Đổi mới phương pháp tính giá thành
sản xuất sản phẩm trong DN Dược
phẩm (Phần 1)
Nhược điểm của phương pháp chi phí thực
tế với kỳ tính là tháng hoặc quý sử dụng để
tính giá thành sản xuất sản phẩm trong các
DN SX dược phẩm hiện nay là không cung cấp kịp thời các
thông tin về giá phí sản phẩm SX cho các nhà quản lý. Hơn
nữa, đối tương tính giá hiện nay là từng loại sản phẩm sản
xuất chưa thật sự phù hợp với đặc điểm qui trình công nghệ
SX sản phẩm được cũng như chưa đáp dứng được yêu cầu
kiểm soát chi phí trong các DN SX dược phẩm.
Dược phẩm là một loại hàng hóa đặc biệt, có ảnh hư
ởng trực tiếp
tới sức khỏe của người tiêu dùng. Các doanh nghi
ệp (DN) SX KD
dược phẩm không chỉ phải đáp ứng mục tiêu lợi nhuận mà phải
đáp ứng cả mục tiêu ý tế và xã hội. Do đặc thù của sản phẩm
dược nên việc tổ chức SX – KD của các DNSX dược phẩm cũng
có những nét khác biệt so với các loại h
ình DNSX khác. Quá trình
SX sản phẩm dược đòi hỏi các điều kiện môi trường SX khắt khe
nên thông thường các DNSX dược phẩm tổ chức các khu SX
tách biệt với khu văn phòng quản lý và xây dựng các nội quy ra -
vào khu sản xuất.
Mỗi DN SX dược phẩm có số lượng mặt hàng SX rất đa dạng,
tuy nhiên không phải là tất cả các mặt hàng này đều được
thường xuyên SX, mà phụ thuộc vào khả năng tiêu thụ, các DN
sẽ xây dựng kế hoạch SX hợp lý, có thể có những mặt hàng chỉ
được SX một lần trong năm. Mỗi loại sản phẩm dược lại có một
quy trình công nghệ SX riêng, sử dụng các thiết bị SX khác nhau
nên khu SX sản phẩm được bố trí thành các phân xưởng SX
riêng cho các loại SP này. Ngoài ra, ở các xí nghiệp có quy mô
lớn còn có thể có phân xưởng cơ điện, phục vụ cho quá trình s
ản
xuất của đơn vị. Mỗi dây chuyền SX có ban quản đốc riêng và
mỗi phân xưởng có một văn phòng phân xưởng riêng.
Qui trình SX sản phẩm dược cũng có những đặc thù khác biệt so
với các ngành SX khác. SX sản phẩm dược được tiến hành theo
các lô SX. Kích cỡ mỗi lô SX đa dạng tùy thuộc vào loại thuốc và
tùy thuộc vào khả năng tiêu thụ. Thời gian của mỗi lô SX cũng
khác nhau tùy thuộc vào loại thuốc SX, thuốc viên chỉ từ 1 dến 2
ngày nhưng thuốc tiêm phải 2 tuần do phải kiểm tra chỉ tiêu chất
lượng vi sinh vật. Để tránh sự lây nhiễm chéo, thông thường tại
một thời điểm chỉ có một lô SX trên một dây chuyền SX. Đặc thù
của quá trình SX sản phẩm dược là bất cứ một lô sản xuất nào
cũng cần kiểm nghiệm chất lượng cả trong và sau quá trình SX.
Phương pháp tính giá thành sản xuất sản phẩm trong các DN SX
dược phẩm hiện nay là phương pháp chi phí thực tế cho từng
loại sản phẩm với kỳ tính giá thành là theo tháng hoặc theo quý.
Phương pháp này có nhược điểm là không cung cấp kịp thời các
thông tin về giá phí sản phẩm SX cho các nhà quản lý. Hơn nữa,
đối tượng tính giá hiện nay là từng loại sản phẩm SX chưa thật
sự phù hợp với đặc điểm quy trình công nghệ SX sản phẩm dư
ợc
cũng như chưa đáp ứng được yêu cầu kiểm soát chi phí trong
các DN SX dược phẩm. Để đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin
cho quản trị DN và phù hợp với đặc điểm quy trình công nghệ SX
sản phẩm dược, các DN SX dược phẩm nên xác định đối tượng
tính giá thành là từng lô SX và áp dụng phương pháp chi phí
thông thường để tính giá thành SX sản phẩm.
Tính giá thành sản xuất sản phẩm theo phương pháp xác
định chi phí thông thường
Để áp dụng phương pháp chi phí thông thường, trên cơ sở dự
toán chi phí SX chung ư
ớc tính cho các sản phẩm SX. Vấn đề đặt
ra là cần xác định cơ sở hợp lý để phân bổ chi phí SX chung cho
các sản phẩm. Việc sử dụng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
hoặc chi phí nhân công trực tiếp để phân bổ chi phí SX chung
như hiện nay trong các DN sản xuất dược phẩm không đáp ứng
được mục đích của kế toán quản trị chi phí vì nó không phản ánh
đúng mức chi phí SX chung mà lẽ ra các sản phẩm phải gánh
ch
ịu. Việc phân bổ chi phí SX chung cho từng lô SX trong các DN
SX dược phẩm nên đổi mới như sau:
Trong quá trình SX các sản phẩm dược, có rất nhiều các chi phí
phục vụ SX có mức độ liên quan theo phạm vi lô SX, thí dụ như
các chi phí kiểm nghiệm dược phẩm, chi phí làm vệ sinh thiết bị
dụng cụ SX, chi phí đóng gói lô SX. Tuy nhiên, trong số các
khoản chi phí này, chỉ có chi phí kiểm nghiệm dược phẩm là có
thể theo dõi tách biệt được dễ dàng nhất, do mỗi DN SX dược
đều có bộ phận kiểm tra chất lượng sản phẩm riêng. Mỗi lô dược
phẩm SX đều phải kiểm tra chất lượng cả trong quá trình SX và
trước khi nhập kho thành phẩm với chi phí kiểm nghiệm không
phải là nhỏ. Rõ ràng là chi phí kiểm nghiệm dược phẩm không
phụ thuộc vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hay chi phí nhân
công trực tiếp SX sản phẩm mà phụ thuộc số lô SX.