Doanh nghệp chưa "mặn
mà" với trọng tài thương
mại
Để giải quyết tranh chấp thương mại, hầu hết doanh nghiệp Việt Nam vẫn
chọn toà án mà bỏ qua trọng tài thương mại.
Toà án quá tải!
Theo ông Nguyễn Minh Chí, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt
Nam (VIAC), các tranh chấp thương mại hiện vẫn đang diễn ra với chiều
hướng tăng dần về số lượng vụ việc, với nội dung ngày càng phức tạp, mức
độ tranh chấp ngày càng quyết liệt khiến cho các cơ quan chức năng, cụ thể
là toà án dường như luôn trong tình trạng “quá tải”.
Ông Phạm Tuấn Anh, Chánh toà án kinh tế Toà án Nhân dân Hà Nội, cho
biết, trong hai năm trở lại đây, mỗi năm toà án Hà Nội thụ lý và giải quyết
hơn 150 vụ. Theo ông, con số các vụ tranh chấp thương mại sẽ còn tiếp tục
gia tăng khi các quan hệ kinh tế được mở rộng, đa dạng và phức tạp hơn.
Cụ thể, chỉ riêng trong 3 tháng đầu năm 2007 thôi, toà án kinh tế Hà Nội đã
thụ lý khoảng 80 vụ. Với đà này, ông ước tính, năm nay, con số giải quyết
các vụ tranh chấp thương mại có thể lên đến 200 vụ. Đó là ở Hà Nội, còn ở
Tp.HCM, con số này có khả năng còn gấp 5 lần.
Trong khi đó, điều 1 của Nghị định 116/CP của Thủ tướng Chính phủ ban
hành ngày 5/9/1994 đã quy định rõ: Trọng tài thương mại có thẩm quyền
giải quyết các vụ tranh chấp về hợp đồng kinh tế, tranh chấp giữa các công
ty với các thành viên của công ty, giữa các thành viên của công ty với nhau,
liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể công ty; tranh chấp các bên
liên quan đến việc mua bán cổ phiếu, trái phiếu.
Cũng theo Pháp lệnh trọng tài thương mại có hiệu lực từ ngày 1/7/2003,
phán quyết của trọng tài được nhà nước cưỡng chế thi hành như đối với các
phán quyết của toà án.
Như vậy, khi xảy ra tranh chấp trong kinh doanh, doanh nghiệp có 2 phương
pháp giải quyết: bằng tài phán là tòa án và trọng tài thương mại. Do vậy,
theo ông Tuấn Anh, nhằm bảo vệ quyền lợi cho các đương sự, toà án và
trọng tài thương mại cần có sự san sẻ gánh nặng cho nhau.
Nhiều ưu thế
Theo PGS. TS Dương Đăng Huệ, Vụ trưởng Vụ Pháp luật dân sự - kinh tế
(Bộ Tư pháp), trên thế giới, đặc biệt tại hầu hết các nền kinh tế thị trường,
khi có tranh chấp trong kinh doanh, các doanh nghiệp thường sử dụng
phương pháp trọng tài để giải quyết.
Ông Huệ cho rằng, bởi vì tố tụng trọng tài có 5 ưu điểm mà các doanh
nghiệp ưa thích, đảm bảo được những nguyên tắc trong kinh doanh. Thứ
nhất, nguyên tắc xét xử của trọng tài thương mại là xét xử bí mật, nghĩa là
không ai có quyền tham dự phiên họp xét xử nếu không được sự đồng ý của
các bên. Với nguyên tắc này, các doanh nghiệp sẽ đảm bảo được bí mật kinh
doanh cũng như uy tín của doanh nghiệp. Trong khi đó, với các toà án kinh
tế, nguyên tắc xét xử là công khai.
Ngoài ra, giải quyết các tranh chấp thường “ngốn” của doanh nghiệp không
ít thời gian và tiền của. Nói riêng về thời gian, trong khi ở các toà án kinh tế,