Lêi më ®Çu
Trong ®êi sèng hµng ngµy, l¹m ph¸t lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cña kinh tÕ häc vÜ
m«. Nã ®· trë thµnh mèi quan t©m lín cña c¸c nhµ chÝnh trÞ vµ c«ng chóng. L¹m ph¸t
d· ®îc ®Ò cËp rÊt nhiÒu trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ .
§Ó triÓn khai thùc hiÖn th¾ng lîi nghÞ quyÕt §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng, cÇn ph¶i
®éng viªn mäi nguån lùc t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp nh»m ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸,
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ,
v¨n minh. T¨ng trëng bÒn v÷ng vµ æn ®Þnh l¹m ph¸t ë møc thÊp ®ã lµ nh÷ng môc tiªu
hµng ®Çu cña ®iÒu tiÕt vÜ m« ë tÊt c¶ c¸c níc. Kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn khi c©u
hái cã sù tån t¹i vµ b¶n chÊt cña mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ ®·
®îc c¸c nhµ kinh tÕ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Æc biÖt quan t©m vµ trë thµnh trung t©m
cña nhiÒu cuéc tranh luËn vÒ chÝnh s¸ch.
ChÝnh v× nh÷ng t¸c h¹i to lín do l¹m ph¸t g©y ra cho nÒn kinh tÕ mµ viÖc nghiªn
cøu l¹m ph¸t lµ ät vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nÒn kinh
tÕ thÞ trêng cßn non nít nh nÒn kinh tÕ ë níc ta. Chóng ta cÇn ph¶i t×m hiÓu xem
l¹m ph¸t l¸ g× ? Do ®©u mµ cã l¹m ph¸t ? T¹i sao ngêi ta l¹i quan t©m ®Õn l¹m ph¸t?
Bµi viÕt nµy sÏ ®iÓm l¹i mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c lý thuyÕt, c¸c b»ng chøng thùc
nghiÖm vÒ l¹m ph¸t vµ mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ còng nh ®a
ra mét sè gîi ý vÒ híng ®iÒu tiÕt vÜ m« cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi.
Do kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thêi gian h¹n chÕ, ch¾c r»ng trong bµi viÕt kh«ng tr¸nh
khái thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc c« xem xÐt vµ phª b×nh ®Ó em cã thÓ cã bµi viÕt tèt
h¬n.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Ch¬ng I
mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ l¹m ph¸t vµ mèi quan hÖ
gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ.
I. Kh¸i niÖm vÒ l¹m ph¸t
1). L¹m ph¸t lµ g× ?
- L¹m ph¸t x¶y ra khi møc gi¸ chung thay ®æi. Khi møc gia t¨ng lªn ®îc gäi lµ
l¹m ph¸t, khi møc gi¸ gi¶m xuèng th× ®îc gäi lµ gi¶m ph¸t. VËy, l¹m ph¸t lµ sù t¨ng
lªn cña møc gi¸ trung b×nh theo thêi gian.
- Cè ®Þnh l¹m ph¸t ë møc thÊp lµ m«i trêng kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi ®Ó khuyÕn
khÝch tiÕt kiÖm, më réng ®Çu t vµ thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. C¶ l¹m ph¸t qu¸ cao
vµ l¹m ph¸t qu¸ thÊp ®Òu cã ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn t¨ng trëng kinh tÕ.
2). Lý thuyÕt vÒ mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ
- L¹m ph¸t ®îc coi lµ mét hiÖn tîng tÊt yÕu cña c¸c nÒn kinh tÕ ®ang t¨ng trëng
trong khi ph¶i ®èi phã víi nh÷ng mÊt c©n ®èi mang tÝnh c¬ cÊu. C¸c nhµ c¬ cÊu tin
r»ng gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ cã mèi quan hÖ ®¸nh ®æi lÉn nhau. Nh÷ng lç
lùc nh»m kiÒm chÕ l¹m ph¸t cã xu híng lµm t¨ng thÊt nghiÖp vµ g©y ra t×nh tr¹ng
®×nh trÖ s¶n xuÊt, vµ do ®ã bÊt lîi cho t¨ng trëng kinh tÕ. Mét x· héi dµnh u tiªn cho
t¨ng trëng th× ph¶i chÊp nhËn l¹m ph¸t ®i kÌm víi nã.
3, T¨ng trëng kinh tÕ vµ c¸c c«ng cô ph¶n ¸nh
§Ó ph¶n ¸nh t¨ng trëng kinh tÕ , c¸c nhµ kinh tÕ sö dông sè liÖu vÒ GDP – mét chØ
tiªu ph¶n ¸nh tæng thu nhËp cña mäi ngêi d©n trong nÒn kinh tÕ .
