478
172. ĐỊNH LƢỢNG CÁC CHẤT ĐIỆN GIẢI
I. NGUYÊN LÝ
Định lượng các chất điện giải (Na, K, Clo) bằng phương pháp điện cực chọn lọc.
II. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
Nhân viên xét nghiệm khoa Hóa sinh.
2. Phƣơng tiện, hóa chất
- Máy phân tích sinh hóa
- Hóa chất:
+ Điện cực chuẩn
+ Điện cực Na, K, Clo.
+ Hóa chất được bảo quản ở 25-300C, hạn sử dụng theo ngày ghi trên hộp.
3. Ngƣời bệnh
Nước tiểu; bảo quản ở 2-80C, ổn định trong vòng 7 ngày; bảo quản ở 25- 300C, ổn
định trong vòng 2 ngày.
4. Phiếu xét nghiệm
Thực hiện theo chỉ định của bác sĩ lâm sàng.
III. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
1. Lấy bệnh phẩm
Nước tiểu.
2. Tiến hành kỹ thuật
2.1. Chuẩn bị hóa chất
Chuẩn bị hóa chất, chất chuẩn, chất kiểm tra chất lượng xét nghiệm N , K, CLO.
2.2. Tiến hành kỹ thuật
- Cài đặt chương trình, các thông số kỹ thuật xét nghiệm Na, K, Clo theo chương
trình của máy.
- Tiến hành chuẩn Na, K, Clo.
- Kiểm tra chất lượng xét nghiệm N , K, CLO. Nếu kết quả kiểm tra chất lượng đạt
(không vi phạm các luật kiểm tra chất lượng): tiến hành thực hiện xét nghiệm cho
người bệnh; nếu kết quả vi phạm vào luật kiểm tra chất lượng: chuẩn lại máy và
kiểm tra chất lượng lại.
- Phân tích mẫu bệnh phẩm của người bệnh theo chương trình của máy. Nếu kết quả
vượt quá ngưỡng tuyến tính của máy: hòa loãng nước tiểu và tiến hành phân tích
lại trên mẫu hòa loãng, kết quả nhân với độ hòa loãng.
479
- Kết quả sau khi được đánh giá sẽ được chuyển vào phần mềm quản lý dữ liệu hoặc
vào sổ lưu kết quả (tùy thuộc vào điều kiện của phòng xét nghiệm).
- Trả kết quả cho khoa lâm sàng, cho người bệnh
IV. NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
1. Giá trị tham chiếu
- Na: 120-130 mmol/24h
- K: 35 – 120 mmol/24h
- Clo: 120-140 mmol/24h
+ Kali niệu tăng trong:
Dùng các hormone steroid
Hội chứng Cushing
Viêm thận mất kali
+ Kali niệu giảm trong
Các bệnh thận có sự giảm đào thải nước tiểu: viêm cầu thận cấp, suy thận giai
đoạn cuối
Thiểu năng vỏ thượng thận…
+ Na niệu tăng trong:
Rối loạn cân bằng nước.
Thiểu năng thượng thận...
+ Na niệu giảm:
Xơ gan..
+ Clo niệu tăng trong:
Tổn thương ống niệu, mất muối do thận
Thiểu năng vỏ thượng thận, giảm sự hấp thu muối.
+ Clo máu giảm trong:
Mất nhiều mồ hôi.
Hội chứng Cuhsing, dung các corticoid thượng thận.
Đái tháo nhạt
V. NHỮNG SAI SÓT VÀ XỬ TRÍ
1. Trƣớc phân tích
Nước tiểu của người bệnh phải lấy đúng kỹ thuật, không lẫn máu.
480
Trên dụng cụ đựng mẫu bệnh phẩm phải ghi đầy đủ các thông tin của người bệnh
(tên, tuổi, địa chỉ, khoa/ phòng, số giường…). Các thông tin này phải khớp với các
thông tin trên phiếu chỉ định xét nghiệm. Nếu không đúng: hủy và lấy lại mẫu.
2. Trong phân tích
Mẫu bệnh phẩm của người bệnh chỉ được thực hiện khi kết quả kiểm tra chất
lượng không vi phạm các luật của quy trình kiểm tra chất lượng; nếu không, phải tiến
hành chuẩn và kiểm tra chất lượng lại, đạt mới thực hiện xét nghiệm cho người bệnh;
nếu không đạt: tiến hành kiểm tra lại các thông số kỹ thuật của máy, sửa chữa hoặc
thay mới các chi tiết nếu cần. Sau đó chuẩn và kiểm tra chất lượng lại cho đạt.
3. Sau phân tích
Phân tích kết quả thu được với chẩn đoán lâm sàng, với kết quả các xét nghiệm
kháccủa chính người bệnh đó; nếu không phù hợp, tiến hành kiểm tra lại: thông tin
trên mẫu bệnh phẩm, chất lượng mẫu, kết quả kiểm tra chất lượng máy, phân tích lại
mẫu bệnh phẩm đó.