MỤC LỤC
MỤC LỤC…………………………………………………………….……………iiError! Bookm
DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ…………………..…...……..………...Error! Bookmark n
LỜI MỞ ĐẦU…………………...……....…………………… ……..………………4
CHƢƠNG 1: KINH DOANH XĂNG DẦU VÀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI KINH DOANH XĂNG DẦU....................................................Error! B
1.1. Kinh doanh xăng dầu ...............................Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Xăng dầu và vai trò của xăng dầu trong phát triển kinh tế và đời
sống xã hội ............................................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Đặc điểm của kinh doanh xăng dầu ........ Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến kinh doanh xăng dầuError! Bookmark not defined.
1.2. Chính sách quản lý nhà nƣớc đối với kinh doanh xăng dầuError! Bookmark not defined
1.2.1. Mục tiêu của chính sách .......................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Những chính sách bộ phận ...................... Error! Bookmark not defined.
1.3. Chính sách quản lý nhà nƣớc đối với kinh doanh xăng dầu ở một
số nƣớc .....................................................Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Chính sách quản lý nhà nước ở Mỹ đối với kinh doanh xăng dầuError! Bookmark not defined.
1.3.2. Chính sách quản lý nhà nước ở Trung Quốc đối với kinh doanh xăng
dầu ........................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Chính sách quản lý nhà nước ở Malaixia đối với kinh doanh
xăng dầu .......................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Bài học rút ra từ các chính sách quản lý nhà nước đối với kinh doanh
xăng dầu của một số nước có thể áp dụng vào điều kiện của Việt NamError! Bookmar
Kết luận chƣơng 1 ................................................................................... 57
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI
VỚI KINH DOANH XĂNG DẦU Ở VIỆT
NAM…………..………………….Error! Bookmark not defined.
2.1. Hoạt động kinh doanh xăng dầu ở Việt NamError! Bookmark not defined.
2.1.1. Sự phát triển của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở Việt NamError! Bookm
2.1.2. Kết quả hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở
Việt Nam .................................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Những hạn chế trong hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh
xăng dầu ở Việt Nam ............................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Phân tích các chính sách quản lý nhà nƣớc đối với kinh doanh
xăng dầu ...................................................Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Chính sách về điều kiện gia nhập thị trườngError! Bookmark not defined.
2.2.2. Chính sách thuế ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Chính sách giá ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Chính sách về tổ chức thị trường............. Error! Bookmark not defined.
2.2.5. Chính sách hạn ngạch nhập khẩu ............ Error! Bookmark not defined.
2.2.6. Chính sách dự trữ .................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.7. Chính sách quản lý đo lường và chất lượng xăng dầuError! Bookmark not defined.
2.2.8. Chính sách phòng cháy, chữa cháy và bảo vệ môi trườngError! Bookmark not defined.
2.3 Đánh giá chung về chính sách quản lý nhà nƣớc đối với kinh
doanh xăng dầu ........................................Error! Bookmark not defined.
Kết luận chƣơng 2 ..........................................Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC ĐỐI VỚI KINH DOANH XĂNG
DẦU....................................................Error! Bookmark not defined.
3.1. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chính sách quản lý nhà nƣớc đối với
kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam trong thời gian tớiError! Bookmark not defined
3.1.1. Xu hướng biến động của thị trường xăng dầu thế giớiError! Bookmark not defined.
3.1.2. Quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội trong nướcError! Bookmark not defined.
3.1.3. Thực thi các cam kết hội nhập của Việt NamError! Bookmark not defined.
3.1.4. Chủ trương xây dựng các nhà máy lọc dầu trong nướcError! Bookmark not defined.
3.2. Quan điểm hoàn thiện chính sách quản lý nhà nƣớc đối với kinh
doanh xăng dầu ở Việt Nam .....................Error! Bookmark not defined.
3.3. Các giải pháp hoàn thiện chính sách quản lý nhà nƣớc đối với
kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam ............Error! Bookmark not defined.
3.3.1. Chuẩn hoá các điều kiện kinh doanh xăng dầuError! Bookmark not defined.
3.3.2. Xây dựng biểu thuế nhập khẩu theo giá trị tuyệt đốiError! Bookmark not defined.
3.3.3. Trao cho doanh nghiệp quyền tự quyết định giáError! Bookmark not defined.
3.3.4. Hoàn thiện chính sách về tổ chức thị trườngError! Bookmark not defined.
3.3.5. Bỏ chỉ tiêu nhập khẩu đối với xăng dầu .. Error! Bookmark not defined.
3.3.6. Tăng khối lượng dự trữ quốc gia về xăng dầuError! Bookmark not defined.
3.4.Các điều kiện thực hiện giải pháp ............Error! Bookmark not defined.
3.4.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh doanh xăng dầuError! Bookmark not defined.
3.4.2. Tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động kinh doanh xăng dầuError! Bookmark n
Kết luận chƣơng 3 ..........................................Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN.................................................................................................Error! Bookmar
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ...........................................Error! Bookmark
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................Error! Bookmark
PHỤ LỤC…………..……………………………..……………………..........Error! Bookmark no
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xăng dầu là mặt hàng chiến lược, có vai trò rất quan trọng trong tất
cả các lĩnh vực sản xuất, đời sống xã hội và bảo đảm an ninh quốc phòng.
