ĐỀ CHÍNH THỨC
SỞ GDĐT TỈNH QUẢNG NAM
TRƯỜNG THPT ÂU CƠ
(Đề gồm có 01 trang)
KIỂM TRA GIỮA KỲ I NĂM HỌC 2024-2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 12
Thời gian: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản:
Người ta bảo ở bên Palextin có hai biển hồ…Biển hồ thứ nhất gọi là biển Chết. Đúng như tên gọi,
không có sự sống nào bên trong cũng như xung quanh biển hồ này. Nước trong hồ không có một loại cá
nào có thể sống nổi mà người uống cũng bị bệnh. Không một ai muốn sống ở gần đó. Biển hồ thứ hai là
Galilê. Đây là biển hồ thu hút khách du lịch nhiều nhất. Nước ở biển hồ lúc nào cũng trong xanh mát rượi,
con người có thể uống được mà cá cũng có thể sống được. Nhà cửa được xây cất rất nhiều ở nơi đây. Vườn
cây ở đây tốt tươi nhờ nguồn nước này…
Nhưng điều kỳ lạ là cả hai biển hồ này đều được đón nhận nguồn nước từ sông Jordan. Nước sông
Jordan chảy vào biển Chết. Biển chết đón nhận và giữ lại riêng cho mình mà không chia sẻ, nên nước trong
biển Chết trở nên mặn chát. Biển hồ Galilê cũng đón nhận nguồn nước từ sông Jordan rồi từ đó mà tràn qua
các các hồ nhỏ và sông lạch, nhờ vậy nước trong biển hồ này luôn sạch và mang lại sự sống cho cây cối,
muôn thú và con người.
Một định lý trong cuộc sống mà ai cũng đồng tình: một ánh lửa chia sẻ là một ánh lửa lan tỏa. Một đồng
tiền kinh doanh là một đồng tiền sinh lợi. Đôi môi có hé mở mới thu nhận được nụ cười. Bàn tay có mở
rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng.
Thật bất hạnh cho ai cả cuộc đời chỉ biết giữ cho riêng mình. “Sự sống” trong họ rồi cũng chết dần
chết mòn như nước trong lòng biển Chết!
(Trích Cửa sổ tâm hồn - Nhiều tác giả, Nhà xuất bản trẻ, 6/11/2012, tr.50 - 51)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Văn bản thuộc loại nào?
Câu 2.>Hãy nêu một đặc điểm của biển hồ thứ nhất?
Câu 3. Anh (chị) hiểu thế nào về câu nói: Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng.
Câu 4. Thông điệp mà anh (chị) tâm đắc nhất trong văn bản trên là gì?
II. VIẾT (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Từ nội dung văn bản ở phần Đọc hiểu, anh (chị) hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy
nghĩ về ý nghĩa của sự chia sẻ.
Câu 2 (4,0 điểm)
Trong tập Nhật kí trong tù, Bác Hồ có bài thơ:
Trên đường
Dẫu trói chân tay đến ngặt nghèo,
Khắp rừng hương ngát với chim kêu;
Tự do thưởng ngoạn, ai ngăn được,
Cô quạnh đường xa, vợi ít nhiều.
Còn khi ở chiến khu Việt Bắc, Người có viết bài thơ:
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Năm 1947
So sánh vẻ đẹp tâm hồn của Bác trong hai bài thơ.
Chú thích: Nhật kí trong tù sáng tác vào thời gian từ 1942 đến 1943, khi Bác sang Trung Quốc tranh thủ sự ủng hộ
của anh em cách mạng thế giới cho cách mạng trong nước, nhưng bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam.
----------------------- Hết --------------------
- Học sinh không được sử dụng tài liệu.
- Giám thị không giải thích gì thêm.
DUYỆT CỦA BGH GIÁO VIÊN RA ĐỀ
Nguyễn Phương Thảo
SỞ GDĐT QUẢNG NAM
TRƯỜNG THPT ÂU CƠ
KIỂM TRA GIỮA KỲ I NĂM HỌC 2024-2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 12
HƯỚNG DẪN CHẤM
(Hướng dẫn chấm này có 03 trang)
Phần Câu/Ý Nội dung Điểm
IĐọc hiểu 3.0
1 Văn bản nghị luận 1,0
2Một đặc điểm của biển hồ thứ nhất:
-không có sự sống nào bên trong cũng như xung quanh biển hồ
Hoặc:
-Nước trong hồ không có một loại cá nào có thể sống nổi mà
người uống cũng bị bệnh..
1,0
3câu nói: Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng.
Học sinh có thể lí giải được quan điểm của mình nhiều cách
khác nhau, tuy vậy cần đảm bảo ý:
-Muốn có được hạnh phúc, chúng ta phải trải cho đi…
1,0
4 Học sinh lí giải được quan điểm của mình một cách hợp lí
Thông điệp có thể rút ra:
- Lối sống sẽ quyết định thành công, hạnh phúc.
