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông<br /> là cần thiết, nhằm đảm bảo nâng cao hiệu quả của công tác biên tập, xuất bản sách<br /> điện tử của Nhà xuất bản, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhu cầu đa dạng của bạn đọc,<br /> phù hợp với xu thế xuất bản mới; đồng thời đáp ứng ngày một tốt hơn nhiệm vụ<br /> chính trị được Lãnh đạo Bộ giao.<br /> Để nâng cao hiệu quả biên tập, xuất bản sách điện tử tại NXB TTTT, nhóm<br /> nghiên cứu đề tài xin đề xuất 05 giải pháp như sau:<br /> - Giải pháp về nhân lực<br /> - Giải pháp về cơ sở vật chất, trang thiết bị<br /> - Giải pháp về xây dựng quy trình biên tập xuất bản sách điện tử<br /> - Giải pháp về lựa chọn công nghệ XBĐT đối với từng mảng sách<br /> - Giải pháp về kinh doanh/phát hành sách điện tử<br /> Sau đây là nội dung cụ thể của từng nhóm giải pháp<br /> 4.2. Giải pháp về nhân lực:<br /> Nhóm nghiên cứu đề xuất phải có sự đào tạo/đào tạo lại và bồi dưỡng về<br /> chuyên môn, nghiệp vụ, trình độ lý luận,… cho CBVC hiện có; đồng thời có kế<br /> hoạch tuyển dụng thêm nhân lực theo các chuyên ngành liên quan tới làm sách điện<br /> tử để đáp ứng yêu cầu.<br /> <br /> 5<br /> <br />