Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p t«m xuÊt khÈu
§Ò ¸n m«n häc
Lêi më ®Çu
GÇn nöa thÕ kØ qua, ngµnh thñy s¶n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn
m¹nh mÏ, liªn tôc c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù
nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, t¹o bíc ®ét ph¸ tÝch cùc
trong héi nhËp quèc tÕ, vît qua nhiÒu rµo c¶n cña thÞ trêng , v÷ng bíc tiÕn
lªn. Cuéc sèng cña lao ®éng nghÒ c¸ còng tõng bíc ®îc c¶i thiÖn. NhiÒu
ng d©n chÝ thó lµm ¨n kh«ng v× môc ®Ých tríc m¾t mµ quªn ®i lîi Ých l©u
dµi. BiÕt vËn dông hîp l ý c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc, c¸c ch¬ng
tr×nh quèc gia, cïng víi viÖc øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt, më réng
thÞ trêng, dù ®o¸n c¸c bíc ph¸t triÓn hîp víi søc vµ lùc cña m×nh ®Ó v÷ng
bíc ®i lªn.
Thùc tÕ cho thÊy s¶n lîng cña c¸c mÆt hµng thñy s¶n t¨ng liªn tôc qua c¸c
n¨m, nhng thÞ trêng xuÊt khÈu cña nã lu«n lu«n biÕn ®éng t¹o s c¨ng
th¼ng cho c¸c nhµ chÝnh quyÒn, còng nh cho chÝnh ngêi lao ®éng. ChÝnh v×
vËy xuËt khÈu thñy s¶n nãi chung vµ xuÊt khÈu t«m nãi riªng ®ang lµ mét vÊn
®Ò mang tÝnh thêi sù hiÖn nay.
VËy nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò ®ã lµ g×? Thùc tr¹ng cña nã ra sao? Vµ hiÖn t¹i
ta ®· cã gi¶i ph¸p nh thÕ nµo vµ còng nh nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh l©u dµi
cña chóng lµ g× ?
H·y cïng t«i t×m hiÓu ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p n©ng
cao chÊt lîng xuÊt khÈu t«m” ®Ó lµm râ nh÷ng th¾c m¾c trªn.
Néi dung cña ®Ò ¸n gåm 3 phÇn c¬ b¶n nh sau:
Ph©n 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ ngµng thuû s¶n va mÆt hµng t«m xuÊt khÈu
PhÇn 2: THùc tr¹ng vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu t«m
PhÇn 3: Gi¶i ph¸p – nh÷ng híng ®i míi – ph¬ng híng ph¸t triÓn giai
®o¹n 2006-2010
MÆc dï ®Ò ¸n ®· hoµn thµnh, nhng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai xãt. RÊt
mong ®îc sù dãng gãp ý kiÕn cña quÝ vÞ ®Ó t«i cã thÓ hoµm chØnh ®Ò ¸n nµy.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù híng dÉn ,gióp ®ì cña TS Vò Anh Träng
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p t«m xuÊt khÈu
§Ò ¸n m«n häc
PhÇn I
Kh¸i qu¸t chung vÒ ngµnh thñy s¶n vµ mÆt hµng
t«m xuÊt khÈu
I. Vai trß cña ngµnh thñy s¶n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
1. Tríc ®©y
Trong qu¸ tr×nh gÇn nöa thÕ kØ tõ ngµy thµnh lËp 1/4/1960 , Ngµnh thñy s¶n
®· tr¶i qua nhiÒu chÆng ®uêng víi nh÷ng chñ tr¬ng thÝch hîp víi tõng thêi k×
ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Sau nh÷ng n¨m “nhanh tay líi, ch¾c tay sóng” cïng
toµn d©n téc võa x©y dùng miÒn B¾c X· Héi Chñ NghÜa, võa ®Êu tranh chèng
Mü cøu níc, giµnh ®éc lËp thèng nhÊt tæ quèc; råi vît qua thêi k× suy tho¸i
nghiªm träng, tëng nh ®Õn bê vùc ph¸ s¶n cña nh÷ng n¨m cuèi 1970 cña
thÕ kû truíc, ngµnh ®· cã nh÷ng bíc chuyÓn m×nh m¹nh mÏ, lµ mét trong
nh÷ng ngµnh kinh tÕ tiªn phong thö nghiÖm c¬ chÕ thÞ trêng, gãp phÇn kh¼ng
®Þnh cho ®êng lèi ®æi míi nÒn kinh tÕ ®Êt níc do §¶ng khëi xíng vµ l·nh
®¹o thùc hiÖn thµnh c«ng.
