Luận án Tiến sĩ: Di cư lao động của người Khmer ở thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang

Di cư lao động, đặc biệt là của các dân tộc thiểu số (DTTS) ở vùng biên giới, là một xu thế tất yếu và có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng. Luận án này tập trung nghiên cứu thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng và tác động của di cư lao động của người Khmer tại thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang, một địa bàn biên giới chiến lược, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp chính sách.

Các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu về dân tộc học, nhân học, xã hội học, kinh tế học, và các tổ chức phát triển liên quan đến cộng đồng dân tộc thiểu số và di cư lao động, đặc biệt là ở vùng biên giới Tây Nam Bộ.

Luận án tiến sĩ Nhân học này nghiên cứu toàn diện về di cư lao động của người Khmer tại thị xã Tịnh Biên, tỉnh An Giang, một khu vực biên giới quan trọng của Việt Nam. Nghiên cứu làm rõ thực trạng di cư lao động của người Khmer, bao gồm cả di cư trong nước và di cư xuyên biên giới (XBG), các yếu tố thúc đẩy, yếu tố thu hút, trở ngại và các yếu tố cá nhân, tộc người ảnh hưởng đến quyết định di cư. Luận án cũng phân tích sâu sắc tác động đa chiều của hoạt động di cư lao động đến đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của cộng đồng người Khmer tại nơi xuất cư, bao gồm sự chuyển đổi sinh kế, cải thiện thu nhập và mức sống, cũng như các hệ lụy về giáo dục (đặc biệt là tình trạng bỏ học của trẻ em), quan hệ hôn nhân, gia đình, quan hệ tộc người, hoạt động đoàn thể và trật tự an ninh xã hội. Dựa trên phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và cách tiếp cận liên ngành (nhân học, xã hội học, kinh tế học), luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính (điền dã dân tộc học, phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm) và định lượng (khảo sát bảng hỏi 150 hộ gia đình) để thu thập dữ liệu từ tháng 12/2022 đến 7/2024. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng di cư lao động đã trở thành một chiến lược sinh kế quan trọng, giúp người Khmer giải quyết vấn đề thiếu việc làm và cải thiện thu nhập. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra nhiều thách thức như chất lượng nguồn nhân lực thấp, khó khăn trong tiếp cận an sinh xã hội, vấn nạn lao động trẻ em, và những tác động tiêu cực đến người già, trẻ em ở lại quê nhà. Luận án cũng đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hỗ trợ di cư an toàn, hiệu quả và tạo công ăn việc làm tại chỗ, góp phần phát triển bền vững và đảm bảo an ninh chính trị vùng biên.