http://nhaquanlytre.blogspot.com
Điều khác biệt giữa lãnh đạo và quản lý
http://nhaquanlytre.blogspot.com
Trước đây chúng ta đã có bài Điều gì làm nên lãnh đạo và Thành tố của tuyệt vời ,
tóm tắt các điểm chính về lãnh đạo. Hôm nay chúng ta bắt đầu đi sâu hơn vào chi tiết,
từ những điểm chính trong hai bài đó.
Lãnh đạo có lẽ là nghệ thuật sống hấp dẫn nhất cũng như mù mờ nhất của con người.
Hấp dẫn vì lãnh đạo giỏi luôn luôn làm cho mọi thành viên đi theo bùng lửa trong
lòng. Mù mờ vì (1) lãnh đạo tùy thuộc rất mạnh vào cá tính người lãnh đạo, và (2) vì
đa số mọi người hay nhầm lẫn chức vị với lãnh đạo.
Hãy tưởng tượng đến một câu thanh niên lập quán phở. Từ “cái không”, cậu thuê nhà,
sửa cửa, tìm đầu bếp hoặc tự nấu, quảng cáo tiếp thị, đón khách , nếu cần thì làm tiếp
viên và chùi nhà luôn, tạo thành tiệm phở. Khi tiệm phở thành công, cậu thuê một
quản lý trông coi tiệm, để cậu đến nơi khác mở thêm tiệm mới. Cậu này là lãnh đạo,
và người quản lý của tiệm phở là quản lý.
1. Điều khác biệt giữa lãnh đạo và quản lý là lãnh đạo tạo từ “cái không” ra “cái
có” và quản lý thì giữ cái có cho đừng mất đi thành cái không. Lãnh đạo cần tầm nhìn,
cần lòng tin, cần sáng tạo, cần can đảm, cần khả năng khởi lửa trong lòng những
người theo mình. Quản lý cần quy tắc, phương thức vạch sẵn, duy trì và sử dụng
những phương thức này để duy trì và phát triển tổ chức.
Dĩ nhiên là ta muốn các quản lý đều có tính lãnh đạo, như vậy thì tổ chức mới có đủ
năng lực sáng tạo và động lực để tiến. Tuy nhiên, các khóa học dạy kỹ năng quản lý
(management) nhưng lại gọi là khóa học về lãnh đạo (leadership), làm hại nghệ thuật
lãnh đạo rất nhiều, vì làm cho người ta hiểu lầm là lãnh đạo chỉ là những kỹ năng
quản lý.
Khác biệt giữa quản lý và lãnh đạo cũng thường là khác biệt giữa lãnh đạo và chức vị.
Các chức vị trong các tổ chức là các chức vị quản lý. Lãnh đạo có thể có chức vị, như
là giám đốc hội đồng quản trị, nhưng thông thường là không có chức vị, như người
chủ quán phở mới mở, tự mình phải làm đủ mọi chuyện từ chỉ huy và giao tiếp đến
quét nhà. Chức vị thông thường nhất cho lãnh đạo là “người sáng lập.”
Bất cứ người nào thành lập môt dự án nào đó, một nhóm nào đó, như là “Thanh niên
ái quốc tranh đấu cho cà phê vỉa hè” , thì đương nhiên là lãnh đạo của dự án đó, của
nhóm đó, mà chẳng cần ai cho mình một chức vị lãnh đạo nào cả. Lãnh đạo là một vai
trò tự nhiên nằm trên vai của người lãnh đạo, hoàn toàn không lệ thuộc vào chức vị
của tổ chức. Người có “chức vị lãnh đạo” có thể là lãnh đạo thực của tổ chức đó, hoặc
cũng có thể chỉ là bù nhìn nếu các thành viên chỉ nghe theo lời của một người khác,
tức là người “lãnh đạo thực sự”, dù rằng người này chỉ có chức vị “phó thường dân”
trong tổ chức.
http://nhaquanlytre.blogspot.com
2. Điều quan trọng nhất cho lãnh đạo là phải biết mình và quản lý được chính
mình. Nếu không biết ngay cả mình thì không biết được ai cả, nếu không quản lý
được cả mình thì không quản lý được ai cả, làm sao làm lãnh đạo được? Biết mình và
quản lý mình thực ra chỉ là một việc, vì nếu ta thực sự biết ta đương nhiên là ta tự
quản lý ta được.
Đó chính là làm chủ được tất cả mọi sinh hoạt tri thức và cảm tính của mình. Biết khi
nào cơn giận muốn đến, tại sao nó muốn đến, và có khả năng chận nó lại, không cho
nó phủ chụp lên mình, vì “giận mất khôn”, làm sao dẫn đường cho ai được?
Tất cả mọi loại cảm xúc—thành kiến, nóng giận, sợ hãi, bảo thủ, yêu, ghét, v.v..—
đều có có thể làm cho ta mất thông minh, đều phải được nhận diện, chận đứng và
quản lý. Nêu không thì không thể thành lãnh đạo khá được. Một cái tâm luôn luôn
tĩnh lặng và bình tĩnh là điều tiên quyết của lãnh đạo. Ngay cả trong các võ đường khi
xưa, ngoài giờ chạy nhảy đấm đá, ngồi thiền tập hít thở, tập đầu óc tĩnh lặng, được
con nhà võ gọi là tập khí công, là điều quan trọng nhất trong võ học chính tông (Ngày
nay, phần nhiều các võ đường không hiểu mức quan trọng của việc này). Tiếng đồn là
tập khí công cách đó thì công lực sẽ tăng tuyệt đỉnh. Thật ra, cái chính của ngồi thiền
như vậy là để tâm tĩnh lặng, không thể nhảy choi choi vì giận, vì sợ, hay vì gì cả.
Thông thường khi gặp nguy hiểm, adrenaline tăng đột ngột và làm cho não bộ ta
không còn sáng suốt như lúc thường. Tập tâm tĩnh lặng để adrenaline không thể làm
cho ta thành u tối là điều tiên quyết của võ học, và tiên quyết cho tướng trên chiến
trường. Tướng mà giữa chiến trận mịt trời tâm vẫn lặng như mặt hồ thu, thì rất khó
thua.
3. Lãnh đạo phải tự có lửa trong lòng, vì lãnh đạo phải tự động viên mình và động
viên người khác. Thông thường chẳng mấy ai động viên lãnh đạo vì (1) người lãnh
đạo có tầm nhìn thường làm các việc chẳng có nghĩa lý gì (nếu không nói là điên) đối
với đa số người, và (2) lãnh đạo cứ phải động viên mọi người thường xuyên, nên
chẳng ai nghĩ là chính lãnh đạo cũng cần được động viên. Vì vậy, lãnh đạo phải có lửa