Qua 20 n¨m thùc hiÖn ®êng lèi Êy, cïng víi nÒn kinh tÕ níc nhµ, ngµnh
thñy s¶n ®· kh«ng ngõng tù ®æi míi, ®èi mÆt víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ ®·
dÇn tù kh¼ng ®Þnh m×nh nh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ®Æc biÖt lµ mét
trong nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu hµng ®Çu, ®ãng gãp lîng lín ngo¹i tÖ cÇn thiÕt
cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ níc nhµ.
2.Trong giai ®o¹n tõ 2000 ®Õn nay:
Ngµnh thñy s¶n vÉn duy tr× ®îc sù t¨ng trëng víi tèc ®é ®¸ng kÓ, Tæng
s¶n lîng thñy s¶n n¨m 2004 ®¹t 3,07 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n luîng khai th¸c
thñy s¶n lµ 1,72 triÖu tÊn, s¶n lîng thñy s¶n nu«i trång vµ khai th¸c néi ®Þa
1,35 triÖu tÊn, t¨ng t¬ng øng 53%, 34% vµ 87% so víi thùc hiÖn n¨m 2000.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p t«m xuÊt khÈu
§Ò ¸n m«n häc
N¨m 2000
N¨m 2004
Tèc ®é t¨ng C%
S¶n lîng khai th¸c
thñy s¶n(tÊn)
1,28
1,72
34
S¶n lîng thñy s¶n
nu«i trång vµ khai th¸c
néi ®Þa(tÊn)
0,72
1,35
87
Tæng s¶n lîng thñy
s¶n (tÊn)
2,01
3,07
53
B¶ng sè liÖu tèc ®é t¨ng trëng thñy s¶n n¨m 2004 so víi n¨m 2000
§Æc biÖt, kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n n¨m 2004 ®¹t 2,4 tû USD, t¨ng gÇn
1 tû USD so víi n¨m 2000, chiÕm gÇn 9% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña c¶ níc. Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ tæng s¶n lîng lµ 7%,
vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ 10%.
9
91
Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n
Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc
BiÓu ®å h×nh qu¹t: TØ träng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh thñy s¶n
so víi tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc(n¨m 2004)
VÒ nh÷ng ®ãng gãp quan träng cña ngµnh thñy s¶n trong 20 n¨m cña thêi
kú ®æi míi ®Êt níc cã thÓ tãm t¾t nh sau:
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p t«m xuÊt khÈu
§Ò ¸n m«n häc
Thø nhÊt: Ngµnh thñy s¶n ®· gãp phÇn h×nh thµnh vµ thùc hiÖn nhiÒu ®êng
lèi, chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cã tÇm chiÕn lîc ®èi víi ®Êt níc. §ã lµ qu¸
tr×nh h×nh thµnh ®êng lèi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ kinh tÕ, h×nh thµnh c¬ chÕ
thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta; Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ; Héi nhËp ngµy cµng s©u vµo c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ…
Thø hai: §· ®a nghÒ c¸ tõ mét lÜnh vùc s¶n xuÊt thø yÕu thµnh mét ngµnh
s¶n xuÊt hµng hãa víi lùc lîng s¶n xuÊt tiªn tiÕn, ph¸t huy ®îc søc m¹nh
s¸ng t¹o cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ bµ con n«ng ng d©n vµ
c¸c doanh nghiÖp, híng m¹nh vµo C«ng nghiÖp hãa, HiÖn ®¹i hãa. BiÕn
tiÒm n¨ng thiªn nhiªn thµnh cña c¶i vËt chÊt, ph¸t huy lîi thÕ vÒ xuÊt khÈu,
®a níc ta tõ chç cha cã tªn trong danh s¸ch ®Õn vÞ trÝ 10 níc xuÊt khÈu
thñy s¶n lín nhÊt thÕ giíi, víi nhng s¶n phÈm ®øng ë vÞ trÝ sè mét thÞ
truêng nh t«m só, c¸ tra…
Thø ba: §ãng gãp quan träng trong sù nghiÖp xãa ®ãi gi¶m nghÌo, b¶o ®¶m
an ninh lu¬ng thùc, t¹o lËp c«ng b»ng x· héi, nhÊt lµ ®èi víi c¸c vïng n«ng
th«n nghÌo, vïng s©u, vïng xa .T¹i nhiÒu ®Þa ph¬ng, thñy s¶n , ®Æc biÖt lµ
nu«i trång thñy s¶n, ®· ®îc x¸c ®Þnh vµ më híng ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n, ®¶m b¶o nguån sinh kÕ vµ ®¶m b¶o thùc
phÈm cho d©n c, c¶i thiÖn vai trß ngêi phô n÷.…
II. §ãng gãp cña mÆt hµng t«m xuÊt khÈu :
1.Trong thÞ trêng néi ®Þa:
Trong nh÷ng n¨m qua gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy s¶n t¨ng m¹nh.
Hµng thñy s¶n ®· xuÊt khÈu tíi 105 níc vµ vïng l·nh thæ. ChÝnh nhê sù
t¨ng trëng m¹nh mÏ cña c¸c mÆt hµng thñy s¶n xuÊt khÈu ®· gãp phÇn lµm
thÞ trêng néi ®Þa cã bíc chuyÓn dÞch.
MÆc dï møc tiªu thô thñy s¶n néi ®Þa thÊp, song vÊn ®Ò tæ chøc qu¶n lÝ
thÞ trêng thñy s¶n néi ®Þa; vÖ sinh an toµn thùc phÈm, chÊt lîng s¶n phÈn,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p t«m xuÊt khÈu
§Ò ¸n m«n häc
bao gãi nh·n m¸c, xuÊt sø hµng hãa ®îc thùc hiÖn tèt sÏ lµ thø thuèc
“kh¸ng sinh” m¹nh ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh hiÖu qu¶ cña hµng hãa xuÊt
khÈu.
V× vËy ®Ó t¨ng doanh sè xuÊt khÈu th× thñy s¶n néi ®Þa lµ vÊn ®Ò cÇn
®îc quan t©m, th«ng qua viÖc t×m hiÓu vµ ph©n tÝch nhu cÇu trong níc.
Víi mçi møc nhu cÇu kh¸c nhau sÏ cã qui m« ph¸t triÓn, lo¹i h×nh nu«i
trång thñy s¶n cho thÝch hîp.
HiÖn nay ë níc ta t«m lµ lo¹i thñy s¶n rÊt ®îc quan t©m c¶ vÒ c¸ch
thøc nu«i trång, khai th¸c, chÕ biÕn, tiªu thô vµ xuÊt khÈu.
ThÞ trêng t«m tËp trung hÇu hÕt ë c¸c tØnh cã nguån níc mÆn, níc nî
hay cã thÞ trêng tiªu thô réng l¬n nh : §ång b»ng s«ng cöu long, H¶i
phßng, Th¸i b×nh.…
Nh vËy vÊn ®Ò ®Æt ra víi thÞ trêng t«m néi ®Þa lµ ph¶i cho ra c¸c s¶n
phÈm phong phó vÒ chñng lo¹i: ®å t¬i, kh«, ®«ng l¹nh, c¸c lo¹i t«m chÊt
lîng ®a d¹ng: tõ cÊp thÊp, cao cÊp ®Õn ®Æc biÖt ,phï hîp kh¶ n¨ng tµi chÝnh
cña c¸c tÇng líp d©n c.
Bªn c¹nh ®ã còng ph¶i chó ý tíi mÆt hµng t«m nhËp khÈu, bëi cµng
ngµy ngêi d©n cµng trë lªn “sÝnh ngo¹i” , chóng ta cÇn cã c¸ch thøc qu¶n lÝ
®Ó ngêi d©n nhËn ra r»ng: MÆt hµng t«m cña ta chÊt lîng kh«ng kÐm mµ
gi¸ c¶ l¹i hîp lÝ, kh«ng nh÷ng thÕ l¹i dîc xuÊt khÈu sang nh÷ng thÞ trêng
réng lín nh EU, Mü, NhËt b¶n.
Tãm l¹i chóng ta cÇn æn ®Þnh thÞ trêng néi ®Þa cña c¸c mÆt hµng thñy s¶n
nãi chung vµ cña mÆt hµng t«m nãi riªng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho xuÊt khÈu
thñy s¶n ph¸t triÓn bªn v÷ng.
2.Trªn thÞ trêng quèc tÕ:
Trong thêi gian qua xuÊt khÈu t«m ë Viªt Nam vµo thÞ trêng quèc tÕ cã
nh÷ng biÕn ®éng râ rÖt.
NhÊt lµ xuÊt khÈu vµo Mü _ thÞ trêng chiÕm 23-26% tæng kim ng¹ch xuÊt
khÈu thñy s¶n ViÖt Nam, tiªu thô 50% t«m xuÊt khÈu cña VÖt Nam lµ thÞ
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.