§Ó ph¶n ¸nh râ h¬n vÒ t¨ng trëng kinh tÕ , ngêi ta thiÕt lËp m« h×nh t¨ng trëng
kinh tÕ cã tªn lµ: “ m« h×nh solow “ . M« h×nh solow chØ ra ¶nh hëng cña tiÕt kiÖm
, tû lÖ t¨ng d©n sè vµ tiÕn bé c«ng nghÖ víi sù t¨ng trëng theo thêi gian cña s¶n lîng
. M« h×nh cßn x¸c ®Þnh mét vµi nguyªn nh©n g©y ra sù kh¸c biÖt lín vÒ møc sèng gi÷a
c¸c níc.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Sù t¨ng trëng kinh tÕ cña c¸c níc kh«ng ph¶i lóc nµo còng d¬ng mµ trong thêi
k× khñng ho¶ng , nÒn kinh tÕ suy tho¸i th× møc t¨ng trëng kinh tÕ sÏ ®¹t gi¸ trÞ ©m.
4, Nguyªn nh©n g©y l¹m ph¸t
4.1. Cung øng tiÒn tÖ vµ l¹m ph¸t.
4.2. Chi tiªu c«ng ¨n viÖc lµm cao vµ l¹m ph¸t.
4.3. Th©m hôt ng©n s¸ch vµ l¹m ph¸t .
4.4. L¹m ph¸t theo tû gi¸ hèi ®o¸i.
5, Mèi quan hÖ gi÷a l¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ
L¹m ph¸t vµ t¨ng trëng kinh tÕ lµ hai mÆt cña x· héi , lµ hai vÊn ®Ò kinh tÕ trong
nÒn kinh tÕ . L¹m ph¸t cã thÓ coi lµ kÎ thï cña t¨ng trëng kinh tÕ nhng nã l¹i lµ hai
vÊn ®Ò lu«n tån t¹i song song víi nhau .
Trong thùc tÕ , kh«ng mét quèc gia nµo dï ph¸t triÓn ®Õn ®©u còng kh«ng tr¸nh
khái l¹m ph¸t . BÊt cø mét nÒn kinh tÕ cña quèc gia nµo ®Òu còng ®· tr¶i qua c¸c cuéc
khñnh haáng kinh tÕ vµ tû lÖ l¹m ph¸t t¨ng víi nh÷ng quy m« kh¸c nhau . Tû lÖ l¹m
ph¸t t¨ng cao sÏ ®Èy gi¸ c¶ hµng ho¸ chung t¨ng lªn mµ tiÒn l¬ng danh nghÜa cña c¸c
c«ng nh©n kh«ng t¨ng do ®ã tiÒn l¬ng thùc tÕ cña hä sÏ gi¶m ®i. §Î tån t¹i c¸c c«ng
nh©n sÏ tæ chøc ®Êu tranh , b·i c«ng ®ßi t¨ng l¬ng vµ cho s¶n xuÊt tr× trÖ , ®×nh ®èn
khiÕn cho nÒn kinh tÕ gÆp nhiÒu khã kh¨n , tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m.Khi nÒn
kinh tÕ g¨p khã kh¨n , suy tho¸i sÏ lµm th©m hôt ng©n s¸ch vµ ®ã lµ ®iÒu kiÖn , nguyªn
nh©n g©y ra l¹m ph¸t .
Khi l¹m ph¸t t¨ng cao g©y ra siªu l¹m ph¸t lµm ®ång néi tÖ rÊt nhanh , khi dè ngêi
d©n sÏ å ¹t b¸n néi tÖ ®Ó mua ngo¹i tÖ . TÖ n¹n tham nhòng t¨ng cao , n¹n bu«n lËu
ph¸t triÓn m¹nh , t×nh tr¹ng ®Çu c¬ tr¸i phÐp t¨ng nhanh , trèn thuÕ vµ thuÕ kh«ng thu
®îc ®· g©y ra t×nh tr¹ng nguån thu cña nhµ níc bÞ tæn h¹i nÆng nÒ cµng lµm cho
th©m hôt ng©n s¸ch trÇm träng dÉn ®Õn tû lÖ l¹m ph¸t cao.
II. C¸c quan niÖm vÒ l¹m ph¸t trong lÞch sö kinh tÕ cËn ®¹i.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
- Trong lÞch sö, t×nh tr¹ng l¹m ph¸t ®îc coi lµ x¶y ra khi nµo khèi tiÒn tÖ lu hµnh
qu¸ tha ®èi víi nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ. §Ó xÐt ®o¸n t×nh tr¹ng ®ã, c¸c nhµ kinh tÕ ®·
cã ba quan niÖm kÕ tiÕp nhau trong thêi gian. Ba quan niÖm nay phï hîp víi tr×nh ®é
hiÓu biÕt cµng ngµy cµng cao h¬n vÒ mèi t¬ng quan gi÷a tiÒn tÖ vµ kinh tÕ.
1). Quan niÖm thø nhÊt :
- Cho r»ng cã l¹m ph¸t khi sè tiÒn lu hµnh so víi tr÷ kim cña ng©n hµng ph¸t hµnh
qu¸ nhiÒu. Tuy quan niÖm nµy ngµy nay ®· lçi thêi, chóng ta còng cÇn xem xÐt nã.
Vµo thêi kúnöa sau thÕ kû 19, khi khi chÕ ®é kim b¶n vÞ thÞnh hµnh, quan niÖm l¹m
ph¸t nµy lµ mét quan niÖm th«ng thêng.
Quan niÖm nµy qu¸ ®¬n gi¶n, bëi v× tû lÖ b¶o ®¶m lµ mét tiªu chuÈn qu¸ cøng r¾n.
Trong thùc tÕ, cã nh÷ng trêng hîp tû lÖ b¶o ®¶m ph¸p ®Þnh vÉn ®îc t«n träng mµ
l¹m ph¸t vÉn x¶y ra, bëi v× gi¸ c¶ mäi thø ®Òu lªn cao, hµng ho¸ khan hiÕm,..v.v..
2). Quan niÖm thø hai :
- Lµ mét quan niÖm ®· ®îc phæ biÕn sau cuéc thÓ chiÕn thø nhÊt kÓ tõ cuéc
khñng ho¶ng kinh tÕ 1929-1933, quan niÖm nµy cã thÓ coi lµ mét quan niÖm tÜnh, vÒ
l¹m ph¸t, ngêi ta so s¸nh hai khèi : khèi hµng ho¸ vµ dÞch vô cã thÓ ®em b¸n trªn thÞ
trêng vµ khèi tiÒn tÖ mµnh©n d©n cã thÓ sö dông mua hµng.
NÕu hai khèi nµy cã gi¸ trÞ ngang nhau, tÝnh theo møc gi¸ c¶ hiÖn h÷u, th× kh«ng
cã l¹m ph¸t hay gi¶m ph¸t. NÕu v× lý do g× ®ã khèi tiÒn tÖ t¨ng thªm trong khi khèi
hµng ho¸ vµ dÞch vô vÉn kh«ng thay ®æi, tøc lµ ¸p lùc l¹m ph¸t xuÊt hiÖn. Khèi tiÒn tÖ
cµng t¨ng thªm th× ¸p lùc l¹m ph¸t cµng nÆng h¬n, t×nh tr¹ng nµy khiÕn cho gi¸ mäi
hµng ho¸, dÞch vô ®Òu t¨ng cao. NÕu gi¸ ®ã tiÕp tôc t¨ng th× d©n c l¹i cÇn nhiÒu tiÒn
h¬n ®Ó s¶n xuÊt, trao ®æi, ..v.v..Do ®ã ng©n hµng l¹i ph¶i ph¸t hµnh thªm tiÒn, c¸c nhµ
kinh tÕ gäi lµ n¹n “l¹m ph¸t tù dìng”.
Quan niÖm tÜnh vÒ l¹m ph¸t tuy gióp hiÓu râ vÒ hiÖn tîng l¹m ph¸t, nhng
kh«ng cho biÕt râ nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t. ChÝnh v× thÕ mµ tõ sau cuéc khñng
ho¶ng kinh tÕ 1929-1933 ®· xuÊt hiÖn mét quan niÖm míi cã tÝnh c¸ch ®éng vÒ l¹m
ph¸t.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3). Quan niÖm thø ba :
-Trong sù tung thªm tiÒn vµo bé m¸y kinh tÕ, cÇn ph©n biÖt 2 giai ®o¹n :
+ Giai ®o¹n 1 : Trong ®ã nÒnkinh tÕ cha ®¹t ®Õn møc toµn dông. Trong giai ®o¹n
nµy, sù tung tiÒn kh«ng hÒ ®a tíi l¹m ph¸t, nhng tíi mét lóc nµo ®ã sù t¾c nghÏn cã
thÓ xuÊt hiÖn trong mét vµi lÜnh vùc hay trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Lóc ®ã ngêi ta
bíc vµo giai ®o¹n hai, tøc lµ giai ®o¹n nÒn kinh tÕ ®· toµn dông.
+ Giai ®o¹n 2 : Trong giai ®o¹n nµy, nÕu ngêi ta tiÕp tôc tung thªm tiÒn vµo bé
m¸y kinh tÕ tÊt nhiªn khèi hµng ho¸ vµ dÞch vô sÏ kh«ng sao t¨ng b»ng khèi tiÒn tÖ.
N¹n l¹m ph¸t lóc ®ã x¶y ra vµ dÊu hiÖu cña nã lµ sù t¨ng gia cña mäi gi¸ c¶, gi¸ trÞ cña
tiÒn tÖ ngµy cµng gi¶m bít.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