- Sống cho đi cũng là sống tự tái sinh…
1,0
II Làm văn
1
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của
sự chia sẻ.
2,0
1. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận: Mở đoạn nêu được vấn đề nghị luận.
Thân đoạn triển khai các luận điểm để giải quyết vấn đề. Kết đoạn đánh giá, kết
luận được vấn đề.
0,25
2. Xác định đúng vấn đề nghị luận: suy nghĩ về ý nghĩa của sự chia sẻ đối
với cuộc sống con người.
0,25
3. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao
tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng.
Học sinh có thể trình bày hệ thống các luận điểm theo nhiều cách khác
nhau nhưng cần đảm bảo các nội dung sau:
Ý nghĩa của sự chia sẻ:
+ Đời sống tâm hồn sẽ giàu có, phong phú vì luôn biết yêu thương
+ Tạo dựng cuộc sống hài hòa, tốt đẹp vì luôn hành động chia sẻ.
+ cuộc sống xã hội sẽ chan hòa, tạo sức mạnh đoàn kết vì con người biết đùm
bọc lẫn nhau.
Bài học nhận thức:
+ Sẻ chia là lối sống cao đẹp cần luôn rèn luyện và vun bồi.
+ Sẻ chia cũng cần tỉnh táo, tránh rơi vào bị lợi dụng.
1,0
4. Sáng tạo: Có cách diễn đạt độc đáo; thể hiện được những cảm nhận sâu sắc
về vấn đề nghị luận.
0,25
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa
tiếng Việt.
0,25
So sánh vẻ đẹp tâm hồn của Bác trong hai bài thơ.
1. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận về một đoạn thơ
Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân
0,5
bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.
2. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
So sánh vẻ đẹp tâm hồn của Bác trong hai bài thơ.
0,5
3. Triển khai vấn đề nghị luận: Vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp
chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. Cụ thể:
* Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề nghị luận.
* Vẻ đẹp tâm hồn của Bác trong hai bài thơ.
- thông tin chung về từng tác phẩm: Về hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, cảm hứng
chung của hai tác phẩm;
- Điểm tương đồng:
+ Đều thông qua đề tài cách mạng, thể hiện lòng yêu nước, tinh thần dân tộc.
+ Chủ thể trữ tình là Bác – cũng là hình ảnh người chiến sĩ cách mạng với tâm
hồn nhạy cảm, luôn vì nước vì dân.
- Điểm khác biệt:
+ Mạch vận động cảm xúc: Trên đường là một người chiến sĩ cách mạng với
hoàn cảnh khắc nghiệt bị mất tự do về thể xác nhưng tự do trong tâm hồn để
thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên núi rừng thơ mộng. Vì thế bài thơ toát lên tinh
thần lạc quan, yêu đời. Cảnh khuya lại trước một hoàn cảnh là đêm trăng đẹp và
thơ mộng thì con người lại mang nặng ưu tư, lo nghĩ. Cảnh đêm trăng huyền
diệu, thi vị nhưng đượm buồn vì, cảnh mang tâm trạng con người. Con người
trước một đêm trăng thơ mộng, huyền diệu nhưng không sao ngủ được vì nỗi lo
lắng, trăn trở về “nỗi nước nhà”. Bài thơ vì thế mà dù cảnh rất thơ mộng nhưng
vẫn mang nỗi buồn khắc khoải.
- Nguyên nhân khác biệt:
+ Hai bài thơ hai hoàn cảnh khác nhau: Đi đường được làm khi bị Tưởng Giới
Thạch bắt giam và đày ải. Cảnh khuya được sáng tác giai đoạn đầu kháng chiến
chống Pháp còn nhiều khó khăn, thử thách.
+ Xu hướng và bút pháp nghệ thuật: Đi đường sử dụng bút pháp tả thực. Cảnh
khuya phong cách nghệ thuật đậm màu sắc cổ điển: tác giả sử dụng bút pháp
lấy động tả tĩnh, các thi liệu cổ điển, ...
- Đánh giá chung
+ Đi đường thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí mạnh mẽ của người cách mạng
trước khó khăn.
+ Cảnh khuya thể hiện niềm lo âu, trăn trở trước tình cảnh đất nước.
+ Vì thế cả hai bài tuy cùng thể tứ tuyệt nhưng giọng thơ khác nhau.
+Cả hai bài đều thể hiện vẻ đẹp tâm hồn cao quí của Hồ chủ tịch.
2,0
4. Sáng tạo
Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị
luận.
0,5
5. Chính tả, dùng từ, đặt câu
Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu.
0,5
------------- HẾT -------------
DUYỆT CỦA BGH GIÁO VIÊN LẬP BẢNG
Nguyễn Phương Thảo