Trong cân bằng năng lượng thế giới, xăng dầu và khí thiên nhiên chiếm tỷ
lệ khoảng 63%, phần còn lại thuộc về than đá (23%), điện hạt nhân và thuỷ
điện (12,5%), các dạng năng lượng khác (1,5%). Chi phí về xăng dầu là
một loại chi phí để sản xuất ra rất nhiều loại hàng hoá, ngay cả những hàng
hoá sử dụng rất ít xăng dầu trong quá trình sản xuất vẫn đòi hỏi phải có
xăng dầu để vận chuyển từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ [33]. Ở Việt Nam,
chi phí về xăng dầu chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành của nhiều ngành
kinh tế: chiếm 40% giá thành của ngành vận tải ôtô, 22-52% trong ngành
điện, 5-17% trong ngành công nghiệp và 3-15% trong ngành nông nghiệp
[35]. Có thể nói rằng xăng dầu là nguồn nhiên liệu chính cho mọi hoạt
động của nền kinh tế. Vì vậy, không một quốc gia nào trên thế giới hoàn
toàn thả nổi hoạt động kinh doanh xăng dầu mà luôn có sự can thiệp của
Nhà nước ở các mức độ khác nhau với những công cụ khác nhau. Một sự
bất ổn của thị trường xăng dầu có thể tạo ra gánh nặng đối với các nền kinh
tế tuỳ thuộc vào mức độ mà một quốc gia phụ thuộc vào xăng dầu nhập
khẩu (về phương diện này thì hiện Việt Nam đang phải nhập khẩu phần lớn
lượng xăng dầu tiêu dùng trong nước) và việc tiêu thụ xăng dầu tương đối
so với tổng sản phẩm quốc dân (về phương diện này thì các quốc gia đang
phát triển chịu nhiều ảnh hưởng hơn so với các quốc gia công nghiệp phát
triển do có tỷ lệ tiêu thụ xăng dầu so với tổng sản phẩm quốc dân cao hơn).
Chính vì vậy, các chính sách quản lý nhà nước đối với kinh doanh xăng dầu
là thực sự có giá trị trong nghiên cứu, đặc biệt là đối với Việt Nam, một
nước đang phát triển và phải nhập khẩu phần lớn xăng dầu tiêu dùng trong
nước.
Thực tế ở Việt Nam trong những năm qua, hoạt động kinh doanh
xăng dầu đang ngày càng phát triển. Nếu như trước đây chỉ có một doanh
nghiệp nhà nước độc quyền kinh doanh xăng dầu thì đến nay cả nước có
12 doanh nghiệp nhà nước đầu mối nhập khẩu xăng dầu và rất nhiều
doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên thị trường nội địa. Khối lượng
xăng dầu nhập khẩu, tiêu thụ trên thị trường nội địa không ngừng tăng
(khoảng 10% mỗi năm). Kết cấu hạ tầng và phương tiện phục vụ kinh
doanh xăng dầu từng bước được tăng cường theo hướng hiện đại hoá. Hệ
thống phân phối bán lẻ đã được phủ kín trên 63 tỉnh thành. Các khoản thu
từ hoạt động kinh doanh xăng dầu vào ngân sách Nhà nước mỗi năm lên
đến hàng chục nghìn tỷ đồng. Có thể nói rằng, hoạt động kinh doanh xăng
dầu trong những năm qua dưới sự quản lý của Nhà nước đã góp phần ổn
định thị trường trong nước, thúc đẩy sản xuất phát triển và ổn định đời
sống nhân dân kể cả trong điều kiện tình hình chính trị thế giới diễn biến
phức tạp. Thực tế đã cho thấy, các chính sách quản lý nhà nước đối với
kinh doanh xăng dầu luôn được đổi mới và hoàn thiện theo hướng thúc
đẩy thị trường xăng dầu phát triển, đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp,
quyền lợi của người tiêu dùng và thu ngân sách nhà nước. Chính sách
thuế nhập khẩu thường xuyên được điều chỉnh phù hợp với biến động giá
trên thị trường thế giới. Chính sách giá cũng đã tạo được sự ổn định trong
một khoảng thời gian dài, kể cả khi giá xăng dầu thế giới có biến động bất
thường góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước....
Tuy nhiên, chính sách quản lý nhà nước đối với kinh doanh xăng
dầu hiện vẫn còn nhiều bất cập. Ví dụ như việc sử dụng các chính sách
thuế, giá và chỉ tiêu nhập khẩu chưa đồng bộ dẫn đến sự gián đoạn nguồn
cung ở một số thời điểm nhạy cảm, tăng gánh nặng cho ngân sách nhà
nước và tạo sức ỳ cho các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu đồng thời dẫn
đến cuộc rượt đuổi dường như không có điểm dừng giữa thuế nhập khẩu
và giá xăng dầu trong nước (năm 2004, 14 lần điều chỉnh thuế suất